Τα αντιλαϊκά τους διλήμματα και η διέξοδος για το λαό

Τα αντιλαϊκά τους διλήμματα και η διέξοδος για το λαό

Σε ρυθμούς ...Ομπάμα κύλησε ολόκληρη η προηγούμενη βδομάδα. Οχι βέβαια εξαιτίας της πολιτικής, ρητορικής και επικοινωνιακής δεινότητας του απερχόμενου Προέδρου των ΗΠΑ, για την οποία γράφτηκαν σελίδες επί σελίδων στον αστικό Τύπο και εκατοντάδες ώρες καταναλώθηκαν στην τηλεόραση και στο ραδιόφωνο, αλλά για τη μεγάλη γκάμα των θεμάτων που άνοιξε αυτή η τελευταία επίσκεψη του Ομπάμα στην Ευρώπη με τη σημερινή του ιδιότητα.

Το γεωπολιτικό ενδιαφέρον που έχει η Ελλάδα για τις ΗΠΑ, ως μέλος του ΝΑΤΟ σ' αυτή την ευαίσθητη για τα συμφέροντά τους περιοχή, είναι φυσικά αδιαμφισβήτητο. Οπως αυτονόητο είναι και το ενδιαφέρον της Αμερικής για την οικονομική και πολιτική σταθερότητα της Ελλάδας, ως χώρας - μέλους της ΕΕ και της Ευρωζώνης, του μεγαλύτερου οικονομικού εταίρου των ΗΠΑ και ταυτόχρονα ανταγωνιστή.
Αυτοί οι δυο παράγοντες καθόρισαν εν πολλοίς την ατζέντα των συνομιλιών που είχε ο Αμερικανός Πρόεδρος με την κυβέρνηση στην Ελλάδα, σε συνθήκες όξυνσης των ανταγωνισμών ανάμεσα σε ισχυρά ιμπεριαλιστικά κέντρα.
Βλέποντας επομένως τα πράγματα από τη σκοπιά των λαϊκών συμφερόντων, όλα τα παραπάνω κάθε άλλο παρά δικαιολογούν το ντελίριο για την επίσκεψη Ομπάμα, την αποθέωση του ηγέτη της πρώτης ιμπεριαλιστικής δύναμης στον κόσμο και κατά συνέπεια τον εξωραϊσμό της πολιτικής του ιμπεριαλισμού, που σε ειρήνη και πόλεμο σκορπάει φτώχεια, δυστυχία, προσφυγιά και καταστροφή.
Εξίσου επικίνδυνο και παραλυτικό είναι όμως και το κλίμα προσδοκιών και εφησυχασμού που προσπαθούν να καλλιεργήσουν στο λαό, αξιοποιώντας την επίσκεψη Ομπάμα, ότι η στήριξη των ΗΠΑ στην αντιπαράθεση για την ελάφρυνση του κρατικού χρέους είναι το «δυνατό χαρτί» της κυβέρνησης στο κυνήγι της οικονομικής ανάκαμψης, από την οποία ούτως ή άλλως, τα λαϊκά στρώματα δεν έχουν τίποτα να περιμένουν.
Οτι η γεωπολιτική αναβάθμιση της χώρας, ανταγωνιστικά προς τη «σύμμαχο» Τουρκία, με βαθύτερη εμπλοκή στους ιμπεριαλιστικούς, ΝΑΤΟικούς σχεδιασμούς, δείχνει την έξοδο από την κρίση και ότι δεν υπάρχει δεύτερη επιλογή για το λαό, από το να τιμά στο ακέραιο τη συμμαχία με τον «καλό» ιμπεριαλιστή, απέναντι στον «κακό», για να μπορεί να απολαμβάνει «σταθερότητα».

Τα κάλπικα (για το λαό) διλήμματα...

Πέρα από τη «σταθερότητα», άλλη μια έννοια που «φορέθηκε» πολύ αυτές τις μέρες είναι η «δημοκρατία». Ξεχώρισε στην ομιλία που έκανε ο Ομπάμα την Τετάρτη στο «Σταύρος Νιάρχος» και μονοπώλησε σχεδόν τις αναλύσεις στον Τύπο την επόμενη μέρα.
Διαβάζοντας μπροστά και πίσω από τις λέξεις, το νόημα αυτών που είπε ο Ομπάμα στην ομιλία του συνοψίζεται περίπου ως εξής: Η «παγκοσμιοποίηση» (βλέπε διεθνοποιημένη καπιταλιστική οικονομία) είναι μια ανεπίστρεπτη πραγματικότητα, η οποία αναπόφευκτα γεννά «προκλήσεις» για τους λαούς (ανεργία, αποκλεισμούς, φτώχεια, ανισότητες) που χρειάζεται να αντιμετωπιστούν. Και ο αποτελεσματικότερος τρόπος για να γίνει αυτό, είναι να λειτουργεί η αστική δημοκρατία, η οποία, αν και «ατελές» πολίτευμα, είναι το καλύτερο όλων.
Βέβαια, κάτω από τον όρο «δημοκρατία» χωράνε τα πάντα: Οι θεσμοί του αστικού κράτους, η «αυθόρμητη» συμμετοχή του λαού στην ευόδωση των στόχων του κεφαλαίου, η ελευθερία κίνησης κεφαλαίων, ανθρώπων, εμπορευμάτων και υπηρεσιών και πάει λέγοντας. Ταυτόχρονα, η δημοκρατία προβάλλεται ως το αντίπαλο δέος σε όσους την απειλούν, «λαϊκιστές», «τρομοκράτες», «νοσταλγοί του ολοκληρωτισμού», «εθνικιστές», όσοι αρνούνται τις «διαχρονικές αξίες και παραδόσεις του δυτικού κόσμου».
Σίγουρα, τέτοιου είδους σχήματα αντιπαράθεσης και δίπολα όπως «δημοκρατία - λαϊκισμός» και «παγκοσμιοποίηση - εθνικισμός» είναι βολικά για να κρυφτεί η βασική αντίθεση στον καπιταλισμό, ανάμεσα στο κεφάλαιο και στην εργασία. Βεβαίως, αυτά τα δίπολα εκφράζουν πραγματικά διλήμματα που έχει η ίδια η αστική τάξη. Πώς θα αντιμετωπίσει τις αντιφάσεις, τις αντιθέσεις, τις δυσκολίες του δικού της «κόσμου», του καπιταλισμού. Που μπορεί να αναδείχτηκε νικητής στη διεθνή αντιπαράθεση σοσιαλισμού - καπιταλισμού στον 20ό αιώνα με την αντεπανάσταση πριν από περίπου 25 χρόνια και τότε να έμοιαζε ανίκητος, όμως σήμερα αντιμετωπίζει πιο εμφανείς δυσκολίες και προβλήματα. Το υπόβαθρό τους είναι αναμφισβήτητα η καπιταλιστική κρίση, που όξυνε τις αντιθέσεις ανάμεσα στα ιμπεριαλιστικά κέντρα και στο εσωτερικό τους, όπως έγινε για παράδειγμα στην Ευρωζώνη.
Τις ίδιες κάλπικες διαχωριστικές γραμμές επανέλαβαν Μέρκελ και Ομπάμα κατά τις συναντήσεις τους στο Βερολίνο, την Πέμπτη και την Παρασκευή. Σε μια λιγότερο ραφιναρισμένη εκδοχή των όσων είπαν και έγραψαν στο κοινό τους άρθρο σε γερμανική εφημερίδα, ο «κίνδυνος για τη δημοκρατία» σε Ευρώπη και ΗΠΑ προέρχεται από την άνοδο δυνάμεων που στο πεδίο της οικονομίας εκφράζουν τάσεις «μεγαλύτερου προστατευτισμού» και αυτό μεταφράζεται πολιτικά σε στροφή από τον κοσμοπολιτισμό στον εθνικισμό.

...και η ουσία

Πώς, λοιπόν, θα αντιμετωπίσουν οι αστικές τάξεις των καπιταλιστικών κρατών τις δυσκολίες που υπάρχουν στην καπιταλιστική οικονομία, το γεγονός ότι δεν διαμορφώνεται πουθενά τάση δυναμικής ανάκαμψης, ενώ αλλού πυκνώνουν κίνδυνοι για νέα ύφεση; Πώς μπορούν να αντιμετωπίσουν το γεγονός ότι ενώ όλοι αναζητούν την ατμομηχανή που θα δώσει ώθηση στην καπιταλιστική οικονομία διεθνώς, η προσπάθεια των επιμέρους οικονομιών να ανακάμψουν από την κρίση παράγει αλληλοσυγκρουόμενα συμφέροντα, μέσα στο σύνθετο πλέγμα των οικονομικών, πολιτικών και στρατιωτικών σχέσεων, δομών και θεσμών, με τις οποίες διασυνδέεται παγκόσμια το κεφάλαιο, ακριβώς για να διασφαλίζει με καλύτερους όρους τη διευρυμένη αναπαραγωγή του. Με μέτρα ενίσχυσης της διεθνοποίησης ή με ενίσχυση μέτρων προστατευτισμού της εθνοκρατικής βάσης της παραγωγής; Το μπερδεμένο και πολύπλοκο κουβάρι των σχέσεων αντιθέσεων και ανταγωνισμών, των αλληλεξαρτήσεων ανάμεσα στις καπιταλιστικές οικονομίες, δημιουργεί αμφιβολίες για κάθε εκδοχή επιλογής, προβληματισμούς σε σχέση με το ποια από τις δύο θα πυροδοτήσει πιο γρήγορα τις αναπόφευκτες έτσι κι αλλιώς αντιθέσεις και συγκρούσεις ανάμεσα στα αντιτιθέμενα ιμπεριαλιστικά κέντρα. Σε κάθε ενδεχόμενο, οι εργαζόμενοι και τα λαϊκά στρώματα θα έρθουν αντιμέτωποι με πολιτικές έντασης της καπιταλιστικής εκμετάλλευσης με όλους τους τρόπους και μεθόδους (μείωση της τιμής της εργατικής δύναμης, αξιοποίηση της εισαγωγής νέων τεχνολογιών κ.λπ.), αλλά και συγκέντρωσης της παραγωγής σε όλο και λιγότερα χέρια, στον έλεγχο των μονοπωλίων. Δεν έχουν λοιπόν τίποτα θετικό να περιμένουν ούτε από τη μια ούτε την άλλη εκδοχή, ενώ είναι σίγουρο ότι θα κληθούν, όταν χρειαστεί, να δώσουν το αίμα τους για τα ιμπεριαλιστικά συμφέροντα στα πεδία των μαχών.
Πώς θα πρέπει να ασκηθεί η αστική εξουσία στις σημερινές συνθήκες, σε συνθήκες που η καπιταλιστική διαχείριση συναντά δυσκολίες στη διαμόρφωση ενός πλέγματος ενσωμάτωσης εργατικών - λαϊκών μαζών όπως τα παλιότερα χρόνια, με ορισμένες περιορισμένες ή πιο εκτενείς «παραχωρήσεις» (αποτέλεσμα της ταξικής πάλης και της ύπαρξης του σοσιαλιστικού στρατοπέδου); Πώς επιδρά η όξυνση των ανταγωνισμών, το ενδεχόμενο πιο γενικευμένων πολεμικών αναμετρήσεων, στον τρόπο άσκησης της αστικής εξουσίας; Ποια δοσολογία «δημοκρατισμού» και ποια «αυταρχισμού» χρειάζεται; Σε κάθε περίπτωση, στόχος είναι η πιο αποτελεσματική θωράκιση της αστικής εξουσίας για να αντέξει σε συνθήκες που απειληθεί η σταθερότητά της. Η πρόσφατη και η παλιότερη Ιστορία έχουν αποδείξει ότι παντού και πάντα χρησιμοποιείται η δοσολογία «αυταρχισμού» και «δημοκρατισμού» που είναι απαραίτητη. Πέρα από το γεγονός ότι, ούτως ή άλλως, ο δημοκρατισμός, στο πλαίσιο της αστικής εξουσίας, έχει ως όριο το συμφέρον του κεφαλαίου, κάτι που είναι εμφανές ειδικά στους χώρους δουλειάς, η τάση για ένταση του αυταρχισμού, για ενίσχυση των μηχανισμών καταστολής, είναι ούτως ή άλλως εμφανής. Χαρακτηριστικό παράδειγμα πως οι σύγχρονες κατά τ' άλλα αστικές δημοκρατίες στην ΕΕ προχώρησαν σε μέτρα αναστολής δικαιωμάτων και ελευθεριών που τους παρέχουν τα ίδια τα «δημοκρατικά» τους συντάγματα, επέβαλαν καθεστώτα «έκτακτης ανάγκης» που ανανεώνουν κάθε τρίμηνο και εξάμηνο, στο όνομα των τζιχαντιστών και της «τρομοκρατικής απειλής».

Διέξοδος υπάρχει, αλλά σε ριζικά διαφορετική κατεύθυνση

Είναι καθαρό ότι τέτοιου είδους διλήμματα δεν πρέπει να παγιδεύουν τους εργαζόμενους και το λαό, να τον στοιχίζουν πίσω από διαφορετικές εκδοχές της ίδιας αστικής πολιτικής, που άλλωστε δεν τις χωρίζει καμιά άβυσσος παρ' όλη την όξυνση που υπάρχει μεταξύ τους. Οι εργαζόμενοι, τα λαϊκά στρώματα έχουν την ευκαιρία να δουν πιο καθαρά, αξιοποιώντας και την πείρα των τελευταίων χρόνων της κρίσης και της δυσκολίας για ανάκαμψη: Εντός του σάπιου καπιταλιστικού συστήματος, της εξουσίας του κεφαλαίου, κάθε επιλογή, όποια απάντηση κι αν δοθεί, θα είναι αντιλαϊκή και επικίνδυνη για τους ίδιους, θα στρέφεται σε βάρος των συμφερόντων τους.
Διέξοδος, ελπίδα και προοπτική υπάρχει. Βρίσκεται στο δρόμο που οδηγεί στη σύγκρουση με το σημερινό καπιταλιστικό σύστημα που γεννά φτώχεια, εκμετάλλευση, πολέμους, τις ιμπεριαλιστικές ενώσεις, στην ανατροπή της εξουσίας του κεφαλαίου, το δρόμο που οδηγεί στην κοινωνικοποίηση των μονοπωλίων, στην εργατική - λαϊκή εξουσία. Σήμερα, τα προβλήματα, οι δυσκολίες που έχει ο καπιταλισμός, οι οξυμένες αντιφάσεις και αντιθέσεις του, πρέπει να αξιοποιηθούν για να ανοίξει πιο πλατιά η συζήτηση για την αναγκαιότητα της προοπτικής του σοσιαλισμού - κομμουνισμού.
Το στοίχημα είναι να ανοίξουμε από σήμερα αυτόν το δρόμο. Μέσα από την ανασύνταξη του εργατικού κινήματος, τη συγκρότηση της κοινωνικής συμμαχίας της εργατικής τάξης με τις άλλες λαϊκές δυνάμεις, με κατεύθυνση ενάντια στα μονοπώλια και τον καπιταλισμό. Δρόμος που ανοίγει μέσα από τις μεγάλες και μικρές μάχες που δίνουμε, με αιχμές την αντίθεση στην αντεργατική - αντιλαϊκή επίθεση, την πάλη για ανάκτηση όσων χάθηκαν, αλλά και τη διεκδίκηση των σύγχρονων εργατικών - λαϊκών αναγκών. Μέσα από την πάλη ενάντια στους ιμπεριαλιστικούς σχεδιασμούς, για να μη χύσουν οι εργαζόμενοι το αίμα τους για τα συμφέροντα των ιμπεριαλιστών.