Μια ιστορική αναφορά στους απροσκύνητους Αγραφιώτες

 Μια ιστορική αναφορά στους απροσκύνητους Αγραφιώτες

ΚΑΤΣΑΝΤΩΝΗΣ - φωτο: "Ευρυτάνας ιχνηλάτης"

Το 1852 ο Γάλλος περιηγητής και ιστορικός Eugene Yemeniz περιοδεύει στα Αγραφιώτικα Βουνά για να συλλέξει στοιχεία σχετικά με τη δράση του Κατσαντώνη και των συντρόφων του που έδρασαν εκεί μερικά χρόνια νωρίτερα. Σε κάποιο σημείο της μελέτης του ο  E. Yemeniz περιγράφει, πραγματικά με μοναδικό τρόπο, την ατίθαση ζωή και την ατσάλινη ψυχοσύνθεση των ορεσίβιων ανθρώπων που ζούσαν απροσκύνητοι στα ένδοξα Άγραφα και οι οποίοι στελέχωσαν τους κλέφτικους νταϊφάδες, με πρώτο και καλύτερο αυτόν του θρυλικού Κατσαντώνη!

Ιδού και το εν λόγω απόσπασμα του E. Yemeniz (σε μετάφραση της Βέρας Δ. Σταμέλου - για το σπουδαίο βιβλίο του βραβευμένου αείμνηστου Ευρυτάνα συγγραφέα Δημήτρη Σταμέλου με τίτλο:  «Κατσαντώνης, η αποθέωση της παλικαριάς», Βιβλιοπωλείον της Εστίας) :

================ 

«Συνηθισμένοι από παιδιά στη μοναχική ύπαρξη, να μην έχουν πάρει –αφήνοντας την κούνια- άλλο παιχνίδι από το ντουφέκι του πατέρα τους, άλλη μόρφωση από την αφήγηση των κατορθωμάτων του κληρονομικού αυτού όπλου, θαρραλέοι, επιδέξιοι και δυνατοί, να κοιμούνται κάτω από ένα θάμνο, στο κλωνάρι μιας βαλανιδιάς, κάτω από την προεξοχή ενός βράχου, καθώς και κάτω από την καπνισμένη στέγη της καλύβας τους, γνωρίζοντας με ακρίβεια όλα τα περάσματα και τα καταφύγια της περιοχής, αυτοί οι άνθρωποι συγκροτούν μια ράτσα πέρα για πέρα πολεμική που λατρεύει την ανεξαρτησία της.

Από την αρχή της σκλαβιάς, τα βουνά των Αγράφων, καταφύγιο όλων των επαναστάσεων, πρόσφεραν στους γύρω πληθυσμούς ένα σίγουρο οχυρό εναντίον της τυραννίας. Μάταια οι στρατιές των τούρκων προσπάθησαν να εγκαταστήσουν εκεί τη δυναστεία των πασάδων της Ηπείρου ή της Θεσσαλίας. 

Στο πλησίασμά τους οι βουνίσιοι κατέφευγαν με τις οικογένειές τους και τα κοπάδια τους στις κορφές και στα πιο δυσπρόσιτα καταφύγια ληστών ή θηρίων, καίγοντας πίσω τους τις καλύβες τους, ώστε το πόδι του εχθρού να μην κηλιδώσει τις εστίες τους. Έπειτα στην κατάλληλη στιγμή, έπεφταν ξαφνικά πάνω στο χαμένο, μέσα στο λόγγο, εχθρό, βαθιά στα αδιέξοδα περάσματα των βουνών. 

Οι τούρκοι παραιτήθηκαν από την καταδίωξη αυτού του ασύλληπτου αντιπάλου και περιορίστηκαν να του επιβάλλουν έναν ταπεινότατο φόρο που άλλωστε ποτέ δεν πληρώθηκε.»

blog "Ευρυτάνας ιχνηλάτης"