«…Πεθαμένοι ή τρελοί θα κάνετε δήλωση»* – Το καψόνι της δίψας

Από Οικοδόμος 

Επιμέλεια: Οικοδόμος //

ΜαΜακρόνησος, τόπος μαρτυρίου και θυσίας. 60000 υπολογίζονται όσοι –άντρες και γυναίκες- κομμουνιστές, αριστεροί και δημοκράτες μεταφέρθηκαν εκεί από το επίσημο ελληνικό κράτος στα χρόνια του εμφυλίου με στόχο την «αναμόρφωσή» τους σε «εθνικόφρονες» πολίτες.
Φαντάροι και αξιωματικοί «επικίνδυνοι» για το στράτευμα, αξιωματικοί του ΕΛΑΣ και έφεδροι αξιωματικοί που είχαν πάρει μέρος στην εθνική αντίσταση, πολίτες που συλλαμβάνονταν «προληπτικά», πολιτικοί κρατούμενοι από διάφορες φυλακές της χώρας, πολιτικοί εξόριστοι, έχτισαν στο ξερονήσι με τον ιδρώτα και το αίμα τους μικρές πολιτείες, μνημεία, θέατρα, χώρους άθλησης, εργοστάσιο, ναούς, επιβλητικά κτίρια, πολυτελείς βίλες για τους αξιωματικούς, μεγάλες δεξαμενές νερού…
Οι ίδιοι ζούσαν στριμωγμένοι μέσα σε άθλιες σκηνές που τις έζωναν τα πυκνά συρματοπλέγματα, εκτεθειμένοι στους αέρηδες που «θέριζαν», πότε στην παγωνιά και πότε στην αβάσταχτη ζέστη, υποφέροντας από πείνα και -όχι λίγες φορές- από δίψα.
Ο αγωνιστής εικαστικός καλλιτέχνης και συγγραφέας Γιώργος Φαρσακίδης, που έζησε εξόριστος στη Μακρόνησο, περιγράφει με συγκλονιστικό τρόπο το καψόνι της δίψας που επέβαλλαν στους κρατούμενους οι δήμιοι-δεσμοφύλακές τους για να τους τσακίσουν τις αντοχές και να τους αποσπάσουν την πολυπόθητη για το καθεστώς «δήλωση μετανοίας». Αντιγράφουμε από το λεύκωμα ΜΑΚΡΟΝΗΣΟΣ, εκδ. Σκυτάλη (οι εικόνες από το ίδιο βιβλίο):

Καψόνι της δίψας: «Το τελευταίο φλυτζανάκι» (Από σκίτσο του 1949), του Γ. Φαρσακίδη

Πολλά ακριβομάθανε οι χιλιάδες που «φιλοξένησε» η Μακρόνησος. Κι απ’ όσα φρικτά έχουν γνωρίσει, δυο τα βασικά που θα μπορούσε να ζητήσει αυτός ο τόπος για τον κολασμένο του θυρεό. Τρέλα το ένα. Δίψα το δεύτερο.
Σ’ αυτό το νησί το νεράκι ποτέ του δεν το ’χει χορτάσει ο άνθρωπος. Με τον καημό του νερού αφήσαν από παλιά, πλήθος αμέτρητο, τα κόκαλά τους στα βράχια του και οι Τούρκοι αιχμάλωτοι και τα προσφυγικά μπουλούκια της Μικρασίας.
Πολλοί και πρωτότυποι οι τρόποι να βασανίζεις τον άνθρωπο. Κι απ’ τους χειρότερους σίγουρα είναι και το καψόνι της δίψας. Και τέτοια καψόνια το πολιτικό σύρμα του Α.Ε.Τ.Ο. πέρασε δύο. Τέσσερις μέρες το πρώτο, τρεις το επόμενο.
Αποβραδίς μας είχανε φέρει μπακαλιάρο και λάχανο. Την άλλη μέρα οι στάμνες δε φύγανε να γεμίσουν. Η φοντάνα, μας είπαν, δεν έφερε. Στη σκηνή μας μια στάμνα κι ένα λαγήνι μικρό για ρεζέρβα.
Δεύτερη μέρα!
Για το καψόνι της πέτρας δε βγάλαν κανένα. Της στάμνας το νερό σώθηκε.
Μετρήσαμε το λαγήνι, σαράντα τέσσερα και κάτι φλιτζανάκια μικρά — σαράντα δυο εμείς.
Να το μοιράσουμε πρότεινε κάποιος. Ο «κουμπάρος ο Θέμος» έχει άλλη γνώμη. Δεν ξέρουμε λέει πόσο θα κρατήσει ακόμα. Καλύτερα όποιος βρεθεί στην ανάγκη ας το πάρει, θες όλο, θες σε δυο, σε τρεις δόσεις, τη μέρα ή τη νύχτα, μονάχος του.
Τρίτη μέρα!
Τα παραπέτα κατεβασμένα, όλη η σκηνή ξαπλωμένη, κακόκεφη. Αποφεύγουμε κάθε περίσσια κίνηση ακόμα και την κουβέντα. Με το λαγήνι ξοφλήσαμε.Τρία φλιτζανάκια περίσσεψαν. Για το Βαβάκο.
Οι αλφαμίτες λύκοι γυροφέρνουνε όλη μέρα απ” έξω. Μονάχα ο Χασάπης χώνει τη μούρη του για λίγο: Κουμούνες πώς πάει; Χα… Χα… Καμιά κουβέντα μαζί τους, κανένα παράπονο.
Με το σούρουπο ξεμυτίζεις ν’ ανασάνεις τ’ αγέρι της θάλασσας, ψάχνεις τις γωνιές, στα σκουπίδια, για φλούδι πορτοκαλιού, λαχανόφυλλο. Κι όλη τη νύχτα στριφογυρνάς να σε πάρει ο ύπνος, να ξεχαστείς. Σαν τον πάρεις για λίγο, χειρότερα. Βλέπεις συντριβάνια, νερά τρεχούμενα, γάργαρα, λαχταριστά. Μόνο π’ όταν το πίνεις είναι ζεστό, δεν ξεδιψάει κι όλο πίνεις…
Είναι κι η στέρνα στην αυλή με τα χρυσόψαρα κι η δαμασκηνιά η ανθισμένη και το λούκι με το νερό. Κάτι σε σφίγγει στο λαιμό να σε πνίξει, δυο χέρια… Πολεμάς να ξεφύγεις, να πιεις… Πετιέσαι. Και ξανά και πάλι απ’ την αρχή, όσο να ξημερώσει.
Τέταρτη μέρα!
Τ” αντίσκηνο πυρώνει στον ήλιο. Το σάλιο στέγνωσε, κόλλησε στο λαιμό. Το στόμα ξένο, σαν να πρήστηκε και μια αίσθηση μια γεύση αλλόκοτη. Ως πότε; Να μας αποτελειώσουνε έτσι;
Ο Βαβάκος ήρεμος, ήπιε το τελευταίο του φλιτζανάκι. Αρπαχτικές οι ματιές διασταυρώνονται απ’ τις γωνιές, λες και ρωτάνε: Να ’χει από γνωστικό άραγε πιότερο την ανάγκη να πιει;
Ντρέπεσαι με τη σκέψη…
Κατά τις έντεκα ακούστηκε: Παιδιά, πήραν τις στάμνες. Στη μία, τις φέρανε.
Βγήκε ένας μας προς νερού του, έσκυψε κι ήπιε. Όλες οι στάμνες… γεμάτες με θάλασσα.
Ακόμα μια νύχτα. Μια νύχτα, καυτή, φοβερή, αξημέρωτη.
Το μεσημέρι της πέμπτης μέρας! Τις ξαναφέρανε επιτέλους γεμάτες νερό. Το καψόνι είχε τελειώσει…
* Ένα από τα συνθήματα στο “Ειδικό Σχολείο Αναμορφώσεως Ιδιωτών” (ΕΣΑΙ) της Μακρονήσου.

Η Σοβιετική Ένωση ζει !

Η Σοβιετική Ένωση ζει !

Το Ρωσσικό επιστημονικό ίδρυμα VTsIOM, το μεγαλύτερο και πιο έγκυρο κρατικό πρακτορείο δημοσκοπήσεων, την περασμένη Παρασκευή, δημοσίευσε μια έρευνα η οποία καταδεικνύει ότι:

Το 73% των Ρώσσων πολιτών, διάκειται απολύτως ευνοϊκά προς το σφυροδρέπανο, το 66% προς το κόκκκινο αστέρι.
Αρνητικοί προς τα παραπάνω σύμβολα της Σοβιετικής Ένωσης, των Κομμουνιστών, βρέθηκαν να είναι μόλις και μετά βίας το … 11%!

Ως προς το ενδεχόμενο απαγόρευσης των παραπάων συμβόλων, πρόβαλλαν κατηγορηματικές αντιρρήσεις, για μεν το σφυροδρέπανο το 72%, ενώ για το κόκκινο αστέρι το 68%!
Υποστηριχτές σε μια τέτοια απαγόρευση, εμφανίστηκε μόλις το 7% των ερωτηθέντων!

Να σημειωθεί ότι από τους ερωτηθέντες, το 6% δεν γνώριζαν τι συμβολίζει το σφυροδρέπανο και 10% δεν γνώριζε τι συμβόλιζε το κόκκινο αστέρι!

Είναι φανερό, ότι στις καρδιές και στην ψυχή των ανθρώπων, όχι μόνο ζει η Σοβιετική Ένωση, όχι μόνο υπάρχει νοσταλγία για το Κομμουνιστικό καθεστώς, αλλά και ότι πολύ σύντομα θα ξεκινήσει Νέα Επανάσταση που αυτή τη φορά θα φέρει ΟΡΙΣΤΙΚΑ την νίκη στο στρατόπεδο των κομμουνιστών!

70 χρόνια μετά

 70 χρόνια μετά

Σήμερα είναι η 70ή επέτειος από τη ρίψη της δεύτερης ατομικής βόμβας στο Ναγκασάκι της Ιαπωνίας. Με την αφορμή αυτή, η κε του μπλοκ αντιγράφει και δημοσιεύει ένα σχετικό απόσπασμα από το βιβλίο του μουλά Βασίλη Σαμαρά «1917-1953, η ιστορία διδάσκει κι εμπνέει», που έτυχε να ξαναδιαβάσει πρόσφατα.

Αμέσως μετά τη Γιάλτα, τα «πνεύματα» στη Δύση (όσον αφορά τους ιθύνοντες και όχι τους λαούς) αρχίζουν να αλλάζουν. Το διαφαινόμενο τέλος του πολέμου δυναμώνει εκείνες τις τάσεις που θεωρούν τη Σ.Ε ως κύριο εχθρό. Στην πραγματικότητα, δεν πρόκειται για κάτι καινούριο. Πρόκειται για την κυρίαρχη άποψη στη Δύση, η οποία είχε υποχωρήσει ενόψει του κινδύνου που είχε αρχίσει να αποτελεί για αυτήν ο Χίτλερ. Από εκεί και πέρα, οι Δυτικοί όλο και περισσότερο προσανατολίζονται, κρατώντας ή όχι τα προσχήματα, σε ρήξη με τη Σ.Ε.

Και η ρήξη αυτή επέρχεται σχεδόν επίσημα με τη διάσκεψη του Πότσδαμ. Καθοριστικό ρόλο σε αυτό έπαιξε η πετυχημένη δοκιμή της ατομικής βόμβας στο Αλαμογκόρντο, ακριβώς την παραμονή της διάσκεψης. Ο συσχετισμός δυνάμεων ανατρέπεται με δραματικό τρόπο. Οι ΗΠΑ αισθάνονται πλέον πανίσχυρες. Μετά την αναμφισβήτητη και συντριπτική οικονομική τους υπεροχή, αποκτούν και στο στρατιωτικό πεδίο τα μέσα εκείνα που τους δίνουν τη δυνατότητα να αντιμετωπίσουν τον Κόκκινο Στρατό (που, ας σημειωθεί, μέχρι την εμφάνιση της ατομικής βόμβας είχε αποκτήσει σαφέστατη υπεροχή απέναντι σ’ όλους τους άλλους στρατούς).

Ο Τρούμαν –που είχε ενημερωθεί σχετικά- φέρεται πλέον με τέτοιο τρόπο που οδηγεί τη διάσκεψη σε αποτυχία. Παρά τις συμφωνίες στις οποίες κατέληξαν, η διάσκεψη, από ουσιαστική άποψη, είχε τιναχτεί στον αέρα. Κατά τη γνώμη μας, εκεί βρίσκεται και η αφετηρία του «ψυχρού πολέμου». Ενός πολέμου για τον οποίο πολιτικά οι Δυτικοί ετοιμάζονταν από καιρό και που η ήττα της Γερμανίας και η απόκτηση της ατομικής βόμβας τους έδινε τη δυνατότητα να τον εξαπολύσουν. Όχι ακόμα εντελώς ανοιχτά, βέβαια. Το κλίμα που είχε δημιουργήσει στις συνειδήσεις σε παγκόσμια κλίμακα η αντιφασιστική συμμαχία και η πάλη ενάντια στον Άξονα δεν επέτρεπε ακόμα κάτι τέτοιο. Έπρεπε να μεσολαβήσουν και κάποια άλλα πράγματα, πριν φτάσουμε στην ανοιχτή διακήρυξη του δόγματος Τρούμαν, το 1947. Και ένα απ’ αυτά ήταν η «δοκιμή» σε ζωντανό στόχο της ατομικής βόμβας: Χιροσίμα και Ναγκασάκι. Ας σταθούμε σ’ αυτό.

Στις 6 Αυγούστου ρίχνεται η πρώτη αμερικάνικη (και πρώτη στην Ιστορία) ατομική βόμβα στη Χιροσίμα. Πρόκειται για την εν ψυχρώ δολοφονία εκατοντάδων χιλιάδων αθώων ανθρώπων (αν συνυπολογίσουμε και τους νεκρούς του Ναγκασάκι), για ένα έγκλημα ενάντια στην ανθρωπότητα. Βεβαίως, ο Τρούμαν δε δικάστηκε ποτέ σαν εγκληματίας πολέμου. Ήταν ο νικητής. Αυτό όμως δεν άλλαζε την ουσία του πράγματος. Να πούμε συνοπτικά την άποψή μας.

Η εξαπόλυση των ατομικών βομβών από τις ΗΠΑ δεν εξυπηρετούσε κανένα πολεμικό στόχο. Η Ιαπωνία είχε ήδη συντριβεί και ήταν έτοιμη να συνθηκολογήσει. Πολύ περισσότερο που σε λίγο θα έμπαινε στη μάχη και ο Κόκκινος Στρατός (όπως επίμονα ζητούσαν οι ΗΠΑ, μέχρις ότου αποκτήσουν την ατομική βόμβα). Ταυτόχρονα, ενάντια στην Ιαπωνία κινούνταν μετά τη λήξη του πολέμου στην Ευρώπη και το μεγαλύτερο μέρος των δυτικών δυνάμεων. Την πραγματικότητα αυτή τη γνώριζαν καλύτερα απ’ όλους οι ιθύνοντες της Ιαπωνίας, που ήδη έκαναν διάφορες διαβουλεύσεις, επιδιώκοντας τη συνθηκολόγηση. Άλλα όμως ήταν τα σχέδια και οι επιδιώξεις των ΗΠΑ. Με την ατομική βόμβα πλέον στα χέρια τους, αισθάνονταν αρκετά ισχυρές ώστε να διεκδικήσουν την παγκόσμια ηγεμονία.

Αυτόν ακριβώς το στόχο εξυπηρετούσε το ρίξιμο της βόμβας: την παγκόσμια κυριαρχία των ΗΠΑ. Πιο συγκεκριμένα, στόχευε στην αποτροπή της παρέμβασης του Κόκκινου Στρατού που, από απαραίτητη μέχρι τότε, κρινόταν πλέον «περιττή» και «ενοχλητική». Στόχευε στην τρομοκράτηση των λαών και πρώτα και κύρια της Σ.Ε., αποδείχνοντας με χειροπιαστό (και ματωμένο) τρόπο όχι μόνο την ισχύ που είχαν πλέον στα χέρια τους οι ΗΠΑ αλλά και το πόσο αδίσταχτες είναι στη χρησιμοποίησή της. Δεν πρόκειται για σχήμα λόγου. Υπήρχαν προτάσεις να ριχτεί η βόμβα σε ακατοίκητη περιοχή, έτσι ώστε να δουν οι Γιαπωνέζοι τη δύναμή της και να υποκύψουν. Ο Τρούμαν, ωστόσο, τις «χρειαζόταν» αυτές τις εκατοντάδες χιλιάδες νεκρών. Γι’ αυτό και επέμενε στη «δοκιμή» της ατομικής βόμβας σε ζωντανό στόχο.

(…)

Καθοριστικής σημασίας ήταν ο συσχετισμός που διαμορφώθηκε με τη λήξη του πολέμου. Από στρατιωτική άποψη έχουμε τα εξής δεδομένα. Η Σ.Ε αναδεικνύεται στην ισχυρότερη στρατιωτική δύναμη στον κόσμο, όσον αφορά το στρατό ξηράς. Μια δύναμη που δείχνει ικανή να αντιμετωπίσει στο ευρωπαϊκό πεδίο (με τις περισσότερες πιθανότητες υπέρ της) όλους μαζί τους άλλους στρατούς. Αυτό που έρχεται να ανατρέψει αυτή την υπεροχή είναι η αμερικάνικη ατομική βόμβα.

Πολύ ισχυρές στρατιωτικές δυνάμεις διαθέτουν οι ΗΠΑ, ιδιαίτερα σε αεροπορία αλλά και με ένα ναυτικό που τους έχει χαρίσει την κυριαρχία των θαλασσών. Η ατομική βόμβα ωστόσο είναι εκείνη που τους δίνει το μεγάλο πλεονέκτημα.

(…)

Συνολικά μπορούμε να πούμε τα εξής. Η εικόνα που εμφανίζουν τα πράγματα, αλλά και η αίσθηση που περνάει στον πολύ κόσμο, είναι ότι οι ΗΠΑ με την ατομική βόμβα διαθέτουν μια απόλυτη υπεροχή. Είναι έτσι, αλλά όχι ακριβώς. Μόνο που αυτό το τελευταίο το ξέρουν μόνοι οι ίδιοι οι Αμερικάνοι ενώ, όσον αφορά τους άλλους, πιθανόν κάποιοι να το υποθέτουν.

Σήμερα γνωρίζουμε ότι υπήρχαν εκτιμήσεις αμερικάνων αξιωματούχων που ξεκαθάριζαν πως οι ΗΠΑ «δε διέθεταν το απόθεμα βομβών», αλλά και τα μέσα μεταφοράς στο βαθμό που απαιτούνταν «για να γονατίσει η Ρωσία». Ταυτόχρονα, υπήρχαν και παράλληλες εκτιμήσεις (από την ίδια πλευρά) που θεωρούσαν πως σε περίπτωση πολέμου οι σοβιετικές μεραρχίες ήταν ικανές να προελάσουν ταχύτατα ως τη Μάγχη, πράγμα που θα έβαζε ακόμη μεγαλύτερα προβλήματα. Τόσο από την άποψη ότι θα ‘ταν υποχρεωμένες να ρίξουν ατομικές βόμβες στις χώρες των συμμάχων τους, όσο και από την άποψη των πρόσθετων μέσων που θα χρειάζονταν για κάτι τέτοιο. Και αν το πρώτο μπορούσαν ίσως να το παραβλέψουν (εμείς τους έχουμε ικανούς και γι’ αυτό), το δεύτερο θα συνέχιζε να υπάρχει έτσι ή αλλιώς. Οπωσδήποτε, αυτό που θα πρέπει να θεωρούμε δεδομένο παρ’ όλες αυτές τις περιπλοκές είναι ότι το ατομικό μονοπώλιο έδινε στις ΗΠΑ μια σαφέστατη υπεροχή απέναντι στη Σ.Ε..

   ΗΠΑ: Ο αγώνας για $15 την ώρα κατώτατο μισθό και για την οργάνωση συνδικάτων καθώς και ο αγώνας ενάντια στην αστυνομική βαρβαρότητα κάνουν βήματα μπροστά

Από Οικοδόμος

Γράφει ο Τζωρτζ Μεχραμπιάν //

Το κίνημα για την αύξηση του κατώτατου μισθού
Τρία χρόνια αφότου ξεκίνησαν τους αγώνες τους, οι εμποροϋπάλληλοι στις μεγάλες αλυσίδες καταστημάτων Wal-Mart, οι εργαζόμενοι στις αλυσίδες φαστ φουντ όπως στα McDonalds και πολλοί άλλοι συνεχίζουν να απαιτούν έναν κατώτατο μισθό στα δεκαπέντε δολάρια την ώρα και αγωνίζονται για τη συνδικαλιστική τους οργάνωση. Στις 22 Ιούλη πραγματοποίησαν συγκέντρωση στη Νέα Υόρκη, πιέζοντας για τα αιτήματά τους ενώπιον της ειδικής επιτροπής για τους μισθούς στις αλυσίδες φαστ φουντ της Πολιτείας της Νέας Υόρκης.  Στον κλάδο αυτό απασχολούνται 180 000 εργαζόμενοι σε επίπεδο πολιτείας.
Εργαζόμενοι που είναι μέλη συνδικαλιστικών οργανώσεων και κερδίζουν περισσότερα από $15 την ώρα έχουν συμμετάσχει δυναμικά για να υποστηρίξουν την αύξηση του κατώτατου μισθού. Για παράδειγμα, σημαντικά μπλοκ ξενοδοχοϋπαλλήλων, εργαζομένων στον καθαρισμό, εργαζόμενοι στον τομέα της υγείας και μέλη διάφορων συνδικάτων οικοδόμων συμμετείχαν στην κινητοποίηση χιλιάδων που έγινε στις 15 Απρίλη καθώς και στις 22 Ιούλη.
«Είμαι εδώ για να στηρίξω τους εργαζόμενους στα fast-food», δήλωνε ο Brandon Brigman, 29 ετών, αχθοφόρος σε ένα εμπορικό κτίριο στο Μανχάταν και μέλος του συνδικάτου του, στην εφημερίδα Militant στη διαδήλωση αυτή. «Χρειάζονται $15 την ώρα, αλλά χρειάζονται και σωματείο επίσης. Υπάρχει μεγάλη διαφορά όταν έχεις σωματείο».
Σε μια νίκη για τους εργαζόμενους, η ειδική επιτροπή της Πολιτείας της Νέας Υόρκης για τους μισθούς στις αλυσίδες φαστ φουντ ψήφισε να γίνουν δεκτά τα αιτήματα των εργαζομένων και να θεσπιστεί ο ελάχιστος μισθός των $15 την ώρα για τους εργαζόμενους στα φαστ φουντ σταδιακά. Επί του παρόντος ο κατώτατος μισθός είναι $8,75 την ώρα. Αλλά για τους εργαζόμενους στα φαστ φουντ στην πόλη της Νέας Υόρκης θα αυξηθεί στα $15 έως το 2018 στην υπόλοιπη πολιτεία μέχρι το 2021.
Πολλοί εργαζόμενοι στο συλλαλητήριο της 22 Ιούλη δεν εργάζονται στα φαστ φουντ. Όμως έχουν πάρει θάρρος από την αύξηση που κέρδισαν οι εργαζόμενοι στα φαστ φουντ και πιστεύουν ότι μπορεί να εξαπλωθεί και σε άλλους κλάδους.
«Παίρνω $10 την ώρα και δουλεύω μόνο 36 ώρες την εβδομάδα», δηλώνει η Oneka Ροκ, 37 ετών, εργαζόμενη στην υγειονομική περίθαλψη στο σπίτι, στην εφημερίδα Militant. «Δεν μπορούσα να πληρώσω τα $950 τον μήνα νοίκι για το στούντιο που μοιράζομαι με την κόρη μου, γι” αυτό μετακόμισα με τη μητέρα μου. Η φίλη μου εργάζεται στα φαστ φουντ για $8,75. Προσπαθώ να την πείσω να κατέβει στις διαμαρτυρίες, διότι μόνο με αυτό τον τρόπο μπορούμε να κερδίσουμε κάτι».
Οι κυβερνήσεις της πόλης του Λος Άντζελες, του Σαν Φρανσίσκο και του Σιάτλ επίσης ψήφισαν να επιβάλουν τον ελάχιστο μισθό των $15 την ώρα για τους εργαζομένους τους. Το Πανεπιστημιακό σύστημα της Καλιφόρνιας υιοθέτησε παρόμοια μέτρα. Τον Απρίλη χιλιάδες άνθρωποι σε όλες τις ΗΠΑ κινητοποιήθηκαν για να στηρίξουν τα αιτήματα των εργαζομένων στα Wal-Mart και τα φαστ φουντ. Υπό την πίεση αυτού του αυξανόμενου κινήματος, τα McDonalds, που άμεσα απασχολούν 90 000 εργαζόμενους, αποφάσισαν να αυξήσουν το ελάχιστο ωρομίσθιο κατά $1. Άλλοι 800 000 εργαζόμενοι απασχολούνται σε φραντσάιζ, και έτσι δεν επωφελούνται από την αύξηση.
Σύμφωνα με την εβδομαδιαία εφημερίδα Militant των ΗΠΑ, ακτιβιστές από τις δράσεις του «Black Lives Matter» [Οι ζωές των Μαύρων μετράνε] έχουν ενταχθεί στην πάλη για τα $15 την ώρα. Το «Black Lives Matter» είναι το κίνημα κατά της αστυνομικής βίας ενάντια στους Μαύρους που αναπτύσσεται σήμερα στις ΗΠΑ. Η διασύνδεση ανάμεσα στα 2 αυτά κινήματα δίνει μια ισχυρή ώθηση και στα δύο. Αυτή είναι μια νέα και ευπρόσδεκτη εξέλιξη στην ταξική πάλη στις ΗΠΑ. Στη διάρκεια του κινήματος για τα πολιτικά δικαιώματα της δεκαετίας του 1950 και του 1960 το οποίο ανέτρεψε το ρατσιστικό σύστημα φυλετικού διαχωρισμού ενάντια στους Μαύρους γνωστό ως Jim Crow, ελάχιστη σχέση υπήρξε ανάμεσα στο ανερχόμενο κίνημα για τα πολιτικά δικαιώματα με επικεφαλής Μαύρους ανθρώπους του μόχθου και το εργατικό κίνημα, το οποίο σε μεγάλο βαθμό απείχε από αυτόν τον αγώνα. Η διασύνδεση που αναπτύσσεται σήμερα ανάμεσα στους δύο αυτούς αγώνες θα τους δώσει μεγαλύτερες δυνατότητες να συνεχιστούν μακροπρόθεσμα.
«Black Lives Matter»
Στις 13 Ιούλη στο Τέξας, η Σάντρα Bland, 28 ετών, βρέθηκε κρεμασμένη στο κελί της. Ήταν νεκρή. Η Bland είχε προσαχθεί από έναν αστυνομικό όταν οδηγούσε, γιατί δεν είχε βγάλει φλας ενώ άλλαζε λωρίδα κυκλοφορίας.
Αυτός ο θάνατος προκάλεσε ένα νέο γύρο διαδηλώσεων ενάντια στην αστυνομική βία που ασκείται ενάντια στον εργαζόμενο λαό χρώματος Μαύρου. Εκατοντάδες άνθρωποι παρευρέθηκαν στην κηδεία της σε ένδειξη διαμαρτυρίας.
Συνάντηση διαμαρτυρίας πάνω από 800 ατόμων πραγματοποιήθηκε και στην African Methodist Episcopal Church στο Σικάγο. «Πέθανε επειδή οδηγούσε ενώ ήταν Μαύρη,» δήλωσε ο Yatasha Grant από το Grays Lake, Ιλινόις, στη Militant. «Ήρθα σήμερα διότι θα μπορούσα να ήμουν εγω, η αδελφή μου, η μητέρα μου, η θεία μου. Δεν έπρεπε ούτε να προσαχθεί ούτε να τη ρίξουν στη φυλακή. Δεν έπρεπε να είναι νεκρή». Η Bland συμμετέχει ενεργά στο «Black Lives Matter».
Το κύμα των διαδηλώσεων που αγκαλιάζει χιλιάδες ανθρώπους τους τελευταίους μήνες, Μαύρους και λευκούς, ενάντια στους θανάτους που προκαλούνται από την αστυνομία φανερώνει μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση, μαχητικότητα και αλληλεγγύη στους κόλπους της εργατικής τάξης. Ως αποτέλεσμα, έχουν σημειωθεί ορισμένες νίκες και ενίοτε οδηγείται η άρχουσα τάξη να αρχίσει να πιέζει σε κάποιο βαθμό τους αστυνομικούς. Ορισμένοι αστυνομικοί κατηγορήθηκαν για ανθρωποκτονία από αμέλεια ή έχουν απολυθεί φέτος σε ορισμένες πολιτείες. Η έως τώρα πρακτική ήταν η πλήρης ατιμωρησία.
Λιγότερο από 3 εβδομάδες μετά τη δολοφονία έξι Μαύρων στο Τσάρλεστον, στη Νότια Καρολίνα, από έναν λευκό ρατσιστή τρομοκράτη, η Militant αναφέρει ότι η Ομόσπονδη (Confederate) σημαία, η οποία ήταν η σημαία των δουλοκτητών στη διάρκεια του Εμφυλίου Πολέμου (1861-1865) και παραμένει μέχρι σήμερα «σύμβολο της ρατσιστικής τρομοκρατίας, αφαιρέθηκε από το Καπιτώλιο της πολιτείας. Αυτή η νίκη ήταν το αποτέλεσμα του μαζικού αγώνα για τα δικαιώματα των Μαύρων που ανέτρεψε τον φυλετικό διαχωρισμό στη δεκαετία του 1950 και 1960 και των κοινωνικών και πολιτικών συνεπιών του επί δεκαετίες, ενισχυμένων μέσα από τους αγώνες του σήμερα».
Πολλές από τις διαμαρτυρίες χαρακτηρίζονται από σημαντική παρουσία Συνδικάτων, με χορηγίες και μπλοκ από σωματεία όπως οι Υπάλληλοι Υπηρεσιών (Service Employees) που οργανώνουν καθαριστές και καθαρίστριες, η Ένωση Νοσηλευτών της Νέας Υόρκης (New York Nurses Association), λιμενεργάτες (Longshoremen) και άλλοι.
Στις 25 Ιούλη πάνω από 1.000 εκπρόσωποι από αγώνες ενάντια στην αστυνομική βαρβαρότητα σε όλες τις Ηνωμένες Πολιτείες, στη συντριπτική τους πλειονότητα νέοι και νέες, συμμετείχαν σε διάσκεψη του «Black Lives Matter» στο Κλίβελαντ του Οχάιο. Σε μια συγκλονιστική συνεδρία, περισσότερες από 20 οικογένειες που επλήγησαν από την αστυνομία και τη ρατσιστική βία απευθύνθηκαν στο συγκεντρωμένο πλήθος.
Χαλυβουργοί
Η συλλογική σύμβαση ανάμεσα στα αφεντικά της βιομηχανίας χάλυβα και τους μεταλλεργάτες λήγει την 1η Σεπτέμβρη. Τα 30.000 μέλη των Ηνωμένων Χαλυβουργών (United Steelworkers) που εργάζονται στις εταιρείες ArcelorMittal και US Steel αντιμετωπίζουν έντονες απαιτήσεις για παραχωρήσεις.
Ως συνέπεια της καπιταλιστικής κρίσης στην παραγωγή και στο εμπόριο, τα αφεντικά χάλυβα στις ΗΠΑ αντιμετωπίζουν επιβράδυνση της ζήτησης για χάλυβα και εντεινόμενο ανταγωνισμό από καπιταλιστές του εξωτερικού, ιδιαίτερα από την Κίνα. Αυτό ωθεί τις τιμές προς τα κάτω, καθώς και τα κέρδη τους. Οι δύο γιγάντιες χαλυβουργίες απολύουν χιλιάδες εργαζόμενους και απαιτούν από την κυβέρνηση να επιβάλει προστατευτικούς δασμούς. Ταυτόχρονα απαιτούν σημαντικές παραχωρήσεις από το συνδικάτο. Η αρχική απαίτηση της ArcelorMittal, που είναι ο μεγαλύτερος παραγωγός χάλυβα στον κόσμο, είναι για μια τριετή σύμβαση χωρίς αύξηση μισθών, ένα μισθολογικό σύστημα δύο ταχυτήτων με χαμηλότερους μισθούς και επιδόματα για τους νεοπροσλαμβανόμενους και μεγάλες μειώσεις στις αποδοχές των αδειών και τις αποδοχές ασθενείας. Επίσης για πρώτη φορά τα αφεντικά ζητούν μηνιαίες πληρωμές από κάθε εργαζόμενο της τάξης των $150 ανά άτομο και $250 ανά οικογένεια για την κάλυψη του προγράμματος ιατροφαρμακευτικής ασφάλισής τους. Στις ΗΠΑ δεν υπάρχει εθνικό πρόγραμμα υγειονομικής περίθαλψης για όλο τον πληθυσμό. Έτσι, η υγειονομική κάλυψη είναι αντικείμενο διαπάλης σε κάθε εταιρεία ξεχωριστά.
Σε μια συνέντευξη προς τη Militant, ο Reuben Ervin, μέλος της Ένωσης Εργαζομένων Χάλυβα που δουλεύει στην ArcelorMittal δήλωνε: «Δεν έχουμε μισθούς δύο ταχυτήτων εδώ τώρα … Οι νεοπροσλαμβανόμενοι παίρνουν τον ίδιο μισθό και τα ίδια επιδόματα όπως όλοι οι άλλοι. Αλλά η ArcelorMittal θέλει δύο ταχύτητες στην παρούσα σύμβαση. Αυτό είναι ένα σύστημα για να τσακίσουν το συνδικάτο, που σπέρνει τη διχόνοια… Δεν ξέρω τι πρόκειται να συμβεί με την παρούσα σύμβαση, αλλά από τότε που άρχισαν οι διαπραγματεύσεις, βλέπουμε όλο και περισσότερα αφεντικά να κάνουν δουλειές που γίνονται από εμάς τους ωρομίσθιους, πράγμα που είναι παράβαση της συλλογικής σύμβασης. Μαθαίνουν τη δουλειά του κάθε πόστου».
Είναι πιθανό ότι προετοιμάζεται σκληρή επίθεση ενάντια τους χαλυβουργούς και το συνδικάτο τους.
Προεδρικές εκλογές και σοσιαλιστές
Στο μεταξύ, η προεκλογική εκστρατεία για τις προεδρικές εκλογές στις ΗΠΑ έχει αρχίσει. Ανάμεσα στα φαβορί είναι η Χίλαρι Κλίντον που είναι υποψήφια για το χρίσμα του Δημοκρατικού Κόμματος και ο Τζεμπ Μπους αντίστοιχα για το  Ρεπουμπλικανικό Κόμμα. Πρόκειται για έναν από τους πολλούς υποψηφίους για το χρίσμα. Ο Bernie Sanders είναι ένας γερουσιαστής από το Βερμόντ που έχει επίσης θέσει υποψηφιότητα εναντίον της Κλίντον για το χρίσμα του Δημοκρατικού Κόμματος. Ο Sanders αυτοαποκαλείται σοσιαλιστής και η ακροαματικότητά του ανεβαίνει, καθώς μιλά σε εκδηλώσεις χιλιάδων ανθρώπων σε όλη τη χώρα.
Η άρχουσα τάξη των ΗΠΑ κυριαρχεί εγκλωβίζοντας τον εργαζόμενο λαό, ξανά και ξανά, μεταξύ Ρεπουμπλικανικού και Δημοκρατικού κόμματος. Στη λογική του μικρότερου κακκού στηρίζουν το Δημοκρατικό κόμμα, από την εποχή του Ρούζβελτ, συνδικάτα, αριστερά κόμματα όπως το ΚΚ των ΗΠΑ, οργανώσεις γαι τα δικαιώματα των Μαύρων κ.ά. Εξαιρέσεις αποτελούν το κίνημα του Μάλκολμ Χ καθώς και το Σοσιαλιστικό Εργατικό Κόμμα (SWP) που από το 1940 παρουσιάζεται στις εκλογές με δικούς του υποψήφιους.
Σύμφωνα με την εφημερίδα Militant, o John Staggs, υποψήφιος του Σοσιαλιστικού Εργατικού Κόμματος για το δημοτικό συμβούλιο της Φιλαδέλφεια, σχολίασε μιλώντας προς εργαζόμενους της πόλης, ότι «Ο Sanders συμμετέχει στις εκλογές, και αυξάνεται η δημοτικότητά του, λόγω μεγάλων αλλαγών στις αντιλήψεις μεταξύ του εργαζόμενου λαού. Οι εργαζόμενοι σήμερα αντιμετωπίζουν επιθέσεις από τα αφεντικά και την κυβέρνησή τους, για τους οποίους η μόνη διέξοδος από την καπιταλιστική κρίση είναι η βαθύτερη εκμετάλλευση της εργατικής τάξης. Οι εργαζόμενοι ενδιαφέρονται να συζητήσουν για το πώς μπορούμε να υπερασπιστούμε τον εαυτό μας και πώς μπορούμε να βρούμε μια νέα προοπτική για το μέλλον, στο συνδικαλιστικό αλλά και στο πολιτικό πεδίο. Ωστόσο ο Sanders παρουσιάζει μια ριζοσπαστική εικόνα με την πρόθεση να μας κρατήσει μαντρωμένους στην αστική πολιτική». Οι Δημοκρατικοί και οι Ρεπουμπλικανοί εξακολουθούν να είναι τα δύο κύρια κόμματα του καπιταλισμού των ΗΠΑ. Η ψήφος και η υποστήριξη προς τον Sanders στις προκριματικές εκλογές προϋποθέτει τη συμμετοχή ή τη στήριξη προς το Δημοκρατικό Κόμμα.
«Το Σοσιαλιστικό Εργατικό Κόμμα συμμετέχει στις εκλογές για να προτείνει στους εργαζόμενους τον δρόμο της ρήξης με τα καπιταλιστικά πολιτικά κόμματα», συνεχίζει ο Staggs, «το δρόμο της ανεξάρτητης πολιτικής δράσης της εργατικής τάξης, σχηματίζοντας ένα εργατικό κόμμα βασισμένο στα συνδικάτα. Αυτό θα άνοιγε την πόρτα προς τον αγώνα της εργατικής τάξης για την εξουσία, στα χνάρια των Κουβανών εργατών και αγροτών όταν ανέτρεψαν τον υποστηριζόμενο από τις ΗΠΑ δικτάτορα Φουλχένσιο Μπατίστα και μετασχηματίστηκαν και οι ίδιοι μέσα από την επαναστατική διαδικασία. Ακολουθούν την ίδια πορεία για περισσότερα από 55 χρόνια και αποτελούν παράδειγμα για τον εργαζόμενο λαό παντού». Το SWP έχει θέσει εργαζόμενους υποψήφιους σε όλες τις προεδρικές εκλογές από το 1940 μέχρι σήμερα. Δεν έχει ακόμη ανακοινώσει τον υποψήφιό του για την προεδρία.

Ενα σύνθετο και επικίνδυνο κουβάρι ανταγωνισμών

Ενα σύνθετο και επικίνδυνο κουβάρι ανταγωνισμών

Ο Αμερικανός Πρόεδρος Μπάρακ Ομπάμα και η Γερμανίδα Καγκελάριος Αγκελα Μέρκελ στη Σύνοδο των G7, που έγινε στη Γερμανία τον περασμένο Ιούνη

Ο πρώην αναπληρωτής διευθυντής του τμήματος έρευνας και του ευρωπαϊκού τμήματος του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου (ΔΝΤ) και επισκέπτης καθηγητής διεθνούς οικονομικής πολιτικής στο Πανεπιστήμιο του Πρίνστον, Ασόκα Μόντι, αναφέρει σε άρθρο του στο «Bloomberg»: «Ο τελευταίος γύρος των αντιπαραθέσεων μεταξύ της Ελλάδας και των Ευρωπαίων πιστωτών της έχει αποδείξει (...) θα ήταν καλύτερα για όλους τους εμπλεκόμενους ωστόσο, εάν η Γερμανία και όχι η Ελλάδα ήταν η πρώτη που θα έφευγε (...)
Ο μεγαλύτερος πιστωτής, η Γερμανία, έχει προσφέρει μια υπηρεσία στην Ευρώπη: προτείνοντας στην Ελλάδα να βγει από το ευρώ, έχει σπάσει ένα πολιτικό ταμπού. Για δεκαετίες, οι πολιτικοί έχουν παρουσιάσει το ενιαίο νόμισμα ως ένα σύμβολο ευρωπαϊκής ενότητας, παρά τα ατελή οικονομικά που επισημάνθηκαν ήδη από το 1971 από τον Καθηγητή του Cambridge, Nicholas Kaldor (...)
Εάν, ωστόσο, έφευγε η Γερμανία από την ευρωζώνη - όπως έχουν προτείνει άνθρωποι με επιρροή, ανάμεσά τους ο Κένεθ Γκρίφιν, ιδρυτής της Citadel, ο Ανίλ Κασιάπ, οικονομολόγος στο Πανεπιστήμιο του Σικάγο και ο επενδυτής Τζορτζ Σόρος - στην πραγματικότητα δεν θα υπήρχαν χαμένοι.
Μια επιστροφή της Γερμανίας στο μάρκο θα οδηγούσε σε άμεση πτώση του ευρώ, ενισχύοντας την ανταγωνιστικότητα χωρών της ευρωπεριφέρειας» (το άρθρο δημοσιεύτηκε στο capital.gr και στο ηλεκτρονικό Βήμα, στις 17/7/2015).
Τέτοια άρθρα φαίνεται ότι πύκνωσαν με αφορμή τη συνειδητή διαρροή της πρότασης Σόιμπλε για GREXIT.
Βεβαίως, δεν πρέπει να διαφεύγει της προσοχής ότι τέτοια άρθρα γράφονται σε αμερικάνικα οικονομικά περιοδικά, όπως το «Bloomberg», από αρθρογράφους που έχουν θητεύσει σε οργανισμούς που διάκεινται προς τις ΗΠΑ. Πρώην διευθυντής του τμήματος έρευνας και του ευρωπαϊκού τμήματος του ΔΝΤ είναι ο αρθρογράφος, αλλά και επισκέπτης καθηγητής διεθνούς οικονομικής πολιτικής στο Πανεπιστήμιο του Πρίνστον των ΗΠΑ, όπως και άλλοι αναφερόμενοι καθηγητές, αλλά και ο επιχειρηματίας Σόρος.

Οι παρεμβάσεις των ΗΠΑ στην Ευρωζώνη

Υπάρχει βεβαίως ένα ερώτημα: Η κυβέρνηση των ΗΠΑ, αξιοποιώντας και τις εκθέσεις του ΔΝΤ για το χρέος της Ελλάδας έκανε αλλεπάλληλες παρεμβάσεις ώστε, αφενός να μείνει η Ελλάδα στην Ευρωζώνη, αφετέρου να αναδιαρθρωθεί το χρέος της. Ολες οι παρεμβάσεις της στόχευσαν να παραμείνει ενιαία η Ευρωζώνη. Μάλιστα οι παρεμβάσεις των ΗΠΑ στήριξαν τη Γαλλία να σηκώσει, όπως αναφέρθηκε σε πολλά άρθρα αστικών εφημερίδων σε Γαλλία, ΗΠΑ, ακόμη και Γερμανία, στην αντιπαράθεση του Ολάντ με τη Μέρκελ στη Σύνοδο Κορυφής της Ευρωζώνης στις 11-12/7/2015 που αποφασίστηκε η συμφωνία με την Ελλάδα και η παραμονή της στην Ευρωζώνη.
Στη συνέχεια, ο υπουργός Οικονομικών των ΗΠΑ Τζακ Λιου ήρθε στην Ευρώπη, για τον ίδιο σκοπό, την αναδιάρθρωση του χρέους της Ελλάδας, ώστε να αποφευχθεί και στο μέλλον η δημιουργία προϋποθέσεων για GREXIT. Σύμφωνα με την «Καθημερινή» 16/7/2015, «το ρόλο του διαμεσολαβητή φαίνεται να αναλαμβάνουν οι ΗΠΑ. Ο υπουργός Οικονομικών των ΗΠΑ, κ. Τζακ Λιου, είχε χθες συνάντηση με τον επικεφαλής της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ), κ. Μάριο Ντράγκι, ενώ σήμερα θα συναντηθεί με τον Γερμανό υπουργό Οικονομικών, κ. Β. Σόιμπλε, και τον Γάλλο υπουργό Οικονομικών, κ. Μ. Σαπέν. Οι ΗΠΑ έχουν δηλώσει ξεκάθαρα ότι επιθυμούν την Ελλάδα εντός Ευρωζώνης, και, όπως φαίνεται, ο κ. Λιου ανέλαβε πρωτοβουλία γεφύρωσης των διαφορών που υπάρχουν μεταξύ Ευρωζώνης και ΔΝΤ, ενόψει του ενδεχόμενου κινδύνου εμπλοκής για το θέμα του χρέους μέσα στον επόμενο μήνα». Η ίδια εφημερίδα στις 17/7/2015, έγραφε: «Οπως εκτιμά ο ερευνητής του Council on Foreign Relations, Ρόμπερτ Καν, ο Αμερικανός υπουργός πιέζει τους Ευρωπαίους να ορίσουν τους κανόνες διαχείρισης του χρέους για την Ελλάδα και τις υπερχρεωμένες χώρες της Ευρωζώνης». Επομένως όχι μόνο οι ΗΠΑ εμφανίζονται να θέλουν ενιαία την Ευρωζώνη, αλλά να φροντίζουν ώστε και τα άλλα υπερχρεωμένα κράτη, δηλαδή η Γαλλία και η Ιταλία, να μη ζοριστούν στην αντιμετώπισή τους, με δεδομένα τα αυστηρά κριτήρια του Συμφώνου Σταθερότητας.

Η σχέση με την «εμβάθυνση»

Στις 17/7/2015, στην ιστοσελίδα capital.gr, εμφανίστηκε ρεπορτάζ το οποίο αναφερόταν στην «"εμβάθυνση" στην Eυρωζώνη» και έγραφε:
«Πίσω από το θολό τοπίο απομάκρυνσης της απειλής του Grexit επισπεύδονται διαδικασίες παρεμβάσεων "εμβάθυνσης» της οικονομικής ενοποίησης στην Ευρωζώνη.
Οι "αλλαγές" σύμφωνα με τις πληροφορίες του Capital.gr δεν θα χρειασθούν καμία παρέμβαση στα όρια της Ευρωπαϊκής Συνθήκης και στο διά ταύτα θα καταλήγουν σε μεταβολές που θα διευκολύνουν την δημοσιονομική ενοποίηση και θα χαλαρώνουν "νόμιμα" τις πιέσεις που έχουν αρχίσει να καταγράφονται στις δύο μεγάλες οικονομίες της Ευρωζώνης, την Γαλλία και την Ιταλία.
Οι βασικοί κερδισμένοι της υπόθεσης αυτής θα είναι οι δύο μεγαλύτερες, μετά την Γερμανία, οικονομίες της Ευρωζώνης η Γαλλία και η Ιταλία.
Διπλωματικοί κύκλοι στις Βρυξέλλες υποστηρίζουν ότι η κίνηση αυτή είναι αποτέλεσμα της ζύμωσης που έχει τροφοδοτηθεί από την ελληνική κρίση και η πίεση που δέχθηκε ο γαλλογερμανικός άξονας στην περίπτωση της απειλής του Grexit. Σημαντικό είναι ότι η επίσκεψη του κ. Τζακ Λιου στο Βερολίνο και το Παρίσι έχει συμβάλει σ' αυτό καθώς η αμερικανική πλευρά θεωρεί ότι η διαχείριση της κρίσης με αφορμή της Ελλάδα από τις ευρω-ηγεσίες και ειδικά την γερμανική διατηρεί συνεχώς τον κίνδυνο του ατυχήματος στην Ευρωζώνη ζωντανό με απρόβλεπτες για όλους συνέπειες.
Λέγεται μάλιστα ότι ο αμερικανικός παράγοντας συνέβαλε καθοριστικά στην επίδειξη ...αυτοπεποίθησης του κ. Ολάντ και στη σύμπλευσή του με τον κ. Ρέντσι στις κρίσιμες ημέρες και ώρες του προηγούμενου Σαββατοκύριακου...».
Δε φαίνεται να απέχει και πολύ από την πραγματικότητα που διαμορφώνεται και τις αντιθέσεις Γαλλίας - Γερμανίας, (υπάρχει σύμπλευση Γαλλίας ΗΠΑ σ' αυτήν την κόντρα. Μένει βεβαίως να δούμε αν αυτό εκφραστεί και στην υπόθεση της «εμβάθυνσης» της οικονομικής διακυβέρνησης.
Από τα παραπάνω γίνεται σαφές, για μια ακόμη φορά, ότι οι ΗΠΑ παρεμβαίνουν στην Ευρωζώνη κόντρα στη Γερμανία και υπέρ των Γαλλίας, Ιταλίας, Ελλάδας. Αλλά θα το ξαναπούμε, με επιμονή στην ενιαία Ευρωζώνη.

Οι ενδοαστικοί ανταγωνισμοί σε ΗΠΑ...

Γιατί όμως; Εμφανίζονται άρθρα από πανεπιστημιακούς κύκλους των ΗΠΑ, αλλά και επιχειρηματίες όπως ο Τζ. Σόρος που προβάλλουν την άποψη ότι θα ήταν καλύτερα εάν η Γερμανία έφευγε από την Ευρωζώνη; Γιατί το κεφάλαιο στις ΗΠΑ όπως και σε κάθε καπιταλιστικό κράτος δεν είναι ενιαίο, αποτελείται από διαφορετικά τμήματα και έχει και ιδιαίτερα, πέρα από τα γενικά του, συμφέροντα. Υπάρχουν τμήματα του κεφαλαίου στις ΗΠΑ που θα ήθελαν να έφευγε η Γερμανία από την Ευρωζώνη και οι δορυφόροι της γιατί «το ευρώ θα σημείωνε περαιτέρω πτώση». Αρα μεγαλύτερη ανταγωνιστικότητα.
Για το ίδιο ζήτημα, στην εφημερίδα «Το Ποντίκι», 16/7/2015, αναφέρεται σε ρεπορτάζ του αμερικάνικου περιοδικού Foreign Policy, το οποίο έγραφε: «Ηρθε η ώρα να διωχθεί η Γερμανία από την Ευρωζώνη». Επίσης, αναφέρεται σε μελέτη - εκτίμηση του Στράτφορ για το μέλλον της Ευρώπης, που κάνει λόγο για δημιουργία οικονομικών και πολιτικών ζωνών, τεσσάρων μάλιστα, μέσα στην ΕΕ με χαλαρούς μεταξύ τους δεσμούς. Ετσι θα υπονομευτεί η ηγεμονία της Γερμανίας. Βεβαίως, κανείς δεν μπορεί να προβλέψει το μέλλον μιας διακρατικής καπιταλιστικής Ενωσης με τεράστιες ανισομετρίες και ανταγωνισμούς, που οξύνθηκαν με την καπιταλιστική οικονομική κρίση και βεβαίως διαπλέκονται με τους διεθνείς ενδοϊμπεριαλιστικούς ανταγωνισμούς, π.χ. ΗΠΑ - Γερμανία.
Αλλά όλα τα παραπάνω επιβεβαιώνουν ότι το κεφάλαιο σε κάθε καπιταλιστικό κράτος δεν είναι ενιαίο, έχει εσωτερικές διαφορές και συγκρούσεις. Για παράδειγμα, ο Τζ. Σόρος, επειδή αναφέρεται στο άρθρο να εκφράζει την άποψη να φύγει η Γερμανία από την Ευρωζώνη, ή ότι η Ευρωζώνη λόγω διαφορετικών καπιταλιστικών οικονομιών δεν μπορεί να σταθεί, και επειδή είναι ένας μεγάλος επιχειρηματίας με χρηματικό κεφάλαιο που το μεταφέρει από κράτος σε κράτος ή και σε ήπειρο ακόμη, επενδύοντας εκεί που θα έχει μεγαλύτερο κέρδος, απέσυρε τα κεφάλαιά του από τους αμερικάνικους ενεργειακούς ομίλους για να επενδύσει στην Ευρώπη. Προφανώς ένα φτηνό ευρώ τον συμφέρει. Και μια χαλαρή επίσης Ενωση τον συμφέρει.

...και στη Γερμανία

Βεβαίως, και στη Γερμανία δεν είναι ενιαία η στάση του κεφαλαίου. Ο Σόιμπλε και σε ένα βαθμό η Μέρκελ, ήθελε GREXIT. Οι σοσιαλδημοκράτες συγκυβερνήτες στο μεγάλο Συνασπισμό της Γερμανίας ήταν κάθετα αντίθετοι στο GREXIT. Να ένα σημάδι οξύτατων ενδοαστικών ανταγωνισμών και στη Γερμανία. Για παράδειγμα, το γερμανικό οικονομικό ινστιτούτο των Βιομηχάνων, IFO είναι υπέρ του GREXIT. Το ίδιο και ο Σύνδεσμος Γερμανών Βιομηχάνων.Αλλωστε ο πρόεδρός του Γρίλο το έχει εκφράσει κατ' επανάληψη, λέγοντας ότι τα χρήματα χρειάζονται για καπιταλιστικές επενδύσεις των γερμανικών επιχειρηματικών ομίλων και όχι για δάνεια στην Ελλάδα.
Ολ' αυτά βεβαίως συμβαίνουν όταν η κυβέρνηση των ΗΠΑ θέλει ενιαία την Ευρωζώνη και ενιαία ΕΕ, όχι μόνο για γεωστρατηγικούς λόγους, αλλά γιατί καίγεται για την υπογραφή της Συμφωνίας για τη «Διατλαντική Ενωση Εμπορίου και Επενδύσεων».
Την ίδια ώρα και η Αν. Μέρκελ φαίνεται να προσπαθεί για την υπογραφή αυτής της Συμφωνίας αν και υπάρχουν μεγάλες αντιδράσεις από τμήματα του κεφαλαίου στη Γερμανία.
Στις 30 Μάη 2015, σε άρθρο της ιστοσελίδας capital.gr, αναφέρονταν ότι «η καγκελάριος Αγκελα Μέρκελ αποδύθηκε σε μια προσπάθεια να αυξήσει την υποστήριξη εντός Γερμανίας για την Διατλαντική Εταιρική Σχέση Εμπορίου και Επενδύσεων (TTIP), λίγες ημέρες πριν φιλοξενήσει τη σύνοδο κορυφής της G7.
Η Μέρκελ δεν επενδύει συχνά το πολιτικό της κεφάλαιο στην υποστήριξη της TTIP στο εσωτερικό της Γερμανίας, όμως η αντίθεση στη συμφωνία είναι ασυνήθιστα σθεναρή στη χώρα της.
"Οι Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής είναι ένας από τους σημαντικότερους εμπορικούς μας εταίρους", δήλωσε η καγκελάριος στη συνέντευξη. "Ειδικά για τη δική μας οικονομία, η οποία βασίζεται στις εξαγωγές, οι ΗΠΑ είναι η μεγαλύτερη αγορά εκτός της ΕΕ, πολύ μεγαλύτερη ακόμη και από την Κίνα".
Είναι επομένως "προς το συμφέρον μας, για τη διατήρηση των θέσεων εργασίας μας και της ευημερίας μας, να ενθαρρύνουμε το εμπόριο με τις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής και να μην το αφήσουμε σε ανταγωνιστές μας σε άλλες περιοχές" του κόσμου, συνέχισε η Αγκελα Μέρκελ, αναφερόμενη στην Ασία».
Η εικόνα από τη διαπλοκή των ενδοαστικών ανταγωνισμών στο εσωτερικό των ισχυρών καπιταλιστικών κρατών με τους διεθνείς ενδοϊμπεριαλιστικούς ανταγωνισμούς κάνει ακόμη πιο σύνθετη την κατάσταση στην παγκόσμια οικονομία, την εκδήλωση των αντιθέσεων και το μέχρι πού μπορούν να φτάσουν οι συνέπειές τους, με δεδομένη και την κρίση. Γιατί υπάρχουν όλες οι προϋποθέσεις που μπορούν να ωθήσουν στην έκρηξη ενός γενικευμένου ιμπεριαλιστικού πολέμου. Αλλωστε εστίες πολέμων υπάρχουν, μάλιστα μία στην Ευρώπη, η Ουκρανία και μία στην Ανατολική Μεσόγειο.
Η εργατική τάξη, οι λαοί δεν πρέπει να επιλέγουν τη μία ή την άλλη μερίδα του κεφαλαίου, το ένα ή το άλλο ισχυρό κράτος ως σύμμαχο αφού είναι αστικές συμμαχίες αυτές, αλλά χειραφετημένοι να δημιουργούν τη δική τους αντιμονοπωλιακή - αντικαπιταλιστική συμμαχία και πάλη για την ανατροπή της εξουσίας του κεφαλαίου.

«Ο πόλεμος κατά της τρομοκρατίας» οξύνει ενδοϊμπεριαλιστικές αντιθέσεις

«Ο πόλεμος κατά της τρομοκρατίας» οξύνει ενδοϊμπεριαλιστικές αντιθέσεις

Ολο και περισσότερα ιμπεριαλιστικά κέντρα διεκδικούν πρωταγωνιστικό ρόλο σε έναν «πόλεμο» που προσδοκούν να διασφαλίσει τα επιχειρηματικά και γεωπολιτικά τους σχέδια

Στην Ντόχα (φωτ.) Λαβρόφ και Κέρι συμφώνησαν ότι διαφώνησαν ως προς τις «αντι-τρομοκρατικές συνεργασίες» στη Μέση Ανατολή

Οι βομβαρδισμοί που η Τουρκία ξεκίνησε στις 24 Ιούλη εναντίον συριακών και ιρακινών εδαφών, για να υπερασπιστεί τα σύνορα και την εθνική ασφάλειά της από «τρομοκράτες», έδωσαν νέα ώθηση στους ενδοϊμπεριαλιστικούς ανταγωνισμούς που οξύνονται στη Μέση Ανατολή. Στάθηκαν αφορμή, για να βγουν στην επιφάνεια βαθιές αντιθέσεις, η αποφασιστικότητα όλων των ιμπεριαλιστικών επιτελείων να προστατέψουν τα δικά τους συμφέροντα έναντι αντιπάλων αλλά και «εταίρων».
Ούτως ή άλλως, η εύφλεκτη αυτή περιοχή αποτελεί εστία σημαντικών ανακατατάξεων που «ψήνονται» εδώ και καιρό, με τα σύνορα χωρών αλλά και «σφαιρών επιρροής» να αναμορφώνονται υπό το βάρος νέων και παλιών συνεργασιών.

Η Ρωσία

Κάτι που έγινε ακόμα πιο σαφές τη βδομάδα που πέρασε, ήταν η διάθεση της Ρωσίας να μην παραιτηθεί για κανένα λόγο από τη διαμόρφωση των «αντι-τρομοκρατικών» συνεργασιών στην περιοχή. Ο Ρώσος υπουργός Εξωτερικών (ΥΠΕΞ), Σεργκέι Λαβρόφ, πραγματοποίησε επίσκεψη στην Ντόχα (πρωτεύουσα του Κατάρ) όπου συνάντησε τον Αμερικανό ομόλογό του, Τζον Κέρι, αλλά και τον Καταριανό και άλλους κυβερνητικούς αξιωματούχους κύρια αραβικών χωρών (είχε προηγηθεί συνεδρίαση του Συμβουλίου Συνεργασίας των Χωρών του Αραβικού Κόλπου), συζητώντας μαζί τους την ανάγκη «καταπολέμησης του εξτρεμισμού και της τρομοκρατίας» στην περιοχή.
Ο Λαβρόφ δήλωσε μετά καθαρά ότι στη συζήτηση με τον Κέρι δεν επιτεύχθηκε συμφωνία. Εκφράζοντας δυσαρέσκεια και για την αεροπορική «κάλυψη» που Ουάσιγκτον - Αγκυρα θα προσφέρουν σε Σύρους αντικαθεστωτικούς (ενάντια σε όποιον τους επιτίθεται, δηλαδή και το συριακό στρατό), ο Λαβρόφ σημείωσε: «Λέμε ότι αυτή η θέση (η αεροπορική στήριξη στους αντάρτες) αποτελεί παραβίαση του διεθνούς δικαίου και αντιπροσωπεύει ένα εμπόδιο στην πορεία διαμόρφωσης ενός ενιαίου μετώπου αντιμετώπισης των τρομοκρατών, συμπεριλαμβανομένων του Ισλαμικού Κράτους και του Μετώπου αλ-Νούσρα».
Επιπλέον, σύμφωνα με ρωσικά ρεπορτάζ, υποστήριξε ότι η διατήρηση του Μπασάρ αλ-Ασαντ στην εξουσία δεν πρέπει να αποτελεί προϋπόθεση για τη συμμετοχή των διαφόρων μερών στον πόλεμο κατά της τρομοκρατίας, εξηγώντας ότι η Μόσχα ενδιαφέρεται για μια μετάβαση (στη Συρία) αλλά ειρηνική και όχι μέσα από το βίαιο εκτοπισμό του Ασαντ. Σ' αυτήν την κατεύθυνση, μάλιστα, μετά από κοινή συνέντευξη Τύπου που έδωσε με τον Αμερικανό και το Σαουδάραβα ομόλογό του, ο Λαβρόφ λέγεται ότι μπροστά στους δημοσιογράφους σχολίασε χαμογελώντας «ελπίζω αυτοί οι δυο κύριοι να προσφέρουν τη βοήθειά τους» (στη συριακή κρίση), αναδεικνύοντας ότι η Μόσχα εξετάζει διάφορες «γέφυρες» που θα της επιτρέψουν να έχει λόγο στη «μετά Ασαντ» εποχή στη Συρία και γενικά στην επόμενη μέρα που ξημερώνει στη Μέση Ανατολή.
Επιπλέον, τη ρωσική διαφωνία και με τους τουρκικούς βομβαρδισμούς στη Συρία εξέφρασε και ο πρωθυπουργός, Ντμίτρι Μεντβέντεφ, τονίζοντας ότι οι επιχειρήσεις του «διεθνούς συνασπισμού» (υπό τις ΗΠΑ) στη Συρία δεν έχουν έγκριση του ΟΗΕ, εγείροντας «σοβαρές αμφιβολίες για τη νομιμότητα αυτής της δράσης» και συμπληρώνοντας: «Με την ευκαιρία, οι πρόσφατοι τουρκικοί αεροπορικοί βομβαρδισμοί στο Ιράκ μπορούν επίσης να προκαλέσουν ανάλογα ζητήματα».
Μέσα σε αυτές τις συνθήκες, την περασμένη Παρασκευή, στην Αγκυρα, ο εκπρόσωπος του τουρκικού υπουργείου Εξωτερικών Ταντζού Μπιλτζίτς, όταν ρωτήθηκε για τη στάση της Τουρκίας απέναντι στη ρωσική πρόταση για περιφερειακή «αντι-τρομοκρατική» συνεργασίας απάντησε: «Η διεθνής κοινότητα ήδη διεξάγει πόλεμο ενάντια στο "Ντάες" (σ.σ. Ισλαμικό Κράτος). Η Τουρκία είναι μέλος μιας διεθνούς συμμαχίας και παρέχει συγκεκριμένη στήριξη σε αυτές τις προσπάθειες. Εκτός από αυτή, δεν έχουμε άλλες μεθόδους ή σχέδια στην ατζέντα μας όσον αφορά τον πόλεμο εναντίον του "Ντάες"».

Το Ιράν

Στο μεταξύ, χαρακτηριστική για τα «παζάρια» που διεξάγονται στο πλαίσιο της «αντι-τρομοκρατικής δράσης» ήταν η τηλεφωνική επικοινωνία που είχε ο Τούρκος Πρόεδρος, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, με τον Ιρανό ομόλογό του Χασάν Ροχανί.
Σε αυτή, ο Ροχανί φέρεται να προσπέρασε το γεγονός ότι η Τουρκία βομβαρδίζει περιοχές της Συρίας (με την οποία η Τεχεράνη συνεργάζεται στενά) και επέλεξε να επισημάνει πως «το Ιράν στεκόταν πάντα στο πλευρό της Τουρκίας σε δύσκολες συνθήκες αλλά και σήμερα, θεωρώντας ότι με την κατάσταση που επικρατεί σήμερα στην περιοχή χρειάζεται να συνεργαστούμε στενά για να λύσουμε τα προβλήματα». Πρόσθεσε ότι οι σχέσεις των δύο χωρών είναι πολύ σημαντικές για το Ιράν και υπογράμμισε ότι «η αρμονία μεταξύ των κυβερνήσεων των (δύο) χωρών αποτελεί αναγκαιότητα σε κάθε επιχείρηση εναντίον τρομοκρατών, αφού αν λείπει αυτή η αρμονία κανένα πρόβλημα δεν μπορεί να λυθεί και μεγαλύτερα προβλήματα θα αναδυθούν» όπως και ότι «οι τρέχουσες εξελίξεις και η κατάσταση στην περιοχή καθιστούν αναγκαία την πραγματοποίηση ευρύτερων διαβουλεύσεων μεταξύ Ιράν και Τουρκίας».
Τις ίδιες επισημάνσεις για τη σημασία της ιρανο-τουρκικής συνεργασίας μοιράστηκε και ο Ερντογάν, εκτιμώντας ότι «χρειάζεται να αντιμετωπίσουμε τις τρομοκρατικές και εξτρεμιστικές οργανώσεις, ειδικά την τρομοκρατική οργάνωση "Ντάες" (σ.σ. "Ισλαμικό Κράτος" - "ΙΚ") με κοινές προσπάθειες».

Οι Κούρδοι

Τέλος, ένας παράγοντας που εξακολουθεί να έχει ειδικό «βάρος» στις ενδοαστικές και ενδοϊμπεριαλιστικές διεργασίες είναι σίγουρα ο «κουρδικός», δηλαδή οι επιλογές και οι συμμαχίες των αστικών τμημάτων των Κούρδων της περιοχής, που δεν είναι βέβαια ένα ενιαίο πράγμα. Ισα - ίσα.
Για παράδειγμα, πριν από μερικές μέρες ο πρόεδρος του αυτόνομου ιρακινού Κουρδιστάν Μασούντ Μπαρζανί άσκησε κριτική στο PKK, λέγοντας ότι «η τουρκική κυβέρνηση έκανε θετικά βήματα και έχει υιοθετήσει μια θετική στάση για μια ειρηνευτική λύση, ωστόσο είδαμε ότι μερικές πλευρές (σ.σ. Το ΡΚΚ) το εξέλαβαν ως θέμα περηφάνιας και δε χρησιμοποίησαν αυτές τις ευκαιρίες». Πρόσθεσε ακόμα ότι το ΡΚΚ δε στήριξε τις προσπάθειες του φιλοκουρδικού κόμματος HDP για την επίτευξη ειρήνης και κινήθηκε βιαστικά («η ειρήνη είναι μια μακρά διαδικασία και χρειάζεται πολύς χρόνος» σχολίασε ο Μπαρζανί). Μάλιστα, σύμφωνα με ρεπορτάζ της «Σαμπάχ», ο Μπαρζανί «άσκησε έντονα κριτική στο PKK για μονιστική συμπεριφορά (σ.σ. εννοώντας ότι προωθεί μόνο τα δικά του συμφέροντα) και επειδή αναμειγνύεται σε άλλες περιοχές όπου ζουν Κούρδοι».
Χαρακτηριστικό είναι ακόμα πως το γραφείο του Μπαρζανί εξέδωσε ανακοίνωση σύμφωνα με την οποία «η Προεδρία του (ιρακινού) Κουρδιστάν ζητεί ξεκάθαρα από το PKK να κρατήσει τις στρατιωτικές του θέσεις έξω από την περιοχή ώστε να μη δώσει στην τουρκική κυβέρνηση ένα πρόσχημα για να δικαιολογήσει πλήγματα εναντίον αμάχων».
Τέλος, τους ανοιχτούς «διαύλους» ανάμεσα σε μερίδες των Κούρδων με τον αμερικανικό ιμπεριαλισμό επιβεβαίωσαν την Πέμπτη οι δηλώσεις που έκανε το υψηλόβαθμο πολιτικό στέλεχος του ΡΚΚ Ζουμπεγίρ Αϊντάρ που ζει στην Ευρώπη και ζήτησε ανοιχτά την διαμεσολάβηση της Ουάσινγκτον επισημαίνοντας: «Θέλουμε το αμερικανικό Κογκρέσο και ο Λευκός Οίκος να διαδραματίσουν έναν ρόλο στην κουρδική διαδικασία που θέτει την ειρήνη στο προσκήνιο...Οι ΗΠΑ θα πρέπει να φέρουν εμάς και την Τουρκία στο τραπέζι (των διαπραγματεύσεων)».

Ο ρόλος της «αυτοεξημέρωσης» στο πέρασμα από τον πίθηκο στον άνθρωπο

Ο ρόλος της «αυτοεξημέρωσης» στο πέρασμα από τον πίθηκο στον άνθρωπο

Οι χιμπατζήδες εμφανίζουν επιθετική συμπεριφορά...Οι χιμπατζήδες εμφανίζουν επιθετική συμπεριφορά...
Αν για μια στιγμή αφήσουμε κατά μέρος όλα τα ανώτερα χαρακτηριστικά του ανθρώπου, προϊόντα της κοινωνικής οργάνωσης, δηλαδή της κοινωνικής εργασίας και του πολιτισμού που αναπτύχθηκε στη βάση της, αν ξεχάσουμε προς στιγμή την ικανότητα του ανθρώπου να χρησιμοποιεί εργαλεία και τους εφευρετικούς τρόπους που μπορεί να εκφράζεται μέσα από τη γλώσσα και την τέχνη, τότε μια βασική διαφορά ανάμεσα στο είδος μας και τα άλλα πρωτεύοντα θηλαστικά (πίθηκοι) είναι ότι μπορούμε να καθήσουμε ήσυχα κατά εκατοντάδες σε ένα θέατρο γεμάτο αγνώστους, χωρίς στο τέλος της παράστασης να έχει γρονθοκοπηθεί κανείς από τους άντρες, ούτε να έχει μείνει έγκυος καμία από τις γυναίκες.

«Αν βάλετε εκατό άγνωστους μεταξύ τους χιμπατζήδες σε ένα δωμάτιο, θα γίνει αιματοχυσία», λέει ο Στίβεν Τσόρτσιλ, παλαιοανθρωπολόγος του πανεπιστημίου Ντιουκ. Η ικανότητα να ανέχεται ο ένας τον άλλο και να συνεργαζόμαστε ήταν σημείο - κλειδί στην εξέλιξη από τον πίθηκο στον άνθρωπο. Βοήθησε τους προγόνους μας να μοιράζονται τη γνώση, έτσι που να μπορούν να φτιάχνουν όλο και πιο περίτεχνα εργαλεία. Ο εξελικτικός βιολόγος Μπράιαν Χάρε, επίσης του πανεπιστημίου Ντιουκ των ΗΠΑ, είναι μέλος μιας μικρής ομάδας επιστημόνων που θεωρούν ότι έχουν ανακαλύψει πώς οι ανθρωπίδες ανέπτυξαν αυτήν την ικανότητα πριν από 5 έως 7 εκατομμύρια χρόνια, όταν διαχωρίστηκαν εξελικτικά από τους προγόνους των σημερινών πιθήκων.
Αλεπούδες με συμπεριφορά σκυλιών

...σε αντίθεση με τους κοντινότερους συγγενείς τους, τους μπονόμπο, που είναι πιο κοινωνικοί και ήμεροι...σε αντίθεση με τους κοντινότερους συγγενείς τους, τους μπονόμπο, που είναι πιο κοινωνικοί και ήμεροι
Προς το τέλος της δεκαετίας του 1990, ο Χάρε μελέτησε την ικανότητα των σκυλιών να ακολουθούν τις χειρονομίες και το βλέμμα των ανθρώπων για να ανακαλύπτουν κρυμμένη τροφή. Στη συνέχεια, επιβεβαίωσε ότι αυτό το ταλέντο το έχει και ένας πληθυσμός από ασημί αλεπούδες, που μέσω τεχνητής επιλογής επί πολλές γενιές είχαν εξημερωθεί από τον Σοβιετικό ακαδημαϊκό Ντμίτρι Μπελιάεφ. Μαζί με άλλους ερευνητές ανακάλυψαν ότι η επιλογή για αναπαραγωγή των πιο ήμερων ζώων σε κάθε γενιά έχει ως αποτέλεσμα οι απόγονοί τους να εμφανίζουν πλειάδα παράπλευρων εξελικτικών συνεπειών, που ξεκινούν από αλλαγές στην εμφάνιση (όπως κρεμαστά αντί όρθια αυτιά, διάστικτο αντί μονόχρωμο τρίχωμα, λευκές λωρίδες κ.τ.λ.) μέχρι νέα χαρακτηριστικά στη συμπεριφορά. Πρόκειται για το επονομαζόμενο «σύνδρομο της εξημέρωσης». «Οι αλεπούδες (σ.σ. του Μπελιάεφ), ποτέ δεν επιλέχτηκαν με βάση την ικανότητά τους να ερμηνεύουν ανθρώπινες χειρονομίες», λέει ο Χάρε. «Πρέπει να είναι αποτέλεσμα κάποιου άλλου πράγματος». Αλλά αυτό δεν είναι το μόνο απρόσμενο αποτέλεσμα.

Από φυσιολογικής πλευράς, τα σκυλιά και οι εξημερωμένες αλεπούδες μοιάζουν με νεαρές εκδοχές των άγριων αδελφών τους. Από πλευράς συμπεριφοράς, δεν είναι μόνο λιγότερο επιθετικές και πιο παιχνιδιάρες (ως ενήλικα ζώα), αλλά και πιο φιλικές σε καταστάσεις, όπου οι άγριες αλεπούδες θα ήταν πολύ φοβισμένες και βίαιες. Ο Χάρε είδε μια αναλογία με τους πιθήκους που μελετούσε. Παρατήρησε ότι οι ενήλικοι μπονόμπο - στενότεροι συγγενείς των χιμπατζήδων - μοιάζουν με νεαρούς χιμπατζήδες από πολλές πλευρές. Εχουν επίσης τα συμπεριφορικά χαρακτηριστικά των εξημερωμένων ζώων, όπως μειωμένη επιθετικότητα, παρότι ποτέ δεν επιλέχθηκαν (για αναπαραγωγή) με αυτό ή οποιοδήποτε άλλο κριτήριο. Ο Χάρε και οι συνάδελφοί του αποκαλούν αυτό το φαινόμενο φυσικής επιλογής για περισσότερο συνεργατική συμπεριφορά, ως «αυτοεξημέρωση». Θεωρούν ότι και οι πρόγονοι του σύγχρονου ανθρώπου υποβλήθηκαν σε παρόμοια διαδικασία νωρίς στην πορεία εξέλιξης του γένους homo (χόμο).
Το παράδειγμα των μπονόμπο

Σε πείραμα διάρκειας αρκετών δεκαετιών, που έγινε στη Σοβιετική Ενωση, οι αλεπούδες που επιλέγονταν για αναπαραγωγή με κριτήριο το πόσο ήμερες ήταν, μετά από μερικές γενιές άρχισαν όχι μόνο να συμπεριφέρονται σαν σκυλιά, αλλά να αναπτύσσουν και φυσιολογικά χαρακτηριστικά παρόμοια με των σκυλιών!Σε πείραμα διάρκειας αρκετών δεκαετιών, που έγινε στη Σοβιετική Ενωση, οι αλεπούδες που επιλέγονταν για αναπαραγωγή με κριτήριο το πόσο ήμερες ήταν, μετά από μερικές γενιές άρχισαν όχι μόνο να συμπεριφέρονται σαν σκυλιά, αλλά να αναπτύσσουν και φυσιολογικά χαρακτηριστικά παρόμοια με των σκυλιών!
Ο Χάρε, που παρατηρεί επί μια δεκαετία τους μπονόμπο στο προστατευόμενο πάρκο Λολα Για Μπονόμπο στη ΛΔ Κογκό, θεωρεί ότι οι μπονόμπο «αυτοεξημερώθηκαν» μέσα στο τελευταίο εκατομμύριο χρόνια, όταν ο εξελικτικός τους κλάδος διαχωρίστηκε από εκείνο των χιμπατζήδων. Οι διαφορές στην κοινωνική συμπεριφορά των δύο ειδών είναι πολύ μεγάλες, παρότι γενετικά διαφέρουν ελάχιστα. Οι χιμπατζήδες, όπως οι περισσότεροι πίθηκοι, ζουν σε ομάδες κυριαρχούμενες από αρσενικά και χρησιμοποιούν τη βία για να διατηρήσουν το στάτους τους μέσα στην ομάδα και να εξαναγκάσουν τις θηλυκές σε ζευγάρωμα. Αντίθετα, οι μπονόμπο ζουν σε ομάδες που κυριαρχούνται από συμμαχίες θηλυκών. Για να εκτονώνονται οι μεταξύ τους εντάσεις καταφεύγουν στο σεξ. Ωστόσο, οι μπονόμπο δεν είναι εντελώς ειρηνικοί και κάθε αρσενικό που προσπαθεί να ασκήσει βία σε κάποιο θηλυκό εξοστρακίζεται πάραυτα. Οι μπονόμπο φαίνεται να χαίρονται, ακόμη και να προτιμούν τη συντροφιά άλλων μπονόμπο, που δεν έχουν ξανασυναντήσει ποτέ. Συχνά υποδέχονται τους ξένους με παιχνίδι και σεξ.

Το πώς ανέπτυξαν οι μπονόμπο αυτήν την κοινωνική ανοχή χωρίς να αναπαραχθούν επιλεκτικά με βάση αυτό το κριτήριο ίσως σχετίζεται με το τι συνέβη νωρίς στην εξέλιξη του ανθρώπου. Ο Οουεν Λάβτζοϊ, παλαιοανθρωπολόγος του πολιτειακού πανεπιστημίου Κεντ, αφιέρωσε την καριέρα του στη μελέτη των απολιθωμάτων πρώιμων ανθρωπίδων. Στα οστά τους βρίσκει ενδείξεις ότι οι πρόγονοι του σύγχρονου ανθρώπου γίνονταν σταδιακά όλο και λιγότερο επιθετικοί. Ουσιαστικά σε όλα τα ανώτερα πρωτεύοντα, τα αρσενικά έχουν μεγάλους και μυτερούς κυνόδοντες, που συχνά χρησιμοποιούν για να απειλήσουν και να επιτεθούν σε άλλα αρσενικά, κυρίως στον ανταγωνισμό τους για το ζευγάρωμα. Σύμφωνα με τον Χάρε, η μείωση του μεγέθους των κυνοδόντων είναι κάτι που συμβαίνει ανεξαίρετα σε όλα τα εξημερωμένα θηλαστικά. Ο σύγχρονος άνθρωπος έχει μικρούς και όχι μυτερούς κυνόδοντες, επειδή στο πέρασμα του χρόνου έπαψε να τους χρειάζεται για να τσακώνεται με άλλα αρσενικά για να προσελκύσει το ταίρι του.
Το πλεονέκτημα του ήμερου


«Σε αυτή την περίπτωση, η εξήγηση πρέπει να είναι ότι τα θηλυκά διαλέγουν αρσενικά με μικρότερους κυνόδοντες, που σημαίνει ότι επιλέγουν μη επιθετικά αρσενικά», σκέφτεται ο Λάβτζοϊ. Θεωρεί ότι οι πρώιμοι πρόγονοί μας προσέλκυαν το ταίρι τους προσφέροντάς του τροφή και αυτό ήταν πιθανότερο να το κάνουν τα λιγότερο επιθετικά αρσενικά. Σύμφωνα με τον Λάβτζοϊ, αυτή η μείωση στο μέγεθος των κυνοδόντων πρωτοπαρατηρείται στα απολιθώματα του Αρδιπίθηκου ράμιντους, που βρέθηκαν στην Αιθιοπία και χρονολογούνται προ 4,4 εκατομμυρίων ετών. Ο Λάβτζοϊ εκτιμά ότι αυτοί οι ανθρωπίδες πιθανότατα είχαν κοινωνική δομή που μοιάζει με των μπονόμπο, στην οποία τα αρσενικά είναι πιθανότερο να συνεργάζονται, παρά να τσακώνονται.

Είναι δύσκολο να εντοπιστεί η βιολογική βάση των αλλαγών που συνέβαιναν στους πρώιμους προγόνους του ανθρώπου και στα ζώα που «αυτοεξημερώθηκαν» καθώς ανέπτυσσαν χαμηλότερα επίπεδα επιθετικότητας. Κανείς δεν ξέρει ακόμα ποια γονίδια σχετίζονται με την ήμερη - ήρεμη συμπεριφορά, αλλά υπάρχουν ενδείξεις ότι πρέπει να είναι εκείνα που ελέγχουν την απελευθέρωση στο αίμα κορτιζόλης (ορμόνη του στρες) και τεστοστερόνης, ορμονών που σχετίζονται με το φόβο και την ανταγωνιστική συμπεριφορά. «Ισως να υπάρχουν 10, 50 ή εκατοντάδες γονίδια που σχετίζονται με το σύνδρομο εξημέρωσης», λέει ο Κάρλος Ντρίσκολ, των Εθνικών Ινστιτούτων Υγείας των ΗΠΑ.

Πολλοί επιστήμονες λαθεμένα προσπαθούν να εξηγήσουν τις ανώτερες συμπεριφορές του ανθρώπου στη βάση της έκφρασης γονιδίων. Ομως, δε φαίνεται καθόλου αβάσιμη μια εξελικτική διαδικασία «αυτοεξημέρωσης», που πραγματοποιήθηκε πιθανώς σε περισσότερα του ενός είδη πιθήκων, δημιουργώντας κατάλληλο βιολογικό υπόβαθρο για την εμφάνιση της κοινωνικής εργασίας στους απογόνους κάποιων απ' αυτά, μετά από εκατομμύρια χρόνια. Αν οι άνθρωποι δε μπορούσαν να συμβιώσουν εύκολα ως τροφοσυλλέκτες, να κυνηγούν θηρία ομαδικά και αργότερα να συγκεντρωθούν σε χωριά και πόλεις, τότε δε θα αποκτούσαν τους δεσμούς της κοινωνικής εργασίας που γέννησαν τα περίτεχνα εργαλεία. Κι αν με κάποιο τρόπο έβρισκαν αυτά τα εργαλεία μπροστά τους, θα τα χρησιμοποιούσαν όχι για να εργάζονται φτιάχνοντας προϊόντα και υποδομές για ανταλλαγή και κοινή χρήση, αλλά για να σκοτώνονται πιο αποτελεσματικά μεταξύ τους.

Επιμέλεια:
Σταύρος ΞΕΝΙΚΟΥΔΑΚΗΣ
Πηγή: «Discover»

ΜΠΕΡΤΟΛΤ ΜΠΡΕΧΤ Ορκισμένος εχθρός του καπιταλισμού

ΜΠΕΡΤΟΛΤ ΜΠΡΕΧΤ

Ορκισμένος εχθρός του καπιταλισμού

«Οι εργάτες φωνάζουν για ψωμί
Οι έμποροι φωνάζουν γι' αγορές
Οι άνεργοι πεινούσαν
Τώρα πεινάνε κι όσοι εργάζονται
Αυτοί που αρπάνε το φαΐ απ' το τραπέζι
Κηρύχνουν τη λιτότητα
Αυτοί που παίρνουν όλα τα δοσήματα
Ζητάνε θυσίες
Οι χορτάτοι μιλάνε στους πεινασμένους
Για τις μεγάλες εποχές που θα 'ρθουν
Αυτοί που τη χώρα σέρνουνε στην άβυσσο
.... Τι περιμένετε;
Οτι οι κουφοί παραχωρήσεις θα σας κάνουν
Κι ότι οι αχόρταγοι
κάτι θε να σας δώσουν!
Οι λύκοι θα σας ταΐσουνε αντί να σας καταβροχθίσουν!
Από φιλία
Θα σας προσκαλέσει η τίγρη
Να της βγάλετε τα δόντια!
Τέτοια περιμένετε!» (Γερμανικό εγχειρίδιο πολέμου Bertolt Brecht)

* * *

Πάντα επίκαιρος ο λόγος του μεγάλου ποιητή, πεζογράφου, δραματουργού, θεωρητικού, σκηνοθέτη και δασκάλου, Μπέρτολτ Μπρεχτ, που στις 14 Αυγούστου συμπληρώνονται 59 χρόνια από το θάνατό του. Ο «στρατευμένος» στο μαρξισμό και σοσιαλισμό, δημιουργός, με το πολύμορφο έργο του, για τέσσερις σχεδόν δεκαετίες, αποτέλεσε, όχι μόνο μια πρωτοπορία, αλλά και πολιτιστική «επανάσταση» στη Δυτική Ευρώπη του 20ού αιώνα. Μια επανάσταση που γνώρισε διεθνή απήχηση. Επηρέασε πολλούς καλλιτέχνες παγκοσμίως, αλλά και πολεμήθηκε πολύμορφα, όσο κανένα άλλο αισθητικό κίνημα, από δηλωμένους κι αδήλωτους εχθρούς, από «άσπονδους φίλους».

Γεννήθηκε στις 10 Φλεβάρη του 1898 στο Αουγκσμπουργκ και πέθανε στις 14 Αυγούστου του 1956, στο Ανατολικό Βερολίνο, όπου είχε εγκατασταθεί οριστικά από το 1949. Το 1917 γράφτηκε στην ιατρική σχολή του πανεπιστημίου του Μονάχου, αλλά εγκατέλειψε τις σπουδές του, ξαναγύρισε στο Αουγκσμπουργκ, και υπηρέτησε για ένα διάστημα σε στρατιωτικό νοσοκομείο. Οι θεατρικές του αναζητήσεις γνώρισαν πολύ γρήγορα την καταξίωση, με το βραβείο Κλάιστ (1922). Αντικομφορμιστής, ορκισμένος εχθρός του πολέμου και του καπιταλισμού, βρίσκεται ήδη από το 1923 πέμπτος στον μαύρο πίνακα του Εθνικοσοσιαλιστικού Κόμματος της Γερμανίας. Οταν οι Εθνικοσοσιαλιστές καταλαμβάνουν την εξουσία το 1933, ο Μπρεχτ παίρνει το δρόμο της εξορίας: Ελβετία, Δανία, Φινλανδία, Ρωσία, και τέλος Αμερική, όπου συνεργάζεται στην Καλιφόρνια με τον Τσάρλι Τσάπλιν και τον Τσαρλς Λότον. Ομως και στην Αμερική τα πράγματα για εκείνον δεν ήταν ρόδινα. Τον Σεπτέμβρη του 1947, ο Μπρεχτ (μαζί με καμιά σαρανταριά ακόμα καλλιτέχνες του Χόλιγουντ) κλήθηκε από την Επιτροπή Αντιαμερικανικών Ενεργειών (House Un-American Activities Committee - HUAC) να δώσει εξηγήσεις διότι, λέει, είχε γράψει «ορισμένα αρκετά επαναστατικά ποιήματα, θεατρικά έργα και άλλα κείμενα».

Το θέατρο «εργαστήρι» κοινωνικής αλλαγής

Ενώ καταθέτει στην Επιτροπή Μακάρθι

Η ακριβή προσφορά του Μπρεχτ είναι το έργο του και οι θέσεις του για το θέατρο, που μας δίνουν το δικαίωμα ν' αναρωτηθούμε πόσοι και πώς, μετά απ' αυτόν (αλλά και πριν), μίλησαν από σκηνής όπως εκείνος για τα καίρια θέματα, όχι μόνο της εποχής μας, αλλά κάθε καιρού και τόπου. Πόσοι είχαν τη δική του φλεγόμενη και φλέγουσα συνείδηση των ανίατων κοινωνικών πληγών, πόσοι μπόρεσαν να μεταδώσουν τη συνείδηση αυτή στους ανυποψίαστους, όχι με ρητορείες και δημαγωγικές κορόνες, αλλά με ζέοντα θεατρικό λόγο και πράξη.
Στη χαραυγή του 21ου αιώνα, σ' έναν κόσμο βαθύτατων αλλαγών, αναπόφευκτα αναρωτιόμαστε: Τι έχει χαθεί και τι ενσωματώθηκε στην παγκόσμια θεατρική παράδοση από τη θεωρία και την πρακτική του Μπρεχτ για το θέατρο; Ποια η θέση και ο ρόλος της «παρεμβατικής σκέψης» του στο άλυτο κουβάρι αντιθέσεων της πραγματικότητας και ρευμάτων σκέψης, που χαρακτηρίζει το σημερινό κόσμο; Πώς επανεκτιμάται η μέθοδός του, της συνεργατικής δουλειάς, που πρώτος - και μάλλον μόνος μέχρι σήμερα - εφάρμοσε και στην παραγωγή έργων τέχνης;
Την εποχή που ο εξπρεσιονισμός αποτελούσε το καινούριο ρεύμα της τέχνης, και το θέατρο του παραλόγου έδινε αξιόλογα θεατρικά έργα, ο Μπέρτολτ Μπρεχτ, από μια άλλη οπτική γωνία, αντιμετωπίζει με τη διαλεκτική σκέψη τα σύγχρονα προβλήματα. Ετσι, δημιουργεί μια καινούρια θεατρική άποψη, που θα πάρει το όνομα «Επικό θέατρο». Ο Μπρεχτ πίστευε πως το «αντι-αριστοτελικό», «επικό» θέατρό του προοριζόταν να γίνει το θέατρο της επιστημονικής εποχής. Ηταν πεισμένος ότι το θέατρο πρέπει να γίνει ένα εργαστήρι κοινωνικής αλλαγής.
Ο Μπέρτολτ Μπρεχτ έκανε μία από τις μεγαλύτερες τομές στο σύγχρονο θέατρο καθώς επιχείρησε να το απομακρύνει από τις μέχρι τότε συμβάσεις του θεάτρου της ψευδαίσθησης. Τα έργα του επαναστατικά, αντιεξουσιαστικά, οι χαρακτήρες του ανθρώπινοι σχοινοβατούν ανάμεσα στη φωτεινή και τη σκοτεινή πλευρά τους. Η πρώτη μεγάλη επιτυχία θα έρθει με τη διασκευή της «Οπερας των ζητιάνων». Διασκευασμένη ως «Η Οπερα της Πεντάρας» σε στίχους του Μπέρτολτ Μπρεχτ και μουσική του Κουρτ Βάιλ - μία «γροθιά» στην αστική τάξη του Βερολίνου - προκάλεσε τεράστια αίσθηση στην παγκόσμια σκηνή.

Η κομμουνιστική θεωρία τον επηρέασε καθοριστικά

Η μαρξιστική φιλοσοφία και η κομμουνιστική θεωρία θα τον επηρεάσουν καθοριστικά. Κι ενώ το αστικό θέατρο προσπαθεί να αναπαραστήσει έναν κόσμο τον οποίο κυβερνά η μοίρα, και που επιχειρεί να βυθίσει τους θεατές στα πάθη των ηρώων και στη συγκίνηση του μύθου, ο Μπρεχτ πιστεύει ότι το παραδοσιακό θέατρο, με το να διογκώνει τη συναισθηματική φόρτιση των θεατών μέσα στο μικρόκοσμο των χαρακτήρων, δεν είναι ικανό να δώσει στους θεατές τα μέσα για κριτικό στοχασμό και έτσι τους αποπροσανατολίζει από τον κύριο στόχο, που είναι η κατανόηση και η αλλαγή του εαυτού και του κόσμου (Silberman, 2004: 46-47).
Ορίζοντας το σκοπό του θεάτρου του γράφει: «Σκοπός του θεάτρου μου είναι να ξυπνήσει στον θεατή την επιθυμία να καταλάβει την κοινωνία στην οποία ζει και να μεθοδέψει σ' αυτόν το μεράκι να πάρει μέρος στην αλλαγή της». Μάχεται το θεατρικό κατεστημένο, το οποίο θεωρεί ότι χρησιμοποιεί την τέχνη με κύριο στόχο την αναπαραγωγή των κοινωνικών προτύπων μέσα από τη διασκέδαση των θεατών.
Σ' αυτό το βαθιά ριζοσπαστικό θέατρο, ηθοποιοί και θεατές είναι μαθητές σε μια συλλογική δράση με σκοπό την αλλαγή. Οι θεατές δεν είναι παθητικοί καταναλωτές και ευσυγκίνητοι δέκτες εύπεπτου θεάματος, αλλά συμμετέχουν ενεργά και συνδιαμορφώνουν από κοινού την παράσταση. Το «Επικό Θέατρο», που επινόησε ο Μπρεχτ, αποτελεί άρνηση του αστικού - συναισθηματικού - ψυχολογικού θεάτρου τόσο στο περιεχόμενο όσο και στη δομή. Οπως εξηγεί ο ίδιος, στις Σημειώσεις για το έργο «Ανοδος και πτώση της πόλης Μαχαγκόνι», θέμα και στόχος του «Επικού Θεάτρου» είναι η κοινωνική κι όχι η ατομική συναισθηματική δραματική πράξη. Τα πρόσωπα δε δρουν μόνο αλλά και κρίνουν τα διαδραματιζόμενα. Και, γενικότερα, δεν επιδιώκεται να συγκινηθεί ο θεατής αλλά να καταλάβει, να κρίνει και να δράσει.
Με όπλο τη σάτιρα, σηκώνει το δικό του πόλεμο ενάντια στους εχθρούς της ανθρωπότητας: Τον πόλεμο, τη βία, την τυραννία, τη χρηματο-λαγνεία, τη φτώχεια, την αδικία, την ψευτιά, την εκμετάλλευση κι όλα τα άλλα εγκλήματα κατά του γένους «άνθρωπος». Οπως λέει και πάλι στις Σημειώσεις για τον «Αρτούρο Ούι», «πρέπει να συντριβούν οι μεγάλοι πολιτικοί εγκληματίες, και να συντριβούν κάτω από τη γελοιοποίηση γιατί, στην πραγματικότητα, δεν είναι μεγάλοι εγκληματίες αλλά δράστες μεγάλων πολιτικών εγκλημάτων»...
Ωστόσο, ο Μπρεχτ δεν έπαιζε τον δογματικό δάσκαλο, όπως μερικοί θέλουν να τον παρουσιάζουν. Εθετε προβλήματα και ανέθετε στο θεατή να βρει τη διέξοδο. Στον επίλογο του έργου «Ο καλός άνθρωπος του Σετσουάν» γράφει: «Πώς αυτό το κακό θα τελειώσει, ψάξτε να βρείτε μοναχοί σας... Πήγαινε ψάξε, αγαπητό κοινό, μια κατάλληλη λύση πρέπει να υπάρχει. Πρέπει, πρέπει, πρέπει»!

... «σ ή μ ε ρ α, κι έχουμε κιόλας αργήσει!»

Ο Μπρεχτ πασχίζει να φωτίσει, να κινητοποιήσει τη λογική του θεατή: «Πιστεύω στον Ανθρωπο» - έλεγε - «δηλαδή πιστεύω στο Λογικό του Ανθρώπου... Πιστεύω στην πειστική δύναμη της Λογικής πάνω στους Ανθρώπους... Η γοητεία που αναδίδει η απόδειξη είναι πάρα πολύ μεγάλη. Οι περισσότεροι άνθρωποι της παραδίνονται αμέσως. Με τον καιρό, της παραδίνονται όλοι. Η Σκέψη είναι μια απ' τις μεγαλύτερες ηδονές του ανθρώπινου γένους».
ΕΓΚΩΜΙΟ ΣΤΗ ΔΙΑΛΕΚΤΙΚΗ: «Το άδικο προχωράει σήμερα με αβέβαιο βήμα. Γι' ακόμα δέκα χιλιάδες χρόνια οι καταπιεστές παίρνουνε μέτρα. Η βία μάς βεβαιώνει πως όπως είναι τα πράγματα, θα παραμείνουν. Φωνή άλλη δεν ακούγεται πάρεξ η φωνή των κυριάρχων, ενώ η εκμετάλλευση ξελαρυγγιάζεται στις αγορές πως μόλις τώρα ν' αποδίδει ξεκινάει. Μα κι από τους καταπιεσμένους πολλοί λένε τώρα: "Κείνο που θέλουμ' εμείς ποτέ δεν πρόκειται να γίνει". Ομως όποιος ακόμα ανεβαίνει δεν κάνει να λέει ποτέ! Καθόλου βέβαιο το βέβαιο δεν είναι. Οταν οι Αποπάνω αποσώσει θα 'χουνε τους λόγους τους, θα μιλήσουνε οι Αποκάτω. Ποιος θα τολμήσει πια να ξαναπεί ποτέ! Ποιος φταίει που υπάρχει ακόμα καταπίεση; Εμείς! Ποιος να την συντρίψει θ' αναλάβει; Εμείς ομοίως! Οι γονατισμένοι όλοι, εμπρός! Σηκωθείτε! Οι χαμένοι όλοι, εμπρός! Στον αγώνα! Πολεμήστε! Οποιος την κατάστασή του ξέρει και κατανοεί πώς θα εμποδιστεί να την αλλάξει; Οι νικημένοι του σήμερα, βλέπετε, είναι οι νικητές του αύριο, όσο για κείνο το ποτέ έχει πλέον γίνει σ ή μ ε ρ α, κι έχουμε κιόλας αργήσει!»

Σ. ΑΔΑΜΙΔΟΥ

  

ΤΣΑΜΠΙΟΝΣ ΛΙΓΚ Κομμένο και ραμμένο στα μέτρα των ισχυρών

ΤΣΑΜΠΙΟΝΣ ΛΙΓΚ

Κομμένο και ραμμένο στα μέτρα των ισχυρών

Τίναξε την μπάνκα των κερδών η φετινή νικήτρια του Τσάμπιονς Λιγκ, Μπαρτσελόνα

Eurokinissi

Στην τελική του ευθεία για τη νέα σεζόν μπαίνει ουσιαστικά απ' αυτόν το μήνα η διοργάνωση του Τσάμπιονς Λιγκ. Μπορεί το μεγαλύτερο βάρος στη διοργάνωση να δίνεται απ' το Σεπτέμβρη οπότε και ξεκινάει η φάση των ομίλων, ενώ η έναρξή του γίνεται κάπου στα μέσα Ιούλη με τη συμμετοχή των ομάδων απ' τις χώρες που είναι χαμηλά στη βαθμολογία της ΟΥΕΦΑ, ωστόσο οι υποχρεώσεις του Αυγούστου για το θεσμό έχουν πάντα τη δική τους βαρύτητα. Και αυτό γιατί έρχεται η ώρα στο... παιχνίδι να μπουν αρκετές απ' τις ομάδες που θεωρούνται τα βαριά ονόματα της διοργάνωσης και δεν έχουν εξασφαλίσει την απευθείας πρόκριση στους ομίλους, ανεβάζοντας το ενδιαφέρον. Οπως και να έχει, για μια ακόμη χρονιά το Τσάμπιονς Λιγκ αναμένεται να αποτελέσει το... βαρύ χαρτί του ευρωπαϊκού ποδοσφαίρου και φυσικά όχι μόνο για αγωνιστικά ζητήματα αλλά και για εμπορικά.

Υπόθεση μιας ελίτ

Η διοργάνωση από καταβολής της, όταν και αντικατέστησε το πάλαι ποτέ Κύπελλο Πρωταθλητριών, μέχρι σήμερα, έχει αποτελέσει το καλύτερο ποδοσφαιρικό προϊόν για την ΟΥΕΦΑ, με τον τζίρο που το συνοδεύει να ανέρχεται σε αρκετά δισ. Απ' τα μπόνους των ομάδων που συμμετέχουν και ιδιαίτερα αυτών που διακρίνονται, μέχρι τις χορηγικές συμφωνίες, το Τσάμπιονς Λιγκ αποτελεί την... κότα με τα χρυσά αυγά, για διαφορετικούς λόγους για όσους εμπλέκονται. Ωστόσο, παρά τα όποια κέρδη των περισσότερων ομάδων που συμμετέχουν, το... μεγάλο κομμάτι της πίτας δεν παύει να ανήκει σε μια ελίτ ομάδων που συνήθως είναι αυτή που πετυχαίνει τις διακρίσεις και φυσικά κερδίζει και τα περισσότερα. Μπορεί από πλευράς ΟΥΕΦΑ οι όποιες αλλαγές στο θεσμό, με διεύρυνση των συμμετοχών, να έχουν διατυμπανιστεί ως προσπάθεια για το κλείσιμο της ψαλίδας μεταξύ ισχυρών και αδύναμων, ωστόσο η πραγματικότητα φανερώνει μια εντελώς διαφορετική εικόνα. Οτι το μεγαλύτερο κομμάτι της πίτας ανήκει στους ισχυρούς, οι οποίοι καρπώνονται τα περισσότερα κέρδη. Αλλωστε, απ' τη φύση της η ίδια η διοργάνωση ως ένα προϊόν άκρατης εμπορευματοποίησης οξύνει τον ανταγωνισμό, με τα λεγόμενα «ισχυρά μαγαζιά» να είναι αυτά που ουσιαστικά κάνουν το... παιχνίδι.

Οι πλούσιοι ...πλουσιότεροι

Ανεξαρτήτως της πορείας τους κάθε σεζόν, Τσέλσι και Ατλέτικο Μαδρίτης είναι απ' τις πλέον κερδισμένες της διοργάνωσης τα τελευταία χρόνια

Associated Press

Το πόσο μεγάλη είναι η διαφορά των «πρωταγωνιστών» της διοργάνωσης σε σχέση με τους υπόλοιπους αποδεικνύεται και απ' τα στοιχεία για τα κέρδη που αφορούν τους νικητές, τα οποία τριπλασιάζονται σε συνδυασμό με τα καθιερωμένα μπόνους που υπάρχουν για τη συμμετοχή στις προκρίσεις, την επίτευξη αποτελεσμάτων (νίκη ή ισοπαλία). Και βέβαια θα πρέπει να σημειωθεί πως λόγω της συνεχιζόμενης αύξησης της εμπορευματοποίησης, με τα καινούργια συμβόλαια των χορηγών, την έλευση νέων πολυεθνικών στο προϊόν, τα ποσά αυτά συνεχώς ανεβαίνουν. Για παράδειγμα, την τριετία 2003 - 2006, οι τρεις νικητές των αντίστοιχων διοργανώσεων (η Πόρτο το 2004, η Λίβερπουλ το 2005 και η Μπαρτσελόνα το 2006) πήραν από 6,6 εκατ. ευρώ για τη νίκη τους στον τελικό, με τους ηττημένους να παίρνουν 3,9 εκατ. Οι επόμενες τρεις νικήτριες (η Μίλαν το 2007, η Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ το 2008 και η Μπαρτσελόνα το 2009) καρπώθηκαν ελαφρώς περισσότερα χρήματα (7 εκατ.). Στα 9 εκατ. έφτασε η πριμοδότηση για τους τρεις επόμενους τροπαιούχους (την Ιντερ το 2010, την Μπαρτσελόνα το 2011 και την Τσέλσι το 2012) κι ανέβηκε ακόμη περισσότερο (10,5 εκατ. ευρώ) για τις δύο τελευταίες νικήτριες (την Μπάγερν το 2013 και τη Ρεάλ το 2014). Πλέον, την τριετία 2015 - 2018 κάθε τροπαιούχος θα λαμβάνει 15... ζεστά εκατομμύρια ευρώ, ενώ παράλληλα και τα υπόλοιπα μπόνους ανεβαίνουν συνεχώς...

Κερδισμένοι όσοι... κινούν το χρήμα

Μπορεί η επιτυχία να φέρνει τον πακτωλό δισ. ευρώ για τις ομάδες που την σημειώνουν, ωστόσο σε μια άκρως ανταγωνιστική διοργάνωση το κυνήγι του κέρδους δεν είναι ανέξοδο. Αντίθετα, χρειάζεται να δαπανηθούν αρκετά χρήματα πριν έρθει αυτή. Και φυσικά αυτά δεν μπορούν να τα δώσουν όλοι. Σύμφωνα με έρευνα από την εταιρεία παροχής συμβουλευτικών και λογιστικών υπηρεσιών «ΚPMG», καμιά ομάδα από το 2011 και μετά δεν έχει κερδίσει το Τσάμπιονς Λιγκ χωρίς να ξοδέψει περισσότερα από 200 εκατ. ευρώ. Τα στοιχεία της έρευνας δείχνουν ότι όλοι οι νικητές της κορυφαίας διασυλλογικής διοργάνωσης από τη σεζόν 2011 - '12 και μετά έχουν δαπανήσει το προαναφερθέν ποσό. Για παράδειγμα, η φετινή νικήτρια της διοργάνωσης, Μπαρτσελόνα, πλήρωσε σε μισθούς σχεδόν 250 εκατ. ευρώ τη σεζόν 2013 - '14, ενώ φέτος προβλέπεται να δώσει περισσότερα από 270 εκατ. ευρώ. Το κόστος του αποκλεισμού από τον τελικό είναι τεράστιο. Η έρευνα αναφέρει ότι τρεις από τις τέσσερις ομάδες των φετινών ημιτελικών του Τσάμπιονς Λιγκ είχαν ήδη ξεπεράσει το όριο των 200 εκατ. ευρώ τη σεζόν 2013 - '14. Απ' την άλλη, η φετινή φιναλίστ, Γιουβέντους, η οποία κυριαρχεί στην Ιταλία από τη σεζόν 2011 - '12, είχε έξοδα μισθοδοσίας που δεν ξεπερνούσαν τα 200 εκατ. ευρώ. Το ίδιο συνέβη και με τις φιναλίστ των προηγούμενων ετών, με την Ατλέτικο Μαδρίτης να δίνει τη σεζόν 2013 - '14 113 εκατ. ευρώ, ενώ ακόμα λιγότερα χρήματα έβγαλε από το ταμείο της η Μπορούσια Ντόρτμουντ, η οποία πλήρωσε σε μισθούς 106 εκατ. ευρώ.

Τα μπόνους ...κριτήριο για το μέλλον μιας ομάδας

Το Τσάμπιονς Λιγκ από ποδοσφαιρική διοργάνωση έχει εξελιχθεί ουσιαστικά σε μηχανή κοπής χρημάτων! Τα πριμ της ΟΥΕΦΑ στους συλλόγους, κυρίως απ' το 2003, όταν και υπήρξαν οι μεγαλύτερες αλλαγές στο καθεστώς τους, έχουν εξελιχθεί για την πλειονότητά τους στον μοναδικό στόχο κάθε χρονιάς. Αρκετές είναι αυτές που πλέον έχουν περάσει σε δεύτερη μοίρα το στόχο κάποιας διάκρισης στις εγχώριες διοργανώσεις (π.χ. κατάκτηση τίτλου), αντίθετα αρκούνται σε μια θέση που θα τους δώσει το δικαίωμα συμμετοχής στο Τσάμπιονς Λιγκ της επόμενης σεζόν. Μάλιστα, σε αρκετές περιπτώσεις, σχεδόν σε όλα τα ευρωπαϊκά πρωταθλήματα, η μάχη γι' αυτές τις θέσεις, ιδίως αυτών που καθιστούν πιο εύκολο το δρόμο για συμμετοχή στους ομίλους (π.χ. λιγότεροι προκριματικοί γύροι, ευνοϊκή κλήρωση), είναι πιο σκληρή ακόμα και απ' αυτή για την κατάκτηση του τίτλου. Τα λεφτά απ' το Τσάμπιονς Λιγκ αποτελούν το σωσίβιο για τους επιχειρηματίες του ποδοσφαίρου, από τα οποία πλέον κρίνεται ολόκληρος ο προγραμματισμός μιας ομάδας. Μάλιστα, ο ανταγωνισμός στις εγχώριες διοργανώσεις για μία θέση που οδηγεί στο Τσάμπιονς Λιγκ αναμένεται να οξυνθεί την επόμενη τριετία, ιδιαίτερα μετά και τις αποφάσεις της ΟΥΕΦΑ για αύξηση των μπόνους. Είναι χαρακτηριστικό πως με τα νέα δεδομένα ακόμα και η συμμετοχή στη φάση των ομίλων για μια ομάδα, και χωρίς καν να πετύχει νίκη ή ισοπαλία (να μείνει δηλαδή χωρίς βαθμούς) θα της αποφέρει απ' τη νέα σεζόν ένα ποσό που θα αγγίζει τα 12 εκατ. ευρώ, έναντι των 8,6 εκατ. ευρώ που προβλέπονταν σε αντίστοιχη περίπτωση μέχρι τώρα. Σημειώνεται πως σχεδόν μια δεκαετία πριν, μια ομάδα με την πρόκριση στους ομίλους είχε εγγυημένα μόλις (σε σχέση με τα σημερινά δεδομένα) 3,6 εκατ. ευρώ.

ΜΠ. ΤΣ.