Ιστορικά Διδάγματα: Η συμμετοχή του Ιταλικού ΚΚ στην κυβέρνηση του «ιστορικού συμβιβασμού»

Ιστορικά Διδάγματα: Η συμμετοχή του Ιταλικού ΚΚ στην κυβέρνηση του «ιστορικού συμβιβασμού»

Οι μεταπολεμικές αναλύσεις του Ιταλικού ΚΚ

Ενρίκο Μπερλίνγκουερ, ΓΓ του Ιταλικού ΚΚ «θεωρητικός» του «ιστορικού συμβιβασμού»

Το ΙΚΚ θεώρησε την εκδίωξή του από τις μεταπολεμικές κυβερνήσεις εθνικής ενότητας (1947) ως αποτέλεσμα της ωμής παραβίασης της δημοκρατίας και της εθνικής ανεξαρτησίας από τον αμερικάνικο ιμπεριαλισμό, τα διεθνή μονοπώλια και τους πολιτικούς τους εκφραστές. Με αυτό τον τρόπο, μετάλλαξε τη μαρξιστική - λενινιστική αποτίμηση της αστικής δημοκρατίας ως καλύμματος της αστικής εξουσίας και εκμετάλλευσης που είναι περισσότερο αποτελεσματικό όσο πιο εύρυθμα λειτουργεί. Ως συνέπεια, διακήρυττε τη θέση πως μια νέα συμμετοχή του στην κυβέρνηση θα ήταν προς το συμφέρον της εργατικής τάξης και των φτωχών λαϊκών στρωμάτων, υιοθετώντας ουσιαστικά τη φιλελεύθερη πρόσληψη του αστικού κοινοβουλευτισμού που τον παρουσιάζει ως πεδίο εναρμόνισης των διαφορετικών ταξικών συμφερόντων.
Οι εκτιμήσεις του ΙΚΚ, αν και ήταν συνέχεια της προηγούμενης στρατηγικής του, μετά το 20ό Συνέδριο του ΚΚΣΕ (1956), βρήκαν το έδαφος για να αποτελέσουν την απαρχή μιας ακόμα πιο δεξιάς οπορτουνιστικής γραμμής. Το 20ό Συνέδριο εκτιμούσε ότι λόγω της αλλαγής του συσχετισμού υπέρ των δυνάμεων του σοσιαλισμού που επέφερε η απόσπαση χωρών από το ιμπεριαλιστικό σύστημα στην ανατολική Ευρώπη και την Ασία¹, ήταν εφικτός ο στόχος της ειρηνικής - κοινοβουλευτικής μετάβασης στο σοσιαλισμό. Μάλιστα, ως προϋπόθεση κατάκτησης της κοινοβουλευτικής πλειοψηφίας έθετε τη συνεργασία των Κομμουνιστικών Κομμάτων με τους σοσιαλδημοκράτες.
Το ΙΚΚ, τα επόμενα χρόνια, διευρύνοντας τη συγκεκριμένη τοποθέτηση και αναλύοντας το αστικό πολιτικό σύστημα με γεωγραφικούς (Δεξιά - Κέντρο - Αριστερά) και όχι ταξικούς όρους (αστικά κόμματα και εργατικό κόμμα), θεώρησε ότι κάθε μετατόπιση των κυβερνητικών δυνάμεων στον άξονα Δεξιά - Αριστερά συνιστούσε βήμα για την αλλαγή του ταξικού περιεχομένου της πολιτικής διακυβέρνησης και την προώθηση των εργατικών συμφερόντων. Υπό αυτό το πρίσμα, στις αρχές της δεκαετίας του 1960 πρωτοστάτησε στην ανατροπή της κυβέρνησης συνεργασίας του Χριστιανοδημοκρατικού Κόμματος (ΧΔΚ) και των νεοφασιστών της Ιταλικής Σοσιαλιστικής Κίνησης (MSI), προωθώντας ουσιαστικά τη συμμετοχή του Ιταλικού Σοσιαλιστικού Κόμματος (ΙΣΚ) στην κυβερνητική πλειοψηφία. Η πολιτική του πέτυχε έπειτα από την ταραχώδη ανατροπή της κυβέρνησης Ταμπρόνι² από τους ίδιους τους βουλευτές του ΧΔΚ και την ορκωμοσία νέας κυβέρνησης συνεργασίας Χριστιανοδημοκρατών - Σοσιαλδημοκρατών με επικεφαλής τον Χριστιανοδημοκράτη Μόρο.

Διαδήλωση του ΙΚΚ

Ο Μόρο, που αργότερα δολοφονήθηκε από τις «Ερυθρές Ταξιαρχίες», ήταν εκείνη την εποχή υπέρμαχος του σχηματισμού κυβέρνησης των αστικών πολιτικών κομμάτων που θα περιθωριοποιούσε τους νεοφασίστες και τους κομμουνιστές. Η στρατηγική του στην πραγματικότητα εξέφραζε τις κυρίαρχες μερίδες της ιταλικής αστικής τάξης που επιθυμούσαν τον προσανατολισμό της Ιταλίας προς τον άξονα Βόννης - Παρισιού, έναντι όσων αστικών συμφερόντων πρέσβευαν μια στενότερη συνεργασία με τις ΗΠΑ.

Ο δρόμος προς τον «ιστορικό συμβιβασμό»

Η συμμετοχή των σοσιαλδημοκρατών στην κυβέρνηση δεν άλλαξε την πολιτική της κατεύθυνση. Η ιταλική καπιταλιστική οικονομία πέρα από την επιβράδυνση της μεταπολεμικής καπιταλιστικής ανάπτυξης, αντιμετώπιζε και τις συνέπειες της ανισόμετρης ενδοϊταλικής ανάπτυξης από την εντεινόμενη εκβιομηχάνιση του ιταλικού Βορρά και τη συνεχιζόμενη καθυστέρηση του Νότου.
Τα πρώτα σημάδια επιβράδυνσης της καπιταλιστικής ανάπτυξης εμφανίστηκαν στα μέσα της δεκαετίας του 1960 και αποτυπώθηκαν αρχικά με τις φοιτητικές κινητοποιήσεις του 1966. Η διόγκωση του αριθμού των φοιτητών για την αντιμετώπιση των σύγχρονων αναγκών της ιταλικής οικονομίας και κοινωνίας (τεχνητή μείωση της ανεργίας, αναπαραγωγή σε μαζικότερη κλίμακα της κυρίαρχης ιδεολογίας, αύξηση των αναγκών σε εξειδικευμένο προσωπικό στη βιομηχανία) είχε αυξήσει τα ποσοστά συμμετοχής των παιδιών εργατικών και αγροτικών οικογενειών στην πανεπιστημιακή εκπαίδευση. Το γεγονός αυτό, σε συνδυασμό με τις διεθνείς εξελίξεις (κουβανική επανάσταση, δράση Γκεβάρα στη Βολιβία, εισβολή των ΗΠΑ στο Βιετνάμ κ.λπ.) και την αδυναμία της πανεπιστημιακής εκπαίδευσης να εγγυηθεί την «ανέλιξή» τους στα μεσαία στρώματα, πυροδοτούσε ένα εκρηκτικό μείγμα.³

Ο ηγέτης των Χριστιανοδημοκρατών Τζούλιο Αντρεότι

Ωστόσο, το φοιτητικό κίνημα αποτέλεσε μόνο το προοίμιο των επερχόμενων εργατικών κινητοποιήσεων. Τον Απρίλη του 1968 άρχισαν απεργίες στα ιταλικά εργοστάσια που κορυφώθηκαν το φθινόπωρο του 1969.⁴ Πρόκειται για μια εποχή, κατά την οποία το ΙΚΚ βρίσκεται απομονωμένο από τα αστικά πολιτικά κόμματα και το εργατικό κίνημα ανέπτυσσε νέες μορφές οργάνωσης όπως οι συνελεύσεις εργοστασίων και οι αιρετοί και ανακλητοί αντιπρόσωποι. Παρ' όλα αυτά, δε στήριξε την πολιτική εμβάθυνση των εργατικών αγώνων, αλλά παραμένοντας πιστό στη συναινετική του τακτική, πρόβαλε κυρίως οικονομικά αιτήματα.⁵ Στη συνέχεια, θέλησε να ενσωματώσει τους αντιπροσώπους των εργατικών συνελεύσεων στη ρεφορμιστική του στρατηγική, για να διευρύνει την εκλογική του επιρροή.
Το ΙΚΚ απέδιδε την οικονομική κρίση στον εντεινόμενο ανταγωνισμό σοσιαλισμού - καπιταλισμού, στους αντιαποικιοκρατικούς αγώνες που περιόρισαν τη ληστρική εκμετάλλευση και τα ιμπεριαλιστικά υπερκέρδη και στις εσωτερικές αντιφάσεις του καπιταλισμού.⁶ Ο περιορισμός των ιμπεριαλιστικών υπερκερδών πίστευε ότι οδηγούσε στη μείωση των διαχειριστικών δυνατοτήτων των αστικών τάξεων και επόμενα σε κρίση της σοσιαλδημοκρατικής προσέγγισης των ενδοκαπιταλιστικών παραχωρήσεων και νέες αναζητήσεις στο εσωτερικό της σοσιαλδημοκρατίας στις οποίες όφειλε να συμμετάσχει.⁷
Βέβαια, στην πραγματικότητα, η συνεισφορά του ΙΚΚ περιοριζόταν στην απαίτηση της συμμετοχής του στην κυβέρνηση, επειδή θεωρούσε πως έτσι εξασφαλιζόταν μια καλύτερη αντιμετώπιση των κυβερνητικών πολιτικών, σε μια περίοδο που το ΧΔΚ βρισκόταν στο ναδίρ της δημοφιλίας του, αντιμετωπίζοντας την οικονομική κρίση και την κοινωνική της αποτύπωση (ραγδαία αύξηση ανεργίας και εγκληματικότητας).⁸
Ομως, η συμμετοχή του στην κυβέρνηση απαιτούσε και «πλάτεμα» της πολιτικής συμμαχιών του, με τρόπο που να συμπεριλαμβάνει τους Χριστιανοδημοκράτες. Το 13ο Συνέδριο (1972) διακήρυξε πως η ένωση των κομμάτων της εργατικής τάξης (στα κόμματα της εργατικής τάξης συμπεριλαμβανόταν κατά το ΙΚΚ και το Σοσιαλιστικό) αποτελούσε αναγκαία, αλλά όχι και ικανή, συνθήκη για τις βαθιές αλλαγές που χρειαζόταν η Ιταλία.⁹ Ετσι, τροποποίησε την τοποθέτηση για το Χριστιανοδημοκρατικό Κόμμα που το παρουσίαζε μέχρι τότε ως υπηρέτη των δυνάμεων της αντίδρασης, των μονοπωλίων και του αμερικάνικου ιμπεριαλισμού,¹⁰ εισάγοντας την αταξική λογική του «ιστορικού συμβιβασμού» κομμουνιστών - σοσιαλδημοκρατών - χριστιανοδημοκρατών για το καλό της Ιταλίας.
Με αυτήν την έννοια, η εισήγηση του «ιστορικού συμβιβασμού» αποτελούσε επεξεργασία του ΙΚΚ για την ιταλική πολιτική σκηνή, όπως παραδεχόταν και ο Μπερλίνγκουερ.^{11, 12} Ωστόσο, το ΙΚΚ αξιοποίησε την ήττα της Λαϊκής Ενότητας στη Χιλή (εκλογική συνεργασία κομμουνιστών - σοσιαλδημοκρατών και άλλων αστικών πολιτικών δυνάμεων που αναδείχτηκε σε κυβέρνηση και ανατράπηκε με πραξικόπημα το Σεπτέμβρη του 1973), στην προσπάθεια να παρουσιαστεί ο «ιστορικός συμβιβασμός» με τους χριστιανοδημοκράτες ως μονόδρομος, προκειμένου να μην τους χρησιμοποιήσει ο αμερικάνικος ιμπεριαλισμός ως φορέα αντεπανάστασης.¹³ Ετσι, την ώρα που το πραξικόπημα του Πινοσέτ αποδείκνυε, για μια ακόμα φορά, την αδυναμία ειρηνικού - δημοκρατικού περάσματος στο σοσιαλισμό, το ΙΚΚ το χρησιμοποίησε για να εντείνει τον κοινοβουλευτισμό του και τη συναίνεσή του προς την αστική εξουσία.
Μετά τις εκλογές του Ιούνη του 1975 και τη σημαντική εκλογική άνοδο που κατέγραψε, το ΙΚΚ δήλωσε ότι η Ιταλία δεν μπορούσε πλέον να κυβερνηθεί χωρίς τη συμμετοχή του:
«Η άμεση συμμετοχή του ΙΚΚ σε κυβερνητικές ευθύνες θα συναντούσε μια μεταλλαγή ποιότητας στις κατευθύνσεις και στις μεθόδους της πολιτικής καθοδήγησης και της διοίκησης του κράτους, στο γενικό κλίμα της χώρας και στη στάση των εργαζομένων απέναντι στις δημόσιες εξουσίες. Ενα ρεύμα εμπιστοσύνης θα ξανάρχιζε να εμπνέει τις εργαζόμενες δυνάμεις και το λαό, κι αυτό θα 'ταν αποφασιστικό για να προσδιοριστεί εκείνη η προσφορά των εργαζομένων και όλων των πολιτών που είναι αναγκαία για να ξεπεράσουμε τη δύσκολη περίοδο που διανύουμε».¹⁴
Αυτό που υπέκρυπταν οι δηλώσεις των στελεχών του ΙΚΚ ήταν ότι, μιλώντας στο όνομα της διαταξικής ενότητας και του κοινού καλού, σκόπευαν να χρησιμοποιήσουν την εμπιστοσύνη των εργαζομένων μαζών, προκειμένου να συνεχίσουν την πολιτική της λιτότητας που θεωρούσαν αναπότρεπτη, αφού εκτιμούσαν ότι προέκυπτε από τους δίκαιους αντιαποικιακούς αγώνες:
«Η λιτότητα είναι μια προσταγή από την οποία δεν μπορούμε να αποδράσουμε. Οι αντιρρήσεις συγκεκριμένων ακαδημαϊκών αγνοούν τα στοιχειώδη γεγονότα της χώρας και του κόσμου που ζούμε - πρώτον, οι μάχες και η πρόοδος των ανθρώπων και των χωρών του Τρίτου Κόσμου που απέρριψαν και σταδιακά εξάλειψαν τις συνθήκες της υποταγής και του συνδρόμου κατωτερότητας τις οποίες είχαν εξαναγκαστεί να αποδεχτούν στο παρελθόν και οι οποίες αποτελούσαν ένα από τα κυριότερα στηρίγματα της ευημερίας των αναπτυγμένων, καπιταλιστικών χωρών».¹⁵
Μέσα από αυτήν την ανάλυση, το ΙΚΚ, αντιστρέφοντας την πραγματικότητα, αφενός καθιστούσε συνένοχες τις εργατικές μάζες στην παρελθούσα αστική καταλήστευση των αποικιών (αποκρύπτοντας μάλιστα ότι η παραχώρηση δικαιωμάτων στην εργατική τάξη στις καπιταλιστικά αναπτυγμένες χώρες αποσκοπούσε στην ανατροφοδότηση της συναίνεσής της προς την αστική εξουσία) και αφετέρου συνηγορούσε στη λογική των αστικών πολιτικών κομμάτων που καλούσαν το λαό να επωμισθεί την κρίση, αφού προηγούμενα είχε καρπωθεί μέρος των κερδών της καπιταλιστικής ανάπτυξης. Η εκτίμηση αυτή αποδεικνύεται και από τις οικονομικές προτάσεις του ΙΚΚ που μιλούσαν για μείωση των δημόσιων δαπανών και αύξηση της τιμής του γκαζιού και της ηλεκτρικής ενέργειας, προκειμένου η ιταλική οικονομία να γίνει περισσότερο ανταγωνιστική και ελκυστική σε επενδύσεις.¹⁶
Αλλωστε, το ΙΚΚ υπέγραψε και κοινό πρόγραμμα με τα κοινοβουλευτικά κόμματα (με εξαίρεση τους νεοφασίστες) για την αντιμετώπιση της οικονομικής κρίσης.¹⁷ Στο ίδιο διάστημα, αύξανε διαρκώς τις προσπάθειες κατευνασμού των προσπαθειών αγωνιστικής διεκδίκησης, σε περίοδο άγριας επίθεσης στα συμφέροντα της εργατικής τάξης και των φτωχών λαϊκών στρωμάτων:
«Στις 24 Οκτωβρίου 1976, τα λόγια μιας δημοφιλούς ιταλικής πολιτικής φιγούρας παρατέθηκαν στον Τύπο: "Οι μισθοί έχουν αυξηθεί σε ένα επίπεδο το οποίο είναι ασύγκριτο με τις άλλες καπιταλιστικές χώρες... Οι συνθήκες εργασίας έχουν βελτιωθεί αποφασιστικά...". Αυτές οι δύο θέσεις και άλλες παρόμοιες στη φύση τους ήταν μέρος ενός μεγαλύτερου επιχειρήματος προς υποστήριξη των σκληρών μέτρων λιτότητας, τα οποία μόλις είχαν αποφασιστεί από την κυβέρνηση. Οι λέξεις, όμως, δεν ειπώθηκαν από ένα μετριοπαθή πολιτικό ή από έναν εκπρόσωπο της Ενωσης Βιομηχάνων. Εκφωνήθηκαν μπροστά σ' ένα κοινό Ναπολιτάνων εργατών, αριστερών οπαδών και εκπροσώπων ανέργων από τον Τζόρτζιο Ναπολιτάνο (Giorgio Napolitano)¹⁸ ένα δημοφιλή κομμουνιστή διανοούμενο και έναν από τους πιο επιφανείς ηγέτες της νέας γενιάς».¹⁹
Παρόμοια ήταν η στάση του ΙΚΚ σε κάθε πτυχή πολιτικής ή συνδικαλιστικής δράσης. Ετσι, προέβαλε σφοδρή αντίσταση στην ανάταση του φοιτητικού κινήματος το 1977. Μάλιστα, ο δήμαρχος της Μπολόνια και μέλος του ΙΚΚ κάλεσε την αστυνομία να επέμβει εναντίον φοιτητικής κινητοποίησης, με αποτέλεσμα στις συγκρούσεις που ακολούθησαν να σκοτωθεί ένας φοιτητής.²⁰

Η συμμετοχή στην κυβέρνηση Αντρεότι

Επειτα από τα προηγούμενα περιστατικά που θεωρήθηκαν πιστοποιητικά νομιμοφροσύνης του ΙΚΚ στην αστική εξουσία, ο Αντρεότι, παρά τις πιέσεις των ΗΠΑ, προσκάλεσε το ΙΚΚ στην υπερψήφιση της κυβερνητικής πλειοψηφίας, εκτιμώντας τη δύναμη που είχε να επενεργεί στις εργατικές διεκδικήσεις.²¹ Ετσι, το Μάρτη του 1978 το ΙΚΚ στήριξε επίσημα την κυβέρνηση Αντρεότι²² και ένα μήνα αργότερα ψήφισε τους αντιτρομοκρατικούς νόμους²³, υπερασπίζοντάς τους με περισσότερη θέρμη και από τα στελέχη των Χριστιανοδημοκρατών.²⁴
Φυσικά, δεν ήταν λιγότερο υπάκουο στην αστική νομιμότητα τα προηγούμενα χρόνια. Είναι χαρακτηριστικό ότι είχε ψηφίσει από το 1947 το 77,4% των νομοσχεδίων που ετίθεντο προς ψήφιση στις επιτροπές της Βουλής και απαιτούσαν πλειοψηφία 2/3. Παρόλα αυτά, φρόντιζε να έχει αντιπολιτευτικό λόγο που φανερωνόταν στο συγκριτικά χαμηλότερο ποσοστό των νομοσχεδίων που ψήφισε στη Βουλή (41,1%)²⁵ και το σημαντικότερο να πρωτοστατεί στις εργατικές και λαϊκές κινητοποιήσεις.
Βέβαια, η συγκεκριμένη πολιτική στάση άρχιζε να του στοιχίζει. Η συνέχιση της πολιτικής λιτότητας και η διόγκωση της ανεργίας τροφοδοτούσαν τον κοινωνικό αναβρασμό στους κόλπους της εργατικής τάξης. Ετσι, το 1978, με το ΙΚΚ και τις συνδικαλιστικές του δυνάμεις δεσμευμένες στην υποστήριξη της κυβερνητικής πλειοψηφίας και της ακολουθούμενης λιτότητας, στις εργατικές κινητοποιήσεις πρωτοστάτησαν τα «ανεξάρτητα» συνδικάτα που ελέγχονταν από τους σοσιαλδημοκράτες, με αποτέλεσμα να πληγωθεί το κύρος του ΙΚΚ στην εργατική τάξη.²⁶ Το φούντωμα της δυσαρέσκειας που είχε αρχίσει να διαφαίνεται στο εσωτερικό του από τη στιγμή της υιοθέτησης της πολιτικής λιτότητας (1976)²⁷, πλέον εκφράστηκε με πολλές αποχωρήσεις μελών.²⁸
Το ΙΚΚ είχε παραχωρήσει την πολιτική πρωτοβουλία στο ΧΔΚ, σε καιρό μάλιστα που η οικονομική κρίση είχε αρχίσει να κλονίζει τη σταθερότητα του αστικού πολιτικού συστήματος. Ετσι, το ΧΔΚ κατόρθωσε να εφαρμόσει την αντεργατική πολιτική του σε μια αρνητική συγκυρία και μάλιστα μειώνοντας το κύρος του ΙΚΚ.²⁹ Πολύ περισσότερο, χρησιμοποίησε τη συμμετοχή του στην κυβέρνηση για να πείσει τις εκμεταλλευόμενες μάζες ότι η πολιτική λιτότητας αποτελούσε μονόδρομο, οπότε οι ίδιες όφειλαν να περιοριστούν στην επιλογή του καλύτερου διαχειριστή.
(Την επόμενη Κυριακή: Η εμπειρία του ΓΚΚ από τη συμμετοχή του στην κυβέρνηση Μιτεράν)
Παραπομπές:
1. Οι χώρες για τις οποίες γίνεται λόγος ήταν η Γιουγκοσλαβία, η Αλβανία, η Βουλγαρία, η Ρουμανία, η Πολωνία, η Ουγγαρία, η Τσεχοσλοβακία και η Ανατολική Γερμανία στην Ευρώπη και η Κίνα και η Βόρεια Κορέα στην Ασία.
2. Η κυβέρνηση Ταμπρόνι ανατράπηκε από τους βουλευτές του ΧΔΚ, έπειτα από εκτεταμένα επεισόδια σε όλη την Ιταλία που ακολούθησαν το συνέδριο των νεοφασιστών στη Γένοβα και τις διαδηλώσεις διαμαρτυρίας γι' αυτό. Σε αυτές τις ταραχώδεις μέρες, δέκα άνθρωποι σκοτώθηκαν σε συγκρούσεις με την αστυνομία, ενώ νεοφασιστικές ομάδες τοποθέτησαν βόμβες στα γραφεία του ΙΚΚ και στο Γραφείο Σοβιετικού Εμπορίου στη Ρώμη.
3. Ντελ Κάρια Ρέντσο, Ο ιταλικός «Μάης» των φοιτητών στο Συλλογικό, 1968: Η παγκόσμια έκρηξη (σ. 123 - 130), Εκδόσεις «Κομμούνα», Αθήνα 1984.
4. Σωτήρης Παναγιώτης, La Rossa Primavera (Σημειώσεις για τον Ιταλικό Μάη), Περιοδικό Θέσεις - τ. 104, Ιούλης Σεπτέμβρης 2008.
5. Magri Lucio, Italian Communism in the Sixties, «New Left Review» - n. 66 (pp. 46 - 7), 1977.
6. Vacca Giuseppe, The «Eurocommunist» Perspective: the Contibution of the Italian Communist Party στο Kindersley Richard, In Search of Eurocommunism (pp. 109 - 115), Macmillan Press Editions, London 1981.
7. Μπερλίνγκουερ Ενρίκο, Σκέψεις πάνω στο χαρακτήρα της διεθνούς κρίσης και το σημερινό σοσιαλισμό (Συνέντευξη στην εφημερίδα «Ουνιτά»), Εφημερίδα «Η ΑΥΓΗ», 28 Φλεβάρη 1982.
8. Tarrow Sidney, Historic Compromise or Bourgeois Majority? στο Machin Howard, National Communism in Western Europe (pp. 127 - 8), Meuthen Editions, London & New York 1983.
9. Μπερλίνγκουερ Ενρίκο, Πώς θέτουμε το πρόβλημα της κυβέρνησης της δημοκρατικής στροφής (Από την εισήγηση στο 13ο Συνέδριο του ΙΚΚ, Μιλάνο 13 Μαρτίου 1972) στο Μπερλίνγκουερ Ενρίκο, Ιστορικός συμβιβασμός (σ. 85), Εκδόσεις «Θεμέλιο», Αθήνα 1977.
10. Βαλέντι Μάριο, Η μεγάλη έκταση των ταξικών αγώνων στην Ιταλία (σ. 117 - 123), Περιοδικό «Νέος Κόσμος» - τ. 6/1959.
11. Μπερλίνγκουερ Ενρίκο, Οι ψεύτικες και αποπροσανατολιστικές ερμηνείες της γραμμής του «ιστορικού συμβιβασμού) (Από λόγο στο κλείσιμο της Εθνικής Συνέλευσης των Κομμουνιστών Σπουδαστών - Μπολώνια, 27 Οκτωβρίου 1973) στο Μπερλίνγκουερ Ενρίκο, Ιστορικός συμβιβασμός (σ.139), Εκδόσεις «Θεμέλιο», Αθήνα 1977.
12. Μπερλίνγκουερ Ενρίκο, Η ιταλική κοινωνία απαιτεί μια συμφωνία κομμουνιστών, σοσιαλιστών και καθολικών στο Συλλογικό, Δημοκρατία και σοσιαλισμός (σ. 97 - 8), Εκδόσεις «Οδυσσέας», Αθήνα 1976.
13. Μπερλίνγκουερ Ενρίκο, Να δουλέψουμε για την ενότητα όλων των λαϊκών δυνάμεων (Από τη συζήτηση με τους εργάτες της ANIC- Ραβέννα, 8 Νοεμβρίου 1973) στο Μπερλίνγκουερ Ενρίκο, Ιστορικός συμβιβασμός (σ. 148 - 153), Εκδόσεις «Θεμέλιο», Αθήνα 1977.
14. Μπερλίνγκουερ Ενρίκο, Για τη συνεννόηση ανάμεσα στις μεγάλες λαϊκές δυνάμεις (Από την εισήγηση στην ΚΕ και στην ΚΕ ελέγχου στην Ολομέλεια προετοιμασίας του 14ου Συνεδρίου του ΙΚΚ, 10 - 12 Δεκεμβρίου 1974) στο Μπερλίνγκουερ Ενρίκο, Ιστορικός συμβιβασμός (σ. 170), Εκδόσεις «Θεμέλιο», Αθήνα 1977.
15. Berlinguer Enrico, Austerita: Occacione per transformare l' Italia (pp. 50 - 1), Editori Riuniti, Rome 1977.
16. Giacconi Luciano - Sacco Giuseppe, The PCI and the International Economic Crisis στο Serfaty Simon - Gray Lawrence, The Italian Communism (Yesterday, Today, Tomorrow) (p. 200), Aldwych Press, London 1981.
17. D' Alimonte Roberto, Party Behavior in a Polarized System: The Italian Communist Party and the Historic Compromise στο Muller Wolfgang C. - Strom Kaare, Policy, Office or Votes? (How Political Parties in Western Europe Make Hard Decisions) (p. 141), Cambridge University Press, Cambridge 1999.
18. Ο Τζόρτζιο Ναπολιτάνο είναι σήμερα Πρόεδρος της Ιταλικής Δημοκρατίας.
19. Sani Giacomo, Amici - Nemici: Parenti - Serpenti. Communists and Socialists in Italy στο Brown Bernard, Eurocommunism and Eurososialism (The Left Confronts Modernity) (pp. 135 - 6), Cyrco Press, New York 1979.
20. Seton - Watson Christopher, The PCI's Taste of Power στο Kindersley Richard, In Search of Eurocommunism (pp. 150 - 2), Macmillan Press Editions, London 1981.
21. Tarrow Sidney, ό.π. (pp. 130 - 2)
22. D' Alimonte Roberto, ό.π. (p. 141).
23. Kogan Norman, The Italian Communist Party: The Modern Prince at the Crossroads στο Tokes Rudolf, Eurocommunism and D?tente (pp. 122 - 3), Martin Robertson Council of Foreign Relations Editions, Oxford 1979.
24. Sassoon Donald, Contemporary Italy: Economy, Society and Politics (pp. 250 - 1), Longman Editions, London & New York, 1997.
25. Pasquino Gianfranco, From Togliatti to the Compromesso Storico: A Party With a Governmental Vocation στο Serfaty Simon - Gray Lawrence, The Italian Communism (Yesterday, Today, Tomorrow) (pp. 90 - 1), Aldwych Press, London 1981.
26. Clark Martin - Hine David, The Italian Communist Party: Between Leninism and Social Democracy στο Childs Davis, The Changing Face of Western Communism (p. 125), Groom Helm Editions, London 1980.
27. Claudin Fernando, Ευρωκομμουνισμός και σοσιαλισμός (σ. 149), Εκδόσεις «Γράμματα», Αθήνα 1981.
28. Ο.π. (pp. 117 - 8)
29. Seton - Watson Christopher, ό.π. (pp. 152 - 5).

Κώστας ΣΚΟΛΑΡΙΚΟΣ
Συνεργάτης του Τμήματος Ιστορίας της ΚΕ του ΚΚΕ

 

Μια απορία από το "βρόμικο '89"

  Μια απορία από το "βρόμικο '89"

 Αναδημοσίευση από το Cogito ergo sum

Με τον Βασίλη Λεβέντη δεν είχα σκοπό να ασχοληθώ, όπως δεν ασχολήθηκα ποτέ στην ζωή μου μέχρι σήμερα. Όμως, παίρνω αφορμή από κάτι που είπε προ ημερών στην βουλή, ώστε να μιλήσω για κάτι άλλο που μου κάθεται εδώ και χρόνια στον λαιμό.

Η ιστορία μάλλον σας είναι γνωστή. Το ΚΚΕ χαρακτηρίζει την Ένωση Κεντρώων ως "λαγό τού συστήματος", με την έννοια ότι το εν λόγω κόμμα και ο αρχηγός του μας έχουν πρήξει με τα "εννιά σημεία" τους, τα οποία συνιστούν στο σύνολό τους ευχής έργον για την εξουσία. Έτσι, ο Βασίλης Λεβέντης είπε από το βήμα τής βουλής, απευθυνόμενος σε βουλευτή τού ΚΚΕ: "Εσείς μάλλον με είπατε λαγό χθες. Θα δούμε ποιος είναι ο λαγός θα το δείξει η ιστορία. Mε τον Μητσοτάκη είδαμε ποιος είναι ο λαγός", εννοώντας προφανώς την συγκυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας με τον -ενιαίο τότε- Συνασπισμό το 1989.

Επειδή, λοιπόν, έχω βαρεθεί να ακούω τον κάθε ηλίθιο, τον κάθε άσχετο, τον κάθε ανιστόρητο αλλά και τον κάθε προβοκάτορα (από Λεβέντη μέχρι Χρυσή Αυγή) να μιλάει για "βρόμικο '89" δείχνοντας με το δάχτυλο το ΚΚΕ, ας γυρίσουμε πίσω στον χρόνο για να βάλουμε τα πράγματα στην σειρά τους.

Λεωνίδας Κύρκος (αριστερά) και Χαρίλαος Φλωράκης (δεξιά) έχουν ανάμεσά τους την Μαρία Δαμανάκη,
η οποία αναδείχτηκε πρόεδρος της βουλής που προέκυψε από τις εκλογές τού Ιουνίου 1989.

Εκείνη την εποχή, εν όψει ευρωεκλογών και εθνικών εκλογών, συστάθηκε από το ΚΚΕ και την ΕΑΡ (την μετεξέλιξη του ΚΚΕ-εσωτερικού), ο Συνασπισμός της Αριστεράς και της Προόδου, στον οποίο προσχώρησαν η "Σοσιαλιστική Πορεία" του Νίκου Κωνσταντόπουλου αλλά και κάποιοι πρώην πασόκοι, όπως ο Μανώλης Δρεττάκης, ο Στάθης Γιώτας και ο Στάθης Παναγούλης.

Παρένθεση. Όσοι δοκησισοφούν ακόμη και σήμερα, διατυμπανίζοντας ότι πρέπει να ενωθεί όλη η αριστερά (π.χ. Λαζόπουλος), ας ηρεμήσουν κι ας ανοίξουν και κανένα βιβλίο να ξεστραβωθούν. Η ενότητα που ζητούν, έχει δοκιμαστεί στην πράξη από το 1989, τα δε αποτελέσματά της είναι γνωστά και ιστορικώς καταγεγραμμένα. Κλείνει η παρένθεση.

Στις εκλογές του Ιουνίου 1989, ο νεοπαγής Συνασπισμός κλπ παίρνει 13,1% και εκλέγει 28 βουλευτές. Τους αναφέρω αλφαβητικά: Ανδρουλάκης Μίμης, Γαλανός Νίκος, Γιάνναρος Γρηγόρης, Γιώτας Στάθης, Δαμανάκη Μαρία, Δραγασάκης Γιάννης, Δρεττάκης Μανώλης, Καλούδης Νίκος, Κάππος Κώστας, Κατσαρός Γιάννης, Κόρακας Στρατής, Κοσιώνης Παναγιώτης, Κοταμανίδου Εύα, Κύρκος Λεωνίδας, Κωστόπουλος Μήτσος, Λεβέντης Θανάσης, Λεντάκης Ανδρέας, Μπιτσάνης Ηλίας, Νέστωρ Στέλιος, Παφίλης Θανάσης, Ρήγας Κώστας, Σκοτινιώτης Παναγιώτης, Σκυλλάκος Αντώνης, Σπαθής Θόδωρος, Στριφτάρης Σπύρος, Φαράκος Γρηγόρης, Φλωράκης Χαρίλαος, Χατζηδημητρίου Τραϊανός.

Παρατήρηση. Όσοι καταλαβαίνουν, αντιλαμβάνονται ότι στην παραπάνω κοινοβουλευτική ομάδα τού Συνασπισμού, οι "σκληροπυρηνικοί" (συγγνώμη για τον όρο) του ΚΚΕ αποτελούν μειοψηφία. Από τους υπόλοιπους, κάποιοι προέρχονται από το ΠαΣοΚ, κάποιοι από την ΕΑΡ/ΚΚΕ-εσωτερικού και κάποιοι ανήκουν μεν στο ΚΚΕ αλλά επρόκειτο να αποχωρήσουν σύντομα, μιας και ήσαν από εκείνους που ονειρεύονταν την μετάλλαξη του κόμματος σε ευρωκομμουνιστικό (όπως το ιταλικό ΚΚ υπό τον Μπερλίνγκουερ ή το γαλλικό ΚΚ υπό τον Μαρσαί), αλλά δεν τους έκατσε.


Σ' εκείνες τις εκλογές, λοιπόν, κανένα κόμμα δεν κατάφερε να πετύχει αυτοδυναμία. Κι ενώ η χώρα συγκλονίζεται από -πραγματικά ή μη- σκάνδαλα των πασοκικών κυβερνήσεων, τον Κοσκωτά με τα πάμπερς του και τις περιπέτειες του Ανδρέα με την αρρώστια του, με την Μιμή και με το "κωλόσπιτο" της Εκάλης, οι επιλογές είναι δυο: ή νέες εκλογές ή κυβέρνηση συνεργασίας. Το πρόβλημα είναι πως οι οποιεσδήποτε διώξεις κατά πολιτικών προσώπων για οποιοδήποτε σκάνδαλο της προηγούμενης περιόδου, πρέπει να ασκηθούν από την νεοεκλεγμένη βουλή αλλιώς θα παραγραφούν.

Το δίλημμα είναι τεράστιο για τους ηγέτες της αριστεράς. Αν δεν συμφωνήσουν σε κυβέρνηση συνεργασίας, τα σκάνδαλα θα παραγραφούν και η αριστερά θα κατηγορηθεί για συναίνεση στο κουκούλωμα. Με το ΠαΣοΚ δεν γίνεται να συνεργαστούν αφού το ΠαΣοΚ είναι που κατηγορείται για τα σκάνδαλα. Μόνο με την Νέα Δημοκρατία μπορούν να συνεργαστούν αλλά πώς είναι δυνατόν να συγκυβερνήσει η δεξιά με την αριστερά;

Ακολουθεί έντονη και μακρά συζήτηση στην κοινοβουλευτική ομάδα και το θέμα μπαίνει σε ψηφοφορία. Οι δώδεκα "σκληροπυρηνικοί" βουλευτές του ΚΚΕ ψηφίζουν όχι στην συνεργασία, οι υπόλοιποι δεκάξι ψηφίζουν ναι. Οι υπέρμαχοι του ναι επιχειρηματολογούν τονίζοντας ότι, αν δεν διαλυθεί η βουλή και ασκηθούν διώξεις, το ΠαΣοΚ θα οδηγηθεί στην διάλυση, οπότε ο Συνασπισμός θα αναδειχθεί σε αξιωματική αντιπολίτευση στην επόμενη βουλή. Όμως, οι διαφωνούντες εμμένουν ανυποχώρητα στις θέσεις τους, με πρώτο και καλύτερο τον Κώστα Κάππο. Όταν ο Φλωράκης παρατηρεί ότι ο Συνασπισμός θα διαλυθεί αν δεν βρεθεί λύση, κάποιοι επιμένουν "να διαλυθεί" και κάποιοι αρχίζουν να το ξανασκέφτονται, μη θέλοντας να δυναμιτίσουν την περιβόητη ενότητα της αριστεράς. Τελικά, η κοινοβουλευτική ομάδα αποφασίζει κατά πλειοψηφία την συμμετοχή τού Συνασπισμού σε κυβέρνηση συνεργασίας με την Νέα Δημοκρατία, υπό τον όρο ότι η θητεία αυτής της κυβέρνησης θα είναι τρίμηνη και θα εστιαστεί στην άσκηση διώξεων κατά των πολιτικών προσώπων που είχαν οποιαδήποτε εμπλοκή σε οποιοδήποτε σκάνδαλο.

Έτσι, δυο βδομάδες μετά τις εκλογές, στις 2 Ιουλίου ορκίζεται ως πρωθυπουργός της κυβέρνησης συνεργασίας ο Τζαννής Τζαννετάκης. Στην κυβέρνησή του συμμετέχουν τέσσερα στελέχη τού Συνασπισμού αλλά κανένας από τους "σκληροπυρηνικούς". Ο Νίκος Κωνσταντόπουλος αναλαμβάνει το υπουργείο εσωτερικών, ο Φώτης Κουβέλης το δικαιοσύνης και ο Γιώργος Μυλωνάς το πολιτισμού, ενώ ο Γιάννης Δραγασάκης τοποθετείται αρχικά υφυπουργός εμπορίου και κατόπιν υφυπουργός εθνικής οικονομίας.

2/7/1989: Ο αρχιεπίσκοπος Σεραφείμ Τίκας ορκίζει τον Τζαννή Τζαννετάκη ως πρωθυπουργό,
υπό το βλέμμα τού προέδρου τής δημοκρατίας Χρήστου Σαρτζετάκη.

Επίλογος. Σκοπός του σημερινού κειμένου δεν είναι η παρουσίαση ή η ανατομία όσων έγιναν εκείνο το "βρόμικο '89". Ούτε, βέβαια, η ανάλυση των τριγμών που επεφύλασσε στο ΚΚΕ εκείνη η απόφαση της κοινοβουλευτικής ομάδας τού Συνασπισμού. Σκοπός των όσων είπα παραπάνω ήταν να φτάσω ως εδώ για να διατυπώσω μια απορία που την έχω χρόνια:

Αφού η συνεργασία τού ενιαίου τότε Συνασπισμού με την δεξιά αποφασίστηκε από την κοινοβουλευτική του ομάδα, με μια απόφαση που καταψηφίστηκε από τους καθαρόαιμους κουκουέδες και υπερψηφίστηκε από όλα τα -τοτινά ή κατοπινά- μέλη της που είτε ανήκαν είτε θα μετακόμιζαν στον ΣυΡιζΑ, τα οποία και την υποστήριξαν διά της συμμετοχής τους στην κυβέρνηση, γιατί κατηγορείται το ΚΚΕ γι' αυτή την συνεργασία; Δεν θα ήταν πιο λογικό αυτή η κατηγορία να απευθύνεται στον ΣυΡιζΑ;

Ας μου λύσει κάποιος αυτή την απορία, επί τέλους! Κάποιος! Κι ας είναι κι ο Βασίλης Λεβέντης!

Γ.Μαργαρίτης- Στην επέτειο της Απελευθέρωσης της Αθήνας

 Γ.Μαργαρίτης- Στην επέτειο της Απελευθέρωσης της Αθήνας

Του Γιώργου Μαργαρίτη* / Πηγή: 902.gr

Η συγκυρία μέσα στην οποία γιορτάζεται φέτος η 71η επέτειος της Απελευθέρωσης της Αθήνας από το ναζιστικό ζυγό, στις 12 Οκτώβρη 1944, μπορεί ίσως να εξηγήσει το ιδιαίτερο ενδιαφέρον που κυβέρνηση και ΣΥΡΙΖΑ επιδεικνύουν γι' αυτήν. Η εβδομάδα των εορτασμών συμπίπτει χρονικά με τη διαδικασία ψήφισης στο Κοινοβούλιο της πρώτης ομάδας των εφαρμοστικών νόμων του τρίτου μνημονίου. Ο καθένας μπορεί να καταλάβει ότι η κυβέρνηση της «δεύτερη φορά αριστεράς» επιθυμεί να σκιάσει τα όσα αντιλαϊκά προωθεί και υλοποιεί μέσα στο Κοινοβούλιο με έντονη επαναστατική σκηνοθεσία έξω και γύρω από αυτό. Χρονικά η επέτειος της Απελευθέρωσης προσφερόταν για τούτη τη σκηνοθετική αλλοίωση της πολιτικής επικαιρότητας. Φυσικά και επιστρατεύθηκε για το σκοπό αυτό.

Εξυπακούεται ότι η «δεύτερη φορά αριστερά» δυσκολεύεται ιδιαίτερα να χειριστεί την Ιστορία της αριστεράς. Η Ιστορία αυτή είναι εκείνη του μαζικού αγωνιστικού λαϊκού κινήματος που αγωνίστηκε και αγωνίζεται σε όλα τα μέτωπα, σε όλη την πρόσφατη Ιστορία της χώρας και όλων των χωρών του κόσμου σε αναζήτηση ενός νέου κόσμου, χωρίς πολέμους, χωρίς ναζισμό, χωρίς κατακτητές και προστάτες, χωρίς εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο. Τι δουλειά έχει η κυβέρνηση του τρίτου μνημονίου με αυτή την παράδοση;

Προχώρησε έτσι σε μια καρικατούρα, ενίοτε σε μια γελοιοποίηση των τότε γεγονότων, επιχειρώντας να προσδώσει έναν «κεντρώο» χαρακτήρα στον εορτασμό - για να τον αποδέχεται και ο όχι τόσο αριστερός Πρόεδρος της Δημοκρατίας, εκλεκτός, να το θυμίσουμε, της «πρώτη» και της «δεύτερη φορά αριστεράς». Για να μη θυμίσουμε τις ιδιότητες και τις καταβολές άλλων που πήραν με ενθουσιασμό μέρος στον ίδιο και τον αυτό εορτασμό.

Η Απελευθέρωση όπως τη θέλει ο ΣΥΡΙΖΑ δεν ήταν παρά μια γιορτή, μια ανακούφιση από τα δεινά της Κατοχής, μια τελική δικαίωση που ολοκλήρωνε τους αγώνες της Αντίστασης. Κι ας βροντοφώναζε ο λαός το αίτημά του για «Λαοκρατία», για λαϊκή κυριαρχία, για ουσιαστική κοινωνική Απελευθέρωση - κι ας απαντούσε η τότε αντίδραση χλευαστικά στα λαϊκά αιτήματα με το δικό της σύνθημα περί «Μεγάλης Ελλάδας». Τόσοι «ιστορικοί» μαζεύτηκαν στις τηλεοπτικές συζητήσεις, κανείς δεν βρήκε κάτι να πει για τη βαθιά αντιπαλότητα αυτών των κεντρικών συνθημάτων! Είναι ώρες τώρα να μιλάμε για πάλη των τάξεων;

Οπωσδήποτε υπήρξαν πλήθος αναφορές στο ΕΑΜ και στον ΕΛΑΣ, που πάλευαν για την Απελευθέρωση της πατρίδας. Το ότι η λευτεριά της πατρίδας σημαίνει λευτεριά για τον εργαζόμενο λαό της δεν απασχόλησε κανέναν. Εξυμνήθηκε η γιορταστική «ενότητα» της Απελευθέρωσης και με θλίψη διαπιστώθηκε ότι ετούτη «χάλασε» στα Δεκεμβριανά (Τι έχουμε να ακούσουμε στην επέτειο των τελευταίων!). Και δίπλα στο ΕΑΜ και τον ΕΛΑΣ, δίπλα στο ΚΚΕ, η ΠΕΑΝ. Και ας γνωρίζουν όλοι ότι ετούτη η οργάνωση το φθινόπωρο του 1944 δεν είχε καμία σχέση με την αντίστοιχη του 1942 και ότι απλά ήταν ψευδεπίγραφο κέλυφος για να στρατολογούν φονιάδες τα Τάγματα Ασφαλείας.

Και επιπλέον, για να μη χαλάσει το «ενωτικό», ούτε λέξη για το πραξικόπημα που είχε ήδη μεθοδεύσει ο σκληρός πυρήνας του αστισμού από κοινού με τους Άγγλους. Ούτε λέξη για το ρόλο της «Χ» και του περίφημου 20ού συντάγματος του Σπηλιωτόπουλου. Πέρασαν οι συμμορίες αυτές απαρατήρητες στην Απελευθέρωση; Σε ποιον ανήκαν οι δολοφόνοι που κτυπούσαν κάθε μέρα το λαό (επτά νεκροί στις 15 Οκτώβρη) από τα ξενοδοχεία της Ομόνοιας; Εκείνο το κρυφό επιτελείο του αστισμού, οι Μαρκεζίνης και Ζαλοκώστας που δημιούργησαν από κοινού με Γερμανούς και Βρετανούς την «Χ» του Γρίβα για να κτυπήσουν το λαό όταν ο τελευταίος θα γιόρταζε τη λευτεριά του, το γνωρίζει κανείς; Την αγωνία των αστών πολιτικών για το πότε οι Άγγλοι θα έβαζαν το στρατό τους να κτυπήσει την Αντίσταση, και αυτό άγνωστο είναι; 'Η οι ιστορικοί του ΣΥΡΙΖΑ έμαθαν τόσο γρήγορα να προσαρμόζουν την Ιστορία στις πολιτικές επιταγές της μνημονιακής «δεύτερη φορά αριστεράς»;

Περίεργα πράγματα αυτές οι αποσιωπήσεις; Καθόλου. Αναμενόμενες. Τον καθρέφτη της Ιστορίας τον χρησιμοποίησαν πολλοί. Το κακό με αυτόν τον καθρέφτη είναι ότι συνήθως εκεί το μόνο που μπορούν να δουν είναι ο εαυτός τους.

'Ερχεται στο νου εκείνος ο γέρος αγωνιστής στα «Μεγάλα Χρόνια» του Γιάννη Βλαχογιάννη. Θλιμμένος όταν οι άλλοι γιόρταζαν την τότε επέτειο της ηρωικής εξόδου της Φρουράς στο Μεσολόγγι. Την γιόρταζαν όπως γιορτάζουν τέτοιες τελετές όσοι καμία σχέση δεν έχουν με αυτές, όσοι τις καπηλεύονται, όσοι ενδιαφέρονται για τους αγώνες του λαού μόνο τόσο ώστε να τους προσαρμόσουν στο ασήμαντο μπόι τους - να τους ιδιοποιηθούν. Στη θλίψη του ο γέροντας διαπίστωνε αυτό που και εμείς σήμερα διαπιστώνουμε, «Οχι! Δεν ήταν έτσι!». Μόνο στο πονεμένο τραγούδι ενός λαϊκού και ασήμαντου βρήκε κάτι να του θυμίζει τις παλιές στιγμές της ανάτασης και του αγώνα. «Να ωρέ! Έτσι ήτανε!».

Μα είναι τώρα στιγμές να αναθυμούμαστε στο πραγματικό τους μέγεθος τα ηρωικά και τα μεγάλα;

* Kαθηγητής Σύγχρονης Ιστορίας του ΑΠΘ.

ΚΕΡΚΥΡΑ-ΤΟ ΕΚΚπαρεμποδίζει όλα τα σωματεία του εργατικού κέντρου να έχουν πρόσβαση σε αυτό

ΚΑΤΑΓΓΕΛΙΑ

Για άλλη μια φορά η πλειοψηφία της διοίκησης του εργατικού κέντρου με αυταρχικό τρόπο

παρεμποδίζει όλα τα σωματεία του εργατικού κέντρου να έχουν πρόσβαση σε αυτό και στα

γραφεία τους, αφού σήμερα Τετάρτη 14-10-2015, η είσοδος του εργατικού κέντρου είναι

κλειδωμένη από το πρωί. Η ενέργεια αυτή έρχεται σαν συνέχεια της απαράδεκτης

απόφασης της πλειοψηφίας της διοίκησης του εργατικού κέντρου να απαγορεύσει τη

διοργάνωση των λαϊκών μαθημάτων (αίτημα των σωματείων που ανήκουν στο εργατικό

κέντρο και στη δύναμη του ΠΑΜΕ), σε αίθουσες του εργατικού κέντρου.

Τους ενοχλούν οι πρωτοβουλίες του ταξικού κινήματος για την οργάνωση της ταξικής

αλληλεγγύης.

Επίσης, γνωρίζουν πολύ καλά ότι αυτό το διάστημα τα σωματεία μας βρίσκονται σε

αναβρασμό στην προσπάθεια τους να οργανώσουν μαχητική απάντηση στη λαίλαπα των

αντιλαϊκών μέτρων που πρόκειται να ψηφιστούν αυτήν τη βδομάδα, γνωρίζουν πολύ καλά

ότι υπάρχουν προγραμματισμένες δραστηριότητες των σωματείων.

Άλλωστε δεν είναι η πρώτη φορά που ενεργούν με αυτόν τον αυταρχικό και αυθαίρετο

τρόπο. Το ίδιο έκαναν και πριν από λίγους μήνες , όταν τα σωματεία του ΠΑΜΕ

οργάνωσαν ανοιχτή σύσκεψη  φορέων για την οργάνωση της ταξικής αλληλεγγύης:

κλείδωσαν απροειδοποίητα το εργατικό κέντρο αφήνοντας απ’ έξω δεκάδες συνδικαλιστές

που συμμετείχαν στη σύσκεψη.

Βέβαια δεν περιμέναμε κάτι διαφορετικό. Αυτός είναι ο ρόλος του κυβερνητικού

συνδικαλισμού: με την εκφυλιστική του δράση να βάζει εμπόδια στην οργάνωση του

αγώνα διευκολύνοντας  το πέρασμα όλων των αντιλαϊκών μέτρων, προωθώντας το

συμβιβασμό με τη φτώχεια, τη δουλειά χωρίς δικαιώματα.

Δεν θα τους περάσει!!

Το εργατικό κέντρο δεν είναι τσιφλίκι κανενός!!! Το ταξικό εργατικό κίνημα έχει τεράστια

πείρα και δεν κάμπτεται από τέτοιες μεθοδεύσεις.

Τώρα όλα τα σωματεία του εργατικού κέντρου, όλοι οι εργαζόμενοι να βγάλουν

συμπεράσματα για το ρόλο τους, να μπουν μπροστά για να αλλάξουν τους συσχετισμούς

στο εργατικό κέντρο.

Οργανώνουμε τη πάλη μας – Όλοι στον αγώνα

Σύνδεσμος Ξενοδοχοϋπαλλήλων

Κερκυραϊκός Σύνδεσμος Ιδιωτικών Υπαλλήλων

Σύνδεσμος εργατοτεχνιτών οικοδόμων και συναφών επαγγελμάτων Κέρκυρας

Η στάση του ΚΚΕ απέναντι στις αντιθέσεις και την περίπτωση πολέμου

 Η στάση του ΚΚΕ απέναντι στις αντιθέσεις και την περίπτωση πολέμου

Με το ενδεχόμενο μιας γενικευμένης πολεμικής σύρραξης να φαντάζει ολοένα πιο πιθανό, η στάση των κομμουνιστών και η προετοιμασία του υποκειμενικού παράγοντα, αναδεικνύεται σε κομβικό σημείο. Η κε του μπλοκ αναδημοσιεύει από το 5ο τεύχος της διεθνούς Κομεπ, την τελευταία ενότητα από το άρθρο του Βαγενά, που άπτεται άμεσα του ζητήματος, δίνοντας ορισμένες απαντήσεις και τροφή για συζήτηση. Αξίζει πάντως να διαβάσετε ολόκληρο το άρθρο, καθώς και τα υπόλοιπα άρθρα του τεύχους. Μεταξύ άλλων ο σφος αναγνώστης μπορεί να διαπιστώσει, πως οι εκπρόσωποι της Κομεπ κάνουν κριτικές παρατηρήσεις και σε άλλα άρθρα, πέραν του άρθρου του Κεκρ, που έγινε ευρύτερα γνωστό μέσα από το λιβελογράφημα της ΕφΣυν, χωρίς προφανώς αυτό να εκλαμβάνεται από κάποιον ως "οξύτατη, ιδεολογική σύγκρουση" αντί για συντροφική ανταλλαγή απόψεων. Κι είναι ευκαιρία να διαβάσει κανείς όλη την κριτική, από το πρωτότυπο και χωρίς διερμηνείς, για να βγάλει τα δικά του συμπεράσματα.

-.-.-

Το ΚΚΕ και με τις αποφάσεις του 19ου Συνεδρίου, προετοιμάζεται και προσανατολίζει τις εργατικές – λαϊκές μάζες για την πιθανή περίπτωση εμπλοκής της χώρας μας σ’ έναν ιμπεριαλιστικό πόλεμο. Στο Πρόγραμμα του ΚΚΕ, που ενέκρινε το 19ο Συνέδριο σημειώνεται: «Μεγαλώνουν οι κίνδυνοι στην ευρύτερη περιοχή, από τα Βαλκάνια έως τη Μέση Ανατολή, για γενικευμένο ιμπεριαλιστικό πόλεμο και εμπλοκή της Ελλάδας.

Η πάλη, για την υπεράσπιση των συνόρων, των κυριαρχικών δικαιωμάτων της Ελλάδας, από τη σκοπιά της εργατικής τάξης και των λαϊκών στρωμάτων, είναι αναπόσπαστη από την πάλη για την ανατροπή της εξουσίας του κεφαλαίου. Δεν έχει καμία σχέση με την υπεράσπιση των σχεδίων του ενός ή άλλου ιμπεριαλιστικού πόλου, της κερδοφορίας του ενός ή του άλλου μονοπωλιακού ομίλου».

Στη βάση αυτή βλέπουμε πως το ΚΚΕ αντιμετωπίζει με ταξικά κριτήρια το ζήτημα της υπεράσπισης της χώρας (σύνορα, γενικότερα κυριαρχικά δικαιώματα), δηλαδή από τη σκοπιά της εργατικής τάξης και των λαϊκών στρωμάτων, τη συνδέει με την πάλη για τον απεγκλωβισμό από τα σχέδια και τις ιμπεριαλιστικές ενώσεις, για την ανατροπή του καπιταλισμού και την οικοδόμηση της σοσιαλιστικής κοινωνίας.

Είναι άλλωστε ιστορικό δίδαγμα ότι ακόμα και σε συνθήκες κατοχής, κατάλυσης της εθνοκρατικής συγκρότησης, η εργατική τάξη δεν μπορεί να δώσει τη μάχη ενάντια στην κατοχή από το ίδιο μετερίζι με την αστική τάξη, δεν μπορεί να συμμαχήσει με κανένα τμήμα της. Για την εργατική τάξη και τα φτωχά λαϊκά στρώματα ο πόλεμος και η κατοχή είναι προέκταση της καπιταλιστικής εκμετάλλευσης, γέννημα της οικονομικής και πολιτικής κυριαρχίας του κεφαλαίου. Η εργατική τάξη παλεύει ενάντια στην εξαθλίωση, την καταπίεση και βία του κατακτητή, την ένταση της εκμετάλλευσης, ενάντια στις διεθνείς ιμπεριαλιστικές συμφωνίες. Η δική της «πατρίδα» είναι μια πατρίδα απαλλαγμένη από τους κεφαλαιοκράτες, έξω από τους ιμπεριαλιστικούς συνασπισμούς, μια πατρίδα όπου εκείνη θα είναι ιδιοκτήτης του πλούτου που παράγει, που εκείνη θα βρίσκεται στην εξουσία. Ο πόλεμος της αστικής τάξης για τη δική της «πατρίδα» -ανεξάρτητα από το αν συμμαχεί με την ξένη κατοχή ή αντιστέκεται σε αυτή- και πάλι θα γίνει για τα συμφέροντα των μονοπωλιακών ομίλων, για την αποκατάσταση μιας συμφωνίας στο μοίρασμα των αγορών που θα συμφέρει τα εθνικά μονοπώλια κι όχι για τα εργατικά-λαϊκά συμφέροντα.

Το ΚΚΕ έχει αντλήσει αναγκαία συμπεράσματα από την ένοπλη πάλη που διεξήγαγε την περίοδο του Β` Παγκοσμίου Πολέμου, ενάντια στην φασιστική τριπλή (γερμανική, ιταλική, βουλγαρική) ξενική κατοχή της χώρας. Τότε, παρά την υπεροχή των ένοπλων τμημάτων του ΕΑΜ – ΕΛΑΣ, που καθοδηγούνταν από το ΚΚΕ, το Κόμμα μας, δυστυχώς, δεν μπόρεσε να συνδέσει την αντιφασιστική πάλη, την πάλη ενάντια στην ξενική κατοχή με την πάλη για την ανατροπή της εξουσίας του κεφαλαίου στη χώρα, γιατί στις γραμμές του δεν είχε διαμορφώσει ανάλογη στρατηγική. Σήμερα, βγάζοντας πολύτιμα συμπεράσματα από την ιστορική διαδρομή του Κόμματός μας, χαράσσουμε τέτοια στρατηγική, μπροστά στους κινδύνους εμπλοκής της χώρας μας σε νέους, τοπικούς, περιφερειακούς ή και πιο γενικευμένους ιμπεριαλιστικούς πολέμους.

Στην Πολιτική Απόφαση του 19ου Συνεδρίου σημειώνεται: «Σε κάθε περίπτωση, οποιαδήποτε μορφή κι αν πάρει η συμμετοχή της Ελλάδας σε ιμπεριαλιστικό πόλεμο, το ΚΚΕ πρέπει να είναι έτοιμο να ηγηθεί στην αυτοτελή οργάνωση της εργατικής - λαϊκής αντίστασης, ώστε αυτή να συνδεθεί με την πάλη για την ήττα της αστικής τάξης, τόσο της εγχώριας όσο και της ξένης ως εισβολέα».

Στις συνθήκες ενός ιμπεριαλιστικού πολέμου η πολιτική πρωτοπορία της εργατικής τάξης, το κόμμα της, έχει καθήκον να αναδείξει την ανάγκη της ταξικής ενότητας των εργατών, της συμμαχίας με λαϊκές δυνάμεις, τη διεθνιστική διάσταση της εργατικής τάξης και τα καθήκοντα που απορρέουν από αυτή. Η στάση απέναντι στον πόλεμο είναι στάση απέναντι στην ταξική πάλη και τη σοσιαλιστική επανάσταση, πάλη για τη μετατροπή αυτού του πολέμου σε ένοπλη ταξική πάλη, το «μοναδικό απελευθερωτικό πόλεμο», όπως τον χαρακτήριζε ο Λένιν. Είναι πολύτιμη η επεξεργασία του Λένιν που, αναπτύσσοντας τη θεωρία του αδύνατου κρίκου, δηλαδή διαβλέποντας τη δυνατότητα να προηγηθεί η μεγάλη όξυνση των αντιθέσεων, η διαμόρφωση επαναστατικής κατάστασης σε κάποια χώρα ή ομάδα χωρών, θεμελίωσε επιστημονικά τη δυνατότητα επικράτησης της επανάστασης αρχικά σε μια ή σε μερικές χώρες. Συνεπώς σε ένα τέτοιο πόλεμο η συνεννόηση, τα κοινά συνθήματα και η κοινή δράση με το επαναστατικό κίνημα άλλων χωρών αποτελούν σημαντική προϋπόθεση για την προοπτική εκδήλωσης και νίκης της σοσιαλιστικής επανάστασης σε περισσότερες χώρες, της δυνατότητας μιας άλλου τύπου συνεργασίας ή ένωσης κρατών, στη βάση της κοινωνικής ιδιοκτησίας, του κεντρικού σχεδιασμού με προλεταριακό διεθνισμό.

Ταυτόχρονα το ΚΚΕ, δυναμώνει την πάλη του ενάντια στον οπορτουνισμό, γιατί όπως σημείωνε ο Λένιν «η πάλη ενάντια στον ιμπεριαλισμό, αν δεν είναι αδιάρρηκτα συνδεδεμένη με την πάλη ενάντια στον οπορτουνισμό, είναι κούφια φράση ή απάτη».

Εμείς οι κομμουνιστές, που στηριζόμαστε στις αναλύσεις μας στη θεωρία του επιστημονικού σοσιαλισμού, γνωρίζουμε πολύ καλά πως ο πόλεμος είναι η συνέχιση της πολιτικής με άλλα και συγκεκριμένα με βίαια μέσα! Ο πόλεμος γεννιέται πάνω στο έδαφος της σύγκρουσης των διαφορετικών οικονομικών συμφερόντων, που διαπερνάνε ολόκληρο το σύστημα του καπιταλισμού. Να γιατί, όσο κι αν ο πόλεμος στις συνθήκες του καπιταλισμού είναι αναπόφευκτος, (όπως κι οι οικονομικές κρίσεις, η ανεργία, η φτώχεια κλπ.), την ίδια ώρα δεν είναι ένα φυσικό φαινόμενο! Είναι ένα κοινωνικό φαινόμενο, αφού συνδέεται με τη φύση της κοινωνίας στην οποία ζούμε. Την κοινωνία που βάζει ως «ακρογωνιαίο λίθο» της την κερδοφορία εκείνων που κατέχουν τα μέσα παραγωγής. Τα μονοπώλια και η εξουσία τους γεννούν τον ιμπεριαλιστικό πόλεμο! Συμπερασματικά, η πάλη μας για μια κοινωνία όπου τα μέσα παραγωγής θα είναι λαϊκή περιουσία, (κι όχι περιουσία των ελαχίστων), που η οικονομία θα λειτουργεί σχεδιασμένα κεντρικά και ελεγχόμενα από τους ίδιους τους εργαζόμενους, με στόχο την ικανοποίηση των λαϊκών αναγκών, (κι όχι την αύξηση των κερδών των καπιταλιστών), συνδέεται αναπόσπαστα με την πάλη ενάντια στον ιμπεριαλιστικό πόλεμο, ενάντια στην «ειρήνη» που επιβάλλεται από τους ιμπεριαλιστές με «το πιστόλι στον κρόταφο» και προετοιμάζει τους νέους ιμπεριαλιστικούς πολέμους.

Ωστόσο, αυτή μας η διαπίστωση,πως όσο υπάρχει καπιταλισμός θα υπάρχουν και οι συνθήκες που γεννούν τον πόλεμο, καθόλου δεν σημαίνει μοιρολατρία, ηττοπάθεια! Το αντίθετο! Απευθυνόμαστε στην εργατική τάξη της χώρας, στους λαούς της περιοχής μας και τονίζουμε πως τα συμφέροντά τους ταυτίζονται με τον κοινό αντικαπιταλιστικό - αντιμονοπωλιακό αγώνα, για την αποδέσμευση από τους ιμπεριαλιστικούς οργανισμούς, την απομάκρυνση των ξένων στρατιωτικών βάσεων και των πυρηνικών, την επιστροφή των στρατιωτικών δυνάμεων από τις ιμπεριαλιστικές αποστολές, την εκδήλωση της αλληλεγγύης σε κάθε λαό που αγωνίζεται κι επιδιώκει να χαράξει το δικό του δρόμο ανάπτυξης. Για να απεμπλακεί η χώρα μας από τους ιμπεριαλιστικούς σχεδιασμούς και πολέμους. Για να γίνει πράξη το σύνθημα: “Ούτε γη ούτε νερό στους φονιάδες των λαών!” Αυτός είναι ένας καθημερινός αγώνας! Ένας αγώνας με συγκεκριμένους στόχους πάλης, που οι κομμουνιστές τον διεξάγουμε ενιαία, και όχι αποσπασμένα, από τον αγώνα για την εξουσία!

Γιατί εξακολουθούν να είναι επίκαιρες οι θέσεις του Λένιν, που σημείωνε πως «τα συνθήματα του πασιφισμού, του διεθνούς αφοπλισμού στις συνθήκες του καπιταλισμού, των δικαστηρίων διαιτησίας κτλ. δεν είναι μόνο αντιδραστική ουτοπία, αλλά και αποτελούν ανοιχτή εξαπάτηση των εργαζομένων, που αποσκοπεί στον αφοπλισμό του προλεταριάτου και στην απόσπασή του από το καθήκον του αφοπλισμού των εκμεταλλευτών.

Μόνο η προλεταριακή, η κομμουνιστική επανάσταση μπορεί να βγάλει την ανθρωπότητα από το αδιέξοδο που δημιούργησε ο ιμπεριαλισμός και οι ιμπεριαλιστικοί πόλεμοι. Όποιες κι αν είναι οι δυσκολίες της επανάστασης και οι πιθανές προσωρινές αποτυχίες της, ή τα κύματα της αντεπανάστασης, η τελική νίκη του προλεταριάτου είναι αναπόφευκτη».

ΚΕΡΚΥΡΑ-ΞΕΚΙΝΗΣΑΝ ΤΗΝ ΔΕΥΤΕΡΑ 12 ΟΚΤΩΒΡΗ ΤΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗΣ ΑΠΟ ΤΟ Π.Α.ΜΕ.

ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ

ΞΕΚΙΝΗΣΑΝ ΤΗΝ ΔΕΥΤΕΡΑ 12 ΟΚΤΩΒΡΗ ΤΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗΣ ΑΠΟ ΤΟ

Π.Α.ΜΕ.

Τα σωματεία που συσπειρώνονται στο ΠΑΜΕ σε συνεργασία και με τη Γραμματεία

Κέρκυρας του ΠΑΜΕ Εκπ/κων, στα πλαίσια της ταξικής αλληλεγγύης, κάνουν γνωστό

στους εργαζόμενους, τους άνεργους σε όσους δεν έχουν τη δυνατότητα στήριξης των

παιδιών τους στην προσπάθειά τους για μόρφωση, ότι ξεκίνησαν τα μαθήματα αλληλεγγύης

από Δευτέρα 12/10/2015.

Τα δωρεάν μαθήματα στήριξης γίνονται στο Εργατικό Κέντρο απογευματινές ώρες

σε μαθητές Δημοτικού, Γυμνασίου και Λυκείου (ΓΕΛ και ΕΠΑΛ) καλύπτοντας ένα ευρύ

φάσμα μαθημάτων ανάλογα με τις επιθυμίες γονιών και μαθητών.

Παρά τα εμπόδια που βάζει σε αυτή την προσπάθεια η πλειοψηφία της διοίκησης

του Εργατικού Κέντρου, το ταξικό κίνημα θα συνεχίσει τη δράση των μαθημάτων. Καλούμε

όλους τους εργαζόμενους να βγάλουν πολιτικά συμπεράσματα για αυτούς που θεωρούν το

Εργατικό Κέντρο «μαγαζί» τους, που προωθούν την ανοχή και την υπομονή απέναντι στα

μέτρα των μνημονίων που καταστρέφουν τις λαϊκές οικογένειες και δε συμφωνούν να

γίνονται δωρεάν μαθήματα σε παιδιά εργαζομένων και ανέργων που δεν μπορούν να

ανταπεξέλθουν στις δυσκολίες!!! Βέβαια πως θα μπορούσε να ήταν αλλιώς όταν οι

εκλεγμένοι της πλειοψηφίας προέρχονται από ένα ψηφοδέλτιο – συνονθύλευμα που

στηρίχθηκε από ΣΥΡΙΖΑ – ΠΑΣΟΚ – ΝΔ και ΑΝΕΛ.

Με σύνθημά μας «Όλοι για έναν και ένας για όλους» καλούμε τους εργαζόμενους και

τους άνεργους αλλά και τους εκπαιδευτικούς της περιοχής να στηρίξουν την προσπάθεια

αυτή αλλά παράλληλα να συμμετέχουν ενεργά στα σωματεία προκειμένου να οργανώσουμε

τον αγώνα για την ανατροπή της βάρβαρης αυτής πολιτικής που καταδικάζει το μέλλον των

παιδιών μας και τους στερεί το δικαίωμα στη μόρφωση και στη δουλειά.

Τα μαθήματα αλληλεγγύης θα έχουν διπλή έννοια: από τη μια αλληλεγγύη στην

ανακούφιση από το άμεσο πρόβλημα και από την άλλη αλληλεγγύη στον αγώνα για τη

διεκδίκηση όσων μας ανήκουν. Διαχωρίζουμε το νόημα της ταξικής αλληλεγγύης από τη

φιλανθρωπία άλλων φορέων που μπαλώνουν τις τρύπες του συστήματος. Ο λαός και η

νέα γενιά δεν πρέπει να μάθουν να ζουν σαν επαίτες, αλλά να συνδυάζουν τη διεκδίκηση

άμεσων λύσεων με την πάλη για μια κοινωνία χωρίς φτώχεια και εκμετάλλευση. Η λαϊκή

οικογένεια πρέπει να επιβιώσει, να σταθεί όρθια για να ανατρέψει όσους την έφτασαν σε

αυτό το σημείο.

Οι εγγραφές θα συνεχιστούν και μετά την έναρξη των μαθημάτων. Νέα μαθήματα

προστίθενται ανάλογα με τις ανάγκες. Δημοσιεύουμε επίσης και το μέχρι τώρα πρόγραμμα

των μαθημάτων.

Πληροφορίες και εγγραφές στο τηλέφωνο 6977413884

Η Γρ. Κέρκυρας του ΠΑΜΕ

12 Οκτωβρίου 2015 

ΚΕΡΚΥΡΑ-ΟΛΟΙ ΣΤΟ ΣΥΛΛΑΛΗΤΗΡΙΟ ΤΟΥ ΠΑΜΕ

ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ

Την Τετάρτη 14 Οκτωβρίου εκπρόσωποι της κοινοπραξίας FRAPORT – COPELOYZOS θα

επισκεφτούν το αεροδρόμιο της Κέρκυρας που ως γνωστόν είναι ένα από τα 14 περιφερειακά

αεροδρόμια που εκποιήθηκαν στη συγκεκριμένη κοινοπραξία.

Δε χρειάστηκε να περάσει πολύς καιρός για να αποκαλυφθεί αυτό που έλεγε το ΠΑΜΕ ότι δηλαδή

οποιοδήποτε αστικό κόμμα και αν αναλάβει τη διακυβέρνηση της χώρας θα υλοποιήσει με

απόλυτη συνέπεια τις αποφάσεις της ΕΕ για την απελευθέρωση των αερομεταφορών πράγμα που

υλοποιεί η συγκυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ – ΑΝΕΛ αφού εκχώρησε τα 14 αεροδρόμια εφαρμόζοντας στο

ακέριο τους όρους της συμφωνίας που είχαν τεθεί από τις προηγούμενες κυβερνήσεις και το

ΤΑΙΠΕΔ. Η εκχώρηση των αεροδρομίων θα έχει τραγικές συνέπειες για τους εργαζόμενους στην

ΥΠΑ αλλά και στο λαό. Δραματική συρρίκνωση των θέσεων εργασίας, επισφαλείς και πανάκριβες

υπηρεσίες για το επιβατικό κοινό και τα λαϊκά στρώματα.

Άλλωστε η ολοκλήρωση των ιδιωτικοποιήσεων περιέχεται και στους όρους του 3ου Μνημονίου. Σε

αυτό επίσης περιέχεται η απελευθέρωση των ομαδικών απολύσεων η νέα δραματική μείωση των

μισθών, η δουλειά λάστιχο χωρίς συλλογικές συμβάσεις εργασίας, η κατάργηση του κοινωνικού

χαρακτήρα της ασφάλισης, η αύξηση των ορίων συνταξιοδότησης, η μείωση των συντάξεων, η

ιδιωτικοποίηση παιδείας – υγείας.

Το νέο κυβερνητικό πολυνομοσχέδιο έχει κατατεθεί ήδη στη βουλή κλιμακώνοντας την επίθεση

διαρκείας κυβέρνησης - ΕΕ – κεφαλαίου απέναντι στα λαϊκά στρώματα.

Το νομοσχέδιο αυτό συνεχίζει την προκλητική στήριξη στο μεγάλο κεφάλαιο, ενώ την ίδια στιγμή

κλιμακώνει τη φοροεπιδρομή στο λαό. Στη βάση αυτή ο περιφερειάρχης του ΣΥΡΙΖΑ κος

Γαλιατσάτος κι όλοι οι εκπρόσωποι της κυβέρνησης δεν νομιμοποιούνται να εκφράζουν την

αντίθεση τους στην εκποίηση των αεροδρομίων. Το μόνο που κάνουν είναι να σπέρνουν νέες

αυταπάτες στα φτωχά λαϊκά στρώματα ότι υπάρχει τάχα δυνατότητα να αντιπαλέψουν πλευρές

της αντιλαϊκής πολιτικής βγάζοντας από το κάδρο ολόκληρη την εικόνα. Για αυτό κανένας

εργαζόμενος δεν πρέπει να συναινέσει στα νέα μέτρα αξιοποιώντας το εκλογικό αποτέλεσμα.

Αυτό χρειάζεται να απαντηθεί άμεσα και να απορριφθεί. Χρειάζεται να υπάρξει ισχυρή

αντίσταση, αμφισβήτηση και καταδίκη των νέων βάναυσων μέτρων.

ΟΛΟΙ ΣΤΟ ΣΥΛΛΑΛΗΤΗΡΙΟ ΤΟΥ ΠΑΜΕ

ΣΤΙΣ 22 ΟΚΤΩΒΡΗ 7μμ στη πλατεία ΣΑΡΟΚΟ 

   Πόσο όμορφη θα είναι αύριο η ζωή (του Κώστα Μπόση)

Από Οικοδόμος

Το σπίτι του Κ. Μπόση όπως είναι σήμερα στο χωριό του, την Κυψέλη (Χώσεψη) Άρτας.

Επιμέλεια: ofisofi //

Ο Κώστας Πουρναράς (Μπόσης) κομμουνιστής από τα νιάτα του μέχρι το θάνατό του, μαχητής του ΕΛΑΣ και του ΔΣΕ, αξιόλογος συγγραφέας, άγνωστος στο πολύ κοινό μέχρι πριν λίγα χρόνια, λόγω της πολιτικής προσφυγιάς (δεν επαναπατρίστηκε)  έχει αφήσει ένα σημαντικό λογοτεχνικό έργο που άρχισε με τον συγκλονιστικό Άη –Στράτη και τη μάχη της πείνας των πολιτικών εξορίστων στα 1941 και συνεχίστηκε με αξιόλογα μυθιστορήματα, διαμάντια της αντιστασιακής και αγωνιστικής νεοελληνικής λογοτεχνίας (Κραβαρίτης, Ο Θωμάς ο Καρατζάς κ.α.).
Αντικρίζοντας για πρώτη φορά το κατερειπωμένο  σπίτι του Κώστα Πουρναρά (Μπόση)  στο χωριό του, την Χώσεψη (Κυψέλη) Άρτας, σκέφτηκα ότι συνεχίζεται  η εξορία και η προσφυγιά  και μετά θάνατον αυτού του «εμιγκρέ λογοτέχνη» με την αδιαφορία των τοπικών παραγόντων να συντηρήσουν  το σπίτι του και να αναδείξουν έναν  άνθρωπο του τόπου τους που η ζωή του υπήρξε υπόδειγμα αγωνιστικότητας και προσφοράς.
Εκεί μπροστά θυμήθηκα τη συλλογή διηγημάτων, «Αναμνήσεις», που κυκλοφόρησε το 1978 με ιδιωτική πρωτοβουλία. Αυτή τη συλλογή ο Κώστας Μπόσης τη χάρισε  στο χωριουδάκι του τη Χώσεψη.
«Τούτα τα χώματα, τα κράκουρα θα έλεγα, είναι τα παιδικά μας χρόνια, οι δικοί μας, οι πολλές στερήσεις, οι λίγες χαρές, οι αναμνήσεις…Μ’ άλλα λόγια η μικρή μας πατρίδα και τα νοσταλγούμε, και τα αγαπάμε…όμως είναι άγορα – άξινα ….Εδώ θα έρχουμε πότε – πότε σαν επισκέφτης να θυμάμαι τα παλιά.»
Πρωταγωνιστούν άνθρωποι καθημερινοί, συντοπίτες, συγχωριανοί, συναγωνιστές και σύντροφοί του. Όλες οι ιστορίες διαδραματίζονται και εξελίσσονται μέσα  σε χώρους  και τόπους που συνδέονται με την ιδιαίτερη πατρίδα του  και τους αγώνες του.
«Τούτα τα χώματα, τα σχεδόν άγονα παλιότερα, γέμισαν αξιοπρέπεια, αλληλεγγύη, παλληκαριά, φως…Ο αγώνας άλλαξε τον άνθρωπο, ο αγώνας έφτιαξε καινούριο άνθρωπο. Ούτε λόγος. Του πήραν τη λευτεριά, όμως δεν μπόρεσαν να του πάρουν και την ψυχή…» έγραφε.
Από αυτή τη συλλογή είναι η ιστορία του Χαρίλαου Σισμάνη (Πόσο όμορφη θα είναι αύριο η ζωή) που αντιπροσωπεύει τους εκατοντάδες ανώνυμους κομμουνιστές που θυσιάστηκαν γιατί δεν λύγισαν και δεν πρόδωσαν αγώνες και οράματα για μια καλύτερη ζωή στη δύσκολη μεταβαρκιζιανή εποχή. Ονειροπόλος ο Σισμάνης  ακόμα και όταν το όνειρο όχι μόνο απομακρύνεται αλλά οι αντίπαλοι προσπαθούν με λύσσα να το σβήσουν από το νου και την ψυχή του χρησιμοποιώντας ψεύτικα κατηγορητήρια και τη θανατική καταδίκη.

Η πίσω πλευρά του σπιτιού του Κ. Μπόση όπως είναι σήμερα στο χωριό του, την Κυψέλη (Χώσεψη) Άρτας.

«Ο ερχομός καινούργιων άλαξε κάπως τη ζωή. Οι παλιοί ξεψάχνιαζαν τους νεοφερμένους: Πότε πιάστηκαν, γιατί τους κατηγορούν, αν ορίστηκε η δίκη, αν ξέρουν κανένα νέο…Τους ζύγισαν, τους τοποθετούσαν κάπου στη συνείδησή τους και τους άφηναν ήσυχους. Γίνουνταν κι αυτοί, όπως κι οι παλιοί, νούμερα της φυλακής. Όμως τούτος σα να ήταν κάπως διαφορετικός. Τις περισότερες ώρες κάθονταν ξαπλωμένος κι αγνάντευε τις αντικρυνές βουνοκορφές απ’ το βορινό παράθυρο. Στη συνηθισμένη «ανάκριση» απάντησε κοφτά:
– Με λένε Σισμάνη Χαρίλαο. Είμαι τυπογράφος. Με κατηγορούν για κατασκοπεία…
Όσο σύντομη η «κατάθεση», τόσο περισότερα και τα ερωτηματικά. Κι ο ίδιος με τη στάση του έριχνε νερό στο μύλο της περιέργειας. Έδειχνε αφηρημένος, δεν έκανε παρέα με άλλους, δεν παραπονιόνταν. Μερικοί τον πέρασαν για σπασμένο και προσπαθούσαν να του δώσουν κουράγιο, άλλοι για κουτούτσικο κι άρχισαν τα άνοστα αστεία. Το ζήτημα μπερδεύονταν πιο πολύ, γιατί κανένας απ’ τους καινούργιους δεν τον ήξερε. Τον είχαν πάει στο «Μεταγωγών» απ’ το μπουντρούμι, την ώρα που ξεκινούσαν για τις φυλακές.
– Εμένα μού κόβει το μάτι, λέει ο Πασάς. Τον έσπασαν στο ξύλο και του έστριψε…
– Κρίμα! είσαι και δάσκαλος, απαντάει ο Λάβρακας. Ιδέα δεν έχεις από ψυχολογία. Την απολογία του ετοιμάζει.
Στη δεύτερη βόλτα στάθηκαν δίπλα στο Σισμάνη.
-Σύντροφε Χαρίλαε! του σύστησε ο Θαλαμάρχης. Ρίξτο και λίγο όξω.
– Δε σκέφτουμαι τη δίκη, αν ενοείς αυτό, απάντησε ήρεμα. Δεν έχω και τι να σκεφτώ. Δεν υπάρχει τίποτα σε βάρος μου κι αυτοί έχουν απλοποιήσει πάρα πολύ τα πράματα. Πρώτα αποφασίζουν ποιον θα στείλουν  στον άλλο κόσμο κι ύστερα φτιάχνουν το κατηγορητήριο… Ίσως να το έχει η φυλακή, μπορεί και η περίσταση. Κοιτάζεις απ’ το παράθυρο τα περασμένα και νοσταλγείς, όσο σκληρά κι αν ήταν. Μπορεί και η ψυχή τ’ ανθρώπου να είναι έτσι φτιαγμένη. Φτάνεις στην κορφή κι αγναντεύεις πίσω με λαχτάρα, προτού πάρεις τη στροφή. Και η δύση μού θύμισε μια παλιά σκηνή. Τον καιρό του ΕΛΑΣ πέτυχα σε μια πλαγιά του Παρνασού. Στον ορίζοντα μακριά είχε σύνεφα πολά. Πουπουλένια – βαμβακένια, σταχτιά – κρουστά – αφράτα. Ο ουρανός έμιαζε με το Αιγαίο – ακρογιάλια δαντελωτά, όχτες τραχές, αμέτρητοι κόρφοι και λιμνούλες γαλάζιες… Άλλη μια φορά… Όμως εμείς δεν είχαμε καιρό να χαρούμε τις ομορφιές της φύσης. Τώρα εδώ μάς δίνεται η ευκαιρία να εμφανίσουμε το φιλμ που το τραβούσαμε τότε στα πεταχτά…
– Τέτοια εποχή και ονειροπολήματα! Κούνησε το κεφάλι ο Πασάς.
– Ακριβώς! Στις απότομες καμπές το ονειροπόλημα είναι ο χυμός της ζωής, το φτερό της προόδου. Ακούστηκε βόμβος αεροπλάνου κι ο Σισμάνης συνέχισε: Πόσον καιρό δε στάθηκε ο Δαίδαλος κι ο Ίκαρος εκεί στα άξινα ακρογιάλια της Κρήτης μπροστά στο απέραντο πέλαγος, ονειροπολώντας να φτιάξουν φτερά!… Κάποιος άλλος αγνάντευε απ’ το παράθυρο τη γειτονιά, τη βυθισμένη στη φτώχια και την κακομοιριά, κι έγραψε, πως θα ρθεί ένας καιρός… Κι άλλοι αργότερα κοσκίνισαν τα πέταξαν τις ουτοπίες, πρόστεσαν καινούργια κι έφτιαξαν το Μεγάλο Όνειρο. Ακόμα και κει, όπου το όνειρο «έγινε έργο ζωντανό», στη θέση του φύτρωσαν άλλα. Χωρίς όνειρο δε ζει η ανθρωπότητα.
– Βρήκε και τον καιρό και τον τόπο… φουρκίστηκε ο Σκάλας, που ήταν καταδικασμένος σε θάνατο και μάταια περίμενε απάντηση στην έφεση.
– Ίσως να έχεις δίκιο, σύντροφε, θα κάνουμε ό,τι μπορούμε να σταματήσουν οι δίκες, οι εκτελέσεις, όμως πέρα απ’ αυτό… Πόσοι άλλοι πριν από μας δε βρέθηκαν μπροστά σε μια τέτια στιγμή!… Κι έφυγαν, αφήνοντάς μας για κληρονομιά τους χορούς, τα τραγούδια, τα όνειρά τους. Κι ήρθε η δική μας σειρά να τα συνεχίσουμε. Κι ύστερα από μας θα ρθούν άλλοι… Άλλωστε ο θάνατος, είτε στο κρεβάτι, είτε στο απόσπασμα, είτε κάπου αλλού, θάνατος είναι, ο ίδιος πάντοτε, διαφέρει μόνο από το τι θα αφήσει πίσω του. Και τι θα κερδίσουμε να σκαλίζουμε συνέχεια την ίδια πληγή! Θα φαρμακώσουμε μόνο όσες μέρες μάς απομένουν, που μπορεί να είναι λίγες, όμως, ποιος ξέρει, μπορεί να είναι και πολλές.
Ο Πασάς, σαν είδε το φύλακα της υπηρεσίας στο προαύλιο, τράβηξε το Λάβρακα απ’ τα μπράτσα και μορμούρισε:
– Θεοπάλαβος! Θα τον στείλουν στο Στρατοδικείο κι αυτός, αντί να φροντίσει για μάρτυρες, δικηγόρο… αεροβατεί…
– Κι εγώ σου λέω, δεν μπορείς να μπεις στην ψυχή τ’ ανθρώπου. Κάνει τον υπερεπαναστάτη, γιατί δεν υπάρχει τίποτα σε βάρος του. Περιμένει σήμερα – αύριο να τον αφήσουν να βγει και να χαρεί τις ομορφιές της φύσης.
Ο Σισμάνης έμεινε πάλι μόνος. Θυμάται. Ο καθηγητής των ελληνικών στο Γυμνάσιο τούς είχε βάλει να γράψουν έκθεση «εντυπώσεις από μια εκδρομή». Του γύρισε το τετράδιο μουρμουρίζοντας: «Σισμάνη! είσαι ονειροπόλος. Στη ζωή προκόβουν οι θετικοί άνθρωποι, οι πρακτικοί κι όχι οι φαντασιόπληκτοι…»
Είχε γράψει για ένα χωριουδάκι, τη Χαραυγή, ξαπλωμένο αναπαυτικά στα πόδια του βουνού, για ένα ανοιξιάτικο γλυκό απόβραδο, για τον καπνό π’ ανέβαινε απ΄ τα τζάκια, τις νοικοκυρές, που μπαινόβγαιναν στα σπίτια, τα παιδιά, που έπαιζαν στις ρούγες, για τη χαρούμενη – ήσυχη κι ευτυχισμένη αγροτική ζωή… Τέτιο χωριό δεν είχαν βρει στην εκδρομή. Δεν αποκλείεται και να μην υπήρχε τέτιο χωριό. Όμως αυτός έτσι το ήθελε και έτσι το έγραψε. Το παρατσούκλι άρεσε. Το πήραν οι συμαθητές του και τον πείραζαν κι αν δεν τον έδιωχναν λίγο αργότερα απ’ το σχολιό, ίσως σήμερα να μην τον έλεγαν Σισμάνη…
Έτσι. Από παιδί είχε τη λόξα. Κι έγινε σωστή αρώστια στα Μεγάλα Χρόνια. Βοήθησαν κι οι συνθήκες. Τον περισότερο καιρό, θαμένος μες τη γη, μακριά απ’ τον κόσμο, μακριά απ’ το φως. Σαν τέλιωνε τη δουλιά, ξάπλωνε στο στρώμα μοναχός κι ονειροπολούσε. Τη νύχτα, όταν είχε σκοτάδι και καλόν καιρό, ανέβαινε στην ταράτσα κι αγνάντευε τα φώτα, κι αγνάντευε τ’ άστρα , κι άκουγε τη βοή της πόλης, κι ονειροπολούσε τον καινούργιο κόσμο…
Κι η αγάπη του είχε κάτι το ονειροπόλο. Είχαν πάει εκδρομή. Μαζί κι η Στέλα. Κάποια στιγμή ξεκόπηκαν. Της πέταξε ένα κλωναράκι πεύκο, του έριξε ένα λιθαράκι. Την κυνήγησε από πέτρα σε πέτρα, από δέντρο σε δέντρο και κει στο λαγγαδάκι γλύστρησε η κοπελιά. Της πρόσφερε ένα αγριοτριαντάφυλο κι αυτή μια μαργαρίτα…
Όταν του έδωσαν εντολή να κλειστεί στο χειροκίνητο τυπογραφείο, του είπαν: Κανένας δε θα μάθει, πού θα πας και τι θα κάνεις». Κι έμεινε πάλι μόνος. Κι ονειροπολούσε κι έκανε σχέδια να έβρισκε έναν τρόπο να έστελνε ένα μήνυμα στη Στέλα. Κι έφτιασε ένα πακέτο χαρτί με τη «μαργαρίτα» ζωγραφισμένη δίπλα στο λαγγαδάκι. Και της απάντησε με τον ίδιο τρόπο.
Κάποτε το ονειροπόλημα πέρασε απ’ την άλλη πάντα. Ένα φεγγάρι αντάμωσε τη Στέλα στο βουνό. «Να παντρευτούμε!» τον πάλαιβε εκείνη. Αυτός αλιώς ονειρευόταν την οικογενειακή ζωή… Να έρχονταν η χιλιάκριβη η Λευτεριά. Να γίνονταν ησυχία. Να είχαν ένα σπιτάκι με λουλούδια στην αυλή. Να γυρίζουν απ’ τη δουλιά και να πηγαίνουν ξένιαστοι περίπατο… Κι ήρθαν τα μεταβαρκιζιανά και τώρα…
Μπήκε κάποιος κι έδωσε στο θαλαμάρχη μια τσαλακωμένη εφημερίδα. Είχε τη φωτογραφία του Σισμάνη κι έγραφε… και τι δεν έγραφε! Στέλεχος, φυλακές, εξορίες, τυπογραφεία, κώδικες, ασύρματοι… Ούτε θεοπάλαβος ούτε κομμουνιστής του γλυκού νερού. Οι δυό φίλοι κοιτάχτηκαν στα μάτια και για πρώτη φορά συμφώνησαν: Την είχε πατήσει και για αυτό τώρα έλεγε μεγάλες κουβέντες. Την ίδια στιγμή φώναξαν το Σισμάνη στο γραφείο. Ο διευθυντής τού διάβασε ένα κομάτι απ’ το κατηγορητήριο και μισή ώρα σχεδόν συνέχισε την κατήχηση. Ο Σισμάνης ούτε και πρόσεχε. Απ’ το παραθύρι φαίνονταν η κοιλάδα και η αντικρυνή πλαγιά ως την κορφή του λόφου. Πρασινάδα σκέπαζε τη γη κι από πάνω έσκυβαν οι ασημένιες ελιές. Γάργαρος ο ουρανός κι ο τόπος γελούσε κάτω απ’ τις αχτίδες του ήλιου. Κοίταζε και ροφούσε λαίμαργα την ομορφιά, τα χρώματα…
– Τ’ άκουσες; του έκοψε τους ρεμβασμούς ο διευθυντής.
– Τα ξέρω απόξω. Μου τα είπαν χίλιες φορές στην Ασφάλεια.
– Και τι σκέφτεσαι να κάνεις; Ξέρεις τι σε περιμένει.
– Θα παραδεχθώ την ενοχή μου και τελιώνει η υπόθεση, τ’ απάντησε να τον ξεφορτωθεί.
Άστραψε το μάτι του διευθυντή.
– Τότε, κάτσε και γράψε μια έκθεση.
Ο Σισμάνης σα να συνήρθε.
– Καλύτερα στο δικαστήριο. Θα είναι και πολύς κόσμος εκεί.
Την άλλη μέρα ξανά στο γραφείο. Ο διευθυντής βιάστηκε να φωνάξει ένα δικό του δικηγόρο.
– Κάποιος γνωστός σου με παρακάλεσε να αναλάβω την υπόθεση. Θα ήθελα να ξέρω, αν θα ομολογήσεις την ενοχή σου.
– Όσα λέει η ασφάλεια είναι ψέματα απ’ το «Α» ως το «Ω». Αν τα παραδεχτώ, θα με καταδικάσουν εκατό φορές σε θάνατο.
– Για τη γενική, την πολιτική ευθύνη μιλάω. Τις καταθέσεις θα τις μπαλώσουμε. Πρέπει να σιγουρευτώ, να περάσω απ’ τις διάφορες υπηρεσίες και να επισπεύσω τη δίκη. Δεν είναι σωστό να κάθεσαι υπόδικος.
Ο Σισμάνης τώρα κατάλαβε τις συνέπειες. Το κόμμα ήταν σχεδόν διαλυμένο. Όξω δεν είχε κανένα συγγενή, για να φροντίσει. Η Στέλα, κι αν έμαθε, πως πιάστηκε και παράνομη να μην ήταν, τι μπορούσε να κάνει! Είχε μόνο μια ελπίδα. Να παραταθεί όσο το δυνατό περισσότερο η υποδικία, μήπως γίνονταν καμιά γενικότερη αλαγή. Κείνη η φράση «Θα παραδεχτώ την ενοχή μου» θα τον έστελνε μια ώρα γρηγορότερα στον άλλο κόσμο… κι απότομα πάλι στη σκηνή η «λόξα» του. Οι άλλοι δεν είχαν καμιά σχέση με τη δική του υπόθεση . Τους κόλησαν σ’ αυτόν μόνο και μόνο να τους στείλουν στο στρατοδικείο. Αν άλαζαν οι μάρτυρες τις καταθέσεις, μπορούσαν να γλυτώσουν τουλάχιστον εκείνοι. Κούνησε το κεφάλι, ούτε καταφατικά, ούτε αρνητικά, κι ο δικηγόρος τού περιέγραψε σε χοντρές γραμμές το σχέδιο της δίκης.
Γύρισε στο θάλαμο και ξάπλωσε πικραμένος. «Έκανα μια βλακεία και μισή», σκέφτηκε. «Σισμάνης! στο επισκεπτήριο», ακούστηκε μια φωνή στο προαύλιο. «Ο δικηγόρος, είπε μέσα του, κάτι ξέχασε και γύρισε πίσω. Θα του πω: “Δεν έχω ανάγκη από υπεράσπιση” κι έτσι θα κερδίσω κάμποσο καιρό». Στα κάγκελα στέκονταν μια γριούλα.
– Ήρθα, παιδί μου, για το Βαγγέλη μου. Σου έφερα και σένα ένα πακέτο τσιγάρα απ’ τη θεία σου την Ευανθία.
Ο Σισμάνης δεν κάπνιζε. Στην πόλη δεν είχε ούτε Ευανθία, ούτε άλλη θεία. Ετοιμάστηκε να πει: «Κυρούλα! κάνεις λάθος», όμως δίπλα στέκονταν ο φύλακας. Θα την τραβούσαν στο «ιδιαίτερο» και θα την έδερναν να μαρτυρήσει από πού ήταν τα τσιγάρα. Τα έβαλε στη τσέπη, ευχαρίστησε τη γριούλα έστειλε χαιρετίσματα στη θεία την Ευανθία και γύρισε στο θάλαμο. Ο Ταρσής, που έκανε βόλτες, ζήτησε τσιγάρο απ’ το Σκάλο.
– Πού να το βρω; τ’ απάντησε κείνος, μουτρωμένος. Σαν κι είχα επισκεπτήριο;
Ο Χαρίλαος έβγαλε το πακέτο, μοίρασε τα τσιγάρα και, κει που ετοιμάζονταν να πετάξει το κουτί, είδε σε μια γωνιά τη «μαργαρίτα» ζωγραφισμένη δίπλα στο ρεματάκι. Ξεχείλισε η καρδιά του από χαρά. Ξάπλωσε κι άρχισε ξανά το ονειροπόλημα. Πού να βρίσκεται; Ίσως στον ίδιο τάφο, το δικό του, ίσως στην ίδια δουλιά. Κοιτάζει τη «μαργαρίτα» με λαχτάρα και κουβεντιάζει νοερά: Στέλα! σ’ ευχαριστώ. Μείνε ήσυχη. Έχω κουράγιο. Ό,τι κι αν συμβεί… Αν σ’ άκουγα και παντρευόμαστε, μπορεί να είχες σήμερα κάποιον δίπλα σου, ώσπου να περάσει ο πόνος και να φτιάξεις ξανά όνειρα…»
Οι δικαστές το πρωί, την ώρα του καφέ, μελέτησαν «επισταμένα» τη δικογραφία των και τώρα σοβαροί καν… δίκαιοι ανέβηκαν στις έδρες τους. Οι «αυτόπτες» μάρτυρες κοκίνιζαν στην αίθουσα αναμονής. Τα σώματα του εγκλήματος – τυπογραφικά στοιχεία, φορητοί ασύρματοι, κρυπτογραφικοί κώδικες…- κουβαλήθηκαν στο διπλανό δωμάτιο. Οι δικηγόροι πιάνουν θέσεις. Οι δημοσιογράφοι – αρκετά πολλοί τη φορά αυτή – πάνε κι έρχονται. Πυκνώνει το ακροατήριο. Από στόμα σε στόμα είχε διαδοθεί, πως θα γινόταν μια συντριπτική αποκάλυψη.
Τελιώσαν οι μάρτυρες κατηγορίας – υπεράσπισης δε χρειάζονταν – και δόθηκε ο λόγος στο Χαρίλαο και γιατί αυτόν έφερναν σαν αρχηγό και γιατί με την απολογία του ήθελαν να σπάσουν το ηθικό των άλλων.
– Ομολογώ, κ. δικαστές. Είμαι και κατάσκοπος, και προδότης, και μίσθαρνο όργανο. Όμως ποιος έφταιξε να γίνω τέτιος και χειρότερος; Πρώτη και καλύτερη η βάβω μου. Καθόμαστε τις μεγάλες νύχτες του χειμώνα στο τζάκι και μας έλεγε παραμύθια για δράκους και βασιλόπουλα…Δεύτερος ο δάσκαλος. Όταν διηγούνταν  τους μύθους της αρχαιότητας, εμείς κρεμόμαστε απ’ τα χείλη του. Έφταιγε κι ο χαρακτήρας μου. Ήμουν ονειροπόλος… Έβλεπα με τη φαντασία τον Άη – Γιώργη, λεβέντη κι όμορφο, να χτυπάει με το κοντάρι του, το θεριό να σπαρταράει, να ψοφάει και τον κόσμο να τρέχει λεύτερος για νερό στη βρύση… έβλεπα τον Ηρακλή να πατάει το νευρώδικο πόδι του στο λαιμό της Λερναίας Ύδρας, να κόβει ένα ένα τα κεφάλια και να καίει την πληγή με το δαυλό να μη φυτρώσουν ξανά.
…Και λαχταρούσα κι ονειροπολούσα να γινόμουν κι εγώ σαν αυτούς…Θα πείτε: Γιατί τα λέω αυτά; Για να καταλάβετε την αιτία, που οδηγεί τον άνθρωπο ως εδώ, γιατί, αν δεν βρούμε την αιτία, δε θα γιατρέψουμε την αρώστια. Ονειροπολούσα κι έλεγα: Γιατί να μισεί ο άνθρωπος τον άνθρωπο;! Γιατί να πεινάει ο κόσμος;! Όσα ξοδεύονται για το θάνατο, αν πήγαιναν για τη ζωή!… Να φτιάχναμε μια κοινωνία γεμάτη χαρά – αγάπη – ειρήνη!…
Ο Πρόεδρος σκύλιασε.
– Φτάνει! Φτάνει! Αυτό είναι κομμουνιστική προπαγάνδα.
Ο Σισμάνης έσιωσε το κορμί, σήκωσε πιο ψηλά το κεφάλι.
– Κύριοι δικαστές! Αφήστε με να τελιώσω. Σας λέω, τι σκεφτόμουν τότε. Το τι πιστεύω τώρα, θα το ακούσετε αμέσως.
– Αυτό μας ενδιαφέρει. Πες το με δυο λόγια και τελιώνουμε.
– Ως τα σήμερα έχουν γίνει ένα σωρό δίκες. Οι ίδιοι μάρτυρες, οι ίδιες καταθέσεις, μόνο οι κατηγορούμενοι αλάζουν. Άλλοι καταδικάστηκαν σε πολύχρονη φυλακή, άλλοι σε θάνατο. Κάμποσοι έχουν εκτελεστεί κιόλας… όμως σε καμιά περίπτωση δεν αποδείχτηκε η ενοχή. Και χρειάζονταν μια ανοιχτή ομολογία να δικαιολογήσει τις παλιές καταδίκες και να δημιουργήσει προηγούμενο για τις μελλοντικές. Έτσι κλείστηκε μια συμφωνία άγραφη. Οι μάρτυρες να αλάζουν βασικά τις καταθέσεις, να πουν δηλ. ένα μέρος της αλήθειας. Έτσι θα με διευκόληναν να γλυτώσω το κεφάλι μου. Τους ευχαριστώ, γιατί εκπλήρωσαν τις υποσχέσεις τους. Ένας  ομολόγησε, πως δεν βρήκαν τυπογραφείο, ο άλλος, πως μ’ έπιασαν στο δρόμο χωρίς σακάκι και δεν κουβαλούσα στην πλάτη ασυρμάτους κι άλλα τέτια κι οι τσέπες του παντελονιού μου είναι – κοιτάχτε – ολότελα τρύπιες κι αν έβαζε μέσα τους κώδικες, τακρυπτογραφήματα… θα τα έχανε… Ο «ενοικιαστής», όταν είδε τη φωτογραφία μου στις εφημερίδες, πήγε στην Ασφάλεια και κατέθεσε πως καθόμουν στο σπίτι του. Εδώ αμφιβάλλει αν ήμουν εγώ… Τώρα έρχεται η σειρά μου να εκπληρώσω εγώ την υπόσχεσή μου. Να αναλάβω την ευθύνη μου… Το συγκεκριμένο κατηγορητήριο σε καμιά περίπτωση δεν πρόκειται να το παραδεχτώ. Αφού το αναίρεσαν οι ίδιοι οι μάρτυρες. Οι συγκατηγορούμενοι δεν είχαν καμιά σχέση και επαφή με μένα…
– Σ’ αφαιρώ το λόγο! Σ’ αφαιρώ το λόγο! πετάχτηκε ο Πρόεδρος.
– Κύριε Πρόεδρε! Δε με κατάλαβες. Σημασία έχει η γενική πολιτική του ΚΚ κι όχι αν είναι ή όχι σωστή μια συγκεκριμένη καταγγελία. Σ’ αυτό σκέφτουμαι να φτάσω.
– Αφήστε τον, κ. Πρόεδρε, παρακάλεσε ο συνήγορος, που δεν είχε χάσει τελίως τις ελπίδες. Αυτό μας χρειάζεται.
– Αυτό μόνο! Αυτό! Φώναξε ο Πρόεδρος.
– Πραγματικά. Η πολιτική μου – δηλαδή του Κόμματος. Εγώ δεν έχω ξεχωριστή πολιτική δική μου – είναι πέρα για πέρα αντεθνική, προδοτική, ξενόδουλη. Γι’ αυτό υπάρχουν αποδείξεις, όσες θέλετε. Στα σύνορα – απ’ την μια άκρη ως την άλλη – σ’ όλες τις βουνοκορφές, τα διάσελα, τα σταυροδρόμια…χιλιάδες, δεκάδες χιλιάδες και περισσότεροι ακόμη κομμουνιστές και εαμίτες φρουρούν και θα φρουρούν στον αιώνα τον άπαντα τη λευτεριά και ανεξαρτησία της Πατρίδας μας.
– Κάτω! Κάτω! Κάτσε κάτω! ούρλιαξε ο Πρόεδρος.
– Όσο για τη Σοβιετική Ένωση, έχει δικά της εδάφη. Δεν της χρειάζουνται ξένα. Το κακό βρίσκεται κάπου αλλού. Αν κατέβαινε λίγο παρακάτω ο Ταλμπούχιν , δεν θα είχε κότσια να κάνει επέμβαση ο Τσώρτσιλ κι αργότερα ο Τρούμαν κι ο λαός μας θα ήτο σήμερα λεύτερος…
Τα τελευταία λόγια άλλοι τ’ άκουσαν κι άλλοι όχι. Στην αίθουσα επικρατούσε πανδαιμόνιο. Ο Πρόεδρος χτυπούσε το κουδούνι και στρίγγλιζε. Οι δικαστές, παρά την εθιμοτυπία, φώναζαν: Σε θάνατο! Σε θάνατο! Οι χωροφυλάκοι προσπαθούσαν να βγάλουν το Σισμάνη όξω απ΄την αίθουσα…
Οι σκοτινές δυνάμεις δεν πέτυχαν μια «συντριπτική  αποκάλυψη», όμως και το όνειρο του Χαρίλαου του Σισμάνη να βοηθήσει κάπως τους συντρόφους του, έμεινε όνειρο.
Τρεις μέρες αργότερα, πολύ πρωί, ξεκίνησε η συνοδεία. Το απόσπασμα πήρε θέση, γέμισε τα όπλα επιδειχτικά, τα σήκωσε και τα έφερε «επί σκοπόν». Ο Σισμάνης κοίταζε τα γύρω βουναλάκια, το γαλάζιο ουρανό, τον ήλιο, που πρόβαινε στην ανατολή κι, όταν ο επικεφαλής τον ρώτησε «τελευταία σου θέληση;» απάντησε σιγά:
Πόσο όμορφη θα είναι
αύριο η ζωή!»

(Διατηρήθηκε η ορθογραφία και η σύνταξη του συγγραφέα)