Τι δείχνει το παράδειγμα της «Philip Morris»;

Τι δείχνει το παράδειγμα της «Philip Morris»;

-- Τι συνέπειες έχει για εργαζόμενους, φτωχούς αγρότες και μικρούς ΕΒΕ το μεγάλωμα της μονοπώλησης στην επεξεργασία και εμπορία καπνού;

Το παράδειγμα με τη «Philip Morris» ανοίγει συνολικά το ζήτημα των συνεπειών που υφίστανται από τα μονοπώλια εργαζόμενοι, φτωχοί αγρότες και μικροί ΕΒΕ. Δείχνει γιατί αυτά τα κοινωνικά στρώματα έχουν αντικειμενικό συμφέρον να συμμαχήσουν με την εργατική τάξη ενάντια στα μονοπώλια και την πολιτική που τα υπηρετεί. Η «Philip Morris» υπέγραψε την προηγούμενη βδομάδα συμφωνία με την κυβέρνηση για την απορρόφηση του 50% της ελληνικής παραγωγής καπνών στην επόμενη τριετία. Το μονοπώλιο ισχυροποιεί την παρουσία του και καθίσταται βασικός παίχτης στην αγορά, επεξεργασία και διακίνηση καπνικών προϊόντων.

Τι σημαίνει αυτό για τους αγρότες; Η πολυεθνική εμφανίζεται ότι θα αγοράζει το 50% της παραγωγής καπνού. Αλλά πρόκειται μόνο για την αγορά καπνών ανατολικού τύπου (μπασμά και Κατερίνης), που η παραγωγή τους αγγίζει πλέον τους 23.000 τόνους, όταν το 2005 ήταν 60.000 τόνοι. Η «Philip Morris» αγόραζε όλα τα προηγούμενα χρόνια καπνά μπασμά και Κατερίνης μέσω των εγχώριων μεσαζόντων, σε τιμές ληστρικές για τους παραγωγούς, που κυμαίνονται από 3,5 έως 4 ευρώ το κιλό. Τα τελευταία τρία χρόνια, αγόρασε ποσότητες γύρω στους 30.000 τόνους. Με τη νέα συμφωνία, θα αγοράζει ποσότητες κατά 20% αυξημένες, δηλαδή άλλους 6.000 χιλιάδες τόνους, ή 2.000 τόνους περίπου κατ' έτος. Και αυτό εμφανίζεται ως μέγιστη κυβερνητική επιτυχία και σωτηρία τάχα για τους καπνοκαλλιεργητές που έχουν απομείνει! Ομως, το ερώτημα που σκόπιμα παραμένει αναπάντητο από την κυβέρνηση και την πολυεθνική, είναι σε τι τιμές θα αγοραστούν τα καπνά μετά την υπογραφή της συμφωνίας. Πολύ περισσότερο που πλέον η τιμή του καπνού διαμορφώνεται ελεύθερα στο εμπόριο και δεν επιδοτείται, με αποτέλεσμα, στην πλειοψηφία των περιπτώσεων, η καλλιέργεια να είναι ασύμφορη για τους μικρούς αγρότες. Αυτός είναι άλλωστε και ο λόγος για τον οποίο το 2005, πριν την εφαρμογή της νέας ΚΑΠ και την αποδέσμευση των επιδοτήσεων, η παραγωγή καπνού στην Ελλάδα ήταν 110.000 τόνοι και το 2006, πρώτη χρονιά εφαρμογής της νέας ΚΑΠ, έπεσε στους 23.000 τόνους. Το 2005, ο αριθμός των καπνοπαραγωγών ήταν 56.000 και πλέον είναι γύρω στις 13.500. Επίσης, από τις 40 καπνεμπορικές επιχειρήσεις που υπήρχαν πριν το 2006, έχουν μείνει πλέον 5. Η πλειοψηφία τους λειτουργεί και ως μεσάζων της «Philip Morris», διαμορφώνοντας για λογαριασμό της πολυεθνικής τις τιμές στην αγορά.

Τι σημαίνει για τους εργάτες; Η «Philip Morris International» (PMI) εξαγόρασε το 2003 την «Παπαστράτος». Σήμερα, απασχολεί περί τα 800 άτομα στην παραγωγή και στη διοίκηση, παράγοντας τα Marlboro και τις τοπικές, ανάμεσα σε άλλες, μάρκες Assos, President και Old Navy. Το Μάη του 2009, εγκαινίασε το νέο της εργοστάσιο στον Ασπρόπυργο, επένδυση που σύμφωνα με την ίδια έφτασε τα 100 εκ. ευρώ. Από τότε που η πολυεθνική εξαγόρασε την «Παπαστράτος» μέχρι και σήμερα, αποψίλωσε σταδιακά τα εργασιακά δικαιώματα. Από το 2005 έχει επιβάλει ατομικές συμβάσεις, καταργώντας επιδόματα, πολυετίες και ό,τι άλλο είχε απομείνει στους εργαζόμενους. Επιπρόσθετα, οι υποχρεωτικές άδειες και οι ενοικιαζόμενοι εργαζόμενοι είναι πλέον καθεστώς. Η μετεγκατάσταση το 2008 του εργοστασίου από τον Πειραιά στον Ασπρόπυργο, η οποία «θα ωφελούσε πολλαπλώς την Ελλάδα», όπως έλεγαν τότε, στοίχισε στους εργαζόμενους του εργοστασίου 300 απολύσεις, ενώ συνολικά τα λαϊκά στρώματα πλήρωσαν - με βάση τον αναπτυξιακό νόμο - πάνω από το 30% της «επένδυσης», αφού πήρε κρατική επιδότηση.

Τι σημαίνει για τους μικρούς ΕΒΕ; Η «Philip Morris» ετοιμάζεται τον Ιούνη να σταματήσει τη συνεργασία με τα πρατήρια καπνοβιομηχανικών προϊόντων των νομών Αττικής (και στον Πειραιά), Αχαΐας και Θεσσαλονίκης. Από τα 110 πρατήρια, με τα οποία συνεργάζεται έως τώρα η πολυεθνική, θα περιοριστεί σε πέντε χονδρεμπόρους. Η διακίνηση θα απαιτεί στο εξής πληρωμές τοις μετρητοίς, ενώ μέχρι σήμερα οι χονδρέμποροι αγόραζαν με πίστωση από τις βιομηχανίες και πωλούσαν με πίστωση στη λιανική. Η έλλειψη ρευστότητας θα οδηγήσει στην επιβίωση των ισχυρών, γι' αυτό και εκτιμάται ότι θα υπάρξει κύμα «λουκέτων» και στη χονδρική και στη λιανική. Εκατοντάδες εργαζόμενοι σ' αυτές τις επιχειρήσεις θα μείνουν στο δρόμο. Εκτιμάται, μάλιστα, ότι και οι άλλες βιομηχανίες (Καρέλιας), αλλά και οι πολυεθνικές που εισάγουν τα προϊόντα τους (BAT, JTI, Imperial) θα ακολουθήσουν αργά ή γρήγορα στον ίδιο δρόμο. Οπως καταγγέλλουν οι πρατηριούχοι, πολλοί από αυτούς θα χάσουν τις περιουσίες τους, καθώς υπάρχουν εγγυητικές προς την Παπαστράτος που θα πληρωθούν από τις τράπεζες, ενώ τα εκατομμύρια ευρώ των πιστώσεων των πρατηρίων προς τα περίπτερα δεν είναι δυνατόν να εισπραχτούν από τους ήδη εξαθλιωμένους περιπτεράδες. Σε ό,τι αφορά τα περίπτερα, με το σύστημα προκαταβολικών πληρωμών που θα επιβάλει η πολυεθνική, για να παραδοθούν τα τσιγάρα, ούτε ένα στα πέντε δε θα καταφέρει να αντέξει, αν αναλογιστεί κανείς ότι τα 12.000 περίπτερα που λειτουργούν σήμερα, οφείλουν το 60% του τζίρου τους στα προϊόντα καπνού. Ο τζίρος θα συνεχίσει να συγκεντρώνεται ολοένα και περισσότερο στα σούπερ μάρκετ. Ηδη, τα τελευταία χρόνια υπολογίζεται ότι 5.000 περίπτερα και ψιλικατζίδικα έχουν βάλει λουκέτο.