ΗΦΑΙΣΤΟΣ : Ενός αιώνα ντοκουμέντα σε μια πρωτοποριακή έκδοση

15 Σεπ 2018

Ενός αιώνα ντοκουμέντα σε μια πρωτοποριακή έκδοση - λεύκωμα

Περιλαμβάνει πάνω από 1.500 ντοκουμέντα, αρχειακό υλικό και φωτογραφίες, που συνδέονται με την Ιστορία του ΚΚΕ
Θα διατίθεται σε ειδική προσφορά στο κεντρικό τριήμερο του Φεστιβάλ στην Αθήνα

Το εξώφυλλο του Λευκώματος για τα 100 χρόνια από την ίδρυση του ΚΚΕ

Ολοκληρώθηκε και ήδη τυπώνεται, με στόχο η διάθεσή του να γίνει τις μέρες των κεντρικών εκδηλώσεων στην Αθήνα, το Λεύκωμα για τα 100 χρόνια από την ίδρυση του ΚΚΕ.
Το Λεύκωμα αποτελεί μια νέα έκδοση, εμπλουτισμένη σε αναφορά αρχειακού υλικού. Αναδεικνύει σημαντικά και άλλα χαρακτηριστικά γεγονότα, αποτυπώνοντας την πάλη μελών και στελεχών του ΚΚΕ, της Νεολαίας του, των συμπορευόμενων αγωνιστών και αγωνιστριών, με σκληρό τίμημα θυσιών και αδιάλειπτης διεθνιστικής αλληλεγγύης.
Στον πρόλογο που υπογράφεται από την ΚΕ του Κόμματος, σημειώνεται:
«Είμαστε βέβαιοι ότι οι νέοι και οι νέες που θα γνωριστούν για πρώτη φορά με την Ιστορία του ΚΚΕ μέσω του Λευκώματος, αλλά και όσοι - όσες έζησαν για πολλά χρόνια τη ζωή του Κόμματος, ως μέλη, φίλοι και σταθερά συμπορευόμενοι στην πάλη του, δεν θα περιοριστούν αποκλειστικά στη μελέτη του Λευκώματος.
Θα αισθανθούν την ανάγκη να γνωρίσουν περισσότερα ή να αναζητήσουν απαντήσεις σε ερωτήματα και αμφιβολίες πάνω στην ιστορική πορεία του ΚΚΕ και του εργατικού - λαϊκού κινήματος, που είναι αναπόσπαστα στοιχεία της εξέλιξης της ελληνικής καπιταλιστικής κοινωνίας, της οικονομίας και του πολιτικού της συστήματος.
Με τη μελέτη τους θα ενισχύσουν το ταξικό τους κριτήριο, ώστε να κατανοήσουν τη διαχρονικά στενή σχέση και συνεργασία της ελληνικής αστικής τάξης και των αστικών κομμάτων με τα κέντρα του παγκόσμιου και περιφερειακού καπιταλισμού και τις ιμπεριαλιστικές οικονομικές και στρατιωτικοπολιτικές ενώσεις του».
Για την πραγματοποίηση της έκδοσης εργάστηκε με μεράκι, ενθουσιασμό και υπευθυνότητα ειδικά συγκροτημένη επιτροπή, η οποία ερεύνησε, μελέτησε και αξιολόγησε το αρχειακό υλικό.
Σε σύγκριση με το τελευταίο Λεύκωμα του 2008, υπήρξαν περισσότερες δυνατότητες και εμπειρία για την κατάλληλη επιλογή ενός μέρους από το τεράστιο αρχειακό υλικό που διαθέτει το ΚΚΕ, ένα σημαντικό μέρος του οποίου είναι ήδη δημόσια προσβάσιμο μέσα από το Επιμορφωτικό Κέντρο, Βιβλιοθήκη - Αρχείο «Χαρίλαος Φλωράκης».

Η ιστορία της κόκκινης σημαίας

Το Λεύκωμα από την πρώτη έως και την τελευταία από τις 450 σελίδες του αποτελεί μια αναβαθμισμένη προσπάθεια, καθώς περιλαμβάνει πάνω από 1.500 ντοκουμέντα, αρχειακό υλικό και φωτογραφίες, που συνδέονται με την Ιστορία του ΚΚΕ.
Πολλά ντοκουμέντα δημοσιεύονται για πρώτη φορά, ενώ τα περισσότερα είναι ελάχιστα γνωστά. Αρκετά γεγονότα συνδέονται με την αντανάκλασή τους στην καλλιτεχνική δημιουργία μέσα από χαρακτηριστικά έργα των δημιουργών, αποτελώντας πολύτιμα τεκμήρια της πρωτοπόρας και γεμάτης ανιδιοτέλεια διαδρομής του ΚΚΕ.
«Βεβαίως - σημειώνεται στον πρόλογο- δεν είναι δυνατό μια έκδοση με τη μορφή του Λευκώματος να αναδείξει με πληρότητα τον πρωτοπόρο και αναντικατάστατο ρόλο του Κόμματος για έναν αιώνα, να προβάλει αναλυτικά τα συμπεράσματα, την κριτική και αυτοκριτική του, την αδιαμφισβήτητη συμβολή του στον καθημερινό αγώνα και σε μεγάλες ιστορικές φάσεις, όπως ήταν ο Μεσοπόλεμος, η Κατοχή και ο ταξικός Εμφύλιος 1946-1949, οι μετακατοχικοί και σύγχρονοι αγώνες στην Ελλάδα και διεθνώς.
Παρέχονται όμως οι αναγκαίες αποδείξεις για τον πρωτοπόρο, συνειδητό ανιδιοτελή αγώνα του Κόμματος, την προσήλωσή του στην ανάπτυξη της ταξικής πάλης ως κινητήριας δύναμης των εξελίξεων, στη σοσιαλιστική επανάσταση, στη δικτατορία του προλεταριάτου.
Μέσα από την πολλαπλότητα των πηγών, "αναβλύζει" από τις σελίδες του Λευκώματος ότι η πραγματική πολιτική αναμέτρηση διεξάγεται ανάμεσα στα αστικά κόμματα, τα κόμματα οπορτουνιστικής προέλευσης και αστικής διαχείρισης, από τη μια, και το ΚΚΕ, από την άλλη».
Στο Λεύκωμα γίνεται ολοφάνερος ο ρόλος όχι μόνο των ηγετικών στελεχών που έδωσαν τη ζωή τους στον αγώνα, αλλά ο αστείρευτος ηρωισμός των απλών μελών του Κόμματος, φίλων, οπαδών, των συγγενών τους. Το χάρισμα του ηρωισμού, της αφοβίας μπροστά στο θάνατο υπάρχει βαθιά στο μυαλό και την καρδιά των καταπιεσμένων και αδικημένων, βγαίνει στην επιφάνεια με το παράδειγμα των πρωτοπόρων κομμουνιστών και κομμουνιστριών, για την υπεράσπιση του γενικού εργατικού και λαϊκού συμφέροντος, της κομμουνιστικής ιδεολογίας και πράξης, για την κατάκτηση της ιστορικής πείρας, της ταξικής πάλης.

Τα περιεχόμενα

Από το ΣΕΚΕ στο ΚΚΕ

Η 100χρονη Ιστορία του Κόμματος, και αντίστοιχα του εργατικού - λαϊκού κινήματος, παρουσιάζεται μέσα από 9 ενότητες - σταθμούς:
Στην πρώτη ενότητα με τίτλο «Το ΚΚΕ έρχεται από πολύ μακρυά...» περιγράφονται οι εσωτερικές και διεθνείς συνθήκες που διαμόρφωσαν την αναγκαιότητα ίδρυσης επαναστατικού κόμματος, δηλαδή Κομμουνιστικού Κόμματος, ως οργανωμένης συνειδητής πρωτοπορίας της εργατικής τάξης.
Η δεύτερη ενότητα αφορά στην περίοδο 1918 έως 1924 και έχει τίτλο «Τα πρώτα βήματα του ΚΚΕ». Σε αυτήν αναφέρονται οι διεργασίες για την ίδρυση του Κόμματος ως Σοσιαλιστικού Εργατικού Κόμματος Ελλάδας (ΣΕΚΕ) αρχικά και στη συνέχεια ως ΚΚΕ, για τη διαμόρφωσή του σε επαναστατικό Κόμμα Νέου Τύπου. Η βασανιστική πορεία, για ένα εντελώς νέο κόμμα, διαμόρφωσης των προγραμματικών του θέσεων για την κατάργηση της εκμετάλλευσης ανθρώπου από άνθρωπο, την οικοδόμηση της νέας κοινωνίας.
Η τρίτη ενότητα για την περίοδο από το 1924 έως το 1936 έχει τίτλο «Το ΚΚΕ απλώνει ρίζες στην εργατική τάξη».
Περιγράφονται η πορεία κορύφωσης των εργατικών αγώνων την περίοδο του Μεσοπολέμου, στην εξέγερση του Μάη του '36 στη Θεσσαλονίκη και το ρίζωμα του ΚΚΕ στην εργατική τάξη, ως αποτέλεσμα του πρωτοπόρου και ηρωικού του ρόλου.

Μικρασιατική Καταστροφή και πρόσφυγες

Η οργισμένη αντίδραση της αστικής τάξης και των πολιτικών κομμάτων που την υπηρετούσαν, με την εξαπόλυση αιματηρής καταστολής κατά του ΚΚΕ, άλλοτε με το περίβλημα της αστικής νομιμότητας και άλλοτε όχι.
Η τέταρτη ενότητα για την περίοδο 1936 έως 1941 έχει τίτλο «Το ατσάλι δένεται στη μεγάλη φωτιά και στο δυνατό ψύχος».
Παρουσιάζεται η κλιμάκωση της δολοφονικής επίθεσης της αστικής τάξης και των κυβερνήσεών της κατά του εργατικού - συνδικαλιστικού κινήματος, η επιλογή της να προχωρήσει και να στηρίξει τη δικτατορία της 4ης Αυγούστου. Το ΚΚΕ, που είχε δοκιμαστεί σε απαγόρευση και διώξεις κατά τη σύντομη διάρκεια της δικτατορίας του Θ. Πάγκαλου, γνώρισε την πιο δύσκολη κατάσταση από την ίδρυσή του, περνώντας στην παρανομία και με σοβαρότερο πρόβλημα τις μαζικές συλλήψεις στελεχών, τις φυλακίσεις και τους εξορισμούς τους.
Στο καμίνι της περιόδου αυτής διαμορφώθηκε η μαγιά για την αντιμετώπιση στη συνέχεια της τριπλής κατοχής, ιταλικής, γερμανικής και βουλγαρικής, παρότι δεν συνοδευόταν από την απαραίτητη ιδεολογικοπολιτική προετοιμασία μπροστά στον επερχόμενο Β' Παγκόσμιο Πόλεμο.
Η πέμπτη ενότητα για την περίοδο 1941 έως 1949, με τίτλο «Επος και διδάγματα», αφορά στην περίοδο που το Κόμμα και ο λαϊκός παράγοντας πρωταγωνιστούν στις εξελίξεις. Περίοδος που το ΚΚΕ αναδείχτηκε ως το ηγετικό πρωτοπόρο κόμμα της ΕΑΜικής Αντίστασης, αιμοδότης της ένοπλης εθνικοαπελευθερωτικής πάλης, της καθοδήγησης εργατικών κινητοποιήσεων στην Αθήνα και σε ορισμένα άλλα αστικά κέντρα. Γίνεται αναφορά στο γεγονός ότι παρότι τις μέρες της Απελευθέρωσης διαμορφώθηκε επαναστατική κατάσταση στην Ελλάδα, το ΚΚΕ δεν είχε τότε τη σωστή στρατηγική γραμμή σύνδεσης του απελευθερωτικού αγώνα με την πάλη για την εργατική εξουσία. Με την πολιτική των σταδίων και της λεγόμενης «εθνικής ενότητας» καθώς και της επιδιωκόμενης «ομαλής δημοκρατικής εξέλιξης», δεσμεύτηκε με τις Συμφωνίες του Λιβάνου, της Καζέρτας και στη συνέχεια της Βάρκιζας, με αποτέλεσμα να μην αξιοποιήσει τον ευνοϊκό συσχετισμό δυνάμεων. Βρέθηκε δηλαδή σε αναντιστοιχία με τις απαιτήσεις της επαναστατικής κατάστασης και τον θετικό συσχετισμό δυνάμεων, το ανεβασμένο κύρος του.

Κατοχή και Αντίσταση

Στην ίδια ενότητα περιλαμβάνεται η περίοδος συγκρότησης και δράσης του ΔΣΕ 1946 - 1949, που αποτελεί την κορυφαία ταξική σύγκρουση του 20ού αιώνα, την πιο μεγάλη απειλή που συνάντησε η αστική τάξη στην Ελλάδα. Το έπος του ΔΣΕ αποτελεί πολύτιμη παρακαταθήκη πείρας για τους αγώνες και τις σκληρές αναμετρήσεις του 21ου αιώνα.
Η έκτη ενότητα για την περίοδο 1950 έως 1967 έχει τίτλο «Μην καρτεράτε να λυγίσουμε» και σ' αυτήν περιγράφεται η περίοδος που ακολούθησε την υποχώρηση του ΔΣΕ, που οδήγησε αναγκαστικά χιλιάδες μαχητές και μαχήτριές του στην πολιτική προσφυγιά, στις φιλόξενες σοσιαλιστικές χώρες. Η απόφαση να τεθούν εκτός νόμου το ΚΚΕ και η ΕΠΟΝ συνοδεύτηκε από μαζικές διώξεις, βασανισμούς και φυλακίσεις, με κορύφωση τις μαζικές εκτελέσεις σε όλη την Ελλάδα. Παρ' όλα αυτά, το ΚΚΕ επιχείρησε την ανασυγκρότηση και δράση του στην Ελλάδα και με την ενίσχυση της παράνομης εισόδου πολιτικών προσφύγων στελεχών του. Παρά τον γενικευμένο αντικομμουνισμό και τους στυγνούς εμφυλιακούς και μετεμφυλιακούς νόμους, το ΚΚΕ και η δράση του δεν εκτοπίστηκαν από τη συνείδηση εκατοντάδων χιλιάδων εργατών και γενικότερα εργαζομένων.
Μετά από την ήττα του ΔΣΕ, σε συνθήκες που το μεγαλύτερο μέρος των στελεχών και μελών του Κόμματος βρέθηκε έξω από την Ελλάδα, οξύνθηκε η εσωκομματική διαπάλη με επίκεντρο τα ερωτήματα και τους προβληματισμούς για τη στρατηγική του Κόμματος τόσο στην Κατοχή όσο και μετά από αυτήν, που με την παρέμβαση των 6 ΚΚ οδήγησε στη δεξιά οπορτουνιστική στροφή της 6ης Πλατιάς Ολομέλειας της ΚΕ το 1956. Αποκορύφωμά της υπήρξε η απόφαση διάλυσης των ΚΟ στην Ελλάδα το 1958 και η ένταξη των κομμουνιστών και κομμουνιστριών στις γραμμές της ΕΔΑ, παραβιάζοντας έτσι τη θεμελιακή αρχή οργανωτικής και πολιτικής αυτοτέλειας που πρέπει να διέπει ένα Κομμουνιστικό Κόμμα Νέου Τύπου.

Η ένοπλη αναμέτρηση με την αστική τάξη (εδώ το δισέλιδο για τη συμμετοχή των γυναικών στον ΔΣΕ)

Η έβδομη ενότητα, για την περίοδο 1967 έως 1974, έχει τίτλο «Στο πιο βαθύ σκοτάδι... το ΚΚΕ ανασυγκροτείται».
Γίνεται αναφορά στην περίοδο της στρατιωτικής δικτατορίας 1967-1974, με δύο βασικά χαρακτηριστικά:
-- Την απόφαση για την αυτοτελή οργανωτική και πολιτική παρουσία του Κόμματος μέσα στην Ελλάδα σε συνθήκες παρανομίας και την απομάκρυνση από το Κόμμα της φραξιονιστικής οπορτουνιστικής ομάδας.
-- Τον δυναμικό, ηρωικό ρόλο του Κόμματος και της νεοϊδρυόμενης, το 1968, με απόφασή του, ΚΝΕ, να οργανώσει τη μαζική αντιδικτατορική πάλη από τις λαϊκές δυνάμεις. Το ΚΚΕ ήταν το μοναδικό κόμμα που επιδίωκε την ανατροπή της δικτατορίας ως προϊόν της μαζικής λαϊκής πάλης με όλες τις μορφές της, ώστε η απομάκρυνση της στρατιωτικής χούντας να μην αποτελέσει μια συναινετική αντιλαϊκή εναλλαγή από τα πάνω.
Η όγδοη ενότητα, για την περίοδο 1974 έως 1991, έχει τίτλο «...με τα πλακάτ, με την ελπίδα, με τα λάβαρα».
Είναι η περίοδος κατά την οποία το ΚΚΕ κατακτά «ντε φάκτο» τη νόμιμη δράση του, μετά από 27 χρόνια παρανομίας. Παλεύει για την οργανωτική ανασυγκρότησή του. Πρωτοστατεί στην οργάνωση των εργατικών - λαϊκών αγώνων, στην ενίσχυση της ευθύνης του για τον προλεταριακό διεθνισμό και τη διεθνιστική αλληλεγγύη, μπροστά σε νέα, σύνθετα καθήκοντα, σε συνθήκες μαζικοποίησης της σοσιαλδημοκρατίας με το ΠΑΣΟΚ και ανάδειξής της σε κυβερνητικό - αστικό κόμμα, εναλλακτικά στη ΝΔ. Είναι περίοδος ενίσχυσης του οπορτουνισμού στο Διεθνές Κομμουνιστικό Κίνημα, αρχικά με το ρεύμα του «ευρωκομμουνισμού» στην Ευρώπη. Περίοδος που ο οπορτουνισμός ωριμάζει σε προδοσία στην ΕΣΣΔ, με όχημα της αντεπανάστασης τη λεγόμενη «Περεστρόικα».

Σελίδες από την ανασυγκρότηση του ΚΚΕ στην παρανομία, μετά το τέλος της ένοπλης αναμέτρησης

Στην ένατη ενότητα, για την περίοδο 1991 έως 2018, προβάλλεται η βεβαιότητα «Οι νικημένοι του σήμερα είναι οι νικητές του αύριο».
Προβάλλεται το γεγονός ότι το ΚΚΕ δεν κάμφθηκε από τις συνέπειες της δίνης της αντεπανάστασης, που συμπαρέσυρε δεκάδες κόμματα και προκάλεσε απογοήτευση και υποχώρηση στη ριζοσπαστικοποίηση συνειδήσεων. Το ΚΚΕ ανασυγκρότησε τις δυνάμεις του, ανανεώθηκε το στελεχικό δυναμικό του, όπως και της ΚΝΕ, προχώρησε στην αντεπίθεση με νέο Πρόγραμμα, επεξεργασμένη στρατηγική, στηριγμένη στην επιστημονική μελέτη της ελληνικής κοινωνίας και του διεθνούς καπιταλιστικού συστήματος, αλλά και τη μελέτη της πείρας της ταξικής πάλης στον 20ό αιώνα, της πείρας από τη σοσιαλιστική πορεία στην ΕΣΣΔ. Είχε τα «μάτια» του στραμμένα στην ανάπτυξη ισχυρών δεσμών με την εργατική τάξη και τους κοινωνικούς της συμμάχους. Στο κέντρο της δράσης του βρέθηκαν η ανασύνταξη του εργατικού κινήματος, η κομματική οικοδόμηση στους τόπους δουλειάς, σε νέους κλάδους, στις νέες ηλικίες, η δράση ενάντια στις νέες μορφές ανισοτιμίας και χειραγώγησης των γυναικών, η εδραίωση της πολιτιστικής του προσφοράς ως αναπόσπαστου στοιχείου όλων των μορφών πάλης.
Στους κεντρικούς στόχους του Κόμματος ήταν και είναι η ανασυγκρότηση του ΔΚΚ σε συνθήκες βαθιάς κρίσης και διάσπασής του και, μάλιστα, σε μια περίοδο που οι ενδοϊμπεριαλιστικές αντιθέσεις και οι εγγενείς αντιφάσεις του καπιταλισμού οδηγούν σε τοπικούς ιμπεριαλιστικούς πολέμους, σε διάφορα σημεία της Γης, ιδιαίτερα στην περιοχή μας.

Τα Στρατοδικεία

Η επιδείνωση του συσχετισμού δυνάμεων στην Ελλάδα - στην οποία συνέβαλε, εκτός από την αντιφατικότητα των συνεπειών της καπιταλιστικής οικονομικής κρίσης στη λαϊκή συνείδηση, και η ανοιχτή επίσημη στροφή του ΣΥΡΙΖΑ προς τη σοσιαλδημοκρατικοποίηση, η στήριξη της αστικής τάξης στον ΣΥΡΙΖΑ - δεν αποτελεί μονοσήμαντα μακροπρόθεσμη και μόνιμη κατάσταση. Η δράση του Κόμματος και της ριζοσπαστικής πρωτοπορίας από την εργατική τάξη και τα λαϊκά στρώματα, που δρα μαζί του, θα ανοίξει το δρόμο. Ο 21ος αιώνας θα είναι αιώνας καινούργιας ανόδου του παγκόσμιου επαναστατικού κινήματος, νέας σειράς κοινωνικών επαναστάσεων.