Μια συνεντευξη του Ι.Β Σταλιν στον Η. G. Wells

Οταν πρωτοδημοσιεύθηκε η συνέντευξη που ακολουθεί (27 Οκτωβρίου 1934) είχε τον τίτλο «Μια συζήτηση ανάμεσα στον Στάλιν και στον Γουέλς». Αργότερα το κείμενο αυτό απετέλεσε αφορμή αντεγκλήσεων μεταξύ των διανοουμένων της Αριστεράς, οι οποίοι θεωρούσαν τον Στάλιν «εγωκεντρικό, φανατικό, δεσποτικό, άνθρωπο που ήθελε να μονοπωλήσει την εξουσία». Ο Τζορτζ Μπέρναρντ Σο και ο Ερνεστ Τόλερ δημοσίευσαν μάλιστα τον εξής σχολιασμό: «Ο Στάλιν ακούει με προσοχή και σοβαρότητα όσα του λέει ο Γουέλς, απαντώντας με ακρίβεια στις ερωτήσεις του και θέτοντας το δάκτυλο επί τον τύπον των ήλων. Ο Γουέλς όμως φαίνεται να μην ακούει τον Στάλιν. Περιμένει υπομονετικά να σταματήσει να μιλάει ο Στάλιν για να πει τα δικά του. Δεν πήγε εκεί για να μάθει από τον Στάλιν αλλά για να τον διδάξει, καθώς φαίνεται». Ο Σο περιγράφει τον Στάλιν ως «πρώτης τάξεως ακροατή» και τον Γουέλς ως τον «χειρότερο ακροατή του κόσμου». Ο Τόλερ, από την πλευρά του, υποστήριξε ότι, σε αντίθεση με όσα συνέβαιναν στις φασιστικές χώρες, στην ΕΣΣΔ την εποχή εκείνη άνοιγε ο δρόμος για όλο και περισσότερες  πνευματικές ελευθερίες

------------------------------

- Σας είμαι υπόχρεος, κύριε Στάλιν. Μου κάνατε μεγάλη τιμή που με δεχθήκατε. Πριν από λίγο καιρό επισκέφθηκα τις ΗΠΑ, όπου «ανέκρινα» σε μια πολύωρη συζήτηση τον πρόεδρο Ρούζβελτ. Σκοπός μου ήταν να διερευνήσω το πώς σκεπτόταν, ποιες ήταν οι ιδέες του. Το αντικείμενο της επισκέψεώς μου τώρα εδώ είναι να σας ρωτήσω τι ακριβώς κάνετε για να αλλάξετε τον κόσμο.

«Τίποτα σπουδαίο...».

- Γυρίζω τον κόσμο ως ένας κοινός φυσιολογικός άνθρωπος και παρατηρώ τι συμβαίνει γύρω μου..

«Οι τόσο σημαντικές διασημότητες όπως εσείς δεν είναι "κοινοί άνθρωποι". Ασφαλώς μόνο η Ιστορία θα μας πει ποιοι τελικά υπήρξαν πραγματικά σημαντικές προσωπικότητες. Οπως και αν έχει, εσείς δεν παρατηρείτε τον κόσμο με τα μάτια ενός κοινού ανθρώπου».

- Δεν θα προσποιηθώ τον μετριόφρονα. Θέλω να πω ότι προσπαθώ να βλέπω τον κόσμο μέσα από τα μάτια ενός κοινού ανθρώπου και όχι από τη σκοπιά ενός πολιτικού ή ενός στελέχους της δημόσιας διοίκησης. Η επίσκεψή μου στις Ηνωμένες Πολιτείες είχε μεγάλο ενδιαφέρον. Η οικονομία της χώρας βρίσκεται σε φάση ανοικοδόμησης. Ο Λένιν είχε πει: «Πρέπει να διδαχθούμε (από την Αμερική) πώς να κάνουμε εμπόριο». Σήμερα, αν κάποιοι πρέπει να πάρουν μαθήματα, αυτοί είναι οι καπιταλιστές, οι οποίοι έχουν πολλά να διδαχθούν από τη σοσιαλιστική σκέψη του. Ξέρετε τι δημιουργούν αυτή τη στιγμή οι ΗΠΑ; Μια σχεδιασμένη - δηλαδή σοσιαλιστική - οικονομία! Βεβαίως εσείς και ο Ρούζβελτ ξεκινάτε από διαφορετική αφετηρία. Μη μου πείτε όμως ότι δεν υπάρχουν κοινά σημεία στη σύλληψη της κεντρικής ιδέας... Στην Ουάσιγκτον, όπως και εδώ, δημιουργούν νέους οργανισμούς κρατικής παρέμβασης και ελέγχου στην προσπάθειά τους να οικοδομήσουν έναν αποτελεσματικό δημόσιο τομέα που θα καλύπτει τη βασική τους ανάγκη: την ικανότητα διοίκησης. Αυτή δεν είναι και η δική σας ανάγκη;

«Οι ΗΠΑ και η ΕΣΣΔ έχουν διαφορετικούς στόχους. Οι επιδιώξεις και οι ενέργειες των Αμερικανών έχουν αφετηρία την οικονομική κρίση. Προσπαθούν να την ξεπεράσουν μέσω των καπιταλιστών, με την ανάπτυξη της ιδιωτικής πρωτοβουλίας, χωρίς να αλλάξουν, να θίξουν καν, τις βάσεις της οικονομίας τους. Εδώ, αντιθέτως, για να επουλώσουμε τις πληγές της παλιάς και κατεστραμμένης οικονομίας μας οικοδομούμε μια τελείως καινούργια βάση. Ακόμη και αν ήθελαν να περιορίσουν τις ζημιές τους στο ελάχιστο οι Αμερικανοί δεν θα διενοούντο να καταστρέψουν τις ρίζες, τις δομές της οικονομικής αναρχίας οι οποίες στηρίζουν το υπάρχον καπιταλιστικό σύστημα. Συντηρούν ένα μοντέλο οικονομίας που τους οδηγεί αναπόφευκτα και με μαθηματική ακρίβεια στην παραγωγική αναρχία. Στην καλύτερη περίπτωση δηλαδή μιλάμε για προσπάθεια θεραπείας των συμπτωμάτων και όχι για ριζική θεραπεία. Για προσπάθεια αντιμετώπισης των κραυγαλέα αρνητικών χαρακτηριστικών ενός γερασμένου κοινωνικού συστήματος που γεννάει αναρχία και κρίσεις - και όχι για κατάργησή του. Πιθανώς από τη δική τους σκοπιά οι Αμερικανοί να θεωρούν ότι αναδιοργανώνουν την κοινωνία τους. Αντικειμενικά όμως αυτό που κάνουν είναι να συντηρούν την υπάρχουσα δομή της κοινωνίας. Ούτε θα σκέπτονταν ποτέ να υιοθετήσουν την κρατικά σχεδιασμένη οικονομία. Ποια είναι ακριβώς τα χαρακτηριστικά μιας σχεδιασμένης οικονομίας; Η σχεδιασμένη οικονομία αγωνίζεται για την εξάλειψη της φτώχειας και της ανεργίας. Ας υποθέσουμε ότι είναι δυνατόν να μειώσουμε το ποσοστό της ανεργίας σε ένα επιθυμητό χαμηλό επίπεδο μέσα στο πλαίσιο του καπιταλισμού, χωρίς να καταργήσουμε δηλαδή το σύστημα της "ελεύθερης", άναρχης κατ' εμέ, οικονομίας. Δεν θα βρίσκαμε ούτε έναν κεφαλαιοκράτη πρόθυμο να αποδεχθεί την πλήρη εξάλειψη της ανεργίας. Γιατί; Διότι στόχος του καπιταλιστή είναι να ασκεί πιέσεις στην αγορά εργασίας ώστε να εξασφαλίζει πολλά διαθέσιμα - άρα φθηνά - εργατικά χέρια. Καταλάβατε τώρα, κύριε Γουέλς, γιατί είναι αδύνατον να υιοθετήσουν τη σχεδιασμένη οικονομία οι αστικές κοινωνίες; Και δεν είναι μόνο αυτό. Η κρατικά σχεδιασμένη οικονομία προϋποθέτει την ανάπτυξη των κλάδων εκείνων που παράγουν τα απαραίτητα για τις ευρείες λαϊκές μάζες αγαθά. Η ανάπτυξη των παραγωγικών κλάδων στον καπιταλισμό γίνεται όμως με εντελώς διαφορετικά κριτήρια. Το κεφάλαιο στρέφεται εκεί όπου "οσμίζεται" μεγαλύτερο συντελεστή κέρδους. Ουδέποτε ένας καπιταλιστής θα δεχθεί να υποστεί ζημιές ή μείωση κερδών στο όνομα της ικανοποίησης των αναγκών του λαού. Χωρίς να απελευθερωθούμε από τους καπιταλιστές, χωρίς να καταργήσουμε την ατομική ιδιοκτησία στα μέσα παραγωγής, είναι αδύνατον να δημιουργήσουμε μια σχεδιασμένη οικονομία».

- Συμφωνώ. Αλλά επιτρέψτε μου να διαφωνήσω κάθετα με το «δόγμα» ότι, αν μια κοινωνία υιοθετήσει τη σχεδιασμένη οικονομία, τότε θα καταργηθεί η οικονομική ολιγαρχία και θα έχουμε σοσιαλισμό. Κατά τη γνώμη μου, οι ιδέες που οδήγησαν στο «new deal» του Ρούζβελτ είναι κατά βάση σοσιαλιστικές. Αντί να δίνουμε έμφαση στην αντιπαλότητα και στον ανταγωνισμό μεταξύ των δύο διαφορετικών κόσμων μας, θα έπρεπε να βρούμε μια κοινή γλώσσα η οποία θα μας βοηθούσε να κατανοήσουμε καλύτερα τη δύναμη που κρύβει το εποικοδομητικό πνεύμα της συνεργασίας.

«Οταν προηγουμένως έλεγα ότι είναι αδύνατον να εφαρμόσεις τις αρχές της σχεδιασμένης οικονομίας διατηρώντας ταυτόχρονα την οικονομική βάση του καπιταλισμού δεν μιλούσα περιφρονητικά για τις προθέσεις του Ρούζβελτ ούτε είχα πρόθεση να αμφισβητήσω τις άριστες προθέσεις των πρωτοβουλιών του. Ο Ρούζβελτ είναι εξαιρετικός ηγέτης, από τους σπουδαιότερους του καπιταλιστικού κόσμου. Αλλά το βέβαιο είναι ότι δεν μπορείς να φθάσεις σταδιακά στον σοσιαλισμό, με την αγγλοσαξονική έννοια του όρου, υπό συνθήκες καπιταλισμού. Τι είδους σοσιαλισμός είναι αυτός; Στην καλύτερη περίπτωση θα βρεθεί μέσα στον ασφυκτικό κλοιό των πιο σκληρών εκπροσώπων του καπιταλισμού, του συστήματος της εκμετάλλευσης του ανθρώπου, ενώ αντίθετα προϋποθέτει την εφαρμογή της αρχής του ελέγχου της οικονομίας σε όλα τα επίπεδα. Και αμέσως μόλις ο Ρούζβελτ προσπαθήσει να χρησιμοποιήσει μέσα που θα μπορούσαν να κλονίσουν τα θεμέλια του καπιταλισμού θα υποστεί συντριπτική, εξευτελιστική ήττα. Γιατί οι τράπεζες, η βιομηχανία, οι μεγάλες επιχειρήσεις και οι αγροτικές εκμεταλλεύσεις δεν είναι στα χέρια του, δεν θα μπορεί να τις ελέγξει. Οι σιδηρόδρομοι και ο εμπορικός στόλος, τα πάντα, είναι ατομική ιδιοκτησία. Στρατιές ολόκληρες ειδικευμένων εργατών, μηχανικών και τεχνοκρατών δουλεύουν για λογαριασμό ιδιωτικών επιχειρήσεων. Επιπλέον, στον καπιταλιστικό κόσμο το κράτος είναι ένας θεσμός συνυφασμένος με την άμυνα της χώρας, τη διατήρηση της τάξης. Είναι δηλαδή απλώς μια φοροεισπρακτική μηχανή. Υπό μιαν αυστηρή έννοια λοιπόν η οικονομία δεν βρίσκεται στα χέρια του κράτους. Αντίθετα, το κράτος βρίσκεται στα χέρια της καπιταλιστικής οικονομίας, τελεί υπό τον έλεγχό της. Γι' αυτόν τον λόγο πολύ φοβάμαι ότι ο Ρούζβελτ δεν θα καταφέρει να κάνει αυτό που λέτε - αν βεβαίως υποθέσουμε ότι θα ήθελε».

- Η πρωτοπορία της διανόησης και η σύγχρονη επιστήμη έχουν στρατολογήσει δυνάμεις που μάχονται για τη βελτίωση της οργάνωσης και της λειτουργίας της κοινωνίας - που διάκεινται, με άλλα λόγια, φιλικά προς τον σοσιαλισμό. Η ιδέα του ελέγχου των οικονομικών ατομικών δραστηριοτήτων, και κατ' επέκταση η σοσιαλιστική θεωρία, έχει κατακτήσει ήδη αρκετά σημαντικό μέρος του μηχανισμού αυτού. Ο έλεγχος των τραπεζών, της βιομηχανίας και του εμπορίου από την πλευρά του κράτους σημαίνει κρατικοποίηση όλων των κλάδων της εθνικής οικονομίας. Αυτή θα είναι η πορεία προς την κοινωνικοποίηση. Ο ατομικισμός και ο σοσιαλισμός όμως δεν είναι αντίθετες έννοιες. Μεταξύ αυτών των δύο υπάρχουν πολλές ενδιάμεσες διαβαθμίσεις. Η καθιέρωση ή μη του συστήματος της σχεδιασμένης οικονομίας θα εξαρτηθεί από τους «εγκεφάλους» της οικονομικής σκέψης και από την ιντελιγκέντσια - από το τμήμα εκείνο της διανόησης που έχει ασπασθεί τις αρχές της σοσιαλιστικής οργάνωσης της κοινωνίας. Χωρίς οργάνωση ο σοσιαλισμός θα μείνει στη σφαίρα του ιδεατού. Η οργάνωση προηγείται της εφαρμογής των σοσιαλιστικών ιδεών.

«Δεν πρέπει - ή τουλάχιστον δεν θα έπρεπε - το ατομικό και το συλλογικό να αντιμετωπίζονται σαν δύο διαμετρικά αντίθετες έννοιες. Το ατομικό και το κοινωνικό συμφέρον δεν είναι ασυμβίβαστα. Ο κολεκτιβισμός, η συλλογικότητα, ο σοσιαλισμός δηλαδή, όχι μόνο δεν αρνείται, αλλά αντίθετα συνδυάζει τα συμφέροντα του ατόμου με τα συμφέροντα της κοινότητας. Μόνο η σοσιαλιστική κοινωνία μπορεί να ικανοποιήσει τις ανάγκες του ατόμου. Ωστόσο δεν μπορούμε να αγνοήσουμε τις τεράστιες διαφορές που υπάρχουν ανάμεσα στους κατέχοντες τα μέσα παραγωγής (τους καπιταλιστές) και στην εργατική τάξη (το προλεταριάτο). Από τη μια πλευρά δηλαδή έχουμε μια τάξη που έχει στην ιδιοκτησία της τράπεζες, ορυχεία, μεταφορές, φυτείες στις αποικίες. Γι' αυτούς τους ανθρώπους δεν υπάρχει τίποτε άλλο παρά το προσωπικό συμφέρον τους. Δεν υποτάσσονται στη βούληση του συλλογικού. Αντιθέτως, προσπαθούν να υποτάξουν στο δικό τους συμφέρον όλες τις υπόλοιπες ομάδες. Από την άλλη πλευρά έχουμε την τάξη των μη εχόντων, που δεν ελέγχουν ούτε βιομηχανίες ούτε τράπεζες και πρέπει να επιβιώσουν μόνο από την εργασία τους - αυτούς δηλαδή που δεν κατέχουν τα μέσα για να ικανοποιήσουν τις στοιχειώδεις ανάγκες τους. Πώς μπορείς να συμβιβάσεις, να "συμφιλιώσεις", δύο τόσο διαφορετικά μεταξύ τους, δύο αντικρουόμενα συμφέροντα;».

- Θα διαφωνήσω κάθετα. Δεν δέχομαι αυτόν τον απλοϊκό διαχωρισμό της ανθρωπότητας σε φτωχούς και σε πλούσιους. Υπάρχουν αυτή τη στιγμή πολλοί άνθρωποι που είναι σε θέση να αναγνωρίσουν ότι το υπάρχον σύστημα δεν είναι ικανοποιητικό και καλούνται να διαδραματίσουν σημαντικό ρόλο στην καπιταλιστική κοινωνία του μέλλοντος.

«Μάλιστα... Εσείς απορρίπτετε ως απλοϊκό τον διαχωρισμό της ανθρωπότητας σε πλούσιους και σε φτωχούς. Ας δούμε λοιπόν τα πράγματα διαφορετικά. Ασφαλώς και υπάρχει ένα ενδιάμεσο κοινωνικό στρώμα και αυτό είναι η ιντελιγκέντσια, την οποία εσείς αναφέρατε πριν και στης οποίας τους κόλπους βρίσκει κανείς καλούς και έντιμους ανθρώπους. Βρίσκει όμως επίσης πρόσωπα κακόβουλα και ανέντιμα. Πάνω απ' όλα, δηλαδή, οι άνθρωποι χωρίζονται σε πλούσιους και σε φτωχούς, σε εκμεταλλευτές και σε ανθρώπους που τους εκμεταλλεύονται. Παραβλέποντας την πάλη των τάξεων είναι σαν να αρνείσαι το αυτονόητο, την πραγματικότητα γύρω σου. Η μάχη έχει αρχίσει. Και το αποτέλεσμά της θα κριθεί από την εργατική τάξη, το προλεταριάτο».

- Και δεν υπάρχουν άνθρωποι, λέτε εσείς, οι οποίοι, χωρίς να είναι φτωχοί, προσφέρουν την εργασία τους στον τομέα της παραγωγής;

«Και βέβαια υπάρχουν: οι μικροκτηματίες, οι χειροτέχνες, οι μικρέμποροι... Δεν καθορίζουν όμως αυτοί την τύχη μιας χώρας. Την τύχη της την κρατούν στα χέρια τους οι εργατικές μάζες, οι οποίες μοχθούν και παράγουν τα αγαθά που χρειάζεται η κοινωνία».

- Θα ήθελα να επισημάνω το εξής: στις αγγλόφωνες χώρες παρατηρούνται τελευταία σημαντικές αλλαγές όσον αφορά τη στάση απέναντι στην ΕΣΣΔ. Τα αίτια της αλλαγής αυτής βεβαίως πρέπει να αναζητηθούν κυρίως στη στάση της Ιαπωνίας και στις εξελίξεις στη Γερμανία. Υπάρχει όμως και άλλη αιτία, πιο βαθιά και από την πολιτική. Διαμορφώνεται ένα ρεύμα το οποίο εξαπλώνεται διαρκώς: αυτών που παραδέχονται ότι το σύστημα το οποίο βασίζεται στο ατομικό κέρδος βαδίζει προς το τέλος του. Εχω την εντύπωση ότι είμαι πιο αριστερός από εσάς, κύριε Στάλιν. Μάλλον έχω πεισθεί σε μεγαλύτερο βαθμό από εσάς ότι το υπάρχον απαρχαιωμένο σύστημα πνέει τα λοίσθια...

«Υποστηρίζοντας ότι οι καπιταλιστές επιδιώκουν μόνο και μόνο τον πλουτισμό δεν θέλω να υποτιμήσω κανέναν, ούτε υπονοώ ότι πρόκειται για άχρηστους ανθρώπους, χωρίς καμιά αξία. Αναμφίβολα, ορισμένοι από αυτούς έχουν τεράστιες διοικητικές ικανότητες. Εμείς οι Σοβιετικοί έχουμε διδαχθεί πολλά πράγματα από τους καπιταλιστές. Εδώ όμως μιλάμε για άλλο πράγμα. Για ανθρώπους ικανούς να ξαναχτίσουν τον κόσμο. Και αυτούς δεν μπορείς να τους βρεις ανάμεσα στις τάξεις αυτών που μοναδικό τους σκοπό έχουν το κέρδος ή υπηρετούν την ιδεολογία του ατομικού πλουτισμού. Αυτοί και εμείς είμαστε δύο διαφορετικά πράγματα. Δύο αντίθετοι πόλοι. Οι υπεύθυνοι για την οργάνωση μιας καπιταλιστικής κοινωνίας ενεργούν αποκλειστικά και μόνο σύμφωνα με τις εντολές που παίρνουν από τους εργοδότες τους. Υπάρχουν βέβαια και οι εξαιρέσεις. Η ιντελιγκέντσια μπορεί, κάτω από ορισμένες συνθήκες, να κάνει θαύματα και να προσφέρει πολλά στην ανθρωπότητα. Οπως επίσης μπορεί να προκαλέσει και τεράστια ζημιά. Εμείς οι Σοβιετικοί έχουμε εμπειρία σε αυτόν τον τομέα - που δεν είναι μάλιστα διόλου ευκαταφρόνητη. Μετά την Οκτωβριανή Επανάσταση ένα μεγάλο τμήμα της ιντελιγκέντσιας, οι τεχνοκράτες κυρίως, αρνήθηκε να συμμετάσχει στην οικοδόμηση της νέας κοινωνίας. Κάναμε ό,τι μπορούσαμε. Χρησιμοποιήσαμε όλα τα θεμιτά δυνατά μέσα για να τους καταφέρουμε να συμμετάσχουν στον κοινό σκοπό αλλά στάθηκε αδύνατον. Επρεπε να περιμένουμε πολύ καιρό για να δούμε την ιντελιγκέντσια να εργάζεται δυναμικά, πρόθυμα και με δική της πρωτοβουλία για λογαριασμό του νέου συστήματος. Και φθάσαμε στο σημείο σήμερα οι πιο άξιοι τεχνοκράτες και οι καλύτεροι διανοητές να βρίσκονται στην πρώτη γραμμή του αγώνα για την οικοδόμηση του σοσιαλισμού. Υστερα από αυτή την πρόσφατη, ζωντανή, εμπειρία μας δεν μπορούμε να υποτιμήσουμε τις δυνατότητες και τον ρόλο της ιντελιγκέντσιας. Δεν μπορούμε όμως και να καλλιεργούμε την άποψη ότι αυτή η τάξη, της διανόησης και των τεχνοκρατών, μπορεί να διαδραματίσει αυτόνομο ρόλο στην ιστορία. Η αλλαγή του κόσμου είναι σύνθετη και επώδυνη διαδικασία, γι' αυτό και ως κινητήρια δύναμη χρειάζεται μια μεγάλη τάξη. Μόνο τα μεγάλα καράβια κάνουν μεγάλα ταξίδια...».

- Σύμφωνοι. Αλλά για το ταξίδι χρειάζεται ένας καπετάνιος και ένας θαλασσοπόρος με όραμα που να δείχνει τον δρόμο.

«Σίγουρα. Πρώτα όμως πρέπει να βρεθεί το μεγάλο καράβι. Τι είναι ο καπετάνιος χωρίς καράβι; Ενας άχρηστος άνθρωπος...».

- Το καράβι είναι η ανθρωπότητα. Οχι μια μεμονωμένη κοινωνική τάξη.

«Απ' ό,τι καταλαβαίνω, κύριε Γουέλς, εσείς θεωρείτε δεδομένο ότι όλος ο κόσμος είναι καλός. Αντιθέτως εγώ δεν ξεχνώ ότι υπάρχουν πολλοί κακόβουλοι άνθρωποι. Δεν πιστεύω στην καλοσύνη της μπουρζουαζίας, στις καλές προθέσεις των αστών δηλαδή».

- Αν υπάρχει ένας άνθρωπος στον κόσμο που να γνωρίζει τι σημαίνει στην πράξη επανάσταση, αυτός είστε εσείς, κύριε Στάλιν. Απαντήστε μου λοιπόν: Εξεγείρονται πράγματι οι μάζες; Είναι ψέμα η παγκοσμίως παραδεδεγμένη άποψη ότι οι επαναστάσεις είναι έργο μιας μειοψηφίας;

«Για να οδηγηθείς σε επανάσταση χρειάζεσαι μια μειοψηφία, έναν επαναστατικό πυρήνα, που θα την καθοδηγήσει. Ακόμη όμως και αυτή η "φωτισμένη" μειοψηφία δεν θα μπορούσε να καταφέρει τίποτε χωρίς την υποστήριξη μεγάλων μαζών, εκατομμυρίων ανθρώπων».

- Παρατηρώντας την κομμουνιστική προπαγάνδα στη Δύση τη βρίσκω ξεπερασμένη. Δεν μπορείς να χρησιμοποιείς τέτοια μέσα στο όνομα της εξέγερσης. Ας μιλήσουμε ανοιχτά για τη βία. Η χρήση της βίας δικαιολογείται όταν έχεις να κάνεις με ένα καθεστώς τυραννίας. Υπό τις σημερινές συνθήκες όμως το νέο κοινωνικό σύστημα θα έπρεπε να βασίζεται στην αποτελεσματικότητα των δομών του, στην ικανότητα διοίκησης και στην παραγωγικότητα, όχι στη βία. Στη Δύση, ξέρετε, υπάρχουν ορισμένα ανοιχτά μυαλά που θεωρούν καταστρεπτική αυτή τη μορφή κομμουνιστικής προπαγάνδας.

«Δεν υπάρχει αμφιβολία, κύριε Γουέλς, ότι το παλιό σύστημα καταρρέει. Εσείς αυτή τη στιγμή εξάγετε ένα λανθασμένο συμπέρασμα ξεκινώντας από σωστή βάση. Θεωρείτε δεδομένο ότι ο παλιός κόσμος εξάντλησε τα όριά του και φθάνει στο τέλος του και σ' αυτό δεν έχετε άδικο. Οταν όμως υποστηρίζετε έμμεσα ότι αυτό γίνεται "από μόνο του", κάνετε λάθος. Ολη αυτή η διαδικασία δεν συμβαίνει "αυθόρμητα". Είναι αποτέλεσμα αγώνα. Γεννιέται από την πάλη των τάξεων. Η αντικατάσταση ενός κοινωνικού συστήματος από ένα άλλο - το είπα και προηγουμένως - είναι αργή και επώδυνη διαδικασία. Και κάθε φορά που οι εκπρόσωποι ενός καινούργιου κόσμου έπαιρναν στα χέρια τους την εξουσία έρχονταν αντιμέτωποι με τους εκπροσώπους του παλαιού κόσμου οι οποίοι προσπαθούσαν να αποκαταστήσουν την παλαιά τάξη πραγμάτων διά της βίας. Ο λαός στον καινούργιο κόσμο που χτίζουμε πρέπει να είναι πάντα έτοιμος να αντιμετωπίσει τις επιθέσεις του παλιού. Ας πάρουμε για παράδειγμα τον φασισμό. Τι είναι ο φασισμός; Μια αντιδραστική δύναμη που προσπαθεί να συντηρήσει τον παλαιό κόσμο μέσω της βίας. Εσείς πώς θα τον αντιμετωπίζατε, κύριε Γουέλς; Θα προσπαθούσατε να πείσετε τους φασίστες με λόγια; Βλέπετε ότι δεν υπάρχει άλλη επιλογή; Ο κομμουνισμός δεν υιοθετεί θεωρητικά τη βία. Πώς αλλιώς όμως θα γινόταν; Ο παλαιός κόσμος δεν επρόκειτο να αποσυρθεί εθελοντικά από το προσκήνιο. Βλέπετε πώς αμύνονται με νύχια και με δόντια... Γι' αυτό και λέτε ότι η εργατική τάξη απαντά στη βία με τη βία. Γιατί αλλιώς έχει δεμένα τα χέρια της. Σας επαναλαμβάνω: Εμείς οι κομμουνιστές δεν πιστεύουμε ότι η αλλαγή του συστήματος μπορεί να γίνει εθελοντικά και ειρηνικά. Είναι γέννημα χρονοβόρων και βίαιων διαδικασιών».

- Κοιτάξτε όμως τι συμβαίνει τώρα στον καπιταλιστικό κόσμο. Δεν μιλάμε για απλή αποσύνθεση αλλά για έκρηξη αντιδραστικής βίας που μετατρέπεται σε γκαγκστερισμό. Κατά τη γνώμη μου, όταν κυριαρχεί η παράλογη βία, οι σοσιαλιστές, αντί να θεωρούν εχθρούς τους πολιτικούς οι οποίοι στηρίζουν τον αγώνα εναντίον της, πρέπει να καταφεύγουν στη νομιμότητα, σε νόμιμα μέσα πάλης.

«Οι κομμουνιστές βασίζονται στην πλούσια ιστορική εμπειρία που τους δίδαξε ότι η παλαιά τάξη δεν αποσύρεται από το προσκήνιο αμαχητί. Φέρτε στον νου σας την Αγγλία του 17ου αιώνα. Πόσοι ήταν αυτοί που υποστήριζαν ότι το παλαιό σύστημα είχε πεθάνει; Πολλοί. Χρειάστηκε όμως ένας Κρόμγουελ για να συντρίψει το παλιό με τη βία».

- Ο Κρόμγουελ ενεργούσε στο όνομα της συνταγματικής νομιμότητας.

«Εν ονόματι του Συντάγματος κατέφυγε στη βία, αποκεφάλισε τον βασιλιά, διέλυσε το κοινοβούλιο, συνέλαβε ορισμένους αντιπάλους του ενώ άλλους τους εκτέλεσε! Θέλετε άλλο παράδειγμα από την Ιστορία; Μην πάτε μακριά. Δεν ήταν προφανές ότι ο ρατσισμός δεν είχε μέλλον; Πόσο αίμα όμως χρειάστηκε να χυθεί για να τον πολεμήσουμε; Ποταμοί. ´Η τώρα με την Οκτωβριανή Επανάσταση... Νομίζετε ότι ήταν λίγοι αυτοί που πίστευαν ότι μόνο εμείς, οι μπολσεβίκοι, δείχναμε τον σωστό δρόμο; Δεν ήταν ξεκάθαρο ότι ο ρωσικός καπιταλισμός είχε αποσυντεθεί; Και πάνω απ' όλα γνωρίζετε καλά, κύριε Γουέλς, πόσο αίμα κόστισε η προάσπιση της Επανάστασης από τους εχθρούς της, τόσο μέσα όσο και έξω από τη χώρα. ´Η θυμηθείτε τι συνέβαινε στη Γαλλία στα τέλη του 18ου αιώνα. Ηδη πολύ πριν από το 1789 πάρα πολύς κόσμος είχε πεισθεί ότι ο θεσμός της βασιλείας και το φεουδαρχικό σύστημα είχαν φθαρεί και σαπίσει. Αυτό δεν αρκούσε όμως. Δεν ήταν δυνατόν να αποτραπεί η λαϊκή εξέγερση, ο πόλεμος των τάξεων. Γιατί; Διότι οι τάξεις που "σβήνουν" παίρνουν τα όπλα και καταφεύγουν σε όλα τα μέσα προκειμένου να διατηρηθούν στην εξουσία, να προασπίσουν τα προνόμια της άρχουσας τάξης».

- Δεν μετείχαν, δηλαδή, νομοταγείς άνθρωποι ή εκπρόσωποι του νόμου στη Γαλλική Επανάσταση;

«Δεν προσπαθώ να υποτιμήσω τον ρόλο της διανόησης στα επαναστατικά κινήματα. Τι ήταν όμως η Γαλλική Επανάσταση; Επανάσταση δικηγόρων ή επανάσταση του λαού; Θα ήταν εφικτή η νίκη αν δεν υπήρχε κινητοποίηση των μεγάλων μαζών ενάντια στη φεουδαρχία; Οι δικηγόροι της ηγετικής ομάδας των επαναστατών ενεργούσαν σύμφωνα με τους νόμους; Φαντάζομαι λοιπόν ότι θεωρείτε ξεπερασμένα ορισμένα μέσα υποστήριξης της επανάστασης του προλεταριάτου».

- Δεν αρνούμαι την αναγκαιότητα της βίας. Πιστεύω όμως ότι οι μορφές του αγώνα πρέπει να προσαρμόζονται, όσο αυτό είναι δυνατόν, στους νόμους και έτσι, μέσα σε ένα πλαίσιο νομιμότητας, να αντιμετωπίζονται οι επιθέσεις της αντίδρασης.

«Για να πετύχεις έναν σημαντικό κοινωνικό στόχο πρέπει να υπάρχει μια τάξη επαναστατών και στη συνέχεια να εξασφαλισθεί η στήριξή της από εφεδρικές, βοηθητικές δυνάμεις - σε αυτή την περίπτωση εννοώ το κόμμα, στο οποίο εντάσσεται και η ιντελιγκέντσια. Μιλώ για τους πιο προετοιμασμένους διανοουμένους. Το θέμα είναι: Ποιο ακριβώς είδος καλλιεργημένων ανθρώπων; Γιατί πολλοί μορφωμένοι άνθρωποι είχαν ταχθεί στο πλευρό της συντήρησης και στην Αγγλία και στη Γαλλία των περασμένων αιώνων και στη Ρωσία τις ημέρες της Οκτωβριανής Επανάστασης. Η παλαιά τάξη πραγμάτων πάντα είχε στην υπηρεσία της στρατιές ολόκληρες ατόμων με μεγάλη παιδεία και εξαιρετικές ικανότητες που την υπερασπίζονταν, που πήγαιναν κόντρα στο καινούργιο. Η παιδεία είναι ένα όπλο. Σημασία έχει πώς το χρησιμοποιεί αυτός που το κρατάει. Το προλεταριάτο και ο σοσιαλισμός έχουν ανάγκη από τέτοια άτομα, από βαθιά καλλιεργημένους ανθρώπους. Δεν υποτιμώ τον ρόλο της ιντελιγκέντσιας. Αντίθετα, θεωρώ ότι είναι σημαντικότατος. Παρ' όλα αυτά, το ερώτημα είναι: Για ποιο είδος ιντελιγκέντσιας, ποιο είδος διανόησης, μιλάμε;».

- Πάντως δεν μπορούμε να μιλάμε για επανάσταση χωρίς ριζική αλλαγή του εκπαιδευτικού συστήματος. Και παίρνω ως παράδειγμα τη Δημοκρατία της Γερμανίας, η οποία άφησε ανέγγιχτο το εκπαιδευτικό σύστημά της και δεν μπόρεσε ποτέ να γίνει πραγματική «Δημοκρατία».

«Σωστή η παρατήρησή σας. Επιτρέψτε μου τώρα να απαντήσω σε όσα είπατε περί υποταγής στη νομιμότητα. Το πρωταρχικό για μία επανάσταση είναι η ύπαρξη κοινωνικής βάσης - στην προκειμένη περίπτωση, της εργατικής τάξης. Το δεύτερο καίριο σημείο είναι η ανάγκη μιας εφεδρείας η οποία θα στηρίζει την επανάσταση - αυτό που οι κομμουνιστές ονομάζουν κόμμα. Στο κόμμα προσχωρούν οι πιο "φωτισμένοι", οι πιο ικανοί εργάτες, καθώς και μια ομάδα διανοουμένων και τεχνοκρατών που συντάσσονται στο πλευρό του προλεταριάτου. Το τρίτο πράγμα που χρειάζεται είναι η πολιτική εξουσία ως κινητήρια δύναμη της αλλαγής. Η νέα πολιτική δύναμη που γεννάται δημιουργεί και νέους νόμους, νέα τάξη πραγμάτων, την επαναστατική νομιμότητα. Εγώ δεν υποστηρίζω αυτή τη στιγμή κάποιο συγκεκριμένο μοντέλο. Απλώς πολεμώ υπερασπιζόμενος τα συμφέροντα της εργατικής τάξης. Αν κάποιος από τους παλιούς νόμους εξυπηρετεί αυτόν τον σκοπό δεν καταργείται. Παραμένει εν ισχύι. Τέλος, πρέπει να σας πω ότι κάνετε μεγάλο λάθος αν νομίζετε ότι οι κομμουνιστές λατρεύουν τη βία. Θα ήθελαν πάρα πολύ να ξεχάσουν όλες αυτές τις απάνθρωπες μεθόδους του παρελθόντος που χρησιμοποίησε η άρχουσα τάξη για να κρατηθεί στην εξουσία, για να μην παραχωρήσει τη θέση της στο προλεταριάτο. Η ιστορική εμπειρία όμως μας διδάσκει ότι μια τέτοια αντίληψη απέχει πολύ από την πραγματικότητα».

- Σας ευχαριστώ πάρα πολύ για τη συζήτηση που κάναμε. Σήμανε πολλά για μένα. Εσάς θα σας θύμισε μάλλον τις εποχές της παρανομίας, τότε που προσπαθούσατε να εξηγήσετε και να διαδώσετε τις αρχές του σοσιαλισμού. Θα σας γύρισα πίσω στην προεπαναστατική Ρωσία. Σας διαβεβαιώνω πάντως ότι αυτή τη στιγμή που μιλάμε μόνο δύο άνθρωποι μπορούν να τραβήξουν την προσοχή εκατομμυρίων ανθρώπων σε όλον τον πλανήτη: εσείς και ο πρόεδρος Ρούζβελτ. Αν και δεν πρόλαβα να έχω παραστάσεις ώστε να κατανοήσω καλύτερα τι ακριβώς συμβαίνει εδώ - έφθασα μόλις χθες. Εστω και μέσα σ' αυτό το ελάχιστο διάστημα όμως μπόρεσα να δω ευτυχισμένα και υγιή πρόσωπα ανδρών και γυναικών. Και έχω πεισθεί ότι συμβαίνει κάτι πολύ σημαντικό, σε ευρεία μάλιστα κλίμακα. Ομολογώ ότι η διαφορά που παρατήρησα από το 1920 με εξέπληξε.

«Αν ήμασταν πιο έξυπνοι εμείς οι μπολσεβίκοι, θα είχαμε καταφέρει ακόμη περισσότερα πράγματα».

- Οχι μόνο εσείς οι μπολσεβίκοι. Ολόκληρο το ανθρώπινο είδος αν ήταν πιο έξυπνο, πείτε καλύτερα...

«Δεν θα μείνετε να παρακολουθήσετε το συνέδριο της Ενωσης Σοβιετικών Συγγραφέων;».

- Δυστυχώς, έχω πάρα πολλές ανειλημμένες υποχρεώσεις. Το περισσότερο που μπορώ να μείνω στην ΕΣΣΔ είναι μία εβδομάδα. Ωστόσο θα προσπαθήσω να συναντήσω και να μιλήσω με ορισμένους σοβιετικούς συγγραφείς για το ΡΕΝ Club. Πρόκειται για μια διεθνή ένωση συγγραφέων που ιδρύθηκε από τον Γκάλσγουορθι. Μετά τον θάνατό του ανέλαβα εγώ την προεδρία. Η ένωσή μας δίνει μεγάλη σημασία στην ελεύθερη έκφραση της γνώμης, ακόμη κι αν μας βρίσκει αντίθετους. Ελπίζω να μου δοθεί η ευκαιρία να συζητήσω γι' αυτό το θέμα με τον Γκόρκι. Δεν ξέρω αν είστε έτοιμοι για τέτοιου είδους ελευθερίες...

«Οι μπολσεβίκοι το λένε αυτό αυτοκριτική. Και είναι κάτι βαθιά ριζωμένο και ευρέως διαδεδομένο εδώ στην ΕΣΣΔ...».

Η συνέντευξη αυτή παραχωρήθηκε στον Η. G. Wells* τον Οκτώβριο του 1934 για λογαριασμό της επιθεώρησης «The New Statesman and Nation»

* Ο Χέρμπερτ Τζορτζ Γουέλς είναι ο συγγραφέας του βιβλίου «Η μηχανή του χρόνου».

H μεταφραση ειναι απο το tovima

Ας μιλήσουμε για την φτώχεια με αριθμούς

 Ας μιλήσουμε για την φτώχεια με αριθμούς

Ρίχνω μια ματιά στην διμηνιαία έκδοση της ΕΛΣΤΑΤ, με τίτλο "Συνθήκες διαβίωσης στην Ελλάδα". Λένε πως την πραγματικότητα την αντιλαμβανόμαστε με τις αισθήσεις μας κι αυτό είναι σωστό. Όμως, για να την περιγράψουμε χρειαζόμαστε αριθμούς. Σήμερα, λοιπόν, ας μιλήσουμε για μερικούς από τους αριθμούς τής ΕΛΣΤΑΤ.

Με την κυβέρνηση να έχει βάλει στο στόχαστρο τις "κοινωνικές μεταβιβάσεις" (δηλαδή, το ΕΚΑΣ, τις αναπηρικές συντάξεις, τα επιδόματα ανεργίας κλπ, πλην των κανονικών συντάξεων), αξίζει να σημειώσουμε ότι το 25,5% του πληθυσμού θα βρεθεί ή θα κινδυνέψει να βρεθεί σε κατάσταση φτώχειας αν κοπούν τελείως αυτές οι μεταβιβάσεις. Δηλαδή, ένας στους τέσσερις κατοίκους αυτού του τόπου θα αναγκαστεί ή θα κινδυνέψει να αναγκαστεί να ζήσει με λιγώτερα από 376 ευρώ τον μήνα. Αν στον κίνδυνο φτώχειας συνυπολογίσουμε τον κίνδυνο κοινωνικού αποκλεισμού, το ποσοστό εκτινάσσεται στο 36%, το οποίο σημαίνει ότι περισσότεροι από έναν στους τρεις έλληνες είτε είναι φτωχοί είτε έχουν τόσο περιορισμένους πόρους ώστε ζουν ως κοινωνικοί παρίες. Μ' αυτό το 36% αναδεικνυόμαστε σε πρωταθλητές τής ευρωζώνης.

Παρένθεση πρώτη. Το όριο φτώχειας ορίζεται ως το 60% του ετήσιου μέσου εισοδήματος. Για το 2015, αυτό το όριο αντιστοιχεί σε 4512 ευρώ ετησίως ή 376 ευρώ μηνιαίως για κάποιον που ζει μόνος του. Το ίδιο ποσό ισχύει και για έναν ενήλικο σε κάθε οικογένεια. Για τους υπόλοιπους ενηλίκους κάθε οικογένειας ισχύει το 50% αυτού του ποσού και για κάθε ανήλικο το 30%. Δηλαδή, για μια οικογένεια με δυο παιδιά το μηνιαίο όριο φτώχειας είναι ίσο με [376 + (376 Χ 50%) + 2 (376Χ30%) =] 789,60 ευρώ. Κλείνει η πρώτη παρένθεση.

Για να καταρρίψουμε τον μύθο που λέει ότι οι έλληνες έχουν μάθει να ζουν με τα επιδόματα, ας σημειώσουμε ότι ακόμη κι αν όλες οι κοινωνικές μεταβιβάσεις μείνουν απείραχτες (πράγμα που, βεβαίως, δεν πρόκειται να γίνει), πάλι το 21,4% του πληθυσμού θα βρίσκεται ή θα κινδυνεύει να βρεθεί σε κατάσταση φτώχειας. Ο κόσμος, λοιπόν, δεν ζη με τα επιδόματα, όμως αυτή η διαπίστωση δεν αναιρεί την αναλγησία της κυβέρνησης, η οποία δεν διστάζει να βάλει λεπίδι στα επιδόματα, αδιαφορώντας αν έτσι σπρώχνει άλλο ένα 4% του πληθυσμού (περίπου 450.000 ανθρώπους) κάτω από το όριο της φτώχειας.

Παρένθεση δεύτερη. Όσοι επιμένουν να πιπιλίζουν την γνωστή καραμέλλα ότι οι άνεργοι δεν θέλουν να δουλέψουν επειδή βολεύονται με το επίδομα ανεργίας, ας μάθουν ότι επίδομα ανεργίας παίρνει μόνο το 15% των επίσημα καταγεγραμμένων ανέργων του ΟΑΕΔ (*), ότι ουδείς άνεργος παίρνει επίδομα για περισσότερο από 12 συνεχόμενους μήνες και ότι ουδείς άνεργος επιδοτείται για περισσότερους από 16 μήνες μέσα σε μια τετραετία. Κλείνει και η δεύτερη παρένθεση.

Είπαμε πιο πάνω ότι το όριο φτώχειας ορίζεται ως το 60% του ετήσιου μέσου εισοδήματος. Συνεπώς, όσο η χώρα βρίσκεται σε ύφεση και μειώνεται το ΑΕΠ, τόσο μειώνεται και το όριο φτώχειας. Το πρόβλημα είναι πως μπορεί το ΑΕΠ να έχει μειωθεί κατά 35% τα τελευταία χρόνια αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι έχει μειωθεί αντίστοιχα και το κόστος ζωής. Ίσως, μάλιστα, να είναι αληθέστερο το ότι το κόστος ζωής αυξήθηκε, αν συνυπολογίσουμε τις συνεχείς αυξήσεις των έμμεσων και άμεσων φόρων, από ΦΠΑ μέχρι ΕνΦΙΑ. Αν εφαρμόσουμε ως όριο φτώχειας όχι εκείνο που ίσχυε το 2010 (η καλύτερη χρονιά από πλευράς ΑΕΠ) αλλά το 2005 (δηλαδή, 5.650 ευρώ ετησίως ή 471 μηνιαίως), θα διαπιστώναμε ότι το 42,2% του πληθυσμού θα ζούσε ή θα κινδύνευε να βρεθεί κάτω από τα όρια της φτώχειας. Αν δεν ανατριχιάσατε ακόμη, θα το πω με άλλα λόγια: το 42,2 του πληθυσμού, ήτοι σχεδόν ένας στους δυο συμπολίτες μας, ζη με λιγώτερα από 471 μηνιαίως.

Οι πίνακες της ΕΛΣΤΑΤ δείχνουν κάποια μικρή βελτίωση στον τομέα της ανεργίας, αφού από τα στοιχεία τους προκύπτει ότι οι άνεργοι το 2013 αντιστοιχούσαν στο 27,5% του ενεργού πληθυσμού ενώ το πρώτο τρίμηνο του 2016 αυτό το ποσοστό υποχώρησε στο 24,9%. Δυστυχώς, η κατάσταση δεν είναι τόσο ρόδινη, αφού η επέκταση των ελαστικών μορφών εργασίας (τρίωρα, τετράωρα κλπ) και των "ωφελούμενων" (πεντάμηνα ή επτάμηνα voucher κλπ) δεν σημαίνουν πρακτικά μείωση της ανεργίας αλλά ανακύκλωσή της. Εκεί όπου κάποτε δούλευε κάποιος κανονικά και πληρωνόταν ανθρώπινα (ας πούμε), σήμερα δουλεύουν από λίγες ώρες δυο ή τρία άτομα και αμείβονται με ψίχουλα.

Η πικρή αλήθεια για την φτώχεια και την ανεργία βρίσκεται στην διαπίστωση ότι το 18,1% του ενεργού πληθυσμού (18-60 ετών) ζη σε νοικοκυριά όπου δεν υπάρχει εργαζόμενος. Σχεδόν ένας στους πέντε από τους συμπολίτες μας που μπορούν να δουλέψουν, ανήκουν σε οικογένειες των οποίων όλα τα μέλη είναι άνεργοι! Σχεδόν ένας στους πέντε... πάνω από ένα εκατομμύριο άνθρωποι μπορούν και θέλουν να δουλέψουν αλλά υποχρεώνονται να ζουν σε σπίτια όπου στο τέλος του μήνα δεν μπαίνει κανένας μισθός...

Θα μπορούσαμε εδώ να ρίξουμε μια ματιά και πίσω από τους αριθμούς. Για παράδειγμα, κάποιος ο οποίος δουλεύει κανονικά και αμείβεται με τον βασικό μεικτό μισθό των 586 ευρώ, βάζει κάθε μήνα στην τσέπη του σκάρτο πεντακοσάρικο. Αν ζη μόνος του, δεν θεωρείται φτωχός. Προφανώς, με το πεντακοσάρικο τρώει κανονικά, ντύνεται αξιοπρεπώς, συντηρεί το σπίτι του, τακτοποιεί τους λογαριασμούς του για νερό, ρεύμα κλπ, είναι συνεπής με τις φορολογικές του υποχρεώσεις και του περισσεύουν και λεφτά για τα εισιτήρια του λεωφορείου με το οποίο πάει στην δουλειά του. Αρκεί το σπίτι να είναι δικό του, να είναι λιτοδίαιτος, να μη πίνει ο,τιδήποτε εκτός από νερό τής βρύσης, να μη καπνίζει, να μην έχει αυτοκίνητο και, κυρίως, να μην αρρωστήσει.

"Η φτώχεια είναι η χειρότερη μορφή βίας" (Μαχάτμα Γκάντι)

Κι ενώ η κατάσταση είναι ακριβώς έτσι, η κυβέρνηση δηλώνει αισιόδοξη διότι κατάφερε να βγάλει τετραπλάσιο πρωτογενές πλεόνασμα από εκείνο που προβλεπόταν στον προϋπολογισμό, καμαρώνει που δημοσιεύματα ξένων εφημερίδων εξαίρουν την πορεία την οποία ακολουθεί η χώρα (**), θεωρεί ότι οι καταρρακωμένοι πολίτες έχουν περιθώρια να πληρώσουν αυξημένους φόρους στα καύσιμα και ειδικούς φόρους στον καφέ και στο κρασί. Επίσης, αυτή η κυβέρνηση της αριστεράς εκτιμά πως για την κατάντια αυτού του τόπου φταίνε οι ανάπηροι, οι πολύτεκνοι, οι μονογονεϊκές οικογένειες και οι άνεργοι, οπότε δικαιούται να βάλει στο στόχαστρο τα επιδόματά τους. Κατά τα άλλα,δεν υπάρχει λόγος να οργανωθούμε και να ξεσηκωθούμε διότι υπάρχουν το "ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα" και τα κουπόνια τής Φωτίου. Άφεριμ!

Κλείνω με μια απορία, η οποία θα με σκάσει αν δεν την διατυπώσω. Με ποια διεστραμμένη λογική η κυβέρνηση αποφάσισε ότι τα επιδόματα των πολυτέκνων, των αναπήρων κλπ πρέπει να υπόκεινται σε εισφορά αλληλεγγύης; Σε ποιόν ακριβώς θα σταθεί αλληλέγγυος ένας ανάπηρος ή ένας πατέρας με τέσσερα παιδιά; Στον Σώυμπλε, στον Ντράγκι ή στην Λαγκάρντ; Μωραίνει Κύριος αριστερόν ον βούλεται απολέσαι...


---------------------------------------
(*) "Μόλις 158.000 από 1,3 εκατομμύρια ανέργους παίρνουν επίδομα ανεργίας", Καθημερινή, 4/5/2014.

(**) "Yes, really: Greece surprises with economic growth", Financial Times, 12/8/2016. Αν και τα ίδια ακριβώς γράφονταν κι έναν χρόνο νωρίτερα: "Greek economy in surprise return to growth", BBC, 13/8/2015. Όπως και δυο χρόνια νωρίτερα: "Greece growing again, Italy back in recession", the Guardian, 14/11/2014. Προφανώς, υπάρχουν και εκτός Ελλάδος "έγκυροι" και "έγκαιροι".

Όταν κατουράς στη θάλασσα, θα το βρεις στο αλάτι

 Όταν κατουράς στη θάλασσα, θα το βρεις στο αλάτι

Ελλείψει χρόνου σήμερα, η κε του μπλοκ καταφεύγει στην εύκολη λύση της αντιγραφής. Είναι όμως ένα κείμενο, που ήθελα να αντιγράψω και να βάλω, ούτως ή άλλως. Πρόκειται για τον πρόλογο του Μ. Λεάνη στο βιβλίο "αριστερά και ποδόσφαιρο - εντός και εκτός γηπέδων", που είναι ο δεύτερος τόμος του βιβλίου "το ποδόσφαιρο και η αριστερά - ιστορίες μέσα και έξω από τα γήπεδα".
Στο εισαγωγικό σημείωμα μαθαίνουμε μεταξύ άλλων πως ο Κώστας Κάππος αγάπησε όσο λίγοι το ποδόσφαιρο και ότι μιλούσε για ένα λαϊκό άθλημα, που ήταν πάντα δίπλα στο λαό, σε εύκολες και δύσκολες στιγμές. Κάθε Κυριακή είχε ένα μικρό ραδιόφωνο δίπλα του για να ακούει τους αγώνες κι ήταν Απολλωνιστής, γιατί ο Αλαμάνος παραχωρούσε στο κόμμα τη Ριζούπολη για εκδηλώσεις στα χρόνια της μεταπολίτευσης!

Εμένα πάντως ο μικρός Κάππος μου κάνει για γάβρος (αν αυτό έχει κάποια σημασία). Κι ο δεύτερος τόμος (τον πρώτο δεν τον έχω διαβάσει) είναι κατά τη γνώμη μου κάπως προχειρογραμμένος και (για αυτό) κακογραμμένος -αλλά αυτό μπορεί να οφείλεται και στη συμμετοχή του (ακόμα πιο) μικρού Κάππου, του εγγονού του Κώστα, που συμμετέχει στο βιβλίο και έχει το όνομά του, δίπλα σε αυτό του πατέρα του. Οπότε ας είμαστε επιεικείς...

Ο Μιχάλης Λεάνης έχει γράψει το πιο ωραίο κείμενο του τόμου (για τη Σκουάντρα Ατζούρα του 82' και την εργατική τάξη που πάει στον παράδεισο). Αλλά η πραγματική αποκάλυψη είναι ο πρόλογός του, όπου λέει τα πράγματα με το όνομά τους. Και δεν ξέρω πόσοι από τους αναγνώστες της ΕφΣυν (που μοίραζε ως ένθετο το βιβλίο, πριν από λίγες μέρες) θα έμειναν ευχαριστημένοι από όσα διάβασαν εκεί (αν έκαναν τον κόπο να τα διαβάσουν και να τα καταλάβουν πραγματικά).
Καλή ανάγνωση

Ωχ! Θα είμαι ειλικρινής. Ούτε το ποδόσφαιρο στη σύγχρονη εκδοχή του με ενθουσιάζει ούτε η Αριστερά. Και τα δύο έχουν πάψει από καιρό να με συγκινούν πνευματικά.

Ο "καταραμένος" Αμερικανός συγγραφέας Ρέιμοντ Κάρτερ σε ένα διήγημά του αναρωτιέται: "Για τι πράγμα μιλάμε όταν μιλάμε για την αγάπη;". Παραφράζοντάς τον αναρωτιέμαι κι εγώ με τη σειρά μου: "Για τι πράγμα μιλάμε όταν μιλάμε για την Αριστερά;".

Έχει καταντήσει πραγματικά ανυπόφορα ενοχλητικό και κουραστικό ο καθένας να παίζει με την Αριστερά όπως τα μικρά παιδιά με την πλαστελίνη και να της δίνει σχήμα και μορφή ανάλογα με τα συμφέροντα που θέλει να υπηρετήσει και κατά συνέπεια να εξυπηρετήσει. Τουλάχιστον τους πιτσιρικάδες τους διακρίνει μια αθωότητα, στους ενηλίκους απουσιάζει.

Ακούω, διαβάζω για την Αριστερά και βγάζω καντήλες. Τα ίδια συμπτώματα εμφανίζονται όταν βλέπω ποδοσφαιριστή που αγωνίζεται σε υψηλό επίπεδο και δεν μπορεί να κοντρολάρει ή να ντριμπλάρει.

Παραδοσιακά η χωροταξική τοποθέτηση μιας παράταξης στο Κοινοβούλιο καθόριζε και την ιδεολογική της βάση. Αλλά αυτό δεν είναι αρκετό, ούτε το ζητούμενο. Μια παράταξη θα πρέπει να έχει ταυτότητα. Ποια είναι η ταυτότητα της Αριστεράς σήμερα;

Για μένα δεν υπάρχει. Αν την έχασε ή της την έκλεψαν ποσώς με ενδιαφέρει. Συμβιβασμένη και μίζερη όπως έχει καταντήσει ας αναζητήσει τα απολεσθέντα στο πλησιέστερο αστυνομικό τμήμα. Ούτε και πρόκειται να μπω σε ατέρμονες συζητήσεις για τη μετάλλαξη της Αριστεράς σε σοσιαλδημοκρατικά μορφώματα. Με τα λίγα δε φτιάχνεις τα πολλά, με τα "περίπου" δεν ξεθεμελιώνεις το όλο.

Ο θυμόσοφος Χαρίλαος Φλωράκης το διατύπωσε πιο λαϊκά: "Όταν κατουράς στη θάλασσα, θα το βρεις στ' αλάτι". Με τη σημερινή μας τραυματική εμπειρία της "πρώτης φοράς Αριστερά" στα καθ' ημάς και αφού προηγήθηκαν ανάλογες περιπτώσεις στην αλλοδαπή, άντε να βρεθεί ένας πραγματικός ριζοσπάστης να του πει πως είχε άδικο.

Ποια Αριστερά, ρε παιδιά; Ειλικρινά δεν καταλαβαίνω τι μου λέτε. Δεν καταλαβαίνω για τι πράγμα μιλάτε! Να συζητήσω με έναν δημοκράτη, με έναν φιλελεύθερο, έστω κι αν διαφωνώ ριζικά μαζί του, να καταλάβω τι μου λέει. Αλλά να συζητώ με έναν αριστερό και να χρειάζεται να μου εξηγήσει τι θέλει να πει, ε, αυτό δεν είναι ιδεολογία! Πώς είναι δυνατόν το ασαφές να παράξει κίνημα;

Αντίθετα, αντιλαμβάνομαι απόλυτα αυτό που μου διηγείται η ιστορία: ότι ο ρόλος της "Αριστεράς" ήταν συγκεκριμένος. Τράβα από δω τράβα από κει να μη φτάσουμε στο σοσιαλισμό. "Να φτιάξουμε κάτι ωραίο, να 'χουν όλοι δίκιο!" Αλλά έτσι προκοπή δεν κάνεις! Προκοπή κάνεις μόνο αν έρθει ανάποδα ο ντουνιάς, όπως έλεγε κι ο μπαρμπα-Κώστας, ο Βάρναλης.

Αν με συγκίνησε κάτι στον πρώτο τόμο αυτού του βιβλίου και δέχτηκα με ικανοποίηση την πρόσκληση του αγαπημένου μου Θανάση Κάππου να συμμετάσχω στον δεύτερο, ήταν ότι οι άνθρωποι-αθλητές που συναντούσες στις γραμμές του πρώτου τόμου ήταν ριζοσπάστες αριστεροί (αυτούς τους καταλαβαίνω) ή κομμουνιστές. Είδη προς εξαφάνιση δηλαδή, με τα σημερινά δεδομένα. Μια εξαφάνιση την οποία επιδιώκει πλέον, πολύ πιο συγκροτημένα, το παγκόσμιο καπιταλιστικό σύστημα, εκμεταλλευόμενο -το δίχως άλλο- τα λάθη, τις παραλείψεις, τις καθυστερήσεις της κομμουνιστικής Αριστεράς.

Δεν είναι τυχαία η επιλογή για αναζωπύρωση της θεωρία των "δύο άκρων" και της "εξίσωσης φασισμού-κομμουνισμού" από πλευρά του συστήματος. Θεωρία κατάπτυστη την οποία η "Αριστερά" του σήμερα ή την αποκρούει χαλαρά ή, ακόμα χειρότερα, αναγνωρίζει και κάποια δίκαια σε αυτήν.

Θα ήταν λοιπόν γόνιμο αν καταλαβαίναμε ότι κύρια επιδίωξη του συστήματος είναι να "τσακίσει" την αναζωπύρωση του διεθνούς κομμουνιστικού κινήματος και να ξεμπερδεύει μαζί του μια και καλή, ώστε να μην υπάρχει περίπτωση να απειληθεί ξανά η εξουσία του. Γιατί μόνο μια κομμουνιστική Αριστερά μπορεί, είναι ικανή, να παράξει αθλητές σκεπτόμενους, φωτεινές προσωπικότητες, σαν αυτές που φιλοξενούν οι σελίδες του βιβλίου. Σε κάθε άλλη περίπτωση θα μιλάμε για μουσειακό είδος.

Η βαριά βιομηχανία του ποδοσφαίρου, η κυριαρχούμενη από τα μονοπώλια, τους ζάπλουτους σεΐχηδες, τα στοιχηματικά τραστ, τους χορηγούς έχει ανάγκη από αθλητές πειθήνιους και υποτακτικούς. Να καταναλώνουν την ενέργειά τους μόνο στις τέσσερις γραμμές του γηπέδου. Να αποτελούν πρότυπο σαν ποδοσφαιριστές, να τους θαυμάζουν για τα σουτ τους, τις κεφαλιές, τις ντρίμπλες! Μέχρι εκεί! Άντε και για τα μαλλιά τους, για τα τατουάζ τους και τις μοντέλες που κυκλοφορούν με ή χωρίς πινακίδες, έτσι ώστε να εξυπηρετηθεί το παγκόσμιο lifestyle, να βγάλει και αυτό ένα κέρδος και τίποτα περισσότερο! Να κάνουν και καμιά αγαθοεργία, κάποια φιλανθρωπία ώστε να φαίνονται καλά παιδιά. Με το "ό,τι προαιρείσθε", όμως, ο κόσμος δεν αλλάζει.

Ας αφήσουμε λοιπόν τα "περίπου", τα "ίσως" και τα "ενδεχομένως". Μόνο η ανασυγκρότηση μιας κομμουνιστικής Αριστεράς και η επαναφορά της στο προσκήνιο είναι ικανή να εμπνεύσει νέους αθλητές με ανατρεπτικές αξίες. Να δημιουργήσει τις προϋποθέσεις για κινήματα στον αθλητισμό, που θα διεκδικήσουν ουσιαστικά το δικαίωμα όλων στην άθληση!

Πριν οι λέξεις ενηλικιωθούν και γίνουν φράσεις γι' αυτόν τον πρόλογο, με επισκέφτηκε εντελώς αναπάντεχα ένα βράδυ το τραγούδι του Φραντσέσκο Ντε Γκρεγκόρι "η ποδοσφαιρική φουρνιά του 68'" (la leba calcistica della classe 68') από το αριστουργηματικό άλμπουμ με τον τίτλο Τιτανικός (Titanic)!

Το κομμάτι γράφτηκε για τον Μπρούνο Κόντι της Ρόμα, παιδί λαϊκό της Αριστεράς. Ένα μήνα μετά την κυκλοφορία του τραγουδιού ο Κόντι θα στεφθεί παγκόσμιος πρωταθλητής με τη Σκουάντρα Ατζούρα! Το αγόρι με τις στενές πλάτες, που φορά το νούμερο εφτά, όπως αναφέρεται στους στίχους του τραγουδιού!

Όλο το νόημα, ο καρπός του τραγουδιού, βρίσκεται στο ρεφρέν, εκεί που λέει "τον ποδοσφαιριστή τον ξεχωρίζεις από το θάρρος, από τον αλτρουισμό κι από τη φαντασία"!

Το ποδόσφαιρο που θα μας εμπνεύσει, οι ποδοσφαιριστές που θα γίνουν στίχοι στα χείλη όλων, λείπουν ταξίδι. Άγνωστο πότε θα επιστρέψουν!

Η νύχτα καμπουριάζει τυλιγμένη στα αστέρια. Νυχτώνει αργά αργά. Νυχτώνει στο ποδόσφαιρο, νυχτώνει στην Αριστερά!
Θαρρώ όμως πως αλλάζει το φεγγάρι! Μακάρι...

Αύγουστος 2016, Αρμένοι - Ρέθυμνο

ΕΣΣΔ: Το «φάντασμά» της πλανάται πάνω από την καπιταλιστική Ρωσία

Ενα τέταρτο του αιώνα μετά την διάλυσή της η ΕΣΣΔ «στοιχειώνει» τα όνειρα της ολιγαρχικής «ελίτ»

Η δημοσκόπηση που πραγματοποίησε το Πανρωσικό Κέντρο Μελέτης της Κοινής Γνώμης (VITSIOM) με αφορμή την συμπλήρωση 25 χρόνων από το δημοψήφισμα της 17 Μάρτη του 1991 με μοναδικό ερώτημα την διατήρηση ή όχι της ΕΣΣΔ, τα αποτελέσματα της οποίας δημοσιεύθηκαν χθές, ανήμερα της επετείου, επιβεβαίωσε την παγιωμένη, πλέον και από πλήθος άλλες σχετικές έρευνες, της θετικής γνώμης των σημερινών Ρώσων για το σοσιαλιστικό παρελθόν τους.

Ταυτόχρονα, έμμεσα στην προκειμένη περίπτωση αλλά σαφέστατα, δείχνει και το τί σκέφτονται σήμερα οι Ρώσοι για τον παλινορθωμένο καπιταλισμό.

Σύμφωνα λοιπόν με τα στοιχεία της δημοσκόπησης, 25 χρόνια μετά το δημοψήφισμα του 1991, η μεγάλη πλειοψηφία των Ρώσων θα απαντούσε και πάλι υπέρ της διατήρησης της ΕΣΣΔ.

Στις 17 Μάρτη του 1991 και σύμφωνα με τα αποτελέσματα της κεντρικής επιτροπής του δημοψηφίσματος, το 76% των πολιτών της ΕΣΣΔ ψήφισε υπέρ της διατήρησής της (71% στην Ρωσική Σοσιαλιστική Ομοσπονδιακή Σοβιετική Δημοκρατία), ενώ, υπέρ του «Ναι» θα ψήφιζε σήμερα το 64% των ερωτηθέντων, και του «Οχι» θα ψήφιζε μόλις το 20%.

Συγκέντρωση υπέρ του «Ναι» τον Μάρτη του 1991

Σημαντική είναι η θετική επίδραση της ΕΣΣΔ στις πολύ νεανικές ηλικίες, αφού, υπέρ της διατήρησης θα ψήφιζε το 47% των ερωτηθέντων από 18 – 24 ετών. Το αντίστοιχο ποσοστό φτάνει το 76% στις ηλικίες από 60 ετών και άνω. Να σημειωθεί, ωστόσο, ότι οι μεγαλύτερες ηλικίες έχουν ατομική πείρα από την ΕΣΣΔ και οι συγκρίσεις είναι πιο «εύκολες» σε σχέση με τις μικρές ηλικίες, οι οποίες, επιπλέον, μεγαλώνουν σε ένα κλίμα ανοιχτής ή λανθάνουσας αποδόμησης της ΕΣΣΔ – έως και ανοιχτής συκοφάντησης – μέσω του εκπαιδευτικού συστήματος και των συστημικών ΜΜΕ.

Ως υπεύθυνους για την μη υλοποίηση της βούλησης των λαών της ΕΣΣΔ όπως εκφράστηκε στο δημοψήφισμα του ’91 – μη υλοποίηση που επιτάχυνε εξαιρετικά την διάλυση της ΕΣΣΔ τον Δεκέμβρη του ίδιου χρόνου – οι ερωτηθέντες θεωρούν τους εσωτερικούς παράγοντες.

Ετσι, η πλειοψηφία των ερωτηθέντων θεωρεί ως βασικό υπαίτιο αυτής της μη υλοποίησης τον τελευταίο ηγέτη της ΕΣΣΔ, Μ. Γκορμπατσόφ (27%) και τις σοβιετικές αρχές (17%).

Το συγκεκριμένο αποτέλεσμα επιβεβαιώνει παλαιότερα δημοσκοπικά ευρήματα, σύμφωνα με τα οποία, οι Ρώσοι θεωρούν ως το πλέον αρνητικό αποτέλεσμα της θητείας του Γκορμπατσόφ, ακριβώς την διάλυση της ΕΣΣΔ.

Ακολουθεί ο Γιέλτσιν με 13%, ενώ οι ΗΠΑ και γενικά η Δύση θεωρούνται υπεύθυνες μόλις για το 2% των ερωτηθέντων.

Για την Γιούλια Μπασκάκοβα, επικεφαλής ερευνών της Διεύθυνσης Κοινωνιολογικών – Πολιτικών Ερευνών του «VITSIOM», τα αποτελέσματα της έρευνας δείχνουν, ότι «η ευρέως διαδεδομένη ιδέα της καθολικής νοσταλγίας για την Σοβιετική Ένωση δεν είναι υπερβολή».

Προσθέτει ότι βασικοί φορείς αυτής της νοσταλγίας είναι οι άνθρωποι που ψήφισαν υπέρ της διατήρησης της ΕΣΣΔ ένα τέταρτο του αιώνα πριν και οι οποίοι, όπως και τότε, κατηγορούν τον Γκορμπατσόφ γι’ αυτό. Πρόκειται για ηλικιωμένους ανθρώπους, για τους οποίους η λέξη «σοβιετικό» παραπέμπει στην «τάξη», το «δίκαιο» και την «σταθερότητα».

Σημειώνει επίσης ότι για την σημερινή νεολαία, τα παιδιά της «γενιάς» του δημοψηφίσματος, η ΕΣΣΔ είναι ένα θεωρητικό σχήμα, γνωστού, κυρίως, μέσω των αφηγήσεων των γονιών τους. «Οι ιδέες τους σχετικά με τα χαρακτηριστικά του σοβιετικού συστήματος χαρακτηρίζονται από την ιδιαίτερα ζεστή και ωραία αίσθηση του ανήκειν σε μια υπερδύναμη και των ονείρων για κοινωνικό κράτος». Αλλά και από αρνητικά χαρακτηριστικά «όπως οι ελλείψεις, η απουσία καταναλωτικών αγαθών και οι τωρινές συνήθεις ελευθερίες». «Για τα παιδιά αυτά, η ΕΣΣΔ αποτελεί μια ιστορική σελίδα που γύρισε».

«Λοιπόν, πώς ζείτε στον καπιταλισμό;» – Προπαγανδιστική καμπάνια το 2010 για τα 140 χρόνια από την γέννηση του Λένιν

Φυσικά, οι ερμηνείες της κας Μπασκάκοβα για την ελκυστικότητα της ΕΣΣΔ στις σημερινές, νέες γενιές των Ρώσων που δεν την έζησαν αντανακλούν σε μεγάλο βαθμό τις κυρίαρχες «επιθυμίες» της ρωσικής αστικής τάξης. Διότι, ανεξάρτητα από τα προβλήματα και τις στρεβλώσεις της σοσιαλιστικής οικοδόμησης που επιχείρησε η ΕΣΣΔ, είναι όντως πολύ δύσκολο να «εξηγηθεί» σήμερα, προπαγανδιστικά, πώς μια χώρα του μεγέθους της Ρωσίας, η οποία ακόμα ζεσταίνεται, πίνει νερό και μετακινείται με τις υποδομές… της ΕΣΣΔ, 25 χρόνια μετά την διάλυσή της είναι «καλύτερη» από την τελευταία, επειδή τώρα έχει – απλησίαστες λόγω κόστους για τους περισσότερους – ξένες μάρκες ρούχων, καλλυντικών και αυτοκινήτων. Οσο για τις «συνήθεις ελευθερίες», μόνο ως πικρό «ανέκδοτο» ακούγονται σε συνθήκες πλήρους αστικής εξουσίας και επιθετικότητας του κεφαλαίου.

1991: Από το δημοψήφισμα του Μάρτη, στην διάλυση του Δεκέμβρη

Το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος για την διατήρηση ή όχι της ΕΣΣΔ στις 17 Μαρτίου 1991 ήταν συντριπτικό υπέρ του «Ναι» με 76%. Ωστόσο, πολύ γρήγορα έγινε φανερό ότι η ηγεσία του ΚΚΣΕ δεν είχε καμία διάθεση να το σεβαστεί. Στην πράξη προωθήθηκε ένα είδος «χαλαρής» ομοσπονδίας που ουσιαστικά θα σήμαινε την διάλυση της ΕΣΣΔ. Στις 20 Αυγούστου είχε προγραμματιστεί η υπογραφή της σχετικής «Ενωσιακής Συνθήκης».

Η απεγνωσμένη και καταδικασμένη – διότι έγινε από τα πάνω – προσπάθεια να διασωθεί η ΕΣΣΔ έλαβε χώρα τον Αύγουστο του 1991 από την αυτοονομαζόμενη «Κρατική Επιτροπή Εκτακτης Κατάστασης» (ΚΕΕΚ), στην οποία συμμετείχαν ηγετικά στελέχη του κράτους και του κόμματος (ο αντιπρόεδρος Γκενάντι Γιανάγεφ, ο πρωθυπουργός Βαλεντίν Πάβλοφ, ο πρώτος αναπληρωτής πρόεδρος του Συμβουλίου Αμυνας Ολέγκ Μπακλάνοφ, ο υπουργός Αμυνας στρατάρχης Ντμίτρι Γιάζοφ, ο υπουργός Εσωτερικών Μπορίς Πούγκο, ο πρόεδρος της Επιτροπής Κρατικής Ασφάλειας Βλαντίμιρ Κριουτσκόφ, ο πρόεδρος της Ενωσης Βιομηχανικών Επιχειρήσεων Αλεξάντρ Τιζιακόφ και ο πρόεδρος της Αγροτικής Ενωσης Βασίλι Σταροντούμπτσεφ) ενώ δεν εντάχθηκαν, αλλά υποστήριξαν δημόσια τους στόχους της το μέλος του Πολιτικού Γραφείου και γραμματέας της ΚΕ του ΚΚΣΕ Ολέγκ Σένιν, ο αναπληρωτής υπουργός Αμυνας και ανώτατος διοικητής των χερσαίων δυνάμεων Βαλέρι Μπόλντιν, ο αρχηγός της φρουράς του Προέδρου Γιούρι Πλεχάνοφ, ο αρχηγός διεύθυνσης της Κα-Γκε-Μπε Βιατσεσλάβ Γκενεράλοφ και άλλοι («Ριζοσπάστης»).

Την ήττα της ΚΕΕΚ ακολούθησαν διώξεις και φυλακίσεις των μελών της.

Αύγουστος 1991

Τον Αύγουστο του 1991, η Λετονία και η Εσθονία κήρυξαν την απόσχισή τους από την ΕΣΣΔ, ακολουθώντας το παράδειγμα της Λιθουανίας το 1990. Στις 8 Δεκεμβρίου 1991, οι πρόεδροι της Ρωσίας, της Ουκρανίας και της Λευκορωσίας υπέγραψαν τις συμφωνίες Μπελοβέζκ με τις οποίες διαλύθηκε και τυπικά η ΕΣΣΔ, δημιουργώντας, ταυτόχρονα, την Κοινοπολιτεία των Ανεξάρτητων Κρατών (ΚΑΚ).

Ακολουθεί ο αναλυτικός πίνακας της δημοσκόπησης, η οποία διεξήχθη στις 5 και 6 Μάρτη 2016, σε δείγμα 1.600 ερωτηθέντων, σε 46 περιοχές της Ρωσίας. Το στατιστικό λάθος δεν ξεπερνά το 3,5%.

Αν το δημοψήφισμα για την διατήρηση της ΕΣΣΔ διενεργούνταν σήμερα, πώς θα απαντούσατε στην εξής ερώτηση: «Θεωρείτε ή όχι απαραίτητη την διατήρηση της Ενωσης Σοβιετικών Σοσιαλιστικών Δημοκρατιών ως μια ανανεωμένη ομοσπονδία ισότιμων, κυρίαρχων δημοκρατιών, οι οποίες θα εγγυώνται πλήρως τα δικαιώματα και τις ελευθερίες του ατόμου ανεξαρτήτως εθνικότητας;» (κλειστή ερώτηση, μία απάντηση, %)
	Ολες οι απαντήσεις	18-24 ετών	25-34 ετών	35-44 ετών	45-59 ετών	60 ετών και άνω
Ναι	64	47	51	65	70	76
Οχι	20	24	25	20	19	13
Δυσκολεύομαι να απαντήσω	16	29	24	15	12	11

Η συντριπτική πλειοψηφία των κατοίκων της Σοβιετικής Ένωσης ψήφισαν υπέρ της διατήρησης της Σοβιετικής Ένωσης, αλλά η απόφαση αυτή δεν υλοποιήθηκε και η Σοβιετική Ένωση έπαψε λίγους μήνες αργότερα να υπάρχει. Ποιος, κατά την γνώμη σας, είναι υπεύθυνος για το γεγονός ότι το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος δεν υλοποιήθηκε; (ανοιχτή ερώτηση, ελεύθερος αριθμός απαντήσεων, αναφέρονται οι απαντήσεις που δόθηκαν από όχι λιγότερο του 1% των ερωτηθέντων)
	Ολες οι απαντήσεις
Εσωτερική επιρροή
Γκορμπατσόφ / ομάδα Γκορμπατσόφ	27
Ανώτατη εξουσία / βουλευτές / Κυβέρνηση	17
Γιέλτσιν / ομάδα Γιέλτσιν	13
Οι συμμετέχοντες της συνάντησης στο δάσος του Μπελοβέζκ / Οι ηγέτες των κρατών της ΚΑΚ (σσ Κοινοπολιτεία Ανεξάρτητων Κρατών, ο «διάδοχος» της ΕΣΣΔ)	3
Πολιτική («εσωτερική πολιτική διαπάλη»)	2
Είχε έρθει η ώρα («οικονομική κατάσταση της ΕΣΣΔ», «η ζωή φταίει για όλα», «ιστορική διαδικασία», «οι συνθήκες»)	1
Πολιτική Σοβιετικής Περιόδου (Αντρόποφ, Σεβαρνάτζε, Κούτσμα, Χρουσόφ, Μπρέζνιεφ, Λουκασένκο, Ναζαρμπάγιεφ)	1
Αλλά πρόσωπα που είχαν συμφέρον («ενδιαφερόμενες ελίτ», «ολιγάρχες»)	1
Αλλο	2
Εξωτερική επιρροή
ΗΠΑ και Δυτικές χώρες («επίδραση των διεθνών σχέσεων», «πίεση από το εξωτερικό»)	2
Καμία ευθύνη	1
Δυσκολεύομαι να απαντήσω

Ολυμπιακά παραμύθια

(1) Ο κότινος
(2) Οι μεταγραφές
(3) Οι δωροδοκίες των αθλητών...
(4) ...και οι δωροληψίες των πάντων
(5) Η φάμπρικα των αρματοδρομιών
(6) Η ξεφτίλα των διανοουμένων
(7) Ευ αγωνίζεσθαι
(8) Η ολυμπιακή ειρήνη
(9) Η πολιτική εκμετάλλευση
(10) Η σύγχρονη εμποροπανήγυρη

πηγη Cogito ergo sum

 Μισθωτή σκλαβιά στις εργατικές «φυτείες» της Ελλάδας

ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΘΕΟΔΩΡΟΠΟΥΛΟΣ  

Μισθωτή σκλαβιά στις εργατικές «φυτείες» της Ελλάδας

Τα νούμερα οργίζουν. Ειδικά όταν αφορούν ανθρώπους. Τους σύγχρονους σκλάβους. Κρίκους μιας αλυσίδας άγριας εκμετάλλευσης. Χωρίς μέλλον, χωρίς δικαιώματα, χωρίς ελπίδες και όνειρα.
Άνθρωποι κάθε ηλικίας ολοένα και περισσότερο πουλάνε την εργατικής τους δύναμη για «ψίχουλα».
 
Στο στόχαστρο δανειστών, μνημονιακών κομμάτων και εργοδοτών βρίσκεται η συμπίεση του μεροκάματου και η διάλυση των εργατικών δικαιωμάτων.

Ανταγωνιστικότητα, κέρδος, μείωση μισθών, το τρίπτυχο της καπιταλιστικής «ευημερίας», γίνεται μόνιμη θηλιά για εκατοντάδες χιλιάδες εργαζομένους.

Τα στοιχεία του τελευταία οκταμήνου στην ελληνική αγορά εργασίας, αποτυπώνουν τη δεινή κατάσταση στην οποία έχει περιέλθει μεγάλο κομμάτι της εργατικής τάξης της χώρας.
 
Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία του συστήματος «Εργάνη» στο πρώτο οκτάμηνο του έτους:

• Πάνω από το 43% των εργαζόμενων στον ιδιωτικό τομέα, που είναι ασφαλισμένοι στο ΙΚΑ και προσλήφθηκαν το 2015, αμείβονται με μηνιαίες αποδοχές έως 400 ευρώ.
• Το 52,12% των θέσεων εργασίας αφορά ελαστική απασχόληση και μόλις το 47,88% πλήρη απασχόληση. Μάλιστα τον περασμένο Αύγουστο το ποσοστό της μερικής απασχόλησης στις νέες προσλήψεις αυξήθηκε στο 53,33%, ενώ οι θέσεις πλήρους απασχόλησης περιορίστηκαν στο 46,67% του συνόλου των νέων θέσεων.

Οι συμβάσεις μερικής απασχόλησης, με το μήνα, τη μέρα, την ώρα, εκ΄ περιτροπής «ανάλογα με τις ανάγκες» της επιχείρησης αυξάνονται με αλματώδη πρόοδο.

Την ίδια στιγμή από τον Ιούλιο του 2013 μέχρι τον Αύγουστο του 2016, έχουμε 159.314 μετατροπές συμβάσεων πλήρους απασχόλησης σε συμβάσεις μερικής απασχόλησης ή εκ περιτροπής εργασίας με την επιβολή κάθε μορφής ατομικών συμβάσεων και συνήθως κάτω από την απειλή της απόλυσης.
 
 Η μετατροπή των εργαζόμενων σε μερικώς απασχολούμενους έχει επιφέρει και ραγδαία μείωση των μισθών. Βάσει των επίσημων στοιχείων του ΙΚΑ:

— Πάνω από το 43% των εργαζόμενων στον ιδιωτικό τομέα, που είναι ασφαλισμένοι στο Ταμείο και προσλήφθηκαν το 2015, αμείβονται με μηνιαίες αποδοχές μεικτές αποδοχές έως 400 ευρώ. Τα καθαρά χρήματα που λαμβάνει ο εργαζόμενος είναι 360 ευρώ, κάτι λιγότερο από το επίδομα ανεργίας του ΟΑΕΔ.

— Άλλοι 209.546 εργαζόμενοι λαμβάνουν από 200 – 400 ευρώ το μήνα!

— Υπάρχει όμως και ένα ποσοστό εργαζομένων, της τάξης του 8,1% του συνόλου ή 143.715 εργαζόμενοι που εισπράττουν ποσά έως 200 ευρώ το μήνα!
Παράλληλα περίπου 500.000 άνθρωποι, βάσει εκτιμήσεων του υπουργείου Εργασίας, δουλεύουν σε συνθήκες «μαύρης» εργασίας με αποδοχές μέχρι 500 ευρώ, χωρίς καμία ασφάλιση και δικαίωμα.

Η συνεχιζόμενη «φτωχοποίηση» των εργαζομένων, που αναγκάζονται να δουλέψουν για εξευτελιστικές αποδοχές, κάτω από την απειλή της απόλυσης και τον κίνδυνο της ανεργίας, αποδεχόμενοι κάθε μορφή ευέλικτων σχέσεων εργασίας, για δανειστές, κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ και λοιπές μνημονιακές δυνάμεις, φαίνεται ότι δεν έχει πάτο.

Ήδη η επιτροπή των περιβόητων σοφών του κ. Κατρούγκαλου, εκτιμά ότι υπάρχουν περιθώρια για περαιτέρω μείωση του κατώτατου μισθού στην Ελλάδα. Έτσι η επιτροπή του «8 σοφών» στο τελευταίο πόρισμα της, προτείνει τη θέσπιση ενός υπο-κατώτατου μισθού από τον κατώτατο των 510 ευρώ για πλήρη απασχόληση! Πόσο πιο κάτω, θα τον καθορίσουν πίσω από τις κλειστές πόρτες.

Στην Ελλάδα των κ. Τσίπρα και Μητσοτάκη, χτίζονται οι νέες «φυτείες» της σύγχρονης εργασιακής σκλαβιάς…

Ημεροδρόμος

Οι ομαδικές απολύσεις στο πόρισμα των «ειδικών»

Οι ομαδικές απολύσεις στο πόρισμα των «ειδικών»

Μιλώντας την Κυριακή ο υπουργός Εργασίας στο Αθηναϊκό - Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων, είπε μεταξύ άλλων ότι «οι θέσεις του πορίσματος (σ.σ. της επιτροπής «ειδικών») είναι θετικές για την ελληνική πλευρά» και ειδικά για τις ομαδικές απολύσεις ισχυρίστηκε: «Λέει η επιτροπή ότι σε κάθε περίπτωση πρέπει να υπάρχει προηγούμενη έγκριση πριν θεωρηθεί ότι μπορούν να γίνουν οι απολύσεις. Και εν πάση περιπτώσει, η απόφαση του Δικαστηρίου, όποια κι αν είναι, θα μας αφήσει περιθώρια, ώστε να προστατέψουμε αποτελεσματικά τα δικαιώματα των εργαζομένων». Δεν είναι τυχαίο ότι ο υπουργός Εργασίας «ρίχνει τα φώτα» στο ζήτημα της διοικητικής έγκρισης των ομαδικών απολύσεων, το οποίο εν πολλοίς έχει πλέον τυπική σημασία, μετά την αναβάθμιση του Ανώτατου Συμβουλίου Εργασίας (ΣΕΑ) που έκανε η προηγούμενη κυβέρνηση με τη σύμφωνη γνώμη των «κοινωνικών εταίρων». Το ΣΕΑ έχει πλέον τον πρώτο λόγο στην έγκριση ή όχι των ομαδικών απολύσεων, εξετάζοντας κατά βάση με τυπικά κριτήρια (πληρότητα του φακέλου που καταθέτει η εργοδοσία, τήρηση της διαδικασίας διαβούλευσης κ.ά.), ώστε στη συνέχεια η επικύρωση της όποιας απόφασης από τον υπουργό να είναι μια καθαρά τυπική διαδικασία.

***

Οσα θέλει να κρύψει η κυβέρνηση βρίσκονται στην αγγλική έκδοση του πορίσματος της Επιτροπής, το οποίο σκόπιμα δεν έχει δοθεί ακόμα μεταφρασμένο στη δημοσιότητα. Εκεί διαβάζουμε «ύμνους» στις ομαδικές απολύσεις, καθώς η Επιτροπή τις χαρακτηρίζει «εργαλείο της ελευθερίας μιας επιχείρησης να προσαρμόζεται σε καταστάσεις ολικής ή μερικής παύσης των δραστηριοτήτων της, όσο και σε καταστάσεις οικονομικών δυσχερειών, που απαιτούν την αναδιοργάνωση και επείγοντα μέτρα μείωσης του κόστους». Κατά τα πρότυπα της Ευρωπαϊκής Οδηγίας 98/59/ΕΚ, η Επιτροπή προτείνει να εξαντλούνται όλα τα περιθώρια διαβούλευσης με τους συνδικαλιστικούς εκπροσώπους των προς απόλυση εργαζομένων, ώστε «να διερευνώνται όλες οι άλλες δυνατότητες ρύθμισης (όπως οι οικειοθελείς αποχωρήσεις, εσωτερική αντικατάσταση, ακύρωση των υπερωριών, επιμόρφωση των εργαζομένων), προκειμένου να μειωθεί ο αριθμός των απολύσεων». Ωστόσο, ορθά - κοφτά η Επιτροπή ξεκαθαρίζει ότι «η νομοθεσία δεν θα πρέπει να εμποδίζει απαραίτητα τις ομαδικές απολύσεις, αλλά μάλλον να επιβάλλει ορισμένες διαδικασίες», κυρίως στην κατεύθυνση της «μείωσης του κοινωνικού αντίκτυπου» των απολύσεων.

***

Η Επιτροπή συμφωνεί απόλυτα ότι η υπόθεση «Lafarge», που συζητάει το Δικαστήριο της ΕΕ, ανοίγει θέμα αύξησης των ορίων που ισχύουν σήμερα για τις ομαδικές απολύσεις, ως ποσοστό επί των εργαζομένων που απασχολεί μια επιχείρηση. Αυτή είναι μια ουσιαστική πλευρά του ζητήματος, έστω κι αν η κυβέρνηση προσπαθεί να την υποβαθμίσει, λέγοντας ότι για την ελληνική πραγματικότητα το όριο αφορά ελάχιστες επιχειρήσεις με μεγάλο αριθμό εργαζομένων. Οπως φάνηκε όμως στην περίπτωση των «Τσιμέντων Χαλκίδας» και της «Χαλυβουργίας», η μεγαλοεργοδοσία κάθε άλλο παρά αδιάφορη είναι για το συγκεκριμένο ζήτημα. Κατά τα άλλα, η Επιτροπή σχεδόν πανηγυρίζει, επειδή «το πρόβλημα που δημιουργήθηκε για τους εργοδότες από το βέτο της διοικητικής αρχής (...) έχει λυθεί με διάφορους τρόπους», μεταξύ αυτών και της «εσκεμμένης αμέλειας από την αρχή να εκδώσει απόφαση για την έγκριση ή όχι στις απολύσεις εντός της προθεσμίας που προβλέπεται» (!) Συνοψίζοντας, η Επιτροπή ισχυρίζεται ότι «το σημερινό ελληνικό σύστημα δεν εξαντλεί πλήρως τις δυνατότητες να λάβει μέτρα, προκειμένου να μετριαστούν οι συνέπειες των σχεδιαζόμενων ομαδικών απολύσεων» και εκεί βρίσκεται το ζουμί της πρότασής της.

***

Η Επιτροπή ζητάει «να υπάρχει ένα κοινό καθεστώς για όλα τα είδη των απολύσεων για οικονομικούς λόγους» και προτείνει ως «αντίβαρο» την παραπέρα ελαστικοποίηση της αγοράς εργασίας. Στο διά ταύτα προτείνει: «Σε περιόδους προσωρινών οικονομικών δυσκολιών, η εργασία μικρής διάρκειας μπορεί να αποτρέψει τις ομαδικές απολύσεις. Η εργασία για περιορισμένο χρόνο πρέπει να είναι ευέλικτη σύμφωνα με τις υπάρχουσες ανάγκες της επιχείρησης (...) Αυτό σημαίνει ότι η διάρκεια της καθημερινής ή εβδομαδιαίας εργασίας μειώνεται, ακόμη και σε μηδέν ώρες. Ο εργαζόμενος θα παίρνει επίδομα ανεργίας για τις ώρες που δεν θα μπορεί να δουλεύει (...) Η μέγιστη περίοδος εργασίας μειωμένου χρόνου μπορεί να καθοριστεί από τις εθνικές αρχές. Στη Γερμανία, είναι μεταξύ έξι μηνών και δύο ετών (...) ακόμη και σε επιχειρήσεις με έναν εργαζόμενο». Επομένως, η «απάντηση» στις απολύσεις είναι η εκ περιτροπής εργασία, η ημιαπασχόληση, η υποαπασχόληση, ακόμα και η «εργασία» για μηδέν ώρες τη βδομάδα! Και μάλιστα, με επιδότηση στον εργοδότη για να καταβάλλει μέρος του χαμένου μισθού στον υπό απόλυση εργαζόμενο, μέχρι να τον στείλει σπίτι του! Εύκολα αντιλαμβάνεται κανείς τι σημαίνει η πρακτική εφαρμογή ενός τέτοιου μέτρου, με δεδομένο ότι καμιά επιχείρηση δεν θα δυσκολευτεί να επικαλεστεί «οικονομικές δυσκολίες», για να δικαιολογήσει την πλήρη ανατροπή των εργασιακών σχέσεων στο όνομα τού να μην κάνει τάχα απολύσεις. Τόσο κοντά στις θέσεις της κυβέρνησης είναι το πόρισμα της Επιτροπής και τόσο ενάντια στα συμφέροντα και τις ανάγκες των εργαζομένων.

Φιέστες...

Φιέστες...

Ο ΣΥΡΙΖΑ και ο Αλ. Τσίπρας είχαν επιλέξει να ξεκινήσουν την «καριέρα» τους στην αστική διαχείριση με επίσκεψη στο Σκοπευτήριο της Καισαριανής, σ' αυτόν τον εμβληματικό για τους αγώνες του λαού ιστορικό χώρο. Ηταν το Γενάρη του 2015, που ο νεόκοπος τότε πρωθυπουργός κατέθετε επευφημούμενος από οπαδούς του κόμματός του λουλούδια στον τοίχο των 200 εκτελεσμένων κομμουνιστών. Τότε, βεβαίως, άνθιζαν οι αυταπάτες και οι ψευδαισθήσεις ότι είναι δυνατόν μια κυβέρνηση αστικής διαχείρισης, με διακηρυγμένο στόχο να ανακάμψει η καπιταλιστική οικονομία, να δικαιώσει λαϊκές ελπίδες και οράματα.
Από τότε κύλησε πολύ νερό στ' αυλάκι. Οι ψευδαισθήσεις διαλύθηκαν, αποδείχθηκε για άλλη μια φορά ότι οι αντιλαϊκοί στόχοι του κεφαλαίου, η συμμετοχή στις ιμπεριαλιστικές ενώσεις και συμμαχίες (ΕΕ, ΝΑΤΟ) δεν μπορούν να εξυπηρετήσουν τα λαϊκά συμφέροντα κι αυτό δεν αλλάζει επειδή η κυβέρνηση είναι «αριστερή». Την περασμένη Κυριακή, με μια ακόμα φιέστα, στο φόντο του Θυσιαστηρίου, η κυβέρνηση αναζήτησε την εξιλέωση για την αντιλαϊκή της πολιτική. Με αφορμή την απόδοση του Σκοπευτηρίου στο δήμο, ο Αλ. Τσίπρας δεν δίστασε να ισχυριστεί ότι αποδίδει φόρο τιμής στη «δρακογενιά της Αντίστασης»! Το ΠΑΣΟΚ δίδαξε τη δεκαετία του 1980, ο ΣΥΡΙΖΑ διδάχθηκε και ακολουθεί τη γνωστή σοσιαλδημοκρατική παραπλάνηση να αναφέρεσαι στην Ιστορία του εργατικού - λαϊκού κινήματος, ακόμα και του κομμουνιστικού, την ίδια ώρα που τσακίζεις το λαό για λογαριασμό του κεφαλαίου.
Στη δρακογενιά, στην οποία αναφέρθηκε, πετσοκόβει τις συντάξεις, στερεί την πρόσβαση σε στοιχειώδεις υπηρεσίες Υγείας και Πρόνοιας και υποβάλλει στο μαρτύριο να βλέπει τα παιδιά και τα εγγόνια της σε κατάσταση ένδειας. Η πολιτική που ασκεί η κυβέρνηση έρχεται σε πλήρη διάσταση με τους ιστορικούς αγώνες του λαού μας, του οποίου τα δικαιώματα τσακίζει ανελέητα. Αλλωστε, δύο μέρες μετά, χτες, φάνηκε και στην πράξη, όταν οι συνταξιούχοι «γεύτηκαν» τα δακρυγόνα των ΜΑΤ στην προσπάθειά τους να προσεγγίσουν το Μέγαρο Μαξίμου και να εκθέσουν στον πρωθυπουργό τα τεράστια προβλήματα που αντιμετωπίζουν έπειτα απ' τη λεηλασία που υφίστανται οι συντάξεις τους.
Ο Αλ. Τσίπρας είχε το θράσος να καμώνεται τον υπερασπιστή του λαού και των αγώνων του, την ώρα που η κυβέρνησή του ψηφίζει και εφαρμόζει μνημόνια, φορτώνει φόρους στο λαό, μειώνει μισθούς και συντάξεις, Ταυτόχρονα, χαρίζει απαλλαγές στο μεγάλο κεφάλαιο, ξεπουλά, και με τα νέα μέτρα προχωρά σε ιδιωτικοποιήσεις, μειώνει δραματικά τα κονδύλια στους δήμους προωθώντας την πολιτική της ανταποδοτικότητας, προσθέτοντας και νέα βάσανα και φορολογία στα φτωχά λαϊκά στρώματα, στηρίζει ενεργά τη δράση του ΝΑΤΟ στην περιοχή συμφωνώντας με τις αποφάσεις του που αιματοκυλούν τους λαούς στη Μέση Ανατολή και αλλού, ξεριζώνοντας εκατοντάδες χιλιάδες πρόσφυγες από τις εστίες τους. Την ίδια ώρα που συνεχίζουν την πολιτική των προηγούμενων, μια βαθιά αντιλαϊκή πλην όμως απαραίτητη για την ανάκαμψη της καπιταλιστικής κερδοφορίας, υπηρετούν με αφοσίωση τα αντιλαϊκά προτάγματα της αστικής εξουσίας και απολαμβάνουν μέχρι στιγμής τη στήριξη βασικών τμημάτων του κεφαλαίου.
Η στάση που κράτησαν ο δήμαρχος Καισαριανής και η πλειοψηφία του Δημοτικού Συμβουλίου, που αρνήθηκαν να γίνουν ντεκόρ στη φιέστα της κυβέρνησης με φόντο τον τοίχο των εκτελεσμένων της Καισαριανής, είναι η μόνη αξιοπρεπής στάση.
Η κυβέρνηση, βεβαίως, γνωρίζει καλά ότι οι ήρωες του λαού μας και οι αγώνες τους είναι πάντα παρόντες, όχι φυσικά σε φιέστες εξιλέωσης μιας πολιτικής κι ενός συστήματος που το αντιπάλεψαν, αλλά σε όλες τις μικρές και μεγάλες μάχες που έχουμε μπροστά για την ανατροπή του και την οριστική δικαίωση των οραμάτων για τα οποία έδωσαν τη ζωή τους.