εμπόριο όπλων ανάμεσα στις ιμπεριαλιστικές δυνάμεις

Η αύξηση των στρατιωτικών εξοπλισμών έκφραση του οξυμένου ενδοϊμπεριαλιστικού ανταγωνισμού

Ενδιαφέροντα τα στοιχεία του Διεθνούς Ινστιτούτου Ερευνών της Στοκχόλμης για την Ειρήνη (SIPRI), που δείχνουν τις ανακατατάξεις που γίνονται στο εμπόριο όπλων ανάμεσα στις ιμπεριαλιστικές δυνάμεις

Γράφημα με βάση τα στοιχεία του SIPRI, που δείχνει τα μερίδια στις παγκόσμιες εξαγωγές όπλων

Την άμεση σύνδεση της όξυνσης των ενδοϊμπεριαλιστικών ανταγωνισμών που οδηγούν σε επεμβάσεις και πολέμους με την αύξηση των στρατιωτικών εξοπλισμών καταγράφει - αν και όχι συνειδητά - η έρευνα που δημοσιοποιήθηκε στις αρχές της βδομάδας, από το Διεθνές Ινστιτούτο Ερευνών της Στοκχόλμης για την Ειρήνη (SIPRI), που κατέγραψε το παγκόσμιο εμπόριο όπλων και οπλικών συστημάτων (πύραυλοι, αεροσκάφη, υποβρύχια και αντιαεροπορικά συστήματα) την τελευταία πενταετία και τις ανακατατάξεις ανάμεσα στις ιμπεριαλιστικές δυνάμεις. Αρχικά παρατηρείται αύξηση της τάξης του 8,4% σε σχέση με την προηγούμενη πενταετία και σε ονομαστικές τιμές το εμπόριο όπλων ξεπέρασε το επίπεδο του 1990, δηλαδή και της περιόδου που το παγκόσμιο ιμπεριαλιστικό σύστημα, με μπροστάρη τις ΗΠΑ, εντείνοντας την πίεσή του στο σοσιαλιστικό στρατόπεδο (ΕΣΣΔ και άλλες χώρες της Ανατολικής και Κεντρικής Ευρώπης), οδηγούσε την κούρσα των εξοπλισμών.

Πρωτοκαθεδρία των ΗΠΑ, δεύτερη η Ρωσία και ανερχόμενη η Κίνα

Ας δούμε, όμως, τα στοιχεία που καταγράφονται στην έρευνα της SIPRI: Πρώτη χώρα σε εξαγωγή όπλων και οπλικών συστημάτων εξακολουθούν να είναι οι ΗΠΑ, που έχουν το 1/3 της παγκόσμιας αγοράς, ενώ την τελευταία πενταετία είχαν αύξηση εξαγωγών κατά 21%. Προορισμός των όπλων είναι, όπως υπολογίζεται, γύρω στις 100 χώρες σε όλο τον κόσμο, με τα μισά περίπου να κατευθύνονται στη Μέση Ανατολή, όπου συνεχίζουν μαζί με άλλες δυνάμεις τις ιμπεριαλιστικές επεμβάσεις. Ειδικά την περίοδο 2012 - 2016, στη Μέση Ανατολή υπήρξε αύξηση στις εισαγωγές κατά 86% σε σχέση με την προηγούμενη πενταετία, κάτι βεβαίως που συμπίπτει με την επέμβαση στη Συρία για την ανατροπή της κυβέρνησης, με την εμφάνιση του «Ισλαμικού Κράτους», που για αρκετά χρόνια πέρναγε καραβιές τα όπλα και εξασφάλιζε επίσης το λαθρεμπόριο πετρελαίου, με την κλιμάκωση του πολέμου στο γειτονικό Ιράκ. Οι τρεις μεγαλύτεροι αγοραστές στην περιοχή ήταν η Σαουδική Αραβία (που έχει εξελιχθεί στο δεύτερο μεγαλύτερο εισαγωγέα όπλων), τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και η Τουρκία.
Η Ρωσία είναι η δεύτερη χώρα στον κόσμο, έχοντας μερίδιο 23%, ενώ τα όπλα της προορίζονται βασικά προς Ινδία, Βιετνάμ, Κίνα και Αλγερία. Ειδικά η Ινδία, που έχει τα πρωτεία στις εισαγωγές όπλων, είχε αύξηση κατά 43%. Και φυσικά, η διένεξη με το Πακιστάν στο Κασμίρ είναι βασικός λόγος για τον εξοπλισμό της Ινδίας. Η ανερχόμενη αυτή καπιταλιστική οικονομία, με το 70% του πληθυσμού σε έσχατη φτώχεια, εισάγει το 13% του παγκόσμιου συνόλου σε οπλικά συστήματα που αγοράζει από τη Ρωσία, τις ΗΠΑ, την ΕΕ, το Ισραήλ και τη Ν. Κορέα.
Εντυπωσιακή η αύξηση των εισαγωγών όπλων από το Βιετνάμ, μέσα σε μια πενταετία, από την 29η θέση στις χώρες εισαγωγής, εμφανίζεται πλέον στη 10η θέση και με αύξηση στον τομέα αυτό κατά 202%.
Στην τρίτη θέση των χωρών εξαγωγών έχει ανέλθει πλέον η Κίνα, που εκτός του ότι υποκαθιστά σταδιακά τις εισαγωγές της για τις εσωτερικές ανάγκες, εξάγει προς τρίτες χώρες. Πλέον το μερίδιο που κατέχουν τα κινεζικά μονοπώλια του κλάδου στις εξαγωγές φτάνει το 6,2% του συνόλου στην παγκόσμια αγορά, από 3,8% που ήταν την προηγούμενη πενταετία (έχει υπερκεράσει τη Γαλλία και τη Γερμανία, που έχουν μερίδια στην αγορά 6% και 5,6% αντίστοιχα). Αυτή η εικόνα σχετίζεται άμεσα με τον αναβαθμισμένο ρόλο που διαδραματίζει στην περιοχή της Ασίας και του Ειρηνικού η Κίνα, η οποία χαρακτηριστικά κατέχει ήδη το πρώτο της αεροπλανοφόρο και ετοιμάζει δεύτερο. Επίσης, ένταση παρατηρείται στη Νότια και την Ανατολική Κινεζική Θάλασσα, με αμφισβητήσιμες περιοχές, όπου πιο δυναμικά μπαίνουν και οι ΗΠΑ και σύμμαχοί τους, ενώ εδώ και δεκαετίες κινεζικές επιχειρήσεις έχουν ανοιχτεί στην Αφρική αλλά και άλλες περιοχές.
Σε ό,τι αφορά τις χώρες εισαγωγείς στην Αφρική, η Αλγερία κατέχει την πρώτη θέση, φτάνοντας σε σχεδόν το μισό του συνόλου (46%), ενώ στην Υποσαχάρια Αφρική ξεχωρίζουν οι περιοχές όπου συνεχίζονται πολεμικές συγκρούσεις, η Νιγηρία, το Σουδάν, η Αιθιοπία.
Στη Λατινική Αμερική την πρωτιά στις εισαγωγές είχε το 2007 - '11 η Κολομβία, με την εκεί εξελισσόμενη υπερσαραντάχρονη ένοπλη σύγκρουση. Ωστόσο, το 2012 - '16 υπήρξε μείωση, κάτι που σχετίζεται και με τη διαδικασία διαπραγματεύσεων με το αντάρτικο κίνημα.

Οι «χρυσές» πολεμικές μπίζνες των Ουκρανών καπιταλιστών

Είναι πολύ χαρακτηριστικά τα στοιχεία που καταγράφονται στην έκθεση του Ινστιτούτου της Στοκχόλμης για ένα άλλο επίσης ενεργό πεδίο ενδοϊμπεριαλιστικής σύγκρουσης, αυτό της Ουκρανίας. Εν μέσω πολέμου, το 2016, τα μονοπώλια της Ουκρανίας (που βεβαίως προήλθαν από την καταλήστευση του πλούτου της ΕΣΣΔ) εξήγαγαν στη Ρωσία στρατιωτικά είδη (μηχανές μαχητικών αεροσκαφών, οπλικά συστήματα, πυρομαχικά) αξίας 169 εκατομμυρίων δολαρίων. Μάλιστα, επί κυβέρνησης του μεγαλοκαπιταλιστή Προέδρου της Ουκρανίας, Π. Ποροσένκο, υπήρξε αύξηση αυτών των πωλήσεων κατά 72% σε σχέση με την περίοδο του προηγούμενου Πρόεδρου Β. Γιανουκόβιτς, ο οποίος ανατράπηκε το 2014 στη διάρκεια της ενδοαστικής σύγκρουσης και της ιμπεριαλιστικής επέμβασης ΗΠΑ - ΝΑΤΟ και ΕΕ στον ανταγωνισμό τους με τη Ρωσία. «Πρωταθλητής» στις μπίζνες με τη Ρωσία είναι ο μονοπωλιακός όμιλος «Motor Sich», του Βιατσεσλάβ Μπογκουσλάγιεφ, που ήταν την περίοδο της Σοβιετικής Ενωσης διευθυντής της κρατικής τότε εταιρείας «Μotorbudivnik». Μετά τις ανατροπές ήταν στο Κόμμα των Περιοχών του ανατραπέντα Προέδρου της Ουκρανίας Β. Γιανουκόβιτς, που στη συνέχεια αποστασιοποιήθηκε, αλλά οι δουλειές του ευνοήθηκαν ιδιαίτερα με την κλιμάκωση της σύγκρουσης.

Η Ελλάδα της κρίσης πρωτοστατεί στις στρατιωτικές δαπάνες

Οσον αφορά την Ελλάδα, εμείς, ελέω όλων των αστικών κυβερνήσεων και της σημερινής, και σε περίοδο εξαθλίωσης του λαού με τα αντιλαϊκά μέτρα που χτυπάνε εισόδημα και δικαιώματα, είμαστε στις ...πρωτοπόρες χώρες - μέλη του ΝΑΤΟ που πιάνουμε το στόχο του 2% του ΑΕΠ σε στρατιωτικές δαπάνες. Βασικοί προμηθευτές μας σε οπλικά συστήματα είναι κατά 71% η Γερμανία, κατά 14% οι ΗΠΑ και κατά 10% η Γαλλία.

Οι λόγοι των περιφερειακών συγκρούσεων

Αν κάτι αποδεικνύουν αυτά τα στοιχεία, είναι ότι οι εξοπλισμοί πάνε χέρι - χέρι με την προσπάθεια των αστικών τάξεων να αναβαθμίσουν το ρόλο τους σε σχέση με ανταγωνιστές, και εν μέσω αδιεξόδων στην καπιταλιστική οικονομία οι συγκρούσεις είναι αναπόφευκτες. Επίσης, αποδεικνύεται πόσο ψεύτικη ήταν η προπαγάνδα περί «λεωφόρων της δημοκρατίας και της ειρήνης» που πλάσαραν αστοί και οπορτουνιστές την περίοδο της αντεπανάστασης και της ανατροπής των σοσιαλιστικών καθεστώτων. Συνέβη ακριβώς το αντίθετο και μια σειρά περιφερειακοί πόλεμοι και διενέξεις στο έδαφος της πρώην ΕΣΣΔ, στα Βαλκάνια, στη Μέση Ανατολή, τη Βόρεια Αφρική κ.λπ. συνέβαλαν στην αύξηση των στρατιωτικών δαπανών, γεμίζοντας τα ταμεία των μονοπωλίων οπλικών συστημάτων. Το ίδιο συνεχίζεται και σήμερα.
Οπως εύστοχα σημειώνεται και στις Θέσεις της ΚΕ του ΚΚΕ για το 20ό Συνέδριο του Κόμματος, οι λόγοι που συγκρούονται καπιταλιστικά κράτη και ισχυρά μονοπωλιακά συγκροτήματα είναι:
«-- Ο έλεγχος ενεργειακών κοιτασμάτων και δρόμων μεταφοράς ενεργειακών πόρων (π.χ. πετρέλαιο, φυσικό αέριο, αγωγοί κ.ο.κ.).
-- Ο έλεγχος χερσαίων και θαλάσσιων διαδρόμων μεταφοράς εμπορευμάτων (π.χ. δρόμος του μεταξιού, θαλάσσια περάσματα Μεσογείου, Βόσπορος, Κέρας της Αφρικής κ.ο.κ.).
-- Ο έλεγχος του υπόγειου πλούτου στην αρκτική ζώνη, του ορυκτού πλούτου, των σπάνιων γαιών, αλλά και των αποθεμάτων νερού.
-- Η αξιοποίηση του διαστήματος για στρατιωτικούς σκοπούς.
-- Η διαπάλη για τα μερίδια των αγορών, κατά την οποία τα πολεμικά μέσα χρησιμοποιούνται όχι μόνο για την κατάκτηση νέων μεριδίων αγορών, αλλά και για τη μείωση των μεριδίων των ανταγωνιστών».
Και προστίθεται ένα επίσης σημαντικό στοιχείο, η δράση των λεγόμενων «ισλαμικών τρομοκρατικών» ομάδων, που «αποτελεί συστατικό στοιχείο του ιμπεριαλιστικού πολέμου στον 21ο αιώνα. Και αυτό ισχύει ανεξάρτητα από το σε ποιο βαθμό η δραστηριότητα τέτοιων οργανώσεων διαμορφώνεται κάτω από τη στήριξη ή ανοχή ιμπεριαλιστικών κέντρων ή εκδηλώνεται ως στοιχείο αυτονόμησης αυτών των δυνάμεων από τα όποια ισχυρά κέντρα τούς ενίσχυσαν στο παρελθόν. Η δράση αυτών των οργανώσεων αξιοποιείται αντικειμενικά είτε ως στοιχείο του "ανορθόδοξου πολέμου" ενός κράτους ή κάποιων τμημάτων του κατά των συμφερόντων κάποιου άλλου καπιταλιστικού κράτους, είτε ως πρόσχημα ιμπεριαλιστικής επέμβασης».

«Βασανιστικές» συζητήσεις, «φιστίκια» και - διαφορετικά - σχέδια στο συρτάρι...

«Βασανιστικές» συζητήσεις, «φιστίκια» και - διαφορετικά - σχέδια στο συρτάρι...

«Οι βασανιστικές και ατελείωτες συζητήσεις για την οικονομική βοήθεια προς την Ελλάδα συγκαλύπτουν τα πραγματικά προβλήματα της νομισματικής ένωσης. Οταν συναντώνται οι υπουργοί Οικονομικών της Ευρωζώνης, στις Βρυξέλλες, θα έπρεπε πρωτίστως να βρουν λύσεις για τις εστίες κρίσης, οι οποίες πραγματικά θα μπορούσαν να προκαλέσουν την κατάρρευσή της. Και τούτο διότι αυξάνονται οι φόβοι για την πιστοληπτική ικανότητα πολύ ισχυρότερων και γι' αυτό σημαντικότερων χωρών - μελών της (...) Σε αυτές συμπεριλαμβάνεται και η Ιταλία, η τρίτη μεγαλύτερη οικονομία της Ευρωζώνης, της οποίας το χρέος ανέρχεται σε 2,35 τρισ. ευρώ. Σε σύγκριση με τα 322 δισ. ευρώ των ελληνικών δανειακών υποχρεώσεων μοιάζουν σαν τα παροιμιώδη "φιστίκια"»...
Η παραπάνω «επισήμανση» ανήκει στη γερμανική εφημερίδα «Die Welt» και αν μη τι άλλο είναι ενδεικτική των πραγματικών προβληματισμών που αναπτύσσονται στο εσωτερικό της Ευρωπαϊκής Ενωσης, για τα μεγάλα ζόρια και τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν οι οικονομίες της διακρατικής καπιταλιστικής ένωσης.
Πρόκειται εξάλλου για κοινό μυστικό: Οι προτάσεις διαχείρισης και ελεγχόμενης απαξίωσης των τεράστιων συσσωρευμένων κεφαλαίων, συσσωρευμένα κεφάλαια που τα προηγούμενα χρόνια προκάλεσαν την καπιταλιστική οικονομική κρίση και σήμερα - παρά τα αποτελέσματα των αντιλαϊκών μέτρων και των αναδιαρθρώσεων - συνεχίζουν να βάζουν σοβαρά εμπόδια στο στόχο για ορμητική ανάκαμψη των καπιταλιστικών οικονομιών της Ευρωζώνης, όχι μόνο «σκοντάφτουν» πάνω στα ιδιαίτερα συμφέροντα των καπιταλιστικών κρατών και των αντίστοιχων μονοπωλίων της ιμπεριαλιστικής ένωσης, προκαλώντας σφοδρούς ανταγωνισμούς, «εναλλακτικά σχέδια» και δεύτερες σκέψεις σε τμήματα του κεφαλαίου και δοκιμάζοντας έτσι τη συνοχή της ιμπεριαλιστικής ένωσης, αλλά είναι και από τη φύση τους αντιφατικές.

Αντιφάσεις...

Οπως σημειώνουν χαρακτηριστικά οι Θέσεις της ΚΕ για το 20ό Συνέδριο:
«Η παρέμβαση της αστικής πολιτικής για την αναχαίτιση μιας σημαντικής απαξίωσης κεφαλαίου ουσιαστικά καθυστερεί την είσοδο σε φάση δυναμικής καπιταλιστικής ανάκαμψης και αυξάνει τα αδιέξοδα του αστικού πολιτικού συστήματος.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή επιχειρεί να στηρίξει την πορεία ανάκαμψης με μικρή χαλάρωση της δημοσιονομικής πολιτικής, ενώ και η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, από την πλευρά της, εφαρμόζει μέτρα σχετικής χαλάρωσης της νομισματικής πολιτικής. Ταυτόχρονα, όλοι οι θεσμοί της ΕΕ, σε σύμπνοια με τις κυβερνήσεις των κρατών - μελών, προωθούν αναδιαρθρώσεις για τη διασφάλιση φθηνής εργατικής δύναμης στους επιχειρηματικούς ομίλους.
Οι πολιτικές της Ευρωπαϊκής Ενωσης δεν μπορούν ωστόσο να πετύχουν την άμβλυνση της ανισομετρίας στο εσωτερικό της Ευρωζώνης, η οποία αποτυπώνεται στη διεύρυνση της ψαλίδας ανάμεσα στα κράτη που σημειώνουν σταθερά εμπορικά πλεονάσματα (Γερμανία, Ολλανδία κ.λπ.) και την πλειοψηφία των κρατών που σημειώνουν αντίστοιχα ελλείμματα».
Την πραγματικότητα αυτή αποτύπωσαν, για μια ακόμα φορά τη βδομάδα που πέρασε οι εκ νέου «προειδοποιήσεις» της Κομισιόν στο πλαίσιο παρουσίασης της έκθεσής της σχετικά με την κατάσταση των οικονομιών των κρατών - μελών της ΕΕ και για την αξιολόγηση τυχόν «μακροοικονομικών ανισορροπιών».
Συγκεκριμένα, η Κομισιόν εντάσσει την οικονομία της Γαλλίας στις χώρες με «υπερβολικές ανισορροπίες», συστήνει - υπό την απειλή κυρώσεων - στην Ιταλία να μειώσει τα «υπερβολικά ελλείμματα» με μέτρα τουλάχιστον 0,2% του ΑΕΠ έως τον Απρίλη, αλλά και - ακόμα πιο «προσεκτικά» σε σχέση με πριν - επισημαίνει την «οικονομική ανισορροπία» της Γερμανίας, έμμεση αναφορά στα πολύ μεγάλα εμπορικά πλεονάσματα (τα μεγαλύτερα παγκοσμίως), τα οποία η Ευρωπαϊκή Επιτροπή «παρακινεί» την Γερμανία να αξιοποιηθούν για την τόνωση της καπιταλιστικής οικονομίας των... υπόλοιπων καπιταλιστικών κρατών που συγκροτούν την ευρωένωση, αίτημα το οποίο σταθερά απορρίπτει η Γερμανία.
Το «νήμα» για την εξήγηση των εξελίξεων αυτών αποτυπώνεται επίσης στις Θέσεις της ΚΕ για το 20ό Συνέδριο: «Γενικότερα, οι εξελίξεις επιβεβαιώνουν ότι η αντικειμενική τάση διεθνοποίησης της κίνησης του κεφαλαίου στο πλαίσιο της καπιταλιστικής αγοράς δεν μπορεί να αναιρέσει την επίδραση του νόμου της ανισόμετρης ανάπτυξης, ούτε να ανατρέψει το γεγονός ότι η αναπαραγωγή του κοινωνικού κεφαλαίου διενεργείται κυρίως στο πλαίσιο της εθνοκρατικής συγκρότησης της καπιταλιστικής οικονομίας. (...) Στη βάση της παραπάνω αντιφατικής κίνησης της καπιταλιστικής οικονομίας οξύνονται οι ενδοϊμπεριαλιστικές αντιθέσεις και η ενδοαστική διαπάλη στο εσωτερικό κάθε αστικού κράτους».

...«πολλαπλές ταχύτητες»...

Η αντιφατική αυτή κίνηση της καπιταλιστικής οικονομίας δεν μπορεί παρά να «βρίσκει το δρόμο της» και σε ανάλογες, εν μέρει «αντιφατικές κινήσεις» στην αστική πολιτική που, με τη σειρά τους, επιδρούν στην κατάσταση της καπιταλιστικής οικονομίας.
Χαρακτηριστική εδώ είναι η συζήτηση για την ΕΕ «πολλαπλών ταχυτήτων» που έχει ανοίξει πλέον «στα γεμάτα» μετά την πρόσφατη Σύνοδο Κορυφής στη Μάλτα και ενόψει της Συνόδου της Ρώμης στα τέλη Μάρτη όπου αναμένεται να αποτυπωθούν οι βασικές κατευθύνσεις για το μέλλον της ιμπεριαλιστικής ένωσης για τα επόμενα χρόνια.
Ενδεικτικά των προθέσεων είναι όχι μόνο τα όσα ειπώθηκαν μετά τη Σύνοδο από όλες τις μεριές, αλλά και η επιμονή της ιταλικής εφημερίδας «Λα Ρεπούμπλικα» την περασμένη βδομάδα (παρά τις επίσημες διαψεύσεις), ότι ο πρόεδρος της Κομισιόν Γιούνκερ σκέφτεται να παραιτηθεί, αφού από την Ολλανδία και τη Γερμανία τού ζήτησαν «να βάλει στο συρτάρι» τη «Λευκή Βίβλο» για την «Ολοκλήρωση της Οικονομικής και Νομισματικής Ενωσης της Ευρώπης» που θεωρητικά πρόκειται να παρουσιαστεί στις αρχές Μάρτη, στη βάση της πρότασης των 5 προέδρων (Κομισιόν, Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και Eurogroup) του 2015. Πρόταση που εστίαζε στο ζήτημα της Χρηματοοικονομικής Ενωσης, της Δημοσιονομικής Ενωσης και της εμβάθυνσης με στόχο την Πολιτική Ενωση, στη βάση των υπαρχουσών συνθηκών της ΕΕ.
Είτε έτσι είτε αλλιώς, τα αστικά επιτελεία τόνιζαν τη βδομάδα που πέρασε πως αν τελικά παρουσιαστεί η «Λευκή Βίβλος» θα αποτυπώνει τα - σημερινά - εν μέρει διαφοροποιημένα σχέδια ώστε να μπορεί να «συμβαδίσει» με τις προτάσεις για πολλές ταχύτητες της ΕΕ.
Εξάλλου, το σχέδιο για μια «ΕΕ πολλών ταχυτήτων» αποτελεί όπως όλα δείχνουν μια προσπάθεια «προσαρμοσμένης» ολοκλήρωσης, εύθραυστων και επίφοβων συμβιβασμών, ώστε να διατηρηθεί έστω με τη μορφή μιας α λα καρτ ένωσης πάνω σε «ομάδες ζητημάτων» (π.χ. ασφάλεια, νομισματική ένωση κ.ο.κ.) η συνοχή της ιμπεριαλιστικής διακρατικής ένωσης. Προσπαθώντας να «ισορροπήσει» και να «συμβιβάσει», από τη μια, την ανάγκη του κεφαλαίου για «εμβάθυνση» και «ολοκλήρωση» της ιμπεριαλιστικής ένωσης που θα εξυπηρετεί στον ανταγωνισμό τους με άλλα ιμπεριαλιστικά κέντρα και, από την άλλη, την ανάγκη καπιταλιστικών κρατών της ευρωένωσης για «προστασία» των δικών τους μονοπωλίων, ανάγκη που προκαλεί τις σημερινές φυγόκεντρες τάσεις.

...και διαφορετικές στοχεύσεις

Πρόκειται για μια από κάθε άποψη «επικίνδυνη αποστολή» για το κεφάλαιο. Είναι δε χαρακτηριστικό το εξής:
Τυπικά, όλες οι πλευρές του ενδοαστικού καβγά φαίνεται σε αυτήν τη φάση να συμφωνούν ότι μια τέτοια πρόταση είναι απαραίτητη και προς το συμφέρον των μονοπωλίων τους: Η Ιταλία, σύμφωνα με όσα βλέπουν το φως τη δημοσιότητας, ήταν εκείνη που πρότεινε το σχετικό σχέδιο (ο αρμόδιος για ευρωπαϊκά θέματα υφυπουργός, Σάντρο Γκότζι, είπε μάλιστα ότι «η κυβέρνηση της Ρώμης, εδώ και πολλές βδομάδες, εργάζεται ακριβώς για την επίτευξη του στόχου αυτού»), οι ηγέτες της Γερμανίας και της Γαλλίας «το πήραν πάνω τους» με τις δηλώσεις μετά τη Σύνοδο, οι χώρες της Benelux (Ολλανδία, Βέλγιο και Λουξεμβούργο) έβγαλαν κοινή ανακοίνωση, όπου αναφέρουν ότι «οι διαφορετικοί δρόμοι ολοκλήρωσης και η ενισχυμένη συνεργασία μπορούν να δώσουν πραγματικές απαντήσεις στις ποικιλόμορφες προκλήσεις», ενώ Ισπανία, Αυστρία και Δανία «αντέδρασαν θετικά», οι δε «χώρες του Βίσεγκραντ» έχουν επανειλημμένως διατυπώσει παρόμοιες προτάσεις.
Αν όμως δει κανείς πιο προσεκτικά τις δηλώσεις, καταλαβαίνει ότι η κάθε πλευρά «εννοεί» άλλο πράγμα όταν μιλάει για μια «ΕΕ πολλαπλών ταχυτήτων»:
Χώρες όπως η Γερμανία που είδαν τις θέσεις των δικών τους μονοπωλίων να ενισχύονται κατά τη διάρκεια της καπιταλιστικής κρίσης και προηγουμένως, βλέπουν ένα τέτοιο σχέδιο ως λύση για να διασφαλιστεί η θέση αυτή, αλλά και, με την απαλλαγή από «βαρίδια», να θωρακιστεί η κερδοφορία των μονοπωλίων τους από τις αναταράξεις στον διεθνή καπιταλιστικό ανταγωνισμό, «για να προχωρήσουν περισσότερο», όπως είπε χαρακτηριστικά ο Γάλλος Πρόεδρος.
Την ίδια ώρα, άλλα καπιταλιστικά κράτη, αλλά και τμήματα του κεφαλαίου εντός των καπιταλιστικών αυτών κρατών βλέπουν την ιδέα της «ευέλικτης εμβάθυνσης» ως ευκαιρία και για χαλάρωση της δημοσιονομικής πολιτικής και «στρατηγική αυτονομία» για την προστασία των συμφερόντων των δικών τους μονοπωλίων, την ίδια ώρα που η πορεία ενοποίησης της Ευρωζώνης που ζητάνε θα διασφαλίζει ότι η Γερμανία θα παίζει στην πράξη ρόλο εγγυητή για τα υπερχρεωμένα κράτη και τις προβληματικές μεγάλες τράπεζες της ΕΕ. Γι' αυτό και η αποστροφή του Γ. Εμμανουηλίδη, διευθυντή μελετών του Κέντρου Ευρωπαϊκής Πολιτικής (EPC) στις Βρυξέλλες, στο πρόσφατο αφιέρωμα της «Αυγής» για το θέμα, ότι «είναι διαφορετικό να μιλάμε για Ευρώπη πολλών ταχυτήτων και διαφορετικό να μιλάμε για Ευρώπη δύο ταχυτήτων».
Πάνω σε αυτό τον «καμβά» των εξελίξεων στην καπιταλιστική οικονομία και των σφοδρών ενδοϊμπεριαλιστικών και ενδοαστικών ανταγωνισμών, «ζωγραφίζεται» και η εικόνα του αστικού πολιτικού σκηνικού της επόμενης μέρας, με τις εκλογικές αναμετρήσεις σε Ολλανδία, Γαλλία και Γερμανία να είναι μπροστά, «δείχνοντας» προς νέα δίπολα αστικής διαχείρισης και «εναλλακτικών» για το κεφάλαιο.
Ταυτόχρονα, βέβαια, στο έδαφος των μεγάλων δυσκολιών της καπιταλιστικής οικονομίας και των κινήσεων της αστικής διαχείρισης που εν τέλει λειτουργούν αντιφατικά στην πορεία ανάκαμψης του κεφαλαίου, οι «διαχωριστικές γραμμές» των διαφόρων αστικών στρατοπέδων, σαν αυτές που παλεύει να στήσει ο ΣΥΡΙΖΑ μιλώντας για σοσιαλδημοκρατία που «επιμένει στο στόχο της εμβάθυνσης της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης» και «νεοφιλελεύθερους» που «βρίσκουν καλή την παλιά ιδέα της Ευρώπης δύο ταχυτήτων», όλο και περισσότερο «θολώνουν».
Αναδεικνύοντας και από αυτή τη σκοπιά ότι η εργατική τάξη δεν μπορεί να παρακολουθεί το πού θα κάτσει η «μπίλια» των ενδοϊμπεριαλιστικών και ενδοαστικών ανταγωνισμών, αλλά σταθερά να παλεύει ενάντια στο κεφάλαιο και όλες τις εκδοχές αστικής διαχείρισης, για αποδέσμευση από τις ιμπεριαλιστικές ενώσεις, με την εξουσία και την οικονομία στα χέρια της.

Αντιλαϊκά μέτρα - κόλαση και «αντισταθμιστικά» - απάτη

Αντιλαϊκά μέτρα - κόλαση και «αντισταθμιστικά» - απάτη

Από το συλλαλητήριο Ομοσπονδιών και Σωματείων την περασμένη Τρίτη στην Ομόνοια

Η συμφωνία στο Γιούρογκρουπ τη Δευτέρα ξεχωρίζει από τα γεγονότα της βδομάδας που πέρασε. Τα όσα καταλήχθηκαν και δρομολογούνται με την υπογραφή της κυβέρνησης, της ΕΕ και του ΔΝΤ, σηματοδοτούν μια νέα φάση κλιμάκωσης της επίθεσης σε βάρος του λαού.

Τα μαζικά συλλαλητήρια την επόμενη μέρα, σε Αθήνα, Θεσσαλονίκη και δεκάδες ακόμα πόλεις, με κάλεσμα του ΠΑΜΕ και αποφάσεις Ομοσπονδιών, Εργατικών Κέντρων και Συνδικάτων, αλλά και οι πρωτοβουλίες που ακολούθησαν για την παραπέρα οργάνωση και κλιμάκωση της πάλης, αναδεικνύονται ως το μόνο πραγματικό «αντίμετρο» στους σχεδιασμούς και την κοροϊδία που επιχειρεί η κυβέρνηση με τα λεγόμενα «αντισταθμιστικά».
Κι όχι μόνο αυτό. Για να μπουν ουσιαστικά εμπόδια στην εφαρμογή παλιών και νέων μέτρων, χρειάζεται σήμερα να ενισχυθεί το ρεύμα μέσα στο εργατικό συνδικαλιστικό κίνημα που παλεύει για ανάκτηση των απωλειών, κατάργηση όλων των αντεργατικών νόμων, αυξήσεις σε μισθούς και συντάξεις, για εργατικά - λαϊκά δικαιώματα στο ύψος των σύγχρονων αναγκών.
Χρειάζεται δηλαδή μαζική, αποφασιστική εναντίωση όχι μόνο στα επιμέρους μέτρα που θέτουν κάθε φορά στην ημερήσια διάταξη το κεφάλαιο και τα κόμματά του, αλλά αμφισβήτηση και σύγκρουση με την πολιτική που υπηρετεί την ανάκαμψη της ανταγωνιστικότητας και της κερδοφορίας του κεφαλαίου. Που υποβάλλει το λαό σε θυσίες δίχως τέλος, ανεξάρτητα από τις εναλλαγές των αστικών κομμάτων στη διακυβέρνηση και τη φάση στον κύκλο της καπιταλιστικής οικονομίας, είτε βρίσκεται δηλαδή σε κρίση, είτε σε αναιμική ανάκαμψη. Χρειάζεται επομένως να βαθαίνουν τα αντικαπιταλιστικά χαρακτηριστικά της πάλης, να συνειδητοποιείται από περισσότερους η ανάγκη σύγκρουσης με το κεφάλαιο και την εξουσία του.
Μπροστά στο νέο γύρο της επίθεσης, ο σχεδιασμός της δράσης που κάνουν τα συνδικάτα μετά και τη σύσκεψη της Πέμπτης στην Αττική, χρειάζεται να γίνει κτήμα κάθε συνδικαλιστικής οργάνωσης. Να εξειδικευτεί σε χώρους δουλειάς και κλάδους. Να γίνει η υλοποίησή του υπόθεση των ίδιων των εργαζομένων, μέσα από Γενικές Συνελεύσεις και άλλες μαζικές διαδικασίες, που θα καλλιεργούν κλίμα μάχης και θα διαμορφώνουν προϋποθέσεις αγωνιστικής κλιμάκωσης με όλες τις μορφές και με απεργία.

Προσπάθεια εξαπάτησης και κοροϊδίας

Παρά το γεγονός ότι οι αντιλαϊκές αποφάσεις του Γιούρογκρουπ «μιλάνε» από μόνες τους, η κυβέρνηση δεν εγκαταλείπει την προσπάθεια να κοροϊδέψει το λαό ότι δεν έχει τίποτα να χάσει, αλλά αντίθετα θα βγει και κερδισμένος αν συναινέσει στην υλοποίησή τους. Τα στελέχη της προκαλούν τον κοινό νου όταν υπόσχονται ότι για κάθε ένα ευρώ νέα μέτρα θα νομοθετούν και ένα ευρώ από τα λεγόμενα «αντισταθμιστικά», ώστε το αποτέλεσμα για τα λαϊκά στρώματα να είναι «δημοσιονομικά ουδέτερο».
Στον σημερινό «Ριζοσπάστη» υπάρχει πλούσια ύλη και αρθρογραφία, που καταρρίπτει ένα προς ένα τα χυδαία επιχειρήματα της κυβέρνησης, αποδεικνύει τον ταξικό χαρακτήρα των μέτρων και των υποτιθέμενων «αντίμετρων» και καταγράφει την προσπάθεια του ταξικού συνδικαλιστικού κινήματος να οργανώσει την απάντηση των εργαζομένων.
Χρειάζεται σ' αυτά να προστεθεί το εξής: Πέρα από το γεγονός ότι λέει ψέματα, η κυβέρνηση μιλάει για «δημοσιονομικά ουδέτερο» αποτέλεσμα των νέων μέτρων, σαν να πρόκειται αυτά να νομοθετηθούν σε «κενό αέρος». Σαν να μην υπάρχει δηλαδή η «ουρά» των προηγούμενων αντιλαϊκών μέτρων, που είτε «ωριμάζουν» τώρα, είτε η εφαρμογή τους προβλέπεται να ξεκινήσει άμεσα, φορτώνοντας το λαό με νέα χαράτσια και βάρη.
Στην πραγματικότητα, το σύνολο της αντιλαϊκής πολιτικής της κυβέρνησης, ενισχυμένη με τις παρεμβάσεις για μετά το 2018 σε Ασφαλιστικό και Φορολογικό, συνιστούν ένα νέο γύρο μέτρων εσωτερικής υποτίμησης, που θα οδηγήσει ακόμα περισσότερους από τα λαϊκά στρώματα σε συνθήκες σχετικής και απόλυτης φτώχειας.
Αυτός είναι, άλλωστε, ο λόγος για τον οποίο, παράλληλα με τις περικοπές και τα χαράτσια, παράλληλα με τα «αναπτυξιακά» και τα «αντισταθμιστικά» μέτρα, κυβέρνηση, ΕΕ και ΔΝΤ συμφωνούν και συζητούν εντατικά γύρω από την ανάγκη να ενισχυθεί το πλέγμα των μηχανισμών διαχείρισης της ακραίας φτώχειας, όπου κεντρικό ρόλο θα παίξει το Κοινωνικό Εισόδημα Αλληλεγγύης. Προβλέπουν αύξηση της φτώχειας από την κλιμάκωση της αντιλαϊκής επίθεσης και γι' αυτό προετοιμάζουν την ενίσχυση των μηχανισμών για τη διαχείρισή της.

Στρέφοντας το βλέμμα προς τα έξω

Στρέφοντας το βλέμμα προς τα έξω, δεν πρέπει να διαφύγουν της προσοχής ορισμένες σοβαρές εξελίξεις στην ευρύτερη περιοχή μας, στον απόηχο μάλιστα της Συνόδου των υπουργών Αμυνας του ΝΑΤΟ, που έγινε την προηγούμενη βδομάδα στις Βρυξέλλες.
Στη Σύνοδο αυτή, αποφασίστηκε η παραμονή και ενίσχυση της ΝΑΤΟικής αρμάδας SNMG2 στο Αιγαίο, η οποία εγκαταστάθηκε στην περιοχή με πρόσχημα τη διαχείριση του Προσφυγικού και, πλέον, με τον πιο επίσημο τρόπο, αποκαλύπτεται η επιχειρησιακή της διασύνδεση με τις ΝΑΤΟικές δυνάμεις στη Μαύρη Θάλασσα, στο πλαίσιο της ενδοϊμπεριαλιστικής διαμάχης με τη Ρωσία.
Σημειώνουμε ότι στη συγκεκριμένη Σύνοδο, η τουρκική αντιπροσωπεία επέμεινε στην αποχώρηση της συγκεκριμένης ΝΑΤΟικής δύναμης. Το γεγονός αυτό, σε συνδυασμό με την κινητικότητα που καταγράφει στο Αιγαίο η Τουρκία, με κλιμακούμενες παραβιάσεις των ελληνικών χωρικών υδάτων και του εθνικού εναέριου χώρου, προσθέτει νέα ένταση στην περιοχή και στις ελληνοτουρκικές σχέσεις, μέσα στο ευρύτερο πλέγμα των ανταγωνισμών ανάμεσα σε ισχυρές ιμπεριαλιστικές δυνάμεις και κέντρα, για τη διεύρυνση των συμφερόντων τους σε περιοχές μεγάλης γεωπολιτικής σημασίας, από την Ουκρανία και τις Βαλτικές χώρες μέχρι τη Βόρεια Αφρική, με «σημείο τομής» την Ελλάδα.
Ως προς αυτό, ήταν αποκαλυπτική η συνέντευξη που έδωσε τον περασμένο Νοέμβρη σε ελληνικό Μέσο ο νέος πρέσβης των ΗΠΑ στην Ελλάδα, Τζέφρι Πάιατ, ο πλέον «δραστήριος» απ' όσους έχουν αναλάβει αυτό το πόστο τα τελευταία χρόνια. Περιγράφοντας το γεωπολιτικό χάρτη της περιοχής, είχε πει στη συνέντευξή του: «Υπάρχει ένα διάγραμμα με τρεις κύκλους. Ο ένας αφορά τη Βόρεια Αφρική, ο άλλος την Ανατολική Μεσόγειο και τη Συρία και ο τρίτος τη Μαύρη Θάλασσα και μια πιο επιθετική και επεκτατική Ρωσία. Το μέρος όπου αυτοί οι τρεις κύκλοι συναντώνται είναι η Ελλάδα. Αυτό είναι το υφιστάμενο στρατηγικό πλαίσιο...».
Ο ίδιος είχε προσθέσει ότι «(ο γεωστρατηγικός ρόλος της Ελλάδας στην περιοχή) είναι πολύ σημαντικός. Παλαιό μέλος του ΝΑΤΟ και της ΕΕ, πυλώνας σταθερότητας και δημοκρατικής διακυβέρνησης σε μια περιοχή που αντιμετωπίζει προκλήσεις». Είναι φανερό από τα παραπάνω ότι η νέα ένταση στις ελληνοτουρκικές σχέσεις έχει πολύ μεγαλύτερη «ουρά», πέρα από το γεγονός ότι η τουρκική αστική τάξη συνεχίζει να υπενθυμίζει επιθετικά τις αξιώσεις της στο Αιγαίο, όσο πιέζεται στα νοτιοανατολικά της σύνορα.
Από την πλευρά της, η ελληνική κυβέρνηση δεν ξεπλένει απλώς το βρώμικο ρόλο του ΝΑΤΟ, αλλά προκειμένου να αναβαθμίσει το ρόλο της στην ιμπεριαλιστική συμμαχία και στη νοτιοανατολική της πτέρυγα, δηλώνει πρόθυμη για ακόμα μεγαλύτερη εμπλοκή στους ιμπεριαλιστικούς σχεδιασμούς και τις επεμβάσεις. Είναι χαρακτηριστικό ότι, σε συνέντευξή του την περασμένη Τρίτη, επανέλαβε με έμφαση ότι η Ελλάδα θα μπορούσε να αναλάβει κι άλλες «διευκολύνσεις» προς το ΝΑΤΟ, κυρίως σε ό,τι αφορά τη χρήση στρατιωτικών υποδομών, αν υπήρχαν τα κατάλληλα «ανταλλάγματα».

Αλλος ο δρόμος του λαού

Οι εξελίξεις γύρω από τη διαπραγμάτευση και τους γεωπολιτικούς ανταγωνισμούς προδίδουν το παζάρι που γίνεται για λογαριασμό της αστικής τάξης στις πλάτες του ελληνικού και των άλλων λαών της περιοχής. Το παζάρι αυτό έχει τον ίδιο στόχο, είτε γίνεται στις συνόδους του ΝΑΤΟ και στα «φόρα» άλλων ιμπεριαλιστικών οργανισμών, είτε στο τραπέζι των διαβουλεύσεων με την ΕΕ, το ΔΝΤ και την ΕΚΤ για το κλείσιμο της «αξιολόγησης»: Πώς θα δημιουργηθούν προϋποθέσεις στήριξης της καπιταλιστικής ανάκαμψης και κερδοφορίας.
Μ' αυτό το στόχο, τα εργατικά - λαϊκά συμφέροντα δεν έχουν καμιά σχέση. Αντίθετα, μεγαλώνουν οι κίνδυνοι να βρεθεί ο λαός μπλεγμένος σ' ένα γενικευμένο ιμπεριαλιστικό πόλεμο, για τα συμφέροντα της ίδιας τάξης που σήμερα στήνει ξανά στον τοίχο τα εναπομείναντα εργατικά - λαϊκά δικαιώματα, στο όνομα του να κλείσει η «αξιολόγηση». Διέξοδος για το λαό υπάρχει μόνο σε σύγκρουση με το κεφάλαιο και την εξουσία του. Εξω από τους ιμπεριαλιστικούς οργανισμούς και τις ενώσεις, με εργατική εξουσία, κοινωνικοποίηση των μέσων παραγωγής και κεντρικά σχεδιασμένη οικονομία, στην υπηρεσία της ικανοποίησης των σύγχρονων λαϊκών αναγκών.