Το «ξεβράκωμα» του συστήματος, της σοσιαλδημοκρατίας και του οπορτουνισμού

Από iraklis3

Πώς προωθείται καλύτερα η στρατηγική του κεφαλαίου για τη στήριξη της καπιταλιστικής ανάπτυξης και την εμπλοκή στους ιμπεριαλιστικούς σχεδιασμούς του ΝΑΤΟ; Με την ενίσχυση της καταστολής ή με την ανάπτυξη καλύτερων μεθόδων ενσωμάτωσης; Το δίλημμα αυτό δεν αφορά προφανώς τους εργαζόμενους, τα λαϊκά στρώματα, τη νεολαία, γιατί είτε έτσι είτε αλλιώς η ουσία είναι η ίδια. Αυτοί βγαίνουν χαμένοι από την υλοποίηση της στρατηγικής του κεφαλαίου, είτε αυτή υλοποιείται με το «καρότο» είτε με το «μαστίγιο». Δεν είναι όμως και μεγάλο δίλημμα για τις αστικές κυβερνήσεις. Στην πραγματικότητα όλες κυβερνούν εφαρμόζοντας ένα μείγμα καταστολής και ενσωμάτωσης, που δεν είναι αποκλειστικότητα κανενός. Ετσι, ναι μεν σήμερα η κυβέρνηση της ΝΔ κάνει ορισμένα πιο αποφασιστικά βήματα στην ενίσχυση και θωράκιση της ικανότητας του αστικού κράτους να αντιμετωπίζει δυναμικά τις εργατικές – λαϊκές κινητοποιήσεις, όμως και ο ΣΥΡΙΖΑ την περίοδο της διακυβέρνησής του δεν πήγε πίσω. Οχι μόνο άφησε άθικτο το κατασταλτικό νομικό και θεσμικό πλαίσιο του αστικού κράτους, αλλά το ενίσχυσε σε κάποιες πλευρές του.
Από την άλλη, μπορεί ο ΣΥΡΙΖΑ να πήρε «άριστα» στην ικανότητα ενσωμάτωσης και εξαπάτησης του λαού, όμως και η ΝΔ πατάει στον ίδιο δρόμο, αξιοποιώντας την παρακαταθήκη του ΣΥΡΙΖΑ, και διατηρεί μια σειρά από μέτρα διαχείρισης της φτώχειας. Επενδύοντας πάνω στον συμβιβασμό, στην απογοήτευση που καλλιέργησε ο ΣΥΡΙΖΑ και στις μειωμένες απαιτήσεις, προβάλλει την πολιτική στήριξης της καπιταλιστικής ανάπτυξης ως «φιλολαϊκή πολιτική». Το ποια πλευρά από τις δύο προτάσσεται έχει να κάνει με τις ανάγκες του συστήματος και όχι με τις προτιμήσεις της μίας ή της άλλης πολιτικής δύναμης. Ολα αυτά έχουν σημασία σήμερα, σε συνθήκες που αναπτύσσονται αντιδράσεις, αγώνες και κινητοποιήσεις που έρχονται σε αντιπαράθεση με τις κυβερνητικές επιδιώξεις. Εχουν σημασία ακριβώς γιατί δεν πρέπει αυτές οι αγωνιστικές διεργασίες να χειραγωγηθούν σε ψεύτικα αστικά διλήμματα, να γίνει κριτήριο για το λαό η επιλογή της μεθόδου με την οποία θα θυσιάζει τις σύγχρονες ανάγκες του.

Αστικό κράτος: Η οργανωμένη βία των εκμεταλλευτών

Ο χαρακτήρας του αστικού κράτους λοιπόν δεν αλλάζει, δεν διορθώνεται ανάλογα με το κόμμα που βρίσκεται στην αστική διακυβέρνηση. Με το σύνολο των θεσμών και των λειτουργιών του, υπηρετεί έναν και μόνο σκοπό: Τη διασφάλιση της εξουσίας των καπιταλιστών, την καταπίεση, την καταστολή και τη χειραγώγηση των εργαζομένων, του λαού και της νεολαίας. Οι νόμοι, το Σύνταγμα, τα Σώματα Ασφαλείας, τα δικαστήρια, το σωφρονιστικό σύστημα, οι θεσμοί της αστικής διακυβέρνησης, το εκπαιδευτικό σύστημα, αποτελούν λειτουργίες του αστικού κράτους που οργανώνουν τόσο την καταστολή του εργατικού κινήματος όσο και την ιδεολογική κυριαρχία της αστικής τάξης, το πώς θα αποσπαστεί η συναίνεση της εργατικής τάξης στην καπιταλιστική εκμετάλλευση.
Επομένως, τα επιχειρήματα που προβάλλουν, ότι υπάρχει «κράτος δικαίου» προς όφελος όλων, ότι στο πλαίσιο της αστικής δημοκρατίας μπορεί πραγματικά να εκφραστεί η βούληση της εργατικής τάξης και του λαού, συσκοτίζουν το γεγονός ότι πίσω από την τυπική ισότητα στον καπιταλισμό κρύβεται η καπιταλιστική εκμετάλλευση. Κρύβουν ότι στην πραγματικότητα ακόμα και η ισότητα της ψήφου στον καπιταλισμό είναι μονάχα τυπική, αφού η γενική της διαμόρφωση επηρεάζεται από την τάξη των καπιταλιστών, που ελέγχει την οικονομία, και φυσικά το γενικό εκλογικό δικαίωμα αναστέλλεται σε περίπτωση που η όξυνση της ταξικής πάλης διαμορφώσει συνθήκες που σε μια πορεία μπορεί να θέσουν υπό αμφισβήτηση την αστική εξουσία.
Εξάλλου, διαχρονικά το αστικό κράτος εκτέλεσε με ευλάβεια την αποστολή του. Είτε με κυβέρνηση ΝΔ, είτε με κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ ή και ΠΑΣΟΚ παλαιότερα, προωθούνταν νόμοι θωράκισης της αστικής εξουσίας και η καταστολή πήγαινε χέρι χέρι με τη διασφάλιση της κυριαρχίας της αστικής ιδεολογίας. Το εργατικό κίνημα ήρθε αντιμέτωπο σε όλη του την Ιστορία με την οργανωμένη βία του αστικού κράτους, που εκδηλώθηκε με την καταστολή αγώνων, με φυλακίσεις αγωνιστών, με εξορίες, μέχρι και με εκτελεστικά αποσπάσματα.
Αυτός είναι ο πραγματικός εχθρός που πρέπει να μπει στο στόχαστρο των αγώνων του λαού και της νεολαίας. Η αποσιώπηση αυτής της ουσίας, ότι δηλαδή η καταστολή πηγάζει από το χαρακτήρα του αστικού κράτους και όχι από την εκάστοτε μορφή που έχει ή από το κόμμα που βρίσκεται στη διακυβέρνηση, συντελεί στον αφοπλισμό των αγώνων του εργατικού κινήματος, αποπροσανατολίζοντας από το πραγματικό περιεχόμενό τους, την πάλη ενάντια στον καπιταλισμό.

Οι «Σειρήνες» της σοσιαλδημοκρατίας

Ο ΣΥΡΙΖΑ προσπαθεί λοιπόν να αξιοποιήσει την αποφασιστικότητα της κυβέρνησης της ΝΔ σε μέτρα καταστολής, προκειμένου να αναθερμάνει «αντιδεξιές λογικές» και βέβαια, στην τελική, να προβάλει την αναγκαιότητα κυβερνητικής εναλλαγής. Ετσι, μιλάει για «ακραία καταστολή», για «αυταρχικό κατήφορο της κυβέρνησης» και για «αναβίωση πρακτικών από τη ΝΔ που παραπέμπουν σε σκοτεινές εποχές».
Η καταδίκη βέβαια της κρατικής καταστολής από τον ΣΥΡΙΖΑ – ένα σοσιαλδημοκρατικό κόμμα, που είχε την ευθύνη της αστικής διακυβέρνησης τα τέσσερα προηγούμενα χρόνια – μόνο υποκριτική μπορεί να χαρακτηριστεί. Ο ΣΥΡΙΖΑ παρήγαγε «έργο» καταστολής του εργατικού κινήματος όσο ήταν κυβέρνηση. Να θυμηθούμε ότι προώθησε αλλαγές στον Ποινικό Κώδικα που ενίσχυαν τους μηχανισμούς αντιμετώπισης και καταστολής του εργατικού κινήματος, θέσπισε επιπλέον εμπόδια στην κήρυξη των απεργιών, εφάρμοσε τις αντιδραστικές διατάξεις του «τρομονόμου», συνέλαβε φοιτητές για να υπερασπιστεί (όπως και η τωρινή κυβέρνηση) το άγαλμα του μακελάρη Τρούμαν, χτύπησε με ΜΑΤ εκπαιδευτικούς, απεργούς εργαζόμενους και κινητοποιήσεις του ΠΑΜΕ ενάντια στους πλειστηριασμούς, απεργίες κηρύχθηκαν παράνομες και η παρουσία ασφαλιτών στα σωματεία έγινε σχεδόν καθημερινό φαινόμενο.
Καμία «αντιδεξιά» ρητορική δεν μπορεί να ξεπλύνει τη μεγάλη «προσφορά» του ΣΥΡΙΖΑ στη σταθερότητα της αστικής εξουσίας, καθώς σε περίοδο αναδιάταξης του αστικού πολιτικού σκηνικού εφάρμοσε την αντιλαϊκή πολιτική με τις λιγότερες δυνατές αντιδράσεις, συνέβαλε τα μέγιστα στην ενσωμάτωση του κινήματος και στην προώθηση της καταστολής του αστικού κράτους. Και αυτές του οι «υπηρεσίες» στην αστική εξουσία συνεχίζονται και τώρα, που βρίσκεται στη θέση της αντιπολίτευσης, αφού ενοχοποιώντας αποκλειστικά τη ΝΔ για την επιβολή της καταστολής επιδιώκει να βγάλει λάδι το ίδιο το καπιταλιστικό σύστημα και το κράτος του, και ταυτόχρονα να κερδίσει έδαφος στη «μάχη» για την κυβερνητική εναλλαγή.

Οπορτουνισμός: Ξεπλένοντας τη σοσιαλδημοκρατία και το σύστημα

Βεβαίως, πολύτιμες υπηρεσίες σε αυτήν την προσπάθεια του ΣΥΡΙΖΑ προσφέρουν μια σειρά από οπορτουνιστικές δυνάμεις, που υιοθετούν την ίδια ακριβώς ρητορική και ανάλυση, με «αριστερό» όμως και «αντικαπιταλιστικό» περίβλημα.
Οι εκκλήσεις για παράδειγμα δυνάμεων που συσπειρώνονται γύρω από την ιστοσελίδα «Kommon», για «ενίσχυση της δημοκρατίας» (γενικά και αόριστα), και οι αναφορές που χρεώνουν την «όξυνση της καταστολής» αποκλειστικά στη ΝΔ και στον «ακραίο νεοφιλελευθερισμό». Οι δηλώσεις της ΑΝΤΑΡΣΥΑ για «κατασταλτική μανία της ΝΔ» και της νΚΑ για «ακροδεξιά ατζέντα του Νόμου και της Τάξης». Οπως επίσης αναφορές ορισμένων δυνάμεων για «φασιστικοποίηση και κατασταλτική τρομοκρατία» μεγαλύτερη και από την καταστολή που δέχτηκε το κίνημα με το ξέσπασμα της καπιταλιστικής οικονομικής κρίσης!
Τι διαφορετικό γράφει άραγε η «Αυγή»; Τι άλλο αποτελούν τα παραπάνω εκτός από «νερό στο μύλο» του ΣΥΡΙΖΑ; Αφού ουσιαστικά απογυμνώνουν την κρατική καταστολή από την πραγματική της ουσία και την εμφανίζουν κατά βάση ως επιλογή της κυβέρνησης της ΝΔ και όχι ως μια βασική επιλογή του συστήματος στις σημερινές συνθήκες. Η ουσία είναι ότι είναι τάση συνολικά του συστήματος, με όποια κυβέρνηση, η αντιδραστικοποίηση. Δεν υπάρχει «αντιδραστική» και «προοδευτική» διαχείριση του καπιταλισμού και της αστικής εξουσίας. Είναι ένα γνωστό, χιλιοπαιγμένο «έργο» από αυτές τις δυνάμεις, που στην ουσία σέρνει το κίνημα να γίνει ο χειροκροτητής της σοσιαλδημοκρατίας. Αυτό έγινε τις δεκαετίες του ’90 και του 2000, κάνοντας ενέσεις ενίσχυσης του ΠΑΣΟΚ, το ίδιο έγινε με την άνοδο του ΣΥΡΙΖΑ στη διακυβέρνηση, το ίδιο επιχειρείται και τώρα.
Στην προσπάθειά τους ορισμένες δυνάμεις να αποβάλουν τη «ρετσινιά» του υποστηρικτή του ΣΥΡΙΖΑ, κάνουν ορισμένες αναφορές αφορισμού στον ΣΥΡΙΖΑ, ή κάποιες ακόμα και στον καπιταλισμό. Παρά το τι λένε στα χαρτιά, όμως, η παρέμβαση όλων αυτών των δυνάμεων στο κίνημα επενδύει κατ’ αποκλειστικότητα στην κινητοποίηση ενάντια στη ΝΔ, αφήνοντας συνολικά στο απυρόβλητο τους στόχους και τη στρατηγική του κεφαλαίου. Μπορεί στα λόγια, για παράδειγμα, σχεδόν όλες οι εκφάνσεις του οπορτουνισμού να αποκηρύσσουν τα «αντιδεξιά μέτωπα» με τον ΣΥΡΙΖΑ, όμως την ίδια στιγμή στήριξαν και διαφήμισαν συναυλία «ενάντια στην καταστολή» που πήρε μεγάλη προβολή από τα ΣΥΡΙΖΑίικα ΜΜΕ, με σύνθημα «Να μη γίνει ο φόβος συνήθειά μας», ακριβώς γιατί υπηρετεί την «αντιδεξιά» ατζέντα του ΣΥΡΙΖΑ. Η ερώτηση που προκύπτει βέβαια είναι: Αλήθεια, με τον ΣΥΡΙΖΑ στην αστική διακυβέρνηση δεν υπήρχε φόβος για τους εργαζόμενους και τη νεολαία; Η στάση αυτή των δυνάμεων του οπορτουνισμού δεν διαφέρει από αυτό που έκαναν τα προηγούμενα τέσσερα χρόνια, δίνοντας ουσιαστικά στήριξη στην κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ, στα κόλπα και στους ελιγμούς της, και υπονομεύοντας την ανάγκη να βαθύνει το περιεχόμενο των αγώνων και των κινητοποιήσεων.

Βάζοντας στο στόχο τον πραγματικό αντίπαλο

Σε συνθήκες προώθησης αντιλαϊκών μέτρων, προετοιμασίας της αστικής τάξης για νέα επιδείνωση της καπιταλιστικής οικονομίας αλλά και για μεγαλύτερη όξυνση των ενδοϊμπεριαλιστικών ανταγωνισμών, αυτό που χρειάζεται για να δοθεί πραγματική απάντηση στην καταστολή από το αστικό κράτος είναι η κοινή δράση των εργαζομένων, του λαού και της νεολαίας που στοχεύει τον πραγματικό αντίπαλο, τη στρατηγική του κεφαλαίου και την εξουσία του, που τη στηρίζει και με το «μαστίγιο» και με το «καρότο». Αυτό είναι που πρέπει να μπει στο επίκεντρο κάθε αγωνιστικής προσπάθειας. Μια εναντίωση που δεν θα στοχεύει μόνο τα «φιλελεύθερα» – «δεξιά» κόμματα του συστήματος και δεν θα γίνεται «πλυντήριο» για τη σοσιαλδημοκρατία.
Η ενδυνάμωση και πολιτική αντοχή ενός τέτοιου κινήματος κρίνεται στην ικανότητά του να μην εγκλωβίζεται στα εκάστοτε σχέδια των αστικών κομμάτων, στη σύγκρουση και αντιπαράθεση με τις φωνές συμβιβασμού και ενσωμάτωσης του οπορτουνισμού. Είναι η μάχη που καθημερινά δίνουν οι δυνάμεις του ΚΚΕ και της ΚΝΕ, σε κάθε χώρο δουλειάς και μόρφωσης, ώστε να χειραφετούνται μάζες εργαζομένων, λαού και νεολαίας από την αστική πολιτική και ιδεολογία.
Λουκάς ΑΝΑΣΤΑΣΟΠΟΥΛΟΣ
Μέλος της Ιδεολογικής Επιτροπής της ΚΕ του ΚΚΕ
Το κείμενο δημοσιεύτηκε στο Ριζοσπάστη Σάββατο 7 Δεκέμβρη 2019 – Κυριακή 8 Δεκέμβρη 2019, με τον τίτλο «Καταστολή και ενσωμάτωση: Οι δύο όψεις του ίδιου νομίσματος»

Ξεβρακώθηκαν!

Ο,τι «δημοκρατία» δείχνει η φωτογραφία συνέβη χτες στα Εξάρχεια. Είχε επαναληφθεί πριν από τέσσερις βδομάδες. Πάλι στα Εξάρχεια. Είχε επαναληφθεί με αφισοκολλητές του ΣΕΚ στις 12 Νοέμβρη στο ΑΤ Κερατσινίου. Συνέβη το ίδιο με τον σπουδαστή του ΙΕΚ στις 21 Νοέμβρη στη στάση του λεωφορείου δίπλα από το υπουργείο Πολιτισμού.

Στρέφουμε («γλυκά»…) τα ερωτήματα κατά παντός πολιτικού υπευθύνου:

• -Τι είδους τσογλάνια, τραμπούκοι, αληταράδες είναι αυτοί που παριστάνουν τους «προστάτες του πολίτη» επιδεικνύοντας τέτοιου τύπου παρακρατική, τρομοκρατική και μαφιόζικη συμπεριφορά;
• -Από ποιους λαμβάνουν τις εντολές τους και από ποιους έχουν εξασφαλίσει «κάλυψη»;
• -Εσείς, ως πολιτικοί προϊστάμενοι των αποβρασΜΑΤων που ξεγυμνώνουν ανθρώπους εν μέση οδώ, τι είδους πολιτική εποπτεία ασκείτε και τι είδους πολιτική ευθύνη έχετε για όλα αυτά;

Να υποθέσουμε ότι βρισκόμαστε ενώπιον μιας ιδιότυπης επαναφοράς και ανομολόγητης εφαρμογής του νόμου 4000 περί «τεντιμποϊσμού»;

Μήπως το «καουμποϊλίκι» πηγαίνει ακόμα παραπέρα; Μήπως το επόμενο μέτρο «νόμου και τάξης» που θα δούμε είναι το δημόσιο κούρεμα με την ψιλή;… Δεν ξέρουμε…

Ξέρουμε, όμως, ότι ο οχετός της αυθαιρεσίας ξεχειλίζει, ο αυταρχισμός «αριστεύει» και ο ένστολος υπόκοσμος κυκλοφοράει, πλέον, τσίτσιδος.
Και ξέρουμε και κάτι ακόμα: Τα φύλλα συκής για να καμώνεται ο Χρυσοχοίδης τον «μεσαίο χώρο» και ο Μητσοτάκης τον «ήπιο φιλελεύθερο», ζέχνουν από την «αντρίλα» των πραιτοριανών τους και από την «βαρβατίλα» των ραβδούχων τους.

Με μια κουβέντα:
Ο βασιλιάς είναι γυμνός.
Αλλως πως – για να τους το πούμε και στη γλώσσα της… «λαϊκής» Δεξιάς τους, μπας και το καταλάβουν κι αυτά τα… «λαϊκά» παιδιά της «αριστείας»:

Ο βασιλιάς είναι ΞΕΒΡΑΚΩΤΟΣ. 

Του Νίκου Μπογιόπουλου

Κυνηγώντας την υπεραγωγιμότητα στο εργαστήριο με τη βοήθεια της θεωρίας

Σε ένα γεμάτο από επιστημονικά όργανα εργαστήριο στο Ιλινόις των ΗΠΑ δύο ερευνητές κάνουν τον τελευταίο έλεγχο σε μια κυλινδρική συσκευή μεγέθους δαμάσκηνου, που ονομάζεται διαμαντόπρεσα, επειδή χρησιμοποιεί δύο μικροσκοπικά διαμάντια (από τα ανθεκτικότερα υλικά που γνωρίζουμε), για να ασκήσει στο δοκίμιο τεράστιες πιέσεις. Το ίδιο το δοκίμιο είναι ένας κόκκος της σπάνιας γαίας λανθάνιο και λίγο αέριο υδρογόνο, που οι θεωρητικοί φυσικοί είχαν προβλέψει ότι μπορούν να ενωθούν και να σχηματίσουν μια καινοτόμα χημική ένωση, κάτω από πιέσεις 2,1 εκατομμυρίων ατμοσφαιρών. Η πίεση αυτή είναι περισσότερο από το μισό της πίεσης στο κέντρο της Γης και κοντά στα όρια αντοχής της διαμαντόπρεσας. Οταν οι επιστήμονες έφτασαν την πίεση στα 1,7 εκατομμύρια ατμόσφαιρες, τα διαμάντια άρχισαν να παραμορφώνονται, οπότε είπαν να δουν τι μπορούν να πετύχουν σε αυτήν την πίεση.
Γύρω από τη διαμαντόπρεσα ήταν τοποθετημένοι μακριοί σωλήνες που τη βομβάρδιζαν με ακτίνες-Χ, μια συστοιχία από φακούς και κάτοπτρα, για να οδηγούν προς το μέρος της μιαν ακτίνα λέιζερ και μια βιντεοκάμερα, για να καταγράφει τον βομβαρδισμό της πρέσας και του δοκιμίου με όλες αυτές τις ακτίνες. Οι επιστήμονες είχαν την ελπίδα ότι το λέιζερ θα λειτουργούσε ως καταλύτης για την αντίδραση λανθανίου και υδρογόνου. Εξω από το χώρο της πρέσας, πίσω από μια μεταλλική πόρτα που τους προστάτευε από τις ακτίνες-Χ, οι ερευνητές παρακολουθούσαν το γράφημα σε μια οθόνη υπολογιστή, που έδειχνε συμπεράσματα ως προς τη σύνθεση του δοκιμίου, όπως αποκαλύπτονταν από τη σκέδαση των ακτίνων-Χ. Το διάγραμμα γρήγορα και χωρίς να χρειαστεί να ανεβάσουν πολύ τη θερμοκρασία του, πήρε την επιθυμητή όψη. Είχαν με επιτυχία παρασκευάσει υδρίδιο του λανθανίου με χημικό τύπο LaH₁₀.

«Μαγικά» υλικά

Η θεωρία και η μοντελοποίηση σε υπολογιστή είχαν δείξει ότι το LaH₁₀ θα μπορούσε να είναι υπεραγωγός, ένα υλικό με την παράξενη ιδιότητα να άγει το ηλεκτρικό ρεύμα χωρίς καμία απώλεια Ενέργειας, όπως αυτή από την οποία πάσχουν τα συνήθη καλώδια, λόγω της αντίστασης που παρουσιάζουν στη ροή ηλεκτρισμού. Αυτή η απόδοση 100% θα μπορούσε να επιτρέψει την αποθήκευση μεγάλης ποσότητας ηλεκτρικού ρεύματος, που θα έκανε - πρακτικά στο διηνεκές - κυκλική διαδρομή μέσα σε μια μπαταρία μικρού μεγέθους, χωρίς να αποφορτίζεται όταν δεν χρησιμοποιείται. Η ακόμη πιο σημαντική πρόβλεψη ήταν ότι το LaH₁₀ θα εμφάνιζε την υπεραγώγιμη συμπεριφορά σε θερμοκρασία περίπου 7 βαθμών Κελσίου, δηλαδή πολύ υψηλότερη από οποιονδήποτε άλλο υπεραγωγό και πολύ κοντά στη θερμοκρασία περιβάλλοντος, ένα στόχο που κυνηγούν οι επιστήμονες εδώ και έναν αιώνα.
Οι πολύ χαμηλές θερμοκρασίες που απαιτούνται από τους υπεραγωγούς που έχουν εφευρεθεί μέχρι σήμερα, περιορίζουν τις δυνατότητες χρήσης τους σε εφαρμογές όπως οι μαγνητικοί τομογράφοι και οι επιταχυντές σωματιδίων. Αλλά ένας υπεραγωγός σε θερμοκρασία περιβάλλοντος θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί π.χ. για τη μεταφορά Ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές πολύ μακριά από το σημείο παραγωγής της, χωρίς απώλειες, για μπαταρίες που δεν αποφορτίζονται και αμέτρητες άλλες χρήσεις στους υπολογιστές και την Ιατρική.

Πρωτοτυπία

Η ανάλυση με ακτίνες-Χ έδειξε ότι το υδρίδιο του λανθανίου που παρασκεύασαν οι Σομαγιαζούλου και Γκεμπάλε είχε την ακριβή μικροσκοπική δομή που είχαν προβλέψει οι θεωρητικοί. Το γεγονός ότι το LaH₁₀ πρώτα σχεδιάστηκε σε υπολογιστή και οι υπολογισμοί οδήγησαν τους πειραματιστές πού ακριβώς να ψάξουν ήταν μια πραγματική πρωτοτυπία. Επί έναν αιώνα που οι επιστήμονες αναζητούν τον υπεραγωγό θερμοκρασίας περιβάλλοντος, σχεδόν κάθε πρόοδος συντελέστηκε με κάποιον συνδυασμό μαντέματος (στη βάση της δεδομένης εκείνη τη στιγμή επιστημονικής γνώσης) και καλής τύχης. Οι πειραματιστές, με βάση κάποιους εμπειρικούς κανόνες που είχαν διαπιστώσει ότι απέδιδαν, δοκίμαζαν το ένα μετά το άλλο τα συστατικά, με την ελπίδα να πετύχουν το επιθυμητό αποτέλεσμα. Μόνο μια φορά στο παρελθόν ένα πρόγραμμα σε υπολογιστή είχε βοηθήσει να προβλεφθεί ένας υπεραγωγός υψηλής θερμοκρασίας, το H₃S, όταν ο πραγματικός στόχος ήταν το υδρόθειο (H₂S), δηλαδή τo δύσοσμο αέριο που δίνει τη χαρακτηριστική μυρωδιά στα χαλασμένα αυγά. Κι αυτή η ένωση συντέθηκε σε πολύ υψηλές πιέσεις και ανήκει στα υδρίδια, αλλά και στην περίπτωση αυτή οι παρασκευαστές του προσπαθούσαν να συνθέσουν κάτι άλλο. Οι τεράστιες πιέσεις που χρειάζονται ώστε τα υδρίδια αυτά να παραμένουν σταθερά, κάνουν απίθανη οποιαδήποτε πρακτική χρήση τους, αλλά οι αλγόριθμοι που χρησιμοποιήθηκαν για να εφευρεθούν, μαζί με άλλες πρόσφατες εξελίξεις στον τομέα της πληροφορικής, μπορούν να κάνουν την έρευνα για πιο πρακτικούς υπεραγωγούς πιο συστηματοποιημένη και πιθανά πιο αποδοτική απ' ό,τι ήταν οποτεδήποτε στο παρελθόν.

Αν και η υπεραγωγιμότητα αποδεικνύεται πολύ πιο συνήθης απ' ό,τι αναμενόταν και πολλά χημικά στοιχεία έχει διαπιστωθεί πειραματικά ότι γίνονται υπεραγωγοί σε θερμοκρασίες που δεν ξεπερνούν τους 10 βαθμούς πάνω από το απόλυτο μηδέν (-273,15 βαθμοί Κελσίου), κανείς δεν μπορούσε να την εξηγήσει θεωρητικά, πριν την εμφάνιση της κβαντομηχανικής τη δεκαετία του 1920. Η εξήγηση σχετίζεται με τη διπλή σωματιδιακή - κυματική φύση που εμφανίζουν τα ηλεκτρόνια (υπεύθυνα για τη συνήθη ροή ηλεκτρισμού μέσα σε αγωγούς) και οι Μπαρντίν, Κούπερ και Σρίφερ τη διατύπωσαν ως θεωρία (γνωστή από τα αρχικά τους ως BCS), το 1957 (βλ. σχετικό διάγραμμα). Η θεωρία αυτή οδήγησε σε πολλές επιτυχείς προβλέψεις, όπως οι κρίσιμες θερμοκρασίες πάνω από τις οποίες οι υπεραγωγοί χάνουν τις ...υπερδυνάμεις τους. Ομως δεν βοήθησε πολύ στην ανακάλυψη υπεραγωγών υψηλότερων θερμοκρασιών.

Στα βάθη

Μέχρι το 1986 δεν είχε ανακαλυφθεί κανένα υλικό που να είναι υπεραγώγιμο σε θερμοκρασίες ανώτερες των -250 βαθμών Κελσίου. Τότε ερευνητές της IBM, θεωρώντας ότι ακολουθούν τη θεωρία BCS κατασκεύασαν κάποια σύνθετα κεραμικά υπεραγώγιμα υλικά, που ονομάστηκαν cuprates. Οπως τελικά αποδείχτηκε, τα υλικά αυτά εκδηλώνουν υπεραγωγιμότητα όχι στη βάση της θεωρίας BCS, με σχηματισμό ζευγών (ηλεκτρονίων) Κούπερ, αλλά βάσει άμεσων αλληλεπιδράσεων μεταξύ ηλεκτρονίων. Γι' αυτό οι ημιαγωγοί αυτοί, όπως και άλλοι με παρόμοια χαρακτηριστικά κατατάχθηκαν στους μη συμβατικούς ημιαγωγούς, για τους οποίους δεν υπάρχει πλήρης επιστημονική συμφωνία ως προς τα αίτια της υπεραγωγιμότητας. Για άλλη μια φορά, οι επιστήμονες είχαν κατασκευάσει κατά τύχη υπεραγωγούς. Το ίδιο έγινε και από άλλους συναδέλφους τους το 2006, όταν προσπαθώντας να κατασκευάσουν βελτιωμένες επίπεδες οθόνες, συνέθεσαν μη συμβατικούς υπεραγωγούς βασισμένους σε ενώσεις του σιδήρου.
Πρόσφατα θεωρητικά μοντέλα έδειξαν ότι δύο επάλληλα στρώματα γραφενίου (μονοατομικό στρώμα άνθρακα γραφιτικής δομής) περιεστραμμένα με γωνία περιστροφής ακριβώς 1,1 μοίρας θα εμφανίζουν αιχμή στις αλληλεπιδράσεις μεταξύ ηλεκτρονίων, χωρίς όμως να προβλέψουν υπεραγωγιμότητα. Αξιοποιώντας αυτές τις εκτιμήσεις, πειραματιστές έδειξαν ότι εμφανίζουν υπεραγωγιμότητα και μάλιστα σε θερμοκρασία υψηλότερη των -271,45 βαθμών Κελσίου, που προέβλεπαν τα μοντέλα.
Με περισσότερα από 12.000 υπεραγώγιμα υλικά να είναι ήδη γνωστά, υπάρχουν ακόμη πολλαπλάσια, που ίσως εμφανίζουν την επιθυμητή ιδιότητα σε υψηλότερες θερμοκρασίες και φυσιολογικές πιέσεις. Αντί να δοκιμάζουν κάθε χρόνο καμιά δεκαριά ουσίες στο εργαστήριο, ελπίζοντας ότι η τύχη θα τους ευνοήσει, οι πειραματιστές φαίνεται τώρα ότι αρχίζουν να έχουν βοήθεια από συστήματα μηχανικής μάθησης, που με βάση τα χαρακτηριστικά των γνωστών υπεραγώγιμων υλικών μπορούν να εντοπίσουν τις ουσίες με τη μεγαλύτερη πιθανότητα υπεραγωγιμότητας υψηλών θερμοκρασιών. Ομως ακριβώς επειδή στηρίζονται στα ήδη γνωστά υπεραγώγιμα υλικά τα συστήματα αυτά δεν μπορούν να ανακαλύψουν εντελώς νέες κατηγορίες υπεραγωγών. Αν υπάρχουν τέτοια τότε είναι ακόμη θαμμένα κάπου βαθιά μέσα στον περιοδικό πίνακα των στοιχείων. Τουλάχιστον τώρα οι πειραματιστές ξέρουν ότι αν οι θεωρητικοί κάνουν κάποια πρόβλεψη υπεραγώγιμου υλικού, υπάρχει πια 50% πιθανότητα να βγει αληθινή.

Επιμέλεια:
Σταύρος ΞΕΝΙΚΟΥΔΑΚΗΣ
Πηγή: «Scientific American»

Το πλήθος αγώνων, οι συνέπειες... και το αεροπλάνο

Sportidea

Πολλά χρόνια πίσω, ο Ριβάλντο είχε σχολιάσει με χαρακτηριστικό τρόπο τις συνέπειες των πολλών αγωνιστικών υποχρεώσεων

Μία ακόμα... συνηθισμένη αγγλική πρωτοτυπία ή σημείο των καιρών; Ισως ένα δείγμα για το τι ενδέχεται να ακολουθήσει; Ο λόγος για την περίπτωση της Λίβερπουλ και τη σοβαρή πιθανότητα (αν όχι βεβαιότητα) το διήμερο 17 - 18 Δεκέμβρη να δώσει το «παρών» σε δύο διαφορετικές διοργανώσεις, σε διαφορετικά σημεία του πλανήτη, με δύο διαφορετικές ομάδες!
Συγκεκριμένα, η αγγλική ομάδα εκείνες τις μέρες έχει στο πρόγραμμά της από τη μια τον προημιτελικό του League Cup με την Αστον Βίλα στις εγχώριες διοργανώσεις και από την άλλη, ως πρωταθλήτρια Ευρώπης, το Μουντιάλ Συλλόγων της FIFA. Λύση με αναβολή της πρώτης υποχρέωσης δεν βρέθηκε στις συζητήσεις με την αγγλική Ποδοσφαιρική Ομοσπονδία, καθώς παρά τη σχετική αναζήτηση δεν προέκυψαν βολικές ημερομηνίες, και πλέον το ενδεχόμενο να γίνει πράξη η... απειλή του προπονητή της Λίβερπουλ, Γιούργκεν Κλοπ, ότι ο σύλλογος θα παρουσιαστεί με δύο διαφορετικές ομάδες σε αυτές τις διοργανώσεις, φαντάζει πιο κοντινό από ποτέ.

«Σκέφτονται τα πορτοφόλια τους»

Η κατάσταση αυτή έχει προκαλέσει αίσθηση και έχει ξεσηκώσει διαμαρτυρίες, κυρίως από πλευράς «κόκκινων», με τον Κλοπ να βάλλει κατά των ποδοσφαιρικών αρχών. Ο Γερμανός τεχνικός με αφορμή τη συγκεκριμένη περίπτωση έθιξε το γενικότερο πρόβλημα στο ευρωπαϊκό και παγκόσμιο ποδόσφαιρο με το βαρύ αγωνιστικό πρόγραμμα, με αγώνες σχεδόν κάθε βδομάδα, και τις συνέπειές του στους παίκτες, που έχουν ελάχιστο χρόνο ξεκούρασης. «Αυτή τη στιγμή υπάρχει ανισορροπία μεταξύ του αριθμού παικτών στο ρόστερ μιας ομάδας και του αριθμού των διαλειμμάτων που χρειάζονται οι παίκτες. Δεν είναι αρκετές δύο διακοπές μέσα σε μία αγωνιστική σεζόν. Θα πρέπει η FIFA, οι Λίγκες, όλοι, να κάτσουν γύρω από ένα τραπέζι και να σκεφτούν τους παίκτες, όχι τα πορτοφόλια τους», δήλωσε μεταξύ άλλων ο τεχνικός της πρωταθλήτριας Ευρώπης.

Associated Press

Ευθύνες στις UEFA - FIFA έριξε ο Γ. Κλοπ για το βαρύ πρόγραμμα των παικτών και τη συνεπακόλουθη κόπωσή τους

Και η περίπτωση της Λίβερπουλ δεν είναι η μόνη στον σημερινό αθλητικό κόσμο. Λίγες μέρες πριν από τις δηλώσεις Κλοπ, σε ανάλογο κλίμα είχε μιλήσει ο συνάδελφός του από το χώρο του μπάσκετ, τεχνικός της Μπαρτσελόνα Σβέτισλαβ Πέσιτς, που «ξέσπασε» εναντίον της Ενωσης Παικτών Ευρωλίγκας και του προέδρου της, Μπόστιαν Νάχμπαρ, για το ίδιο θέμα: Το βαρύ πρόγραμμα και τα λιγοστά περιθώρια ξεκούρασης των παικτών. Ο Σέρβος τεχνικός τα έβαλε με τους αρμόδιους, που όπως είπε ορίζουν μόλις τέσσερις βδομάδες προετοιμασία για μια σεζόν που διαρκεί κοντά στους 10 μήνες, περιλαμβάνοντας δεκάδες αγώνες σε εγχώριες και διεθνείς υποχρεώσεις, καθώς και πολλά ταξίδια.

«Ούτε μέρα χωρίς αγώνες»...

Με αφορμή τις δύο παραπάνω περιπτώσεις, στην επιφάνεια έρχεται για μια ακόμα φορά το ζήτημα των πολλών αγώνων σε διεθνές επίπεδο και των επιπτώσεων αυτής της επιβάρυνσης στους παίκτες. Η κατάσταση αυτή είναι το αποτέλεσμα των πρακτικών για περισσότερα κέρδη των επιχειρηματιών και των πολυεθνικών, που μετατρέποντας τον αθλητισμό σε προϊόν βρίσκουν το πρόσφορο έδαφος για τις μπίζνες τους. Στο πλαίσιο της σημερινής πραγματικότητας του εμπορευματοποιημένου αθλητισμού, όχι μόνο έχει γίνει πράξη το προ 15ετίας σύνθημα των FIFA - UEFA «Ούτε μέρα χωρίς ποδόσφαιρο», αλλά η συνταγή έχει υιοθετηθεί σε μικρότερο ή μεγαλύτερο βαθμό και από άλλα αθλήματα, όπως το μπάσκετ ή το βόλεϊ.

Associated Press

Η μαραθώνια αγωνιστική περίοδος στο ευρωπαϊκό μπάσκετ βρέθηκε στο στόχαστρο του τεχνικού της Μπαρτσελόνα Σβ. Πέσιτς

Ειδικά στην Ευρώπη η κατάσταση έχει ξεπεράσει τα όρια. Παραδείγματα αποτελούν οι μαραθώνιες πλέον ποδοσφαιρικές διοργανώσεις σε εγχώριο (εθνικά πρωταθλήματα) και διεθνές επίπεδο (Champions League, Europa League), διάρκειας τουλάχιστον 11 μηνών, ή οι αντίστοιχες του μπάσκετ (με τη «συμβολή» και της Ευρωλίγκας), που τείνουν προς τα ίδια χρονικά διαστήματα. Και βέβαια στα παραπάνω προστίθενται οι υποχρεώσεις με τις Εθνικές ομάδες, αλλά και η δημιουργία συνεχώς νέων αθλητικών προϊόντων (Nations League, αναβάθμιση του Μουντιάλ Συλλόγων, διεθνή τουρνουά, επίσημα ή φιλικά κ.ο.κ.).

...και ο «θάνατος σε ένα αεροπλάνο»

Την ίδια ώρα, πληθαίνουν οι φωνές διαμαρτυρίας από προπονητές και παίκτες για αυτά τα αγωνιστικά ανούσια και εξαντλητικά ταξίδια, που το μόνο που κάνουν είναι να κουράζουν αφάνταστα τους παίκτες... Οι τελευταίοι, βέβαια, δεμένοι κυρίως με τα πλουσιοπάροχα συμβόλαια, είναι υποχρεωμένοι να βαδίσουν σε αυτά με στόχο να παραμένουν όρθιοι στο «χρυσό κλουβί» και πανέτοιμοι για την εκπλήρωση των στόχων, πολλές φορές με κινδύνους για τη σωματική τους ακεραιότητα ή και την ίδια τους τη ζωή.
Προς ανεύρεση λύσης προκειμένου να νικηθεί η ψυχολογική και σωματική κόπωση, πολλές φορές επιστρατεύονται ακραίες λύσεις. Η αύξηση των κρουσμάτων ντόπινγκ στο ποδόσφαιρο και γενικά σε όλα τα αθλήματα, ειδικά τα τελευταία χρόνια, τα όλο και περισσότερα κρούσματα αιφνίδιων θανάτων παικτών, τα αυξανόμενα περιστατικά κατάθλιψης ποδοσφαιριστών - εν ενεργεία και κυρίως παλαίμαχων - οι οποίοι βρίσκονται κάποια στιγμή εκτός του «γυάλινου κόσμου», έχουν σίγουρα αιτίες. Οσο κι αν προσπαθούν να τις κρύψουν οι ιθύνοντες του ποδοσφαίρου, που «πέφτουν απ' τα σύννεφα» με κάθε νέα αποκάλυψη.
Δηλώσεις όπως αυτή του Γάλλου βετεράνου ποδοσφαιριστή Εμανουέλ Πετί - «όλα αυτά που συμβαίνουν μας οδηγούν στα φάρμακα» - τους διαψεύδουν πανηγυρικά. 'Η όπως εκείνη του Βραζιλιάνου Ριβάλντο, με θητεία σε μεγάλους ευρωπαϊκούς συλλόγους αλλά και στην Ελλάδα (σε Ολυμπιακό και ΑΕΚ), ο οποίος σχολιάζοντας το βαρύ πρόγραμμα είχε αναφέρει χαρακτηριστικά: «Το πιθανότερο είναι να πεθάνουμε σε ένα αεροπλάνο»...