H απολογία του Γκεόργκι Δημητρώφ στη δίκη της Λειψίας
Δεν είμαι δικηγόρος που από υποχρέωση υπερασπίζεται τον πελάτη του.
Υπερασπίζομαι τον εαυτό μου σαν κατηγορούμενος κομμουνιστής.
Υπερασπίζομαι την ίδια μου την κομμουνιστική, επαναστατική τιμή.
Υπερασπίζομαι τις δικές μου ιδέες, τις δικές μου κομμουνιστικές πεποιθήσεις.
Υπερασπίζομαι το νόημα και το περιεχόμενο της ζωής μου.
Να γιατί καθετί που λέω στο δικαστήριο είναι αίμα από το αίμα μου και σάρκα από τη σάρκα μου.
Κάθε λέξη είναι έκφραση της πιο βαθιάς μου αγανάκτησης ενάντια στην άδικη κατηγορία, ενάντια στο γεγονός ότι ένα τέτοιο αντικομμουνιστικό έγκλημα προσάπτεται στους κομμουνιστές.
Συχνά μ' έψεξαν για το ότι δεν παίρνω στα σοβαρά την ανώτατη γερμανική Δικαιοσύνη. Αυτό δεν είναι καθόλου σωστό.
Είναι αλήθεια ότι για μένα σαν κομμουνιστή ανώτατος νόμος είναι το Πρόγραμμα της Κομμουνιστικής Διεθνούς, ανώτατο δικαστήριο, είναι η Επιτροπή Ελέγχου της Κομμουνιστικής Διεθνούς.
Αλλά για μένα σαν κατηγορούμενος, το Δικαστήριο του Ράιχ είναι μια δικαστική αρχή που πρέπει να την παίρνω σοβαρά υπόψη.
Οχι μόνο γιατί τα μέλη αυτού του δικαστηρίου είναι πέρα για πέρα αρμόδια, αλλά και γιατί αποτελεί έναν πολύ σπουδαίο τροχό της κρατικής εξουσίας, της κοινωνικής τάξης που κυριαρχεί εδώ, γιατί είναι μια δικαστική αρχή που μπορεί οριστικά και αμετάκλητα να απαγγείλει την εσχάτη των ποινών. Εγώ μπορώ να δηλώσω με ήσυχη τη συνείδησή μου ότι μπροστά στο δικαστήριο, άρα και μπροστά στην κοινή γνώμη, σε όλα τα ζητήματα έλεγα μόνο την αλήθεια. Σε ό,τι αφορά το κόμμα μου, το οποίο βρίσκεται σε κατάσταση παρανομίας, αρνούμαι να δώσω τα όποια αποδειχτικά στοιχεία. Εγώ πάντα μιλούσα σοβαρά και με το αίσθημα της πιο βαθιάς πεποίθησης.
Πρόεδρος: Δεν θα ανεχθώ, σ' αυτήν εδώ την αίθουσα, να ασχολείστε με κομμουνιστική προπαγάνδα. Αυτό το κάνατε σε όλη τη διάρκεια του δικαστηρίου. Αν συνεχίσετε σ' αυτό το πνεύμα, θα σας αφαιρέσω το λόγο.
Δημητρώφ: Αντιτίθεμαι αποφασιστικά ενάντια στον ισχυρισμό ότι επιδιώκω προπαγανδιστικούς σκοπούς. Οτι η υπεράσπισή μου μπρος στο δικαστήριο του Ράιχ, πέτυχε, επιπλέον, και προπαγανδιστικά αποτελέσματα, αυτό είναι σωστό. Μπορεί ακόμα να παραδεχτεί κανείς ότι η στάση μου μπρος στο δικαστήριο μπορεί να χρησιμεύσει σαν παράδειγμα για έναν κατηγορούμενο κομμουνιστή. Ομως, δεν είναι αυτός ο σκοπός της υπεράσπισής μου. Ο δικός μου σκοπός ήταν να διαψεύσω την κατηγορία ότι δήθεν οι Δημητρώφ, Τόργκλερ, Ποπόφ και Τάνεφ, το Γερμανικό Κομμουνιστικό Κόμμα και η Κομμουνιστική Διεθνής έχουν κάτι το κοινό με τον εμπρησμό.
Γνωρίζω ότι κανένας στη Βουλγαρία δεν πιστεύει στη δική μας απίθανη συμμετοχή στον εμπρησμό του Ράιχσταγκ. Γνωρίζω ότι στο εξωτερικό είναι ζήτημα αν πιστεύει κανείς κάτι τέτοιο. Στη Γερμανία, όμως, οι συνθήκες είναι άλλες, εδώ μπορεί να πιστέψουν σε τέτοιους παράξενους ισχυρισμούς.
Να γιατί εγώ θέλω να αποδείξω ότι το Κομμουνιστικό Κόμμα δεν είχε και δεν έχει τίποτε το κοινό με τη συμμετοχή σ' ένα τέτοιο έγκλημα.
(...)
Κύριοι δικαστές!
Δεν είναι η πρώτη φορά που προσάπτουν στους κομμουνιστές παρόμοια εγκληματική δολοφονική πράξη. Δεν μπορώ να παραθέσω εδώ όλα τα παραδείγματα αυτού του είδους. Υπενθυμίζω το ατύχημα της σιδηροδρομικής γραμμής εδώ στη Γερμανία, κοντά στο Γιούτερμποργκ, που προκάλεσε ένας ψυχοπαθής, τυχοδιώκτης, προβοκάτορας.
Τότε όχι μόνο στη Γερμανία, αλλά και σε άλλες χώρες, στη διάρκεια πολλών μηνών, διαδιδόταν ο ισχυρισμός ότι αυτή η υπόθεση είναι έργο του Γερμανικού Κομμουνιστικού Κόμματος και ότι αυτή η τρομοκρατική πράξη είναι των κομμουνιστών. Μετά έγινε γνωστό ότι αυτή η πράξη έγινε από τον ψυχοπαθή και τυχοδιώκτη Μάτουσκα. Ο ίδιος συνελήφθη και καταδικάστηκε.
Αναφέρω άλλο παράδειγμα -η δολοφονία του Γάλλου Προέδρου από τον Γκουργκούζωφ. Τότε, επίσης, σε όλες τις χώρες γράφανε ότι εδώ υπάρχει ανάμειξη των κομμουνιστών. Ο Γκουργκούζωφ παρουσιάστηκε σαν κομμουνιστής σαν σοβιετικός πράκτορας. Τι αποδείχτηκε; Αποδείχτηκε ότι η απόπειρα δολοφονίας είχε οργανωθεί από τους λευκοφρουρούς και ότι ο Γκουργκούζωφ ήταν προβοκάτορας που επιδίωκε τη διακοπή των σχέσεων ανάμεσα στη Σοβιετική Ενωση και τη Γαλλία.
Υπενθυμίζω, επίσης, τη δολοφονική απόπειρα στον καθεδρικό ναό της Σόφιας. Αυτή η δολοφονική απόπειρα δεν ήταν οργανωμένη από το Βουλγάρικο Κομμουνιστικό Κόμμα, αλλά για το λόγο αυτό καταδιώχτηκε το Κομμουνιστικό Κόμμα. Δυο χιλιάδες εργάτες, αγρότες και διανοούμενοι δολοφονήθηκαν με θηριώδικο τρόπο από τις φασιστικές συμμορίες με το πρόσχημα ότι ο καθεδρικός ναός της Σόφιας τινάχτηκε στον αέρα από τους κομμουνιστές. Αυτή η προβοκάτσια είχε οργανωθεί από τη βουλγάρικη αστυνομία.
Ακόμα από το 1920, ο ίδιος ο διοικητής της αστυνομίας της Σόφιας Προύτκιν οργάνωσε τη βομβιστική δολοφονική επίθεση κατά τη διάρκεια της απεργίας των σιδηροδρομικών σαν μέσο για να προβοκάρει τους Βούλγαρους εργάτες.
(...)
Οποιος θέλει να αγωνίζεται σωστά με τον αντίπαλό του, αυτός πρέπει να γνωρίζει καλά αυτόν τον αντίπαλο. Η απαγόρευση του κόμματος, η διάλυση των μαζικών οργανώσεων, η απώλεια της νομιμότητας - όλα αυτά είναι βαριά χτυπήματα πάνω στο επαναστατικό κίνημα. Τούτο, όμως, δε σημαίνει ότι τα πάντα έχουν χαθεί.
Το Φλεβάρη του 1933, το Κομμουνιστικό Κόμμα βρισκόταν μπρος στον κίνδυνο της απαγόρευσης. Ο κομμουνιστικός Τύπος είχε απαγορευτεί, αναμενόταν η απαγόρευση του Κομμουνιστικού Κόμματος.
Το Γερμανικό Κομμουνιστικό Κόμμα την περίμενε. Γι' αυτό γινόταν λόγος στις προκηρύξεις και στις εφημερίδες. Το Γερμανικό Κομμουνιστικό Κόμμα ήξερε καλά ότι σε πολλές χώρες τα κομμουνιστικά κόμματα είναι απαγορευμένα, ωστόσο συνεχίζουν τη δράση τους και τον αγώνα. Τα Κομμουνιστικά Κόμματα είναι απαγορευμένα σε Πολωνία, Βουλγαρία, Ιταλία και σε μερικές άλλες χώρες.
Εγώ μπορώ να μιλώ γι' αυτό με βάση την πείρα του Βουλγαρικού Κομμουνιστικού Κόμματος. Μετά την εξέγερση το 1923, το Βουλγαρικό Κομμουνιστικό Κόμμα είχε απαγορευτεί, αλλά αυτό δρούσε, παρ' όλο που αυτό του κόστισε πολυάριθμα θύματα, το κόμμα έγινε πιο δυνατό απ' ό,τι ήταν πριν από το 1923. Τούτο το καταλάβαινε ο κάθε κριτικά σκεπτόμενος άνθρωπος.
Το Γερμανικό Κομμουνιστικό Κόμμα, αν και παράνομο, μπορεί ανάλογα με την κατάσταση να πραγματοποιήσει την επανάσταση. Αυτό δείχνει η πείρα του Κομμουνιστικού Κόμματος της Ρωσίας.
Το Κομμουνιστικό Κόμμα της Ρωσίας ήταν παράνομο, υποβλήθηκε σε αιματηρές καταδιώξεις, όμως, μετά απ' αυτό η εργατική τάξη με επικεφαλής το Κομμουνιστικό Κόμμα ήρθε στην εξουσία. Οι ηγέτες του Γερμανικού Κομμουνιστικού Κόμματος δεν μπορούσαν να θεωρούν ότι όλα χάθηκαν και ότι το ζήτημα έμπαινε είτε-είτε: ή εξέγερση ή χαμός. Οι ηγέτες του Γερμανικού Κομμουνιστικού Κόμματος δεν μπορούσε να σκέπτονται έτσι ανόητα. Το Γερμανικό Κομμουνιστικό Κόμμα ήξερε καλά ότι η παράνομη δουλειά θα έχει πολλά θύματα, θα απαιτεί αυτοθυσία και τόλμη, ήξερε επίσης ότι οι επαναστατικές του δυνάμεις θα δυναμώσουν και ότι το ίδιο θα αποδειχθεί ικανό να πραγματοποιήσει τα άμεσα καθήκοντα που στέκονται μπροστά του. Να γιατί αποκλείεται τελείως ότι το Γερμανικό Κομμουνιστικό Κόμμα θα έπρεπε σ' αυτήν την περίοδο να τα παίξει όλα για όλα. Οι κομμουνιστές δεν είναι ευτυχώς τόσο κοντόφθαλμοι όσο οι αντίπαλοί τους. Ακόμα και στις πιο δύσκολες στιγμές δεν χάνουν τον έλεγχο των νεύρων τους.
Σ' αυτό πρέπει να προστεθεί ότι το Γερμανικό Κομμουνιστικό Κόμμα και τ' άλλα κομμουνιστικά κόμματα είναι τμήματα της Κομμουνιστικής Διεθνούς. (...)
Σε αυτό το παγκόσμιο κόμμα των εκατομμυρίων μελών της Κομμουνιστικής Διεθνούς το πιο ισχυρό κόμμα είναι το Κομμουνιστικό Κόμμα της Σοβιετικής Ενωσης. Είναι το κυβερνών κόμμα της Σοβιετικής Ενωσης -στο μεγαλύτερο κράτος του κόσμου. Η Κομμουνιστική Διεθνής -το παγκόσμιο κομμουνιστικό κόμμα- κάνει εκτίμηση της πολιτικής κατάστασης από κοινού με τις ηγεσίες των κομμουνιστικών κομμάτων όλων των χωρών.
Η Κομμουνιστική Διεθνής, ενώπιον της οποίας είναι άμεσα υπεύθυνα όλα τα τμήματα, δεν είναι οργάνωση των συνωμοτών, αλλά παγκόσμιο κόμμα. Ενα τέτοιο παγκόσμιο κόμμα δεν μπορεί να παίζει με την εξέγερση και την επανάσταση. Ενα τέτοιο παγκόσμιο κόμμα δεν μπορεί να λέει επίσημα τούτο ή εκείνο το πράγμα στα εκατομμύρια των οπαδών του και ταυτόχρονα, αλλά στα κρυφά, να κάνει το αντίθετο. Ενα τέτοιο κόμμα, αγαπητέ μου Δρ. Ζακ, δεν κρατά λογιστική διπλογραφία!
(...)
Βρήκαν πάνω μου την έκκληση της Εκτελεστικής Επιτροπής της Κομμουνιστικής Διεθνούς. Εγώ νομίζω ότι αυτή μπορεί επίσης να διαβαστεί. Σ' αυτήν την έκκληση έχουν ιδιαίτερη σημασία δύο σημεία. Σ' αυτήν γίνεται λόγος για τις διαδηλώσεις στις διάφορες χώρες σε σχέση με τα γεγονότα στη Γερμανία. Σ' αυτή γίνεται λόγος για τα καθήκοντα του Κομμουνιστικού Κόμματος στην πάλη ενάντια στην εθνικοσοσιαλιστική τρομοκρατία, όπως και για την υπεράσπιση των Οργανώσεων και του Τύπου της εργατικής τάξης. Σ' αυτήν την έκκληση, μεταξύ των άλλων, αναφέρεται:
«Το κύριο εμπόδιο στο δρόμο της δημιουργίας του ενιαίου μαχητικού μετώπου των κομμουνιστών και των σοσιαλδημοκρατών εργατών ήταν και είναι η πολιτική της συνεργασίας με την αστική τάξη, που ακολουθούσαν τα σοσιαλδημοκρατικά κόμματα, τα οποία έθεσαν τώρα το παγκόσμιο προλεταριάτο κάτω από τα χτυπήματα του ταξικού εχθρού. Αυτή η πολιτική της συνεργασίας με την αστική τάξη, γνωστή με το όνομα της λεγόμενης πολιτικής "το μικρότερου κακού", οδήγησε πρακτικά στο θρίαμβο του φασισμού στη Γερμανία.
Η Κομμουνιστική Διεθνής και τα κομμουνιστικά κόμματα σε όλες τις χώρες πολλές φορές (όχι μια φορά) έχουν δηλώσει την ετοιμότητά τους για κοινό αγώνα με τους σοσιαλδημοκράτες εργάτες ενάντια στην επίθεση του κεφαλαίου, της πολιτικής αντίδρασης και στον κίνδυνο του πολέμου.»
(...)
Ο μύθος ότι τάχα ο εμπρησμός του Ράιχσταγκ είναι έργο των κομμουνιστών κατέρρευσε. Εγώ δε θα παραθέσω εδώ τις καταθέσεις των μαρτύρων, όπως αυτό το έκαναν οι άλλοι συνήγοροι. Το ζήτημα, όμως, αυτό μπορεί να θεωρείται τελείως διευκρινισμένο για κάθε αλλιώς σκεπτόμενο άνθρωπο. Ο εμπρησμός του Ράιχσταγκ δεν έχει καμιά σχέση με τη δράση του κομμουνιστικού κόμματος όχι μόνο με την εξέγερση, αλλά και με τη διαδήλωση, και με την απεργία, ή και με άλλες παρόμοιες πράξεις.
Τούτο αποδείχτηκε πέρα για πέρα από τη δικαστική ανάκριση. Ο εμπρησμός του Ράιχσταγκ -εγώ δε μιλώ για τους ισχυρισμούς των εγκληματιών και των ψυχοπαθών- δεν είχε υιοθετηθεί από κανέναν σαν σύνθημα για εξέγερση. Σε σχέση με τον εμπρησμό του Ράιχσταγκ κανένας δεν είχε παρατηρήσει τις οποιεσδήποτε ενέργειες, πράξεις, απόπειρες για εξέγερση. Κανένας δεν άκουσε τίποτα. Ολοι οι μύθοι προς αυτήν την κατεύθυνση αναφέρονται σε μια περίοδο μετά τον εμπρησμό του Ράιχσταγκ. Οι εργάτες την περίοδο αυτή βρίσκονταν σε κατάσταση άμυνας ενάντια στην επίθεση του φασισμού. Το Γερμανικό Κομμουνιστικό Κόμμα προσπάθησε να οργανώσει την αντίσταση των μαζών, την άμυνα. Ομως, είναι αποδεδειγμένο ότι ο εμπρησμός του Ράιχσταγκ ήταν το πρόσχημα, το προανάκρουσμα για μια πλατιά σχεδιασμένη συντριβή της εργατικής τάξης και της πρωτοπορίας -του Γερμανικού Κομμουνιστικού Κόμματος.
(...)
Σε σχέση μ' αυτό, απόδειξη είναι επίσης και το έκτακτο διάταγμα της γερμανικής κυβέρνησης από τις 25 του Φλεβάρη του 1933.
Αυτό είχε εκδοθεί αμέσως μετά τον εμπρησμό. Διαβάστε αυτό το διάταγμα. Τι λέγεται σ' αυτό;
Σ' αυτό αναφέρεται ότι αναστέλλονται άρθρα του συντάγματος, και συγκεκριμένα το άρθρο για την ελευθερία του συνέρχεσθαι, την ελευθερία, το απαραβίαστο της ανθρώπινης προσωπικότητας, το απαραβίαστο της κατοικίας κ.τ.λ. Σ' αυτό βρίσκεται η ουσία αυτού του έκτακτου διατάγματος, στη δεύτερη παράγραφό του - εκστρατεία ενάντια στην εργατική τάξη...
Πρόεδρος: Οχι ενάντια στους εργάτες, αλλά ενάντια στους κομμουνιστές.
Δημητρώφ: Πρέπει να πω ότι με βάση αυτό το έκτακτο διάταγμα συνελήφθησαν όχι μόνο κομμουνιστές, αλλά και σοσιαλδημοκράτες και χριστιανοί εργάτες, ενώ διέλυσαν και τις οργανώσεις τους.
Θα ήθελα να υπογραμμίσω ότι αυτό το έκτακτο διάταγμα τασσόταν όχι μόνο ενάντια στο Γερμανικό Κομμουνιστικό Κόμμα, αν και αυτό εννοείται, ήταν πρώτα απ' όλα εναντίον του, αλλά και ενάντια στ' άλλα αντιπολιτευτικά κόμματα και ομάδες.
Ο νόμος αυτός ήταν απαραίτητος για τη δημιουργία κατάστασης έκτακτης ανάγκης, και αυτός συνδέεται άμεσα, οργανικά με τον εμπρησμό του Ράιχσταγκ.
(...)
Κύριε Πρόεδρε, Εσείς μου κάνετε μομφή. Εγώ μπορώ να σας εκφράσω την αντίρρησή μου σ' αυτό: σαν Βούλγαρος επαναστάτης ενδιαφέρομαι για το επαναστατικό κίνημα σε όλες τις χώρες, ενδιαφέρομαι, λόγου χάρη, και για τα νοτιοαμερικανικά πολιτικά ζητήματα και τα γνωρίζω ίσως όχι λιγότερο από τα γερμανικά, αν και ποτέ δεν ήμουν στην Αμερική. Εξάλλου, αν στη Νότια Αμερική πυρποληθεί το κτίριο κάποιου κοινοβουλίου, τούτο δε σημαίνει ότι εγώ θα ευθύνομαι γι' αυτό. Στη διάρκεια της δικαστικής έρευνας εδώ, στο δικαστήριο, εγώ έμαθα πολλά και χάριν της πολιτικής μου αίσθησης προσανατολίστηκα σε πολλές λεπτομέρειες.
(...)
Ο αστυνομικός υπάλληλος Χέλερ παραθέτει εδώ ένα κομμουνιστικό ποίημα από ένα βιβλίο που εκδόθηκε το 1925, για να αποδείξει ότι το 1933 οι κομμουνιστές πυρπόλησαν το Ράιχσταγκ.
Εγώ, επίσης, θα παραθέσω ένα ποίημα, αλλά από τον μεγαλύτερο Γερμανό ποιητή Γκαίτε:
Ετοίμασε έγκαιρα το νου σου.
Στους δυο δίσκους της ζυγαριάς της
μεγάλης ευτυχίας
σπάνια υπάρχει ηρεμία:
είσαι υποχρεωμένος ή να υψώνεσαι
ή να κατεβαίνεις προς τα κάτω
Εξουσίαζε ή υπάκουε,
με την τελετή ή γνωρίσου με
τον πόνο,
υψώσου σαν το βαρύ σφυρί -
ή στάσου σαν το αμόνι.
ΝΑΙ, όποιος δε θέλει να 'ναι
το αμόνι, πρέπει να γίνει το σφυρί!
(...)
Ο ανώτατος εισαγγελέας πρότεινε να αθωωθούν οι κατηγορούμενοι Βούλγαροι λόγω έλλειψης αποδειχτικών. Για μένα αυτό δεν είναι καθόλου απλό. Αυτό δεν θα μπορούσε να αποβάλει τις υποψίες. Οχι, στη διάρκεια του δικαστηρίου αποδείχτηκε ότι εμείς δεν έχουμε τίποτε το κοινό με τον εμπρησμό του Ράιχσταγκ, να γιατί δεν μπορούν να υπάρχουν οι οποιεσδήποτε υποψίες. Εμείς οι Βούλγαροι, όπως και ο Τόργκλερ, πρέπει να αθωωθούμε όχι λόγω έλλειψης αποδείξεων, αλλά γιατί σαν κομμουνιστές που είμαστε, δεν έχουμε, και δεν μπορούσαμε να έχουμε, καμία σχέση με τούτη την αντικομμουνιστική πράξη.
Εγώ προτείνω να ληφθεί η παρακάτω απόφαση:
1) Το ανώτατο δικαστήριο να αναγνωρίσει την αθωότητά μας σε τούτη την υπόθεση και το κατηγορητήριο για άδικο, τούτο αφορά εμένα, τον Τόργκλερ, τον Ποπόφ και τον Τάνεφ.
2) Ο Βαν ντερ Λούμπε να θεωρηθεί σαν όργανο που χρησιμοποίησαν οι εχθροί της εργατικής τάξης.
3) Οι ένοχοι γι' αυτήν την αδικαιολόγητη κατηγορία εναντίον μας να κληθούν για να λογοδοτήσουν.
4) Οι υπεύθυνοι αυτοί να καταδικαστούν σε αποζημίωση απέναντί μας για το χρόνο και την υγεία που μας έκαναν να χάσουμε, καθώς και για τις ταλαιπωρίες που μας έκαναν να περάσουμε.
Πρόεδρος: Αυτές τις λεγόμενες προτάσεις σας το δικαστήριο θα τις πάρει υπόψη κατά τη συζήτηση της ποινής.
Δημητρώφ: Θα 'ρθει ο καιρός που τα αιτήματα αυτά θα εξοφληθούν μαζί με τους τόκους. Σε ό,τι αφορά την πλήρη διαλεύκανση του ζητήματος του εμπρησμού στο Ράιχσταγκ και την αποκάλυψη των πραγματικών εμπρηστών και αυτό, εννοείται, θα το πραγματοποιήσει το λαϊκό δικαστήριο της μελλοντικής προλεταριακής δικτατορίας.
Στο XVII αιώνα, ο θεμελιωτής της επιστημονικής Φυσικής Γαλιλαίος Γαλιλέι παραπέμφθηκε στο αυστηρό δικαστήριο της Ιεράς Εξέτασης, που έπρεπε να τον καταδικάσει σαν αιρετικό σε θάνατο.
Με βαθιά πεποίθηση και αποφασιστικότητα είπε:
«Και όμως η γη γυρίζει!» Και αυτή η επιστημονική θέση έγινε αργότερα κτήμα ολάκερης της ανθρωπότητας.
Πρόεδρος: (Διακόπτει απότομα τον Δημητρώφ, σηκώνεται, μαζεύει τα χαρτιά και ετοιμάζεται να βγει)
Δημητρώφ (συνεχίζει): Εμείς οι κομμουνιστές μπορούμε τώρα όχι λιγότερο αποφασιστικά απ' το γέρο Γαλιλαίο να πούμε: «Και όμως η γη γυρίζει!»
Ο τροχός της Ιστορίας κινείται προς τα μπρος, προς μια σοβιετική Ευρώπη, προς μια παγκόσμια Ενωση των Σοβιετικών Δημοκρατιών.
Και αυτόν τον τροχό που τον σπρώχνει το προλεταριάτο, κάτω από την καθοδήγηση της Κομμουνιστικής Διεθνούς, κανένα μέτρο εξόντωσης, καμία καταδίκη σε καταναγκαστικά μέτρα, καμιά καταδίκη σε θάνατο δεν θα τον σταματήσει. Γυρίζει και θα γυρίζει ως την οριστική νίκη του κομμουνισμού!
( Οι αστυνομικοί πιάνουν τον Δημητρώφ και με τη βία τον υποχρεώνουν να καθίσει στο εδώλιο του κατηγορουμένου. Ο Πρόεδρος και το δικαστήριο αποσύρονται σε συνεδρίαση για το ζήτημα, αν ο Δημητρώφ μπορεί να συνεχίσει το λόγο του. Μετά τη συνεδρίαση, το δικαστήριο επέστρεψε και ανακοινώνει ότι αφαιρείται οριστικά ο λόγος από τον Δημητρώφ).
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου