Πίσω από τις αλλεργίες

Πίσω από τις αλλεργίες

Οι περισσότεροι ειδικοί θεωρούν ότι οι αλλεργίες είναι αντιδράσεις του ανοσοποιητικού συστήματος σε λάθος κατεύθυνση, που προκαλούνται από αβλαβείς ουσίες, όπως η γύρη ή τα φιστίκια. Ωστόσο, μια μερίδα ερευνητών διατυπώνει μια θεμελιακά διαφορετική θεωρία για τις αλλεργίες: ότι η καταρροή, ο βήχας και ο κνησμός ίσως είναι προϊόντα της βιολογικής εξέλιξης, που προειδοποιούν για την ύπαρξη τοξικών χημικών ουσιών στο περιβάλλον και στην τροφή.

Οι ανοσολόγοι από παλιά θεωρούσαν ότι όσοι υποφέρουν από αλλεργίες είναι θύματα μιας αχρείαστης αντίδρασης τύπου 2 του οργανισμού, που προέκυψε εξελικτικά για την προστασία από παράσιτα. Η αντίδραση τύπου 2 λειτουργεί δυναμώνοντας τους προστατευτικούς φραγμούς του σώματος, διευκολύνοντας την αποβολή των παρασίτων.

Ο άλλος τρόπος που το σώμα μας καταπολεμά τις επιβλαβείς ουσίες, είναι μέσω της αντίδρασης τύπου 1, που σκοτώνει παθογόνα, όπως οι ιοί και τα βακτήρια, μαζί με τα κύτταρα του οργανισμού που έχουν μολυνθεί. Τα μικρότερα παθογόνα, όπως οι ιοί, μπορούν να σκοτωθούν από το ανοσοποιητικό, αλλά τα μεγαλύτερα, όπως τα παράσιτα, είναι πιο αποτελεσματικό να αντιμετωπίζονται αμυντικά.

Ο Ρουσλάν Μεντζίτοφ, του πανεπιστημίου Γέιλ των ΗΠΑ, δεν αποδέχτηκε ποτέ την ιδέα ότι οι αλλεργίες είναι στρατιώτες που ξεστράτισαν από τον ανοσοποιητικό στρατό ενάντια στα παράσιτα. Τα παράσιτα και οι ουσίες που προκαλούν τις αλλεργίες, τα αλλεργιογόνα, δεν έχουν τίποτα κοινό, υποστηρίζει. Υπάρχει τεράστιος αριθμός αλλεργιογόνων και οι αλλεργικές αντιδράσεις μπορεί να είναι ταχύτατες (στην κλίμακα των δευτερολέπτων), σε αντίθεση με την αντίδραση στα παράσιτα.

Σύμφωνα με τον Μεντζίτοφ και τους συναδέλφους του, οι αλλεργίες προέκυψαν εξελικτικά ως μηχανισμοί προστασίας. Για παράδειγμα όταν αναπνεύσει κανείς ένα αλλεργιογόνο, παράγεται βλέννα. Αρχίζει καταρροή, φτάρνισμα και βήχας. Οταν το αλλεργιογόνο επηρεάσει το δέρμα, τότε αρχίζει το ξύσιμο, η προσπάθεια αποφυγής του αλλεργιογόνου. Στην περίπτωση που το αλλεργιογόνο φτάσει στο στομάχι, συχνά η αντίδραση του οργανισμού είναι ο εμετός.

Σύμφωνα με μελέτη του 2006, κύτταρα - κλειδιά στις αλλεργικές αντιδράσεις μπορούν να υποβαθμίσουν την τοξικότητα του δηλητηρίου των φιδιών και των κεντριών των μελισσών. Αλλη νεώτερη μελέτη έδειξε ότι η αλλεργική αντίδραση στο σάλιο των τσιμπουριών δυσκολεύει την προσκόλληση και την απομύζηση αίματος.

Πώς μπορούν όλα αυτά να συνδυαστούν με την κυρίαρχη αντίληψη για τις αλλεργίες; Ερευνα που δημοσιεύτηκε το 2011 αναφέρει ότι τα παιδιά που μεγαλώνουν σε φάρμες στις οποίες εκτίθενται σε πολλούς μικροοργανισμούς είναι λιγότερο επιρρεπή στο άσθμα και τις αλλεργίες, σε σχέση με άλλα παιδιά που μεγαλώνουν σε πιο καθαρό περιβάλλον. Σύμφωνα με τη θεωρία της υγιεινής, όπως ονομάστηκε, άτομα που έρχονται σε επαφή με πλειάδα βακτηρίων και ιών νωρίς στη ζωή τους, αναπτύσσουν την ικανότητα του ανοσοποιητικού τους σε αντιδράσεις τύπου 1, σε βάρος των αντιδράσεων τύπου 2. Ο Μεντζίτοφ και οι συνεργάτες του εκτιμούν ότι αυτή η θεωρία μπορεί να συνυπάρξει με τη δικιά τους. Αν και οι απόψεις τους εγείρουν περισσότερα ερωτήματα απ' όσα απαντούν, πολλοί επιστήμονες δεν τις θεωρούν αβάσιμες και απορριπτέες με την πρώτη ματιά.

Επιμέλεια:
Σταύρος ΞΕΝΙΚΟΥΔΑΚΗΣ
Πηγή: «Scientific American»

    

«ΝΙΚΗΤΕΣ» ΤΟΥ ΕΪΤΖ

Αρωγός η γενετική ανομοιομορφία

Το Εϊτζ θεωρείται από τον περισσότερο κόσμο ως βέβαιη θανατική καταδίκη, που άλλοτε έρχεται πιο γρήγορα και άλλοτε πιο αργά, αν και η λήψη ειδικών φαρμάκων μπορεί να προσφέρει αρκετά χρόνια ζωής. Υπάρχει, όμως, μια πολύ μικρή μερίδα οροθετικών, που όχι μόνο καταφέρνει να ζει επί ολόκληρες δεκαετίες με τον ιό, χωρίς να παίρνει φάρμακα, αλλά σε ορισμένες περιπτώσεις καταφέρνει να μειώσει σε τέτοιο επίπεδο τη συγκέντρωσή του στο αίμα, ώστε ο ιός παύει να είναι ανιχνεύσιμος!

Η μελέτη 1,3 εκατομμυρίων αναλύσεων DNA σε καθένα από αυτούς τους τυχερούς ασθενείς, κατέληξε σε 300 γενετικές μεταβλητές που διαφέρουν σημαντικά σε σχέση με την πλειοψηφία των οροθετικών. Ο παραπέρα έλεγχος εντόπισε τον σωτήριο παράγοντα σε 4 ανεξάρτητα κομμάτια DNA, ενώ η τελική ανάλυση έδειξε ότι το εκπληκτικό αποτέλεσμα οφείλεται σε μικροδιαφορές στο γονίδιο που κωδικοποιεί μία και μόνη πρωτεΐνη - κλειδί. Η μεταλλαγμένη και γι' αυτό βελτιωμένη μορφή της πρωτεΐνης υποδοχέα HLA, επιτρέπει να είναι πιο ορατό από το ανοσοποιητικό σύστημα το σύμπλεγμά της με τις πρωτεΐνες του ιού του Εϊτζ (HIV). Ετσι, το ανοσοποιητικό καταπολεμά πιο αποτελεσματικά τη μόλυνση, της οποίας άλλωστε είναι και το πρώτο θύμα.

Ιδιαίτερα τον 20ό αιώνα η ανθρώπινη εφευρετικότητα, η ιατρική, έδωσε απαντήσεις σε πολλές ασθένειες που κατάτρυχαν τον άνθρωπο από την προϊστορία, αλλά η βιολογική εξέλιξη συνεχίζει να δίνει πρωτότυπες λύσεις, στα πιο δύσκολα ιατρικά προβλήματα. Η απόκλιση από τη γενετική ομοιομορφία δεν είναι οπωσδήποτε παράγοντας κινδύνου ή ελάττωμα. Μπορεί να είναι η πηγή της σωτηρίας σε ασθένειες, που αλλιώς θα μπορούσαν να αφανίσουν ολόκληρους πληθυσμούς.