Κολυμβήθρα ρατσιστικών αντιλήψεων οι αστυνομικές σειρές στις ΗΠΑ

Κατιούσα

Η κανονικοποίηση του ρατσισμού μπορεί να λάβει διάφορες μορφές, από τις οποίες πιο επικίνδυνες είναι εκείνες που δεν αναγνωρίζονται με την πρώτη ματιά, όπως για παράδειγμα στην τηλεοπτική μυθοπλασία. Οι αστυνομικές σειρές αποτελούν διαχρονικά ένα από τα αγαπημένα είδη του κοινού στις ΗΠΑ, αλλά και στο εξωτερικό, με τα αμερικάνικα δράματα της κατηγορίας αυτής να αποτελούν τη μερίδα του λέοντος της παγκόσμιας αγοράς, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για τη διάδοση των φανερών και κρυφών μηνυμάτων τους σε ένα διεθνές κοινό.

Μελέτη της οργάνωσης “Color of change” ρίχνει φως στις λανθάνουσες προκαταλήψεις που αναπαράγονται μέσω των αμερικανικών αστυνομικών σειρών σε βάρος των χαρακτήρων αφροαμερικανικής καταγωγής. Η έκθεση χαρακτηρίζει αυτά τα σήριαλ ως “μηχανή δημοσίων σχέσεων” των οργάνων της τάξης και συνολικά του συστήματος απονομής δικαιοσύνης των ΗΠΑ, διαδίδοντας παραπληροφόρηση και διαιωνίζοντας προκαταλήψεις σε βάρος συγκεκριμένων κοινωνικών ομάδων.

Στην έκθεση με τίτλο “Κανονικοποιώντας την αδικία: Οι επικίνδυνες παρερμηνείες που καθορίζουν το τηλεοπτικό αστυνομικό είδος”, μελετώντας 26 διαφορετικά παραδείγματα, κατέληξε πως ζητήματα όπως οι φυλετικές προκαταλήψεις και η λειτουργία του συστήματος δικαιοσύνης αντιμετωπίζονταν με λίγη ή καθόλου αμφισβήτηση για την ορθότητά τους. Σε ό,τι αφορά το προφίλ των θυμάτων σε αυτές τις σειρές, σπανίως ήταν Αφροαμερικανοί, ιδίως γυναίκες, παρότι στατιστικά η συγκεκριμένη κατηγορία είναι δυσανάλογα στοχοποιημένη στις ΗΠΑ. Μάλιστα, σύμφωνα με την έκθεση, στελέχη τηλεοπτικών σταθμών και παραγωγοί φέρονται να πιέζουν τους σεναριογράφους να εμφανίζουν μόνο λευκούς ως θύματα εγκληματικών ενεργειών με το σκεπτικό πως “οι θεατές θα αλλάξουν κανάλι αν εμφανίσουμε μαύρο το θύμα”.

Οι μαύροι χαρακτήρες εμφανίζονται συνήθως ως οι δράστες των εγκλημάτων κι αυτό αφορά και τις 26 σειρές που μελετήθηκαν. Χαρακτήρες που υποδύονται μέλη οργανώσεων τύπου Black Lives Matter πολλές φορές παρουσιάζονται ως αφελείς ζηλωτές, κι όχι ως άτομα σε γνώση των δικαιωμάτων τους που ζητούν δικαιοσύνη. Συνήθως, ως μοναδικοί μονοσήμαντα θετικοί χαρακτήρες παρουσιάζονται μαύροι δικαστές, οι οποίοι απλώς λειτουργούν ως φερέφωνα της κυρίαρχης αντίληψης περί νόμου και δικαιοσύνης, δίνοντας άλλοθι σε ένα σύστημα βαθιά προκατειλημμένο απέναντι στις μειονότητες. Το ακόμα πιο εντυπωσιακό είναι ότι, στις περισσότερες από τις σειρές που μελετήθηκαν, οι αστυνομικοί εμφανίζονται να κάνουν πολύ περισσότερες παράνομες ή ηθικά προβληματικές πράξεις από τους δράστες, ωστόσο πάντα οι ενέργειές τους “δικαιολογούνται” από τους σεναριογράφους ή και επιβραβεύονται για τις παραβάσεις τους.
Οι σεναριογράφοι κατά 78% ήταν λευκοί και μόλις κατά 9% έγχρωμοι, ποσοστό χαμηλότερο κι από αυτό των Αφροαμερικανών συνολικά στον πληθυσμό των ΗΠΑ. Επιπλέον, οι σειρές με έγχρωμους χαρακτήρες προέρχονταν κυρίως από σεναριογραφικές ομάδες αποκλειστικά λευκών συγγραφέων.
Ο Ρασάντ Ρόμπινσον, πρόεδρος του “Color of change”, εξήγησε τους λόγους για τους οποίους αυτή η προκατειλημμένη παρουσίαση επηρεάζει συνολικά τις κοινωνικές αντιλήψεις για το ρατσισμό και το ρόλο του στο σύστημα απονομής δικαιοσύνης: “Δυστυχώς, αυτές οι σειρές συνέχει λένε στο κοινό και δείχνουν μια εικόνα λευκών να παθαίνουν κακό από μαύρους με τρόπους που στην πραγματικότητα δεν υπάρχουν στην κοινωνία”, τόνισε ο Ρόμπινσον: “Αυτό που χτίζουμε είναι μια λάθος αντίληψη του προβλήματος, και παίρνουμε λύσεις χτισμένες στη δημόσια απαίτηση για πράγματα που δεν αποτελούν προβλήματα στην πραγματικότητα. Αυτές η σειρές κάνουν πολλή ζημιά σε φυλετικά ζητήματα, αλλά μια από αυτές τις ζημιές είναι ότι καθιστούν αόρατες τις προκλήσεις που οι μαύροι αντιμετωπίζουν στις κοινότητές τους και ότι αφαιρούν τη δύναμη και τη φωνή των μαύρων να καθορίζουν οι ίδιοι τη μοίρα τους”.
Ο Ρόμπινσον πρόσθεσε πως η στρεβλή απεικόνιση αστυνομίας και δικαστών στις σειρές καθιστά δυσκολότερη την πάλη ενάντια στην αδικία, ενώ εξωραΐζει τις υπερβάσεις των αστυνομικών οργάνων: “Οι αστυνομικοί στις σειρές αυτές κάνουν συνέχεια άσχημα πράγματα, αλλά είτε επιβραβεύονται είτε βγάζουν λόγο για τα αίτια που τους “ανάγκασαν” σε αυτή την πράξη”. Ξεχωριστή μνεία κάνει και στους μαύρους χαρακτήρες δικαστών και αστυνομικών, που αξιοποιούνται ώστε το κοινό να πειστεί πως τα όσα συμβαίνουν “είναι δίκαια”, αφού τα υιοθετούν και Αφροαμερικανοί. Τονίζει πως δεν αρκεί να εμπλουτίζεται το καστ με μαύρους χαρακτήρες, αλλά θα πρέπει να υπάρξουν και πολύ περισσότεροι μαύροι σεναριογράφοι, με γνώση των προβλημάτων των τοπικών κοινοτήτων. Προσθέτει πως υπάρχουν πολλοί άνθρωποι και μέσα στην τηλεόραση που θα ήθελαν να αλλάξουν τα πράγματα και χρειάζονται ενίσχυση και περισσότερη αλληλεπίδραση με οργανώσεις δικαιωμάτων όπως η “Color of change”.
Η οργάνωση προαναγγέλλει πως θα ξεκινήσει εκστρατείες ενημέρωσης του κοινού και θα δημιουργήσει πλατφόρμα όπου οι θεατές θα μπορούν να λένε τη γνώμη τους, ώστε να στερήσει από τους συντελεστές τη δυνατότητα να πουν ότι δε γνώριζαν, ότι δεν είναι συνειδητή επιλογή τους να αποτυπώνουν μια στρεβλή πραγματικότητα στο όνομα του κέρδους.
Mε πληροφορίες από Shadow and Act