Γαλλία: Οι απεργίες και οι «εξουσιοδοτήσεις»

 Γαλλία: Οι απεργίες και οι «εξουσιοδοτήσεις»

Στις κινητοποιήσεις με επίκεντρο τα Μέσα Μαζικής Μεταφοράς (ΜΜΜ) εναντίον του νόμου Ζυπέ για το ασφαλιστικό (Δεκέμβρης 1995, το μεγαλύτερο απεργιακό κύμα στη Γαλλία μετά το 1968) είχε καταγραφεί ένα ενδιαφέρον φαινόμενο. Είχαν νεκρώσει για τρεις σχεδόν εβδομάδες όλες οι μεγάλες πόλεις, δεν κυκλοφορούσε ούτε για δείγμα λεωφορείο ή συρμός (τα μποτιλιαρίσματα μόνο στο Παρίσι έφταναν τα 900 χιλιόμετρα καθημερινά) κι όμως, η απεργία εξαπλωνόταν, ενώ μέχρι το τέλος αποσπούσε στις δημοσκοπήσεις ποσοστά υποστήριξης γύρω στο 60%.

Τότε γινόταν λόγος στη Γαλλία για το φαινόμενο της απεργίας δι' εξουσιοδοτήσεως (grève par procuration). Οι εργαζόμενοι δηλαδή στον ιδιωτικό τομέα θεωρούσαν ενστικτωδώς ότι οι απεργοί των δημόσιων ΜΜΜ απεργούσαν και για λογαριασμό τους, γιατί όλα θα ήταν χειρότερα και για τους ίδιους αν περνούσε εκείνος ο νόμος. Αυτό καταγράφτηκε ως στήριξη της απεργίας, ήταν όμως και μια έμμεση ωραιοποίηση της κατάστασης. Ερχόταν «κουτί» στον ρεφορμισμό των βασικών συνδικάτων που αρνούνταν να ενισχύσουν τις υπαρκτές τότε τάσεις να μπουν βιομηχανικοί κλάδοι στην απεργία και να επεκταθούν τα αιτήματά της ώστε να αφορούν όλους τους εργαζόμενους.

Η απεργία δι' εξουσιοδοτήσεως, έτσι όπως την εννοούσαν οι δημοσιολόγοι, ήταν κάτι αρκετά λιγότερο από ταξική αλληλεγγύη. Ενίσχυε φαινομενικά την απεργία αλλά ταυτόχρονα παγίωνε σε ένα κομμάτι εργαζομένων του ιδιωτικού τομέα την αντίληψη ότι δεν χρειάζεται ή δεν μπορούν να κάνουν οι ίδιοι και πολλά πράγματα.

Το δίκοπο αυτό μαχαίρι πληρώθηκε ακριβά στα χρόνια που ακολούθησαν. Τα γαλλικά συνδικάτα δέχτηκαν σχεδόν αμαχητί το «δηλητηριασμένο δώρο» του 35ωρου Ζοσπέν που προωθούσε παράλληλα νέες ελαστικές σχέσεις εργασίας. Ακόμη και στην περίοδο των επιτυχημένων κινητοποιήσεων ενάντια στον νόμο Ραφαρέν για τη «νεανική απασχόληση», η εργατική τάξη δεν σφράγισε τους αγώνες, αν και μεγάλο κομμάτι της σπουδάζουσας και περιστασιακά εργαζόμενης νεολαίας ήταν ξεσηκωμένο. Κοντολογίς, όλο και κάποιος «εξουσιοδοτούσε» κάποιον άλλον. Αποδείχτηκε ότι η καθησυχαστική απεργία δι’ εξουσιοδοτήσεως, εμπόδιζε λιγότερο τη γαλλική αστική τάξη να προωθεί τις αναγκαίες γι' αυτήν καπιταλιστικές αναδιαρθρώσεις, ενώ εμπόδιζε πολύ περισσότερο την ίδια την ταξική οργάνωση και προετοιμασία των εργαζόμενων.

Ακόμη και σήμερα, στη Γαλλία, η λογική της «εξουσιοδότησης» επιδρά αρνητικά στην εξάπλωση του αγώνα ενάντια στον νόμο Ελ Κομρί που συναντά γενική κατακραυγή. Αξιοποιείται δε από το ανοιχτά εργοδοτικό συνδικάτο της CFDT που, σε συμμαχία με την κυβέρνηση των σοσιαλιστών (έχει ουσιαστικά συγγράψει κομμάτια του επίμαχου νόμου) επιχειρεί να στρέψει τμήματα των ελαστικά εργαζόμενων ενάντια στους εργαζόμενους με κατακτημένα εργασιακά δικαιώματα.

Η «εξουσιοδότηση» βέβαια είναι μία μόνο όψη του βασικού προβλήματος που φαλκιδεύει τη δυναμική που συχνά αναπτύσσουν οι εργατικοί αγώνες στη Γαλλία. Η συνείδηση των εργατών ότι έχουν κοινά ταξικά συμφέροντα που συγκρούονται με το κεφάλαιο (που υπάρχει σε μεγάλο βαθμό και σε άλλες χώρες της Δυτικής Ευρώπης) δεν φτάνει για να δώσει διέξοδο. Αστικά κόμματα και οπορτουνιστές ρήτορες διαδίδουν αυταπάτες πως μπορεί να υπάρξει φιλεργατική προοπτική συμβατή με την ΕΕ και την καπιταλιστική ανάπτυξη εάν εκλείψει ο λεγόμενος «νεοφιλελευθερισμός». Κι επειδή κάθε τόσο αποδεικνύεται ότι οι βάρβαρες καπιταλιστικές αναδιαρθρώσεις είναι άρρηκτα δεμένες με το καπιταλιστικό σύστημα και με την κρίση του, καραδοκούν η ακροδεξιά Λεπέν και άλλοι ποικιλόχρωμοι «ευρωσκεπτικιστές» για να κηρύξουν σε διάφορες παραλλαγές την επιστροφή σε έναν «εθνικό» καπιταλισμό. Πρωτοπόροι εργάτες που φτάνουν από την πείρα τους σε γραμμή σύγκρουσης με την εξουσία των μονοπωλίων και τον ιμπεριαλισμό υπάρχουν και στη Γαλλία, όμως κομμουνιστικό κόμμα με αυτή τη γραμμή στο πολιτικό σκηνικό δεν υπάρχει…

Είναι αναμφισβήτητα ελπιδοφόρο ότι, σήμερα, ένα σημαντικό κομμάτι της βιομηχανικής εργατικής τάξης, με προσπάθειες κυρίως των ταξικότερων στοιχείων της CGT, δείχνει να μπαίνει μπροστά στον αγώνα ενάντια στον νόμο Ελ Κομρί, δίνοντας ταξικό τόνο στη διάχυτη κοινωνική δυσαρέσκεια που μέχρι τώρα χαρακτηριζόταν από την «αντινεοφιλελεύθερη» φλυαρία των «Ορθονυκτιών» (Nuit debout). Οι κλάδοι που μπαίνουν τώρα στον αγώνα τείνουν να αποκτήσουν συνείδηση ότι δεν είναι «εκπρόσωποι» αλλά μπροστάρηδες σε μια μάχη που πρέπει να δώσουν συνολικά οι εργαζόμενοι απέναντι στο κεφάλαιο.

Ειρωνικώς πως, κάποιοι στην Ελλάδα ανακαλύπτουν την ίδια στιγμή στο γαλλικό παράδειγμα τις «βολικές αρετές» της απεργίας δι' εξουσιοδοτήσεως. Πρώτοι και καλύτεροι οι συριζαίοι που σπεύδουν λίγο-πολύ να μας πουν ότι οι Γάλλοι εργαζόμενοι συνεχίζουν τη δική τους «διαπραγμάτευση» και δίνουν τη μάχη για να αλλάξουν την ΕΕ που δεν κατάφερε να αλλάξει ο ...φιλότιμος Τσίπρας! Ανάλογα γελοία είναι η «εξουσιοδότηση» που με ενθουσιασμό σπεύδουν ορισμένοι να δώσουν στους Γάλλους απεργούς, προκειμένου να πάρουν «ρεβάνς» για τη μάχη που οι ίδιοι ουσιαστικά δεν έδωσαν στην Ελλάδα ενάντια στα πρόσφατα αντιλαϊκά μέτρα. Πολλοί δε, συνδυάζουν αυτές τις αφελείς προσδοκίες με τα ακόμη αφελέστερα -και ξεφτισμένα πια- στερεότυπα περί «επαναστατικότητας των Γάλλων», περιμένοντας ένα είδος …«επανάστασης δι' εξουσιοδοτήσεως». Άλλοι πάλι, βρίσκουν ευκαιρία να διαφημίσουν τη γνωστή πανάκεια της «απεργίας διαρκείας» (λες και για να φτάσουν οι Γάλλοι εργαζόμενοι στο σημερινό επίπεδο του αγώνα τους δεν πέρασαν τόσον καιρό από σκληρές μονοήμερες απεργίες που προετοίμασαν και οδήγησαν στο σημερινό κλίμα…). Κι επαναλαμβάνονται ξανά οι γνωστοί αυτοοικτιρμοί τύπου «αγανακτισμένων» όπως παλιότερα με την Ισπανία: Οι Γάλλοι ξύπνησαν και αντιδρούν. Εμείς;

Τα στοιχεία της κατάστασης στη Γαλλία -κυρίως η κινητοποίηση του προλεταριάτου σε μεγάλες βιομηχανίες- που δικαιολογούν πράγματι κάποια αισιοδοξία για το μέλλον των ταξικών αγώνων δεν είναι αυτά που εντυπωσιάζουν τους –«αριστερούς» ή μη- ποικίλους σχολιαστές στην Ελλάδα. Περισσότερο «εκπλήσσονται» και ενθουσιάζονται ηχηρά από την πράγματι μεγάλη στήριξη που δίνουν οι εργαζόμενοι στη Γαλλία στους απεργούς, πολύ απλά γιατί ποτέ οι ίδιοι δεν έδωσαν στην Ελλάδα πραγματική μάχη με την αστική αντιαπεργιακή φιλολογία. Τη φιλολογία αυτή, που οργιάζει και πολλές φορές επικρατεί στον δημόσιο χώρο (με διάφορες μορφές, ακόμη και με ψευτοριζοσπαστική φρασεολογία), την πολεμούν με συνέπεια στους τόπους δουλειάς μόνο οι κομμουνιστές και οι ταξικές δυνάμεις, ακριβώς γιατί δεν διστάζουν να έρχονται σε σύγκρουση με τα μικροαστικά και συντεχνιακά αντανακλαστικά που θρέφουν τέτοιες αντιλήψεις.

Με άλλα λόγια, οι επιδεικτικοί έπαινοι πολλών ποικιλόχρωμων οπορτουνιστών για τους Γάλλους εργαζόμενους (που συνήθως χαρακτηρίζονται από άγνοια πολλών στοιχείων της ταξικής πάλης στη Γαλλία) αποδεικνύουν ότι γι’ αυτούς η «ταξική συνείδηση» είναι καλό πράγμα μόνο όταν τη βρίσκουν στο …εξωτερικό, και μάλιστα σε μύθους για «φύσει επαναστάτες λαούς»… Α, όλα κι όλα! Αυτά δεν είναι «για εμάς»! Εδώ μπορούμε να συνεχίζουμε ακάθεκτοι να μηρυκάζουμε την «αγνή και πατροπαράδοτη» ελεεινολογία του αφεντικού, πως «με τις απεργίες δεν βγαίνει τίποτα» και τις επικλήσεις των κυβερνώντων να «βάλουμε πλάτη για την ανάπτυξη», ελπίζοντας πως μια μέρα θα ξαναδούν οι εργαζόμενοι κάποιο φως από την Εσπερία…

Δυστυχώς για τους αφελείς, τους πονηρούς ή τους απελπισμένους, οι απεργίες και οι επαναστάσεις δεν γίνονται με «εξουσιοδότηση». Και είναι κούφιοι οι έπαινοί τους για το παράδειγμα των Γάλλων εργαζόμενων, όσο κούφιες είναι οι λοιδορίες τους για το ΚΚΕ που μελετά προσεκτικά την πείρα και τις αντιφάσεις των ταξικών συγκρούσεων σε άλλες χώρες. «Παράδειγμα» που δεν το μελετάς και δεν το διορθώνεις αν χρειάζεται, δεν έχεις σκοπό να το ακολουθήσεις, όσο κι αν το εξυμνείς.

Σε Ελλάδα και Γαλλία, σε κάθε χώρα, το ταξικό εργατικό κίνημα έχει σημαντικά και δύσκολα καθήκοντα να επιτελέσει για να ανοίξει τον δρόμο της πραγματικής ελπίδας για τους εργαζόμενους. Κόντρα στην εργοδοσία και στις αντεργατικές κυβερνήσεις, κόντρα στον συμβιβασμένο συνδικαλισμό πρέπει να χτίσει γερά ταξικά συνδικάτα σε κάθε κλάδο που θα χτυπούν τις συντεχνιακές διαιρέσεις και θα ενώνουν τους εργάτες στη βάση των κοινών πραγματικών τους συμφερόντων. Πρέπει να αναμετρηθεί με την αιτία των αντεργατικών πολιτικών, με την ανάπτυξη προς όφελος των μονοπωλίων και με την αστική εξουσία που υπερασπίζεται με νύχια και με δόντια τα συμφέροντά τους.

Νίκος Ζαρταμόπουλος

Εφημερίδα Νέο Εμπρός, φ. 1131, 1-6-2016, σελ. 7