Πλευρές των ενδοϊμπεριαλιστικών αντιθέσεων στην «Ευρύτερη Μέση Ανατολή»

Copyright 2017 The Associated

Ο Τραμπ στη Σαουδική Αραβία, στην πρώτη επίσκεψη στο εξωτερικό όταν ανέλαβε Πρόεδρος των ΗΠΑ

Από τις αρχές του Οκτώβρη του 2018 εξελίσσεται η υπόθεση της «εξαφάνισης» του Σαουδάραβα δημοσιογράφου Κασόγκι (που το πραγματικό του όνομα είναι Τζαμάλ Χασίκτζι) στο προξενείο της χώρας του στην Κωνσταντινούπολη. Ο Κασόγκι ήταν φορέας αντιλήψεων τόσο του «Πανισλαμισμού» όσο και του «Παναραβισμού», με κριτικές θέσεις για το ρόλο της Σαουδικής Αραβίας, με «θαυμασμό» για το σημερινό καθεστώς της Τουρκίας.
Είχε τη δική του «συνεισφορά» για δεκαετίες υπέρ της εσωτερικής και εξωτερικής πολιτικής της Σαουδικής Αραβίας. Ο Κασόγκι άσκησε σκληρή κριτική κατά των επιλογών της ηγεσίας της μοναρχίας, που επιχειρεί μια «ολική ανακαίνιση» για να βγει ισχυρότερη στον περιφερειακό και διεθνή ενδοϊμπεριαλιστικό ανταγωνισμό.
Θυμίζουμε εδώ ότι πάνω από ένας χρόνος πέρασε από τη διεξαγωγή της Συνόδου του Ριάντ (20-21/5/2017), η οποία περιλάμβανε τη διμερή συνάντηση των αρχηγών ΗΠΑ και Σαουδικής Αραβίας, τη συνάντηση του Τραμπ με το «Συμβούλιο Συνεργασίας Κρατών του Κόλπου» (ΣΣΚΚ)¹ και με τα «ισλαμικά» κράτη, όπου μεταξύ άλλων εκεί εγκαινιάστηκε από τον Τραμπ, τον Αιγύπτιο Πρόεδρο Σίσι και τον Σαουδάραβα βασιλιά Σαλμάν το «κέντρο καταπολέμησης της ακραίας ιδεολογίας» και έγιναν επιθετικές δηλώσεις κατά του Ιράν και των συμμάχων του.

Για τα «προεόρτια» της συνόδου

Copyright 2018 The Associated

Κατεστραμμένες πόλεις το αποτέλεσμα του εξάχρονου ιμπεριαλιστικού πολέμου στη Συρία

Λίγες μέρες πριν από τη σύνοδο, ο διάδοχος του θρόνου της Σαουδικής Αραβίας, Μοχάμεντ Μπιν Σαλμάν, προσπάθησε να δώσει τον τόνο, σε συνέντευξη που παραχώρησε σε κρατικό ΜΜΕ, λέγοντας μεταξύ άλλων τα εξής:
«Πώς μπορώ να συνεννοηθώ με έναν άνθρωπο ή με ένα καθεστώς που έχει στέρεα την πεποίθηση ότι είναι ένα καθεστώς που βασίζεται στην εξτρεμιστική ιδεολογία που διατυπώνεται στο Σύνταγμά του και που κατοχυρώνεται με τη διαθήκη του Χομεϊνί ότι πρέπει να ελέγχει τους μουσουλμάνους του μουσουλμανικού κόσμου και να διαδίδει το δικό τους Τζαφαρικό, δωδεκαϊμαμίτικο²δόγμα, σε όλα τα μέρη του μουσουλμανικού κόσμου, μέχρι να εμφανιστεί ο Μάχντι³που τον περιμένει!! Αυτόν πώς μπορώ να τον πείσω; Ποιο συμφέρον έχω μαζί του; Πώς μπορώ να συνεννοηθώ μαζί του; (...) Γνωρίζουμε ότι είμαστε ο βασικός στόχος του ιρανικού καθεστώτος. Ο βασικός στόχος του Ιράν είναι να βρεθεί στην κορυφή των μουσουλμάνων. Δεν θα περιμένουμε μέχρι να εκδηλωθεί η μάχη στη Σαουδική Αραβία, αλλά θα εργαστούμε για την εκδήλωση αυτής στο Ιράν και όχι στη Σαουδική Αραβία».
Με λίγα λόγια, ο Μπιν Σαλμάν έθεσε ζήτημα της «κυριαρχίας» επί του «ισλαμικού κόσμου» για να συσπειρώσει τα «σουνιτικά» κράτη κατά του Ιράν. Ομως, όπως θα δούμε, οι μονοπωλιακοί ανταγωνισμοί τον διέψευσαν πανηγυρικά και ξεσκεπάστηκαν γρήγορα τα περί «σουνιτικής ομοφωνίας» κατά του Ιράν.
Στο μεταξύ, μέσα στο κουβάρι των ανισότιμων διεθνών σχέσεων εξάρτησης και αλληλεξάρτησης, ο εκπρόσωπος του αμερικανικού ιμπεριαλισμού, Τραμπ, επέλεξε, μετά από την εκλογή του, τη Σαουδική Αραβία ως προορισμό του πρώτου ταξιδιού του στο εξωτερικό, για να παραστεί στην περίφημη Σύνοδο του Ριάντ. Εκεί, αφού ανέθεσε στη Σαουδική Αραβία ρόλο στην «καταπολέμηση της τρομοκρατίας», εισέπραξε τους καρπούς των εκβιασμών που εκτόξευε για μήνες κατά της μοναρχίας στη διάρκεια της εκλογικής του καμπάνιας.

Η «έκπληξη» με τη διαφοροποίηση του «σουνιτικού» Κατάρ

Η επόμενη μέρα της συνόδου βρήκε το μικρό «αραβικό και σουνιτικό ισλαμικό» εμιράτο του Κατάρ, που διαφοροποιείται από την πολιτική της Σ. Αραβίας για την Αίγυπτο, την Υεμένη, τη Συρία και το Ιράκ, με μια επιπλέον διαφοροποίηση, την οποία εξέφρασε με την ανοιχτή συγχαρητήρια επιστολή του εμίρη του Κατάρ προς τον Ιρανό Πρόεδρο Ροχανί για την επανεκλογή του και το Κατάρ επανεξέτασε το πάγωμα της ανάπτυξης του κοινού κοιτάσματος με το Ιράν, «South Pars», που διήρκεσε 12 χρόνια, «ευθυγραμμιζόμενο» με τις κυρώσεις που είχαν επιβληθεί στο Ιράν, ώστε να μπορέσει να αξιοποιήσει από κοινού με το Ιράν το παραπάνω κοίτασμα φυσικού αερίου που θεωρείται το μεγαλύτερο παγκοσμίως.
Εκείνες τις μέρες, ο διευθύνων σύμβουλος του ομίλου «Qatar Petroleum» δήλωσε μεταξύ άλλων ότι «η φιλοδοξία μας είναι να παραμείνουμε ηγέτιδα δύναμη στην εξαγωγή Ενέργειας για πολύ μεγάλο χρονικό διάστημα».
Εδώ γίνεται φανερό ότι η «ομοφωνία» που εκφράστηκε στην παραπάνω σύνοδο είναι ανούσια, καθώς τον πρώτο λόγο στα καπιταλιστικά κράτη ανά τον κόσμο, τόσο στα μοναρχικά όσο και στα «δημοκρατικά», στα «ισλαμικά» και στα άλλα, τον έχουν τα ισχυρά μονοπώλια, που με τις επιλογές τους, οι οποίες βαφτίζονται «εθνικό συμφέρον», ρίχνουν «λάδι στη φωτιά» και θέτουν σε κίνδυνο ακόμα και την ύπαρξη κρατών στον σημερινό πολιτικό χάρτη.
Αξίζει να αναφέρουμε ότι η Σαουδική Αραβία, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα (ΗΑΕ), το Μπαχρέιν, η Αίγυπτος, η Υεμένη, η «κυβέρνηση της ανατολικής Λιβύης» και στη συνέχεια οι Μαλδίβες⁴ διέκοψαν τις διπλωματικές τους σχέσεις με το Κατάρ, κατηγορώντας το ότι στηρίζει την «τρομοκρατία».
Ενδεικτική του τότε κλίματος είναι η τοποθέτηση του Κατάρ, που εκφράστηκε μέσω του πρωτοσέλιδου μιας κρατικής εφημερίδας με τίτλο: «Γαβγίστε όσο θέλετε, εμείς δεν αλλάζουμε τις σταθερές μας», ως απάντηση στις απειλές που κυκλοφορούσαν εναντίον του στην αραβόφωνη προπαγάνδα, που περιλάμβαναν: Πραξικόπημα, εισβολή ή προσάρτηση του Κατάρ στο Μπαχρέιν με τη σαουδαραβική δύναμη.
Τα γεγονότα αυτά αποκαλύπτουν την οικονομικο-πολιτική πλευρά των μονοπωλιακών ανταγωνισμών, που είναι η ουσία των εξελίξεων, πέρα από τις «κουρτίνες» του λεγόμενου «ισλαμικού κόσμου», της λεγόμενης «σουνιτο-σιιτικής» διένεξης, αλλά και της «τρομοκρατίας».
Η ουσία της αντιπαράθεσης της Σ. Αραβίας με το Ιράν είναι ο λυσσαλέος ανταγωνισμός ανάμεσα στις άρχουσες τάξεις για λογαριασμό των μονοπωλίων τους, με αναδιάταξη δυνάμεων και συμμαχιών, στο φόντο της προσπάθειας που γίνεται από την πλευρά Κίνας και Ρωσίας για χαλάρωση - διάλυση του φιλικού προς τις ΗΠΑ συμπλέγματος των διακρατικών σχέσεων των μοναρχιών του Κόλπου, του Συμβουλίου Συνεργασίας Κρατών του Κόλπου.

Για την πορεία του Συμβουλίου Συνεργασίας των Κρατών του Κόλπου (ΣΣΚΚ)

Η περιοχή του Περσικού έχει μεγάλη γεωπολιτική σημασία στον σύγχρονο καπιταλιστικό κόσμο, καθώς έχει σημαντική θέση στην Ασία και συγκεντρώνει μεγάλα αποθέματα υδρογονανθράκων. Από το 2014 αναβαθμίστηκε περαιτέρω το «ειδικό βάρος της» στο πλαίσιο της πρωτοβουλίας της Κίνας «Μια Ζώνη, Ενας Δρόμος» (OBOR), που αποσκοπεί στη δημιουργία μιας ζώνης ελεύθερου εμπορίου, ενός δικτύου που θα ενώνει με προνομιακές οικονομικές συμφωνίες την Κίνα με την υπόλοιπη Ασία, την Ευρώπη και την Αφρική. Το σχέδιο περιλαμβάνει μια χερσαία και μια θαλάσσια διαδρομή, οι οποίες αποκαλούνται «χερσαίος και θαλάσσιος δρόμος του μεταξιού του 21ου αιώνα».
Αξιοσημείωτο είναι ότι η Κίνα, σε αντίθεση με τις ΗΠΑ, δεν ζητά από τις μοναρχίες του Κόλπου τον «φόρο προστασίας», ούτε τον «εκδημοκρατισμό», ούτε είχε καταστρώσει σχέδια για διαμελισμό κρατών (βλ. το Σχέδιο των ΗΠΑ για την «Ευρύτερη Μέση Ανατολή»). Για χάρη των μονοπωλιακών κερδών, εκφράζει «τον σεβασμό της στο υφιστάμενο κοινωνικό καθεστώς» (καπιταλισμός) κι αυτό βεβαίως καταγράφεται και στη γενικότερη δραστηριότητα των κινεζικών μονοπωλίων στην Ελλάδα (COSCO) και στην περιοχή.
Η συγκρότηση του ΣΣΚΚ το 1981 - με τον αποκλεισμό δύο κρατών του Περσικού, του Ιράκ και του Ιράν, λόγω των τότε θέσεών τους για την ανατροπή του θεσμού της μοναρχίας και τον έντονο «αντιαμερικανισμό» - ήρθε λίγο καιρό μετά από τη διατύπωση του «Δόγματος Κάρτερ» για την εξάπλωση των ΗΠΑ στην περιοχή. Οι βασικοί λόγοι για τη συγκρότηση του Συμβουλίου, που ανακοίνωσαν οι ηγέτες των κρατών - μελών του, ήταν οι εξής:
1) Ενιαιοποίηση της πηγής στρατιωτικού εξοπλισμού. 2) Αύξηση της συνεργασίας των δυνάμεων ασφαλείας. 3) Συγκρότηση κοινής ναυτικής δύναμης για την υπεράσπιση των Στενών του Ορμούζ. Η ουσία της συγκρότησης του ΣΣΚΚ, όμως, σχετιζόταν κυρίως με την καταπολέμηση του «κομμουνιστικού κινδύνου», με «όπλο» το Ισλάμ.
Χαρακτηριστικό στοιχείο π.χ. για τη «συμβολή» της Σαουδικής Αραβίας κατά της πολιτικής αφύπνισης των λαών είναι οι δηλώσεις του πρίγκιπα Μοχάμεντ Μπιν Σαλμάν στις ΗΠΑ, απαντώντας σε ερωτήσεις Αμερικανού δημοσιογράφου για τη χρηματοδότηση των Μουσουλμάνων εξτρεμιστών:
«Οταν μιλάτε για χρηματοδότησή τους πριν από το 1979, μιλάτε για τον Ψυχρό Πόλεμο. Είχατε παντού την επέκταση του κομμουνισμού, απειλώντας τις Ηνωμένες Πολιτείες, την Ευρώπη, αλλά και εμάς. Η Αίγυπτος είχε μετατραπεί εκείνη την εποχή σε αυτό το είδος καθεστώτος. Εργαζόμασταν με όσους μπορούσαμε να χρησιμοποιήσουμε για να απαλλαγούμε από τον κομμουνισμό. Μεταξύ αυτών ήταν οι "Αδελφοί Μουσουλμάνοι". Τους χρηματοδοτήσαμε στη Σαουδική Αραβία. Και οι Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής τους χρηματοδότησαν. (...) Αν γυρίζαμε πίσω στο χρόνο, θα κάναμε το ίδιο πράγμα. Θα χρησιμοποιούσαμε ξανά αυτούς τους ανθρώπους. Επειδή αντιμετωπίζαμε έναν μεγαλύτερο κίνδυνο, για να απαλλαγούμε από τον κομμουνισμό. Αργότερα έπρεπε να δούμε πώς θα μπορούσαμε να αντιμετωπίσουμε τους "Αδελφούς Μουσουλμάνους". Θυμηθείτε ότι ένας από τους Προέδρους των Ηνωμένων Πολιτειών αποκάλεσε αυτούς τους ανθρώπους μαχητές της ελευθερίας».
Το τελευταίο διάστημα, η Σαουδική Αραβία και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα προβάλλουν την αναδιάταξη του ΣΣΚΚ και τη συγκρότηση ενός «Αραβικού ΝΑΤΟ», με πυρήνα αυτές τις δύο ισχυρές οικονομίες που επιδιώκουν «μεγάλα αναπτυξιακά άλματα». Στους σχεδιασμούς αυτούς αξιοποιείται το γεγονός ότι το άθροισμα του ΑΕΠ των δύο χωρών φτάνει στο ύψος του ενός τρισεκατομμυρίου δολαρίων, ενώ οι εξαγωγές τους είναι στην τέταρτη θέση στον κόσμο με αξία 750 δισεκατομμυρίων δολαρίων και η συνεργασία τους αφορά 44 κοινά οικονομικά και στρατιωτικά στρατηγικά έργα.
Τα μονοπωλιακά συμφέροντα των δύο κρατών εκφράζονται κυρίως στην αποκαλούμενη «Συμμαχία για την αποκατάσταση της νομιμότητας στην Υεμένη» και την «Ισλαμική Συμμαχία για την καταπολέμηση της τρομοκρατίας», ενώ οι παραπάνω αρχιτέκτονες του «Αραβικού ΝΑΤΟ» αφήνουν την πόρτα ανοιχτή σε Μπαχρέιν, Αίγυπτο, Ιορδανία, Κουβέιτ.
Στο περιβάλλον αυτό έχουν σημασία οι πρόσφατες δηλώσεις ανώτερου αξιωματούχου των ΗΑΕ για την επίσκεψη του Προέδρου Σι Τζινπίνγκ, ο οποίος είπε: «Τον καλωσορίζουμε σε αυτήν την ιστορική επίσκεψη, η οποία γιορτάζει τις στρατηγικές σχέσεις μεταξύ των δύο χωρών και δημιουργεί ένα νέο στάδιο γόνιμης συνεργασίας και ελπιδοφόρο μέλλον (...) Τα ΗΑΕ φιλοξενούν περισσότερους από 200.000 Κινέζους και έχουν 4.000 εμπορικές εταιρείες, είμαστε ο μεγαλύτερος εταίρος της Κίνας στην περιοχή. Επιδιώκουμε να οικοδομήσουμε μακροπρόθεσμους οικονομικούς, πολιτιστικούς και επενδυτικούς δεσμούς με την Κίνα».

Για την προσπάθεια «ολικής ανακαίνισης» της Σαουδικής Αραβίας

Με το πέρας του γύρου του κόσμου, που έκανε ο διάδοχος του θρόνου της Σαουδικής Αραβίας, πρίγκιπας Μοχάμεντ Μπιν Σαλμάν, που περιλάμβανε επισκέψεις σε Βρετανία, ΗΠΑ, Γαλλία και Ισπανία, στα μέσα Απρίλη του 2018, στο πλαίσιο προσπάθειας «ολικής ανακαίνισης» της μοναρχίας του, κυκλοφόρησε η είδηση της σύλληψης περίπου ενός εκατομμυρίου «παράνομων φτωχοδιαβόλων» στη Σαουδική Αραβία και της απέλασης πάνω από 250.000.
Παρά τη σημασία της είδησης, τα διεθνή ΜΜΕ σχεδόν σιωπούν και είναι γνωστή η παρέμβαση των μηχανισμών της μοναρχίας, που μισθώνουν ανά τον κόσμο διάφορες εταιρείες «δημοσίων σχέσεων» για την παρουσίαση μιας βελτιωμένης εικόνας της.
Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι η Σαουδική Αραβία, που είναι μέλος του G20, διαθέτει πρωταγωνιστικό ρόλο στον «Αραβικό Σύνδεσμο», στον «Οργανισμό Ισλαμικής Διάσκεψης», στο «Συμβούλιο Συνεργασίας των Κρατών του Κόλπου». Συνδέεται με ισχυρές σχέσεις με τις ΗΠΑ, την ΕΕ και εκπληρώνει λόγω της οικονομικής - στρατιωτικής της δύναμης διακριτό ρόλο στις «λυκοφιλίες» του ιμπεριαλιστικού συστήματος.
Οι βασικοί λόγοι της κινητικότητας εντός του απαρχαιωμένου εποικοδομήματος της μοναρχίας σχετίζονται με τα προβλήματα στα έσοδά της, που βασίζονται κατά 90% στο πετρέλαιο. Δύο χρόνια μετά από την ανακοίνωση των υπερβολικά φιλόδοξων σχεδίων του λεγόμενου «Οράματος 2030», που καταρτίστηκε από ξένους συμβούλους, υπό τη σκιά της σημαντικής μείωσης των διεθνών τιμών πετρελαίου από τον Ιούνη του 2014, τα προβλήματα παραμένουν και οι αντιθέσεις οξύνονται.
Ενδεικτικά, αναφέρουμε ότι παρά την πρόσφατη μικρή βελτίωση στις εισροές ξένων κεφαλαίων στη μοναρχία, αυτές βρίσκονται στο χειρότερο επίπεδό τους τα τελευταία 14 χρόνια. Το κρίσιμο στοιχείο για την «ανθεκτικότητα» της καπιταλιστικής οικονομίας της Σαουδικής Αραβίας είναι το επίπεδο των τιμών του πετρελαίου.
Πίσω από τα προπαγανδιστικά τρικ περί «εκδημοκρατισμού», αυτό που διακρίνεται είναι ένα ξεκαθάρισμα λογαριασμών εντός της βασιλικής οικογένειας.
Σχετικά με αυτά τα γεγονότα, τη δική τους σημασία έχουν τα λόγια του Κασόγκι, πρώην προπαγανδιστή της μοναρχίας: «Η ύπαρξη 10 χιλιάδων πριγκίπων στη Σαουδική Αραβία, με τον καθένα τους να ενεργεί ως μικρός βασιλιάς, βλάπτει οικονομικά το Βασίλειο και επεκτείνει τη διαφθορά και την εξάρτηση σε χιλιάδες πολίτες».
Δηλαδή, μπορεί να προωθείται περιορισμός των προνομίων των χιλιάδων πριγκίπων - καπιταλιστών και ένα σχετικό «νοικοκύρεμα» στη Σαουδική Αραβία, αλλά αυτό δεν βγάζει την καπιταλιστική οικονομία της χώρας από τον κύκλο κρισιακών φαινομένων.
Οι χιλιάδες θέσεις εργασίας που δημιουργούνται μετά την αποχώρηση των χαμηλά αμειβόμενων μεταναστών (που αποτελούν συνολικά το 30% του πληθυσμού) από τη χώρα, λόγω της ακρίβειας και της φορολογίας, δεν καταλαμβάνονται από ημεδαπούς εργαζόμενους λόγω της ανύπαρκτης ειδίκευσης, αλλά κυρίως λόγω των χαμηλών μισθών.

Πλευρές της εξέλιξης των σχέσεων ΗΠΑ - Σαουδικής Αραβίας

Παρά την «άνεση» του πρίγκιπα κατά την επίσκεψή του στις ΗΠΑ, η πραγματικότητα δείχνει ότι από τα τέλη του 2016 έχει θεσπιστεί στις ΗΠΑ ο νόμος «Για τη δικαιοσύνη απέναντι στους υποστηρικτές της τρομοκρατίας», γνωστός με το αγγλικό ακρωνύμιο «JASTA». Προστέθηκε στο νομικό οπλοστάσιο των ΗΠΑ, παρά την έντονη και δημόσια αντίδραση της μοναρχίας, του Αραβικού Συνδέσμου, του Οργανισμού Ισλαμικής Διάσκεψης και του Συμβουλίου Συνεργασίας των Κρατών του Κόλπου.
Στο μεταξύ, κατά τη διάρκεια της παραπάνω επίσκεψης, απορρίφθηκε από τη Δικαιοσύνη των ΗΠΑ το αίτημα του δικηγόρου της Σαουδικής Αραβίας για ακύρωση των αγωγών των οικογενειών των θυμάτων της 11ης Σεπτέμβρη 2001 κατά της μοναρχίας. Ο νόμος «JASTA» ανοίγει την πόρτα για την κατάσχεση των περιουσιακών στοιχείων, κυρίως της Σαουδικής Αραβίας, για την αποζημίωση των θυμάτων.
Παρά το γεγονός ότι φαίνονται διαχειρίσιμες οι πιέσεις των ΗΠΑ, οι αντιθέσεις οξύνονται και είναι αξιοσημείωτη η αγνόηση της Σαουδικής Αραβίας προς το «κάλεσμα» του Τραμπ να προσδεθεί ο οικονομικός γίγαντας της «Saudi Aramco» στο χρηματιστήριο της Νέας Υόρκης, επιλέγοντας την ενίσχυση των σχέσεών του με τη Βρετανία και δείχνοντας ότι η μοναρχία διαπραγματεύεται και με άλλους διεθνείς σημαντικούς παίκτες, πράγμα που προκαλεί την αμερικανική αντίδραση.

Για τις «αθόρυβες» εδαφικές διεκδικήσεις της Σαουδικής Αραβίας στην περιοχή

Η Σαουδική Αραβία έχει μεγάλη παράδοση εδαφικών διεκδικήσεων κατά άλλων κρατών της περιοχής, με χαρακτηριστικό παράδειγμα την ιμπεριαλιστική επέμβαση στην Υεμένη για τον έλεγχο στρατηγικής σημασίας θέσεων.
Κατά τη διάρκεια του 20ού αιώνα η Σαουδική Αραβία βγήκε «νικήτρια» σε 6 διαμάχες συνοριακών διαφορών με τα γειτονικά κράτη: Υεμένη, Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, Κουβέιτ, Κατάρ, Μπαχρέιν και Ιορδανία. Ενώ, το 2016 προσάρτησε τα στρατηγικής σημασίας νησιά Τιράν και Σαναφίρ, της Ερυθράς Θάλασσας, μετά από την παραίτηση του αιγυπτιακού καθεστώτος από την κυριαρχία τους.

Στο επίκεντρο των ανταγωνισμών η διαμάχη για τη «λεία» στη Συρία

Σε συνθήκες έντασης του ανταγωνισμού, δημιουργίας και αναδιάταξης καπιταλιστικών συμμαχιών, εξελίσσεται μια έντονη διαμάχη για το μοίρασμα της Συρίας με την αξιοποίηση όλων των «εργαλείων» του ιμπεριαλισμού.
Χαρακτηριστική ως προς αυτό είναι η τοποθέτηση του πρώην πρωθυπουργού του Κατάρ, Χαμάντ Μπιν Τζασίμ, στο πλαίσιο συνέντευξης που παραχώρησε τον Οκτώβρη του 2017, δηλώνοντας μεταξύ των άλλων: «Οταν ξεκίνησαν τα γεγονότα στη Συρία, συνάντησα τον Σαουδάραβα βασιλιά Αμπντάλα. Μου είπε: Είμαστε μαζί σας, συνεχίστε εσείς να έχετε την ευθύνη (...) Ολος ο εξοπλισμός πήγαινε στην Τουρκία σε συντονισμό με τις αμερικανικές δυνάμεις που είχαν την ευθύνη της διανομής μαζί με τους Τούρκους και εμάς (...). Επικεντρώναμε στην απελευθέρωση της Συρίας. Τσακωθήκαμε με τους Σαουδάραβες για το θήραμα της Συρίας, τώρα χάθηκε το θήραμα, σκοτώθηκε κόσμος στη Συρία και ο Μπασάρ παραμένει. Τώρα οι Σαουδάραβες λένε, να παραμείνει ο Μπασάρ. Εμείς δεν έχουμε αντίρρηση, δεν έχουμε βεντέτα με αυτόν, ήταν φίλος μας. Ομως, οι Σαουδάραβες ήταν μαζί μας στο ίδιο χαράκωμα, όταν αλλάζετε γνώμη να μας ενημερώνετε ως συνεταίρους σας. Δεν έχουμε αντίρρηση. Το ζήτημα είναι ότι υπήρχε ασυνέχεια στη στάση των Σαουδαράβων εκεί».

Τα τελευταία και «φαρμακερά» λόγια του Κασόγκι

Ο λαλίστατος Τζαμάλ Κασόγκι ήταν γόνος μιας τουρκικής καταγωγής οικογένειας που έμεινε στη Σαουδική Αραβία μετά την ήττα των Οθωμανών εκεί. Μέλη της οικογένειας Κασόγκι ήταν έμποροι με στενές σχέσεις με την οικογένεια των Σαούντ.
Ο Τζαμάλ, που αυτοπαρουσιαζόταν ως «δημοσιογράφος και αναλυτής», καυτηρίασε έντονα στην τελευταία εμφάνισή του, σε συνέντευξη που παραχώρησε στις 23/9/2018 σε τηλεοπτικό σταθμό των «Σύρων επαναστατών», που εδρεύει στην Κωνσταντινούπολη, το «δόγμα» της εσωτερικής και εξωτερικής πολιτικής της μοναρχίας. Μίλησε για στρατηγικές ήττες της και «φωτογράφισε» ως «ένοχο» για τα παραπάνω την κεφαλή της μοναρχίας τα τελευταία δύο χρόνια.
Ας αναφέρουμε μερικά από τα λόγια που συνέβαλαν στην εξόντωσή του:
«Από τη θέση του δημοσιογράφου και του αναλυτή, ενθάρρυνα την κυβέρνησή μου να πράξει το ορθό. Το 2012 έλεγα ότι όποια ανοιχτή επέμβαση στη Συρία θα ήταν λιγότερο κοστοβόρα σε σύγκριση με μια που θα γινόταν σε 1 ή 2 χρόνια. Τα λόγια μου ήταν ορθά. Η Σαουδική Αραβία έχασε σήμερα τη Συρία. Η Συρία και η Υεμένη είναι οι στρατηγικοί χώροι που έχασε η Σαουδική Αραβία από τους Ιρανούς. (...) Τα τελευταία δύο χρόνια η Σαουδική Αραβία κράτησε εχθρική στάση απέναντι στα κινήματα του πολιτικού Ισλάμ. Θεώρησε ότι η νίκη της συριακής επανάστασης θα οδηγούσε στην άνοδο του πολιτικού Ισλάμ. Υποχώρησε επίσης από τη στήριξη της συριακής επανάστασης, μετά από την επέμβαση των Ρώσων με όλες τις δυνάμεις τους, πράγμα που ανέβασε τον Πούτιν. Ο Πούτιν πούλησε στη Σαουδική Αραβία μια αυταπάτη που λέει ότι μπορεί ο ίδιος να βγάλει τους Ιρανούς από τη Συρία. Το ίδιο λέει ο Πομπέο τώρα. (...) Η Σαουδική Αραβία έχασε τη μάχη με τους Ιρανούς στη Συρία, στον Λίβανο, στο Ιράκ, ακόμα και στην Υεμένη. Η μοναδική συνταγή που εγγυάται την εκδίωξη των Ιρανών από τη Συρία είναι η νίκη της συριακής επανάστασης.
Δεν είναι ούτε ο Τραμπ ούτε κάποιος άλλος. Αν η Σαουδική Αραβία θέλει την εκδίωξη των Ιρανών από τη Συρία, θα πρέπει να επιστρέψει στη στήριξη της συριακής επανάστασης και να συμμαχήσει με τους Τούρκους σε αυτό. Το πρόβλημα έγκειται στον προσδιορισμό των συμφερόντων της Σαουδικής Αραβίας. Η Σαουδική Αραβία θεωρεί σήμερα ότι τα συμφέροντά της ταυτίζονται με την καταπολέμηση του πολιτικού Ισλάμ. Βλέπει στην Τουρκία πολιτικό Ισλάμ, στη συριακή επανάσταση το ίδιο και έτσι χάνει τον μπούσουλά της και πάει να συμμαχήσει με τις "Δυνάμεις της Δημοκρατικής Συρίας", με έναν φορέα των Κούρδων που δεν είναι ούτε αραβικό ούτε ισλαμικό εγχείρημα και είναι αποσχιστικός και αριστερός φορέας. (...) Υπάρχει μια μεταβολή της Σαουδικής Αραβίας προς την αποδοχή του συριακού καθεστώτος. Ωστόσο, η αποδοχή του καθεστώτος βασίζεται σε μια απίθανη θεωρία της διατήρησης του Μπασάρ (Ασαντ) χωρίς τους Ιρανούς και αυτό είναι αδύνατον. Την ίδια απίθανη θεωρία προσπαθεί η Σαουδική Αραβία να εφαρμόσει στην Υεμένη, να ανατρέψει τους Χούθι χωρίς την άνοδο των "Αδελφών Μουσουλμάνων". Αυτό είναι αδύνατον. Δεν μπορείς να καταργήσεις τις δυο μεγαλύτερες λαϊκές δυνάμεις στην Υεμένη».
Μετά από 7 χρόνια ιμπεριαλιστικού πολέμου η Συρία είναι «μοιρασμένη» σε τρεις βασικές ζώνες:
Α) Η ζώνη που ελέγχεται από το συριακό κράτος, με τη συμβολή της Ρωσίας και του Ιράν, και περιλαμβάνει τα περισσότερα αστικά κέντρα και τα αεροδρόμια μαζί με τα λιμάνια της χώρας στη Μεσόγειο, επιτρέποντας στην κυβέρνηση να προωθεί την αποκατάσταση χιλιάδων βιομηχανικών μονάδων.
Β) Η ζώνη που ελέγχεται από τις «Δυνάμεις της Δημοκρατικής Συρίας», στις οποίες κυριαρχεί το Κουρδικό Κόμμα της Δημοκρατικής Ενωσης (PYD). Σε αυτήν τη ζώνη επικεντρώνεται σημαντικό τμήμα του πλούτου της χώρας (πετρέλαιο και αγροτική παραγωγή).
Σε αυτήν τη ζώνη, οι ΗΠΑ και η Σαουδική Αραβία μισθώνουν χιλιάδες μαχητές, με κυρίαρχο το κουρδικό στοιχείο, με στόχο να φτάσουν τους 65.000, και έχουν επιβάλει μαζί με τους συμμάχους τους μια ζώνη απαγόρευσης πτήσεων. Σε συνεννόηση με τις ΗΠΑ, η Σαουδική Αραβία και τα ΗΑΕ ανέλαβαν τη χρηματοδότηση των παραπάνω ένοπλων σχημάτων που αποτελούν πηγή «καλού εισοδήματος» για τους φτωχούς, συγκριτικά με το επίπεδο του εισοδήματος σε όλη τη χώρα. Οι μισθοί των μαχητών διακυμαίνονται από 200 μέχρι 400 δολάρια.
Γ) Η ζώνη που ελέγχεται από τα συμβούλια που συγκρότησε ο «Εθνικός Συνασπισμός των Δυνάμεων της Συριακής Επανάστασης και Αντιπολίτευσης» και περιλαμβάνει το σύνολο των συριακών εδαφών που κατέλαβε ο τουρκικός στρατός μαζί με τους ισλαμιστές μισθοφόρους του, στις επιχειρήσεις «Ασπίδα του Ευφράτη» και «Κλάδος Ελιάς», συν τη συριακή επαρχία Ιντλίμπ, που αποτελούν συνολικά το 8% των εδαφών της χώρας. Τον βασικό ρόλο σε αυτήν την περιοχή παίζουν τα τουρκικά μονοπώλια. Χαρακτηριστικό είναι ότι οι εξαγωγές της Τουρκίας προς αυτήν τη ζώνη καταλαμβάνουν την 8η θέση στο σύνολο των εξαγωγών.
H σταδιακή αποκατάσταση των σχέσεων των αραβικών μοναρχιών με το συριακό καθεστώς αποσκοπεί στην υπεράσπιση του «στρατηγικού βάθους» των μονοπωλίων τους σε βάρος της επέκτασης των μονοπωλίων της Τουρκίας.

Η εξόντωση του Κασόγκι στην Τουρκία

Λίγες μέρες μετά από την «εξαφάνιση» του Κασόγκι, ο πρίγκιπας Μοχάμεντ Μπιν Σαλμάν έθιξε το ζήτημα της «ελευθερίας της έκφρασης» στην Τουρκία, όταν απάντησε σε σχετική ερώτηση δημοσιογράφου του «Bloomberg»: «Στη Σαουδική Αραβία έχουν συλληφθεί περίπου 1.500 άτομα τα 3 τελευταία χρόνια. Οι περισσότερες από τις περιπτώσεις αυτές δεν σχετίζονται με την ελευθερία έκφρασης. Ωστόσο, τι γίνεται με τον αριθμό των συλληφθέντων στην Τουρκία; Λέγεται ότι είναι 50.000».
Με τα παραπάνω λόγια ο πρίγκιπας όξυνε την αντιπαράθεση με το σημερινό καθεστώς της Τουρκίας, που με μεθοδικά βήματα ξετυλίγει το κουβάρι της υπόθεσης Κασόγκι για να αποσπάσει τα μεγαλύτερα οφέλη από τη μοναρχία, που γνωρίζει καλά να υποχωρεί και να διαπραγματεύεται. Αξιοσημείωτη είναι η ανησυχία της Σαουδικής Αραβίας από την ενίσχυση της πολιτικοστρατιωτικής συνεργασίας της Τουρκίας με τις μικρές μοναρχίες και την έντονη συνεργασία τους με το Ιράν.
Μετά από την ομολογημένη δολοφονία του Κασόγκι στο προξενείο της Σαουδικής Αραβίας στην Κωνσταντινούπολη, η άρχουσα τάξη της Τουρκίας απευθύνθηκε διά στόματος του Ερντογάν με θριαμβευτικό ύφος στα μέσα Οκτώβρη του 2018 στους εισηγητές του σχεδίου «Ευρύτερη Μέση Ανατολή», κυρίως στις ΗΠΑ, με τα λόγια: «Η Τουρκία είναι το μοναδικό ικανό κράτος να ηγηθεί σε ολόκληρο τον ισλαμικό κόσμο με την ιστορική της κληρονομιά, τη γεωγραφική θέση και τον πολιτιστικό πλούτο που διαθέτει», τη στιγμή που είναι γνωστό ότι η «Ευρύτερη Μέση Ανατολή» στους χάρτες των παραπάνω εισηγητών είναι ο λεγόμενος «ισλαμικός κόσμος».
Τα παραπάνω στοιχεία δείχνουν πλευρές της κίνησης του ιμπεριαλιστικού συστήματος στην περιοχή και αποτελούν βάση συμπερασμάτων για τους λαούς, για να ξεπερνούν τις παγίδες του «Παναραβισμού», «Πανισλαμισμού», «εθνικισμού» και «κοσμοπολιτισμού», διαμέσου των οποίων διαιωνίζεται η σαπίλα της καπιταλιστικής εκμετάλλευσης και συσκοτίζονται οι πραγματικές αιτίες της φτώχειας, της εξαθλίωσης και των ιμπεριαλιστικών πολέμων. Τονίζοντας την απαίτηση των καιρών για την ταξική ανάλυση των εξελίξεων και στη βάση αυτή της ανάπτυξης του εργατικού, λαϊκού κινήματος, της ανασύνταξης του κομμουνιστικού κινήματος στην περιοχή, ώστε να γίνει ικανό να δίνει καθημερινά τη μάχη κατά της καπιταλιστικής βαρβαρότητας, για την κατάργηση της εκμετάλλευσης ανθρώπου από άνθρωπο, για τον σοσιαλισμό.
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ:
1. Περιλαμβάνει τα 6 κράτη: Σαουδική Αραβία, Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, Ομάν, Κουβέιτ, Κατάρ, Μπαχρέιν.
2. Ενα μειοψηφικό δόγμα του Ισλάμ που αναγνωρίζει τον Αλι ως τον πρώτο ιμάμη, που έχει το αλάνθαστο μετά τον Προφήτη, μαζί με άλλους 11 ιμάμηδες.
3. Είναι ο 12ος ιμάμης, Μοχάμαντ μπιν Αλχάσαν, που ζει από το 869 και κρύβεται από το 941, ο οποίος με την επανεμφάνισή του θα φέρει τη δικαιοσύνη στη θέση της αδικίας και της καταπίεσης.
4. Νησιωτική χώρα του Ινδικού Ωκεανού, δεμένη πολύμορφα στο «άρμα» της καπιταλιστικής οικονομίας της Σαουδικής Αραβίας.