Αποκρούονται οι προσπάθειες διάλυσης του ΕΑΜ
Ο λαός, στη συντριπτική του πλειοψηφία, παρέμεινε συσπειρωμένος γύρω από το ΚΚΕ και το ΕΑΜ, παρά την πίκρα, την απογοήτευση και τα εύλογα ερωτηματικά που κυριαρχούσαν μετά τη δυσάρεστη, για το λαϊκό κίνημα, τροπή των γεγονότων
Μετά τη Συμφωνία της Βάρκιζας, στην πολιτική και κοινωνική ζωή της χώρας προστέθηκαν νέα ποιοτικά χαρακτηριστικά. Οι Εγγλέζοι και η ντόπια αντίδραση είχαν, εκ των πραγμάτων, το πάνω χέρι - στρατιωτικά και πολιτικά - και αξιοποίησαν αυτή την υπεροχή τους, επιχειρώντας με διάφορους τρόπους - και με πρωτοφανείς διώξεις κατά των λαϊκών αγωνιστών - τη συντριβή του λαϊκού κινήματος. Ο λαός όμως, στη συντριπτική του πλειοψηφία, παρέμεινε συσπειρωμένος γύρω από το ΚΚΕ και το ΕΑΜ, αν και κυριαρχούσαν η πίκρα, η απογοήτευση, τα εύλογα ερωτηματικά: Γιατί τα πράγματα πήραν τέτοια τροπή; Ποια θα ήταν η τύχη αυτού του τεράστιου κινήματος της Εθνικής Αντίστασης; Ποιος θα έπρεπε να είναι ο νέος ρόλος του;
Στα πλαίσια αυτά, αναπτύχθηκαν στους κόλπους του ΕΑΜικού κινήματος και ορισμένες διασπαστικές τάσεις, οι οποίες στόχευαν στην απομόνωση του ΚΚΕ και την ανασύνθεση του ΕΑΜ σε συντηρητικότερη βάση.
Φυγόκεντρες τάσεις
Στο ΕΑΜ, εκτός του ΚΚΕ και του ΑΚΕ, υπήρχε το κόμμα της Ενωσης Λαϊκής Δημοκρατίας (ΕΛΔ) με γραμματέα τον Η. Τσιριμώκο, το Σοσιαλιστικό Κόμμα (ΣΚΕ) με γραμματέα τον Δ. Στρατή, το Ενιαίο Σοσιαλιστικό Κόμμα (ΕΣΚΕ) με γραμματέα τον Γεωργαλά, διάφοροι ανεξάρτητοι σοσιαλιστές κ.ά. Με το ΕΑΜ, επίσης, συνεργαζόταν στενά - αν και δεν ήταν τυπικά μέλος του - ο καθηγητής Α. Σβώλος. Ολες αυτές οι ομάδες και προσωπικότητες, θα μπορούσε να πει κανείς ότι κινούνταν πολιτικο-ιδεολογικά στο χώρο του σοσιαλρεφορμισμού. Μετά την απελευθέρωση και πριν τα Δεκεμβριανά, είχαν αρχίσει διάφορες προσπάθειες για ενοποίηση των σοσιαλιστικών ομάδων και κομμάτων του ΕΑΜ. Ο στόχος ήταν να δημιουργηθεί ένα ενιαίο κόμμα, έξω από το ΕΑΜ, με ηγέτη τον Α. Σβώλο. Το εγχείρημα δεν ήταν εύκολο και το ρίσκο μιας διάσπασης στο ΕΑΜικό κίνημα δεν ήταν κάτι που μπορούσε κανείς να το πάρει απερίσκεπτα στην πλάτη του. Πάντως, οι προσπάθειες γίνονταν προσεκτικά και μεθοδικά, αλλά το ξέσπασμα των Δεκεμβριανών τροποποίησε ουσιαστικά αυτές τις εξελίξεις. Από τη μια, τις ανέστειλε για όσο διάστημα διαρκούσαν οι πολεμικές συγκρούσεις κι, από την άλλη, τις επιτάχυνε μετά το πέρας των εχθροπραξιών, όταν δηλαδή υπογράφηκε η ανακωχή και η Συμφωνία της Βάρκιζας. Το σπουδαιότερο, όμως, είναι άλλο κι έχει να κάνει με το γεγονός ότι οι προσπάθειες διάσπασης του ΕΑΜ ήταν σε γνώση των Αγγλων, αν όχι υπό την καθοδήγησή τους.
Ενώ συνεχίζονταν οι διαπραγματεύσεις στη Βάρκιζα, ο Σάββας Παπαπολίτης, στενός συνεργάτης του Τσιριμώκου, κατ' εντολήν του τελευταίου, συναντήθηκε με τον Βρετανό πρεσβευτή Λίπερ και είχε μαζί του μια άκρως ενδιαφέρουσα συζήτηση. Το τι συζητήθηκε το αναφέρει ο Λίπερ σε τηλεγράφημα που έστειλε στο Φόρεϊν Οφις στις 6/2/1945: "Ο Παπαπολίτης - λέει ο Λίπερ - ζήτησε να με δει σήμερα το απόγευμα. Πρόσφατα, επήρε τη θέση του Τσιριμώκου σαν γενικός γραμματέας της ΕΛΔ, όταν ο τελευταίος ήρθε σε ρήξη με το ΕΑΜ. Ηταν σε στενή επαφή με τον Τσιριμώκο από τη στιγμή που έφτασε εδώ σαν μέλος της αντιπροσωπείας του ΕΛΑΣ.
Ο Τσιριμώκος του ζήτησε να με δει με σκοπό να μου εξηγήσει την ακόλουθη θέση: Από μια σειρά αναποδιές, ο Τσιριμώκος βρέθηκε ακόμα μια φορά στο στρατόπεδο του ΚΚΕ μετά το τέλος της μάχης της Αθήνας. Εντάχθηκε στην αντιπροσωπεία, όχι με σκοπό να βοηθήσει τον Σιάντο, αλλά με στόχο να εξασφαλίσει μια συμφωνία, η οποία θα αδυνατίσει το ΚΚΕ". Ομως, ο Παπαπολίτης δε σταμάτησε εδώ. Ενημέρωσε το Λίπερ - σύμφωνα με όσα αυτός αναφέρει - ότι η απόφαση του Τσιριμώκου ήταν "να συνενώσει όλες τις σοσιαλιστικές ομάδες για να υποστηρίξουν ανοιχτά" τη δράση των Βρετανών στην Ελλάδα "και να καταδικάσει το ΚΚΕ για την αντιβρετανική του στάση" (Φ. Οικονομίδη: "Ελλάδα ανάμεσα σε δύο κόσμους", εκδόσεις ΟΡΦΕΑΣ, σελ. 34).
Η διάσπαση του ΕΑΜ
Αμέσως μετά τη Βάρκιζα, ο Τσιριμώκος και το κόμμα του έβαλαν μπροστά τη διαδικασία διάσπασης του ΕΑΜ, προτείνοντας ότι αυτό έπρεπε να διαλυθεί, γιατί τάχα είχε εκπληρώσει το σκοπό για τον οποίο δημιουργήθηκε. Στο επιχείρημα αυτό αναγκάστηκε να απαντήσει ο Γραμματέας της ΚΕ του ΚΚΕ, Γ. Σιάντος, με δηλώσεις του - τη μέρα της υπογραφής της συμφωνίας - στους ανταποκριτές του ξένου Τύπου. "Δύο - είπε ο Σιάντος - ήταν από την αρχή της σύστασής του οι σκοποί του ΕΑΜ. Ο πρώτος εξεπληρώθη με την απελευθέρωση της χώρας που πραγματοποιήθηκε με την αποχώρηση των Γερμανών. Ο δεύτερος είναι η εξασφάλιση των λαϊκών ελευθεριών, για τις οποίες αγωνίστηκε και αγωνίζεται". Επίσης, ο Σιάντος αναφέρθηκε και στη θέση της ΕΛΔ μέσα στο ΕΑΜ, τονίζοντας ότι "είναι όμοια μ' εκείνη του ΚΚΕ κι ότι η ΕΛΔ είναι μέλος του ΕΑΜ από τα πλέον σοβαρά" ("Ελεύθερη Ελλάδα", 13/2/45 και "Ριζοσπάστης", 16/2/45). Οι δηλώσεις Σιάντου δεν εμπόδισαν το κόμμα του Τσιριμώκου να προωθήσει τη διασπαστική του δουλιά. Ετσι άρχισαν οι επαφές με τις άλλες σοσιαλιστικές ομάδες, με στόχο τη δημιουργία ενιαίου κόμματος, εκτός ΕΑΜ. Χαρακτηριστική είναι η απόφαση της ΚΕ της ΕΛΔ, στις 15 Μάρτη του '45, όπου με προσοχή, αλλά και σαφήνεια προωθούσε το ρήγμα στο ΕΑΜικό κίνημα. Στην απόφαση αυτή, αν και αναγνωριζόταν η προσφορά του ΚΚΕ στην αντίσταση κατά του φασισμού, υπογραμμιζόταν ότι "το ΚΚΕ δεν εκφράζει ιδεολογικά τη θέληση της πλειοψηφίας των λαϊκών βάσεων, που συγκροτούν το ΕΑΜικό κίνημα". Γινόταν μάλιστα η εκτίμηση πως η πλειοψηφία αυτή ήταν πιο κοντά στα αγροτικά και σοσιαλιστικά κόμματα του ΕΑΜ, τα οποία έπρεπε να ενοποιηθούν. Ακόμη η ΚΕ της ΕΛΔ έριχνε το γάντι στο ΚΚΕ, κατηγορώντας το για ηγεμονισμό μέσα στο ΕΑΜ και σημείωνε ότι μετά τα Δεκεμβριανά, επειδή είχαν κλονιστεί οι σχέσεις μεταξύ των ΕΑΜικών συμμάχων, "το αίτημα να μην υπάρξει πια ενιαία οργάνωση γίνηκε οξύτερο". Ομως, η ΕΛΔ απέφυγε να προτείνει ευθέως, αυτή τη φορά, τη διάλυση του ΕΑΜ, επιλέγοντας την οδό της πλαγιοκόπησης. Στη δε πρόταση του ΚΚΕ, ότι το ΕΑΜ έπρεπε να μετασχηματιστεί από εθνικοαπελευθερωτική οργάνωση σε πολιτικό συνασπισμό κομμάτων, απαντούσε ως εξής: Δήλωνε προθυμία να διατηρηθεί το ΕΑΜ, "όχι σαν συνασπισμός κομμάτων, αλλά σαν λαϊκή οργάνωση, ανεξάρτητη απ' τα κόμματα και χωρίς δικαίωμα να καθοδηγεί τα κόμματα", με τους εξής σκοπούς: "α) να διαφωτίσει το λαό πάνω στο τρίχρονο έργο του ΕΑΜ, β) να αγωνιστεί για την αποκατάσταση των λαϊκών ελευθεριών και την επικράτηση των δημοκρατικών θεσμών κλπ.". Τέλος, η ΚΕ της ΕΛΔ εξουσιοδότησε τον Η. Τσιριμώκο να προωθήσει αυτές τις θέσεις μέσα στα ΕΑΜικά κόμματα κι αν αυτές δε γίνονταν αποδεκτές η ΕΛΔ θα αποχωρούσε από το ΕΑΜ (Βλέπε: "ΕΛΔ - Θέσεις για τα Δεκεμβριανά", Απόφαση της ΚΕ της 15 Μαρτίου 1945, έκδοση σε μπροσούρα σελ. 1, 13 και εξής, 47 - 51).
Οι θέσεις της ΕΛΔ συζητήθηκαν στην ΚΕ του ΕΑΜ και απορρίφθηκαν, με αποτέλεσμα στις 2 Απρίλη του 1945 η ΕΛΔ, το ΣΚΕ και το ΕΣΚΕ να αποχωρήσουν. Στις 5 του μηνός, η ΕΛΔ και το ΣΚΕ θα ενοποιηθούν και θα συγκροτήσουν το κόμμα ΕΛΔ - ΣΚΕ (αργότερα ονομάστηκε ΣΚΕΛΔ), με πρόεδρο τον Α. Σβώλο και γενικό γραμματέα τον Η. Τσιριμώκο. Οι διεργασίες στο χώρο των ρευμάτων του σοσιαλρεφορμισμού θα συνεχιστούν μέσα στο '45, με στόχο τη δημιουργία ενός ισχυρού πόλου έκφρασης των μικροαστικών στοιχείων της κοινωνίας και αποδυνάμωσης του ΕΑΜ και του ΚΚΕ. Επιχειρήθηκε, μάλιστα, με τη δημιουργία Επιτροπής Συνεργασίας Σοσιαλιστικών και Αγροτικών Κομμάτων (ΕΣΣΑΚ), να φτιαχτεί ένα αντι-ΕΑΜ. Ομως, οι διασπαστικές αυτές προσπάθειες δε βρήκαν έδαφος μέσα στο λαό. Το ΕΑΜ και το ΚΚΕ αντιμετώπισαν προσεκτικά, με ιδεολογικό και πολιτικό λόγο, τους διασπαστές του κινήματος, μη διστάζοντας, όταν αυτό χρειάστηκε, να τους καταγγείλουν ανοιχτά για τις ενέργειές τους. Ετσι, πολύ σύντομα, τα κόμματα αυτά αναζήτησαν και πάλι γέφυρες συνεργασίες με τον ΕΑΜικό πολιτικό συνασπισμό και τους κομμουνιστές.
Η μετατροπή σε πολιτικό συνασπισμό
Η καινούρια κατάσταση, που δημιουργήθηκε με την υπογραφή της Συμφωνίας της Βάρκιζας, υπαγόρευε την ανάγκη προσαρμογής του λαϊκού κινήματος στις νέες συνθήκες. Ο αφοπλισμός και η διάλυση του ΕΛΑΣ, εκ των πραγμάτων, σήμαινε - επί του παρόντος τουλάχιστον - τον τερματισμό των ένοπλων μορφών πάλης και μετατόπιση του κέντρου βάρους της δράσης του λαού και των οργανώσεών του στους μαζικούς πολιτικούς αγώνες.
Την ανάγκη προσαρμογής στις νέες συνθήκες υπογράμμισε η 11η Ολομέλεια της ΚΕ του ΚΚΕ, που συνήλθε στην Αθήνα στο διάστημα 5 - 10 Απρίλη του '45. Η Ολομέλεια αντιμετώπισε με σαφήνεια τις διαλυτικές τάσεις που αναπτύσσονταν στο ΕΑΜικό κίνημα, υπογραμμίζοντας ότι "το ΕΑΜ πρέπει να αναπροσαρμόσει τις πολιτικές του επιδιώξεις και την οργανική του συγκρότηση, ανάλογα με τις καινούριες συνθήκες που δημιουργήθηκαν, ύστερα από την απελευθέρωση της χώρας και τη διαμόρφωση της σημερινής εσωτερικής κατάστασης" (11η Ολομέλεια της ΚΕ του ΚΚΕ, Πολιτική Απόφαση, "Επίσημα Κείμενα ΚΚΕ", τόμος Ε`, Εκδόσεις ΣΕ, σελ. 259).
Μετά την αποχώρηση από το ΕΑΜ των σοσιαλρεφορμιστών και τη δημιουργία του κόμματος ΕΛΔ - ΣΚΕ, οι διαδικασίες προσαρμογής και ανασυγκρότησης του θρυλικού Εθνικοαπελευθερωτικού Μετώπου στις νέες συνθήκες επιταχύνθηκαν. Η προσπάθεια διάλυσής του - και απομόνωσης του ΚΚΕ - ανακόπηκε γρήγορα, πριν γίνει κατορθωτό να περάσει η σύγχυση και ο αποπροσανατολισμός στις λαϊκές μάζες, που εκ των πραγμάτων θα έδινε τη δυνατότητα στους διασπαστές να ψαρέψουν σε θολά νερά. Με κέντρο το ΚΚΕ, ο ΕΑΜικός συνασπισμός διατηρήθηκε ουσιαστικά αλώβητος, συσπειρώνοντας στις γραμμές του νέες δυνάμεις. Κατ' αρχήν, πέραν του ΚΚΕ, έμειναν στο ΕΑΜ το Αγροτικό Κόμμα Ελλάδας (ΑΚΕ) του Κ. Γαβριηλίδη και η Δημοκρατική Ενωση του Στ. Κρητικά που είχε προσχωρήσει το 1944. Επίσης προστέθηκαν δύο νέα μικρά κόμματα: Το Σοσιαλιστικό του Γιάννη Πασαλίδη και το Δημοκρατικό Ριζοσπαστικό Κόμμα (ΔΡΚ) των Μ. Κύρκου και Αλκ. Λούλη. Τέλος, σχέσεις στενής συνεργασίας διατήρησε και η ομάδα των Αριστερών Φιλελευθέρων του Στ. Χατζήμπεη και του Ν. Γρηγοριάδη. Ετσι στις 24 Απρίλη του '45, με απόφαση της ΚΕ του, το ΕΑΜ μετασχηματίστηκε σε πολιτικό συνασπισμό κομμάτων. Η ιστορική αυτή απόφαση δημοσιεύτηκε την επομένη, στην εφημερίδα "Ελεύθερη Ελλάδα", η οποία έγραφε στην πρώτη της σελίδα: "Το ΕΑΜ ΣΕ ΚΑΙΝΟΥΡΙΑ ΠΕΡΙΟΔΟ ΑΓΩΝΩΝ για τη νίκη του Αντιφασισμού και της Δημοκρατίας".
Παραθέτουμε την απόφαση αυτή στη μορφή που δημοσιεύτηκε στην "Ελεύθερη Ελλάδα" στις 25/4/1945, χωρίς καμιά παρέμβαση δική μας στον τίτλο και στους μεσότιτλους του κειμένου.
Η απόφαση
Απόφαση της Κεντρικής Επιτροπής του ΕΑΜ, της 24ης Απριλίου 1945:
Το ΕΑΜ, ο μεγαλύτερος Εθνικός Συνασπισμός που γνώρισε η νεότερη πολιτική ιστορία της Ελλάδας, καθόρισε με το ιδρυτικό του σαν σκοπούς την Εθνική Απελευθέρωση, την Επιβίωση του Λαού και την κατοχύρωση της Λαϊκής Κυριαρχίας. Τα κόμματα και οι Οργανώσεις, που υπέγραψαν το ιστορικό αυτό έγγραφο, ανέλαβαν απέναντι του Ελληνικού Λαού την υποχρέωση να αγωνιστούν από κοινού για την εκπλήρωση των παραπάνω σκοπών.
Το ΕΑΜ, το βασικό του Εθνικοαπελευθερωτικό σκοπό, τον προσδιόρισε από τη μια μεριά σαν εκδίωξη των Ιταλών, Γερμανών και Βουλγάρων επιδρομέων από το πατρικό έδαφος και από την άλλη σαν ολοκλήρωση της Εθνικής αποκαταστάσεως, με βάση τις διακηρυγμένες αρχές του Συμμαχικού αγώνα.
Μετά την Εθνική Απελευθέρωση, τα Κόμματα και οι Οργανώσεις του ΕΑΜ αναγνωρίζουν την ανάγκη της αναπροσαρμογής του Συνασπισμού πολιτικά και οργανωτικά προς τις καινούριες συνθήκες και απαιτήσεις του ελεύθερου πολιτικού βίου για τη νέα ειρηνική πολιτική εξόρμηση, με σκοπό την πραγματοποίηση του υπόλοιπου εθνικού και πολιτικού προγράμματος του ΕΑΜ.
Προγραμματικοί σκοποί
Σύμφωνα με τα παραπάνω, το ΕΑΜ ανασχηματίζεται σε καθαρά πολιτικό συνασπισμό Κομμάτων, που θα συντονίσου τη δράση τους:
(α) Για την οριστική εμπέδωση της κυριαρχίας του Λαού με την εξασφάλιση των δημοκρατικών ελευθεριών, την εγκαθίδρυση της Δημοκρατίας και την εξάλειψη του φασισμού από όλες τις εκδηλώσεις της πολιτικής ζωής του τόπου. Οι Συμφωνίες της Βάρκιζας και της Γιάλτας αποτελούν και αφετηρία και έρεισμα για την πραγματοποίηση του σκοπού αυτού.
(β) Για την υπεράσπιση του έργου και των δικαιωμάτων του Κινήματος της Εθνικής Αντιστάσεως, που περικλείει τις ζωντανές δυνάμεις του Εθνους, πάνω στις οποίες μόνο μπορεί να στηριχτεί η αναδημιουργία της μεταπολεμικής Ελλάδος.
(γ) Για την ανοικοδόμηση και την οικονομική ανασυγκρότηση της Χώρας προς όφελος του Λαού.
(δ) Για την κατοχύρωση της Εθνικής μας Ανεξαρτησίας και εδαφικής μας ακεραιότητας και τη ολοκλήρωση της εθνικής μας αποκαταστάσεως. Τα συμφέροντα της Ελλάδος επιβάλλουν εξωτερική πολιτική βασισμένη στη φιλία και συνεργασία με όλους τους Μεγάλους Συμμάχους και τους γειτονικούς λαούς.
Η αναπροσαρμογή
Τα Κόμματα, που αποτελούν το Συνασπισμό, συγκροτούν Επιτροπή για την επεξεργασία του κοινού προγράμματος στις προσεχείς εκλογές Συντακτικής Εθνοσυνελεύσεως.
Ο συντονισμός της δράσεως των Κομμάτων του Συνασπισμού πραγματοποιείται από Κεντρική Επιτροπή, που θα αποτελεστεί από αντιπροσώπους των Κομμάτων του Συνασπισμού έναν από κάθε Κόμμα. Οι αποφάσεις της Κεντρικής Επιτροπής παίρνονται με πλήρη ομοφωνία και διαβιβάζονται στα τοπικά τμήματα των κομμάτων, όχι με ιδιαίτερο μηχανισμό του Συνασπισμού, αλλά διά μέσου των Κομμάτων. Ανάλογες επιτροπές καταρτίζονται στα τοπικά τμήματα.
Τα Κόμματα που μετέχουν στο Συνασπισμό έχουν απόλυτη πολιτική και οργανωτική ανεξαρτησία και πλήρη ισοτιμία μέσα στο Συνασπισμό. Δρουν ανεξάρτητα από το Συνασπισμό σε ό,τι αφορά την εκλα`ϊκευση και διάδοση του ιδιαίτερου των προγραμμάτων και την οργανωτική τους ανάπτυξη και εξάπλωση. Μόνο το κοινό πρόγραμμα και οι αποφάσεις, που ψηφίζονται με ομοφωνία, τα δεσμεύουν απέναντι στο Συνασπισμό.
Ο Συνασπισμός παραμένει ανοιχτός σε κάθε Κόμμα που θα ήθελε να προσχωρήσει σ' αυτόν. Επίσης ο Συνασπισμός μπορεί να συντονίσει τη δράση του με άλλα Κόμματα, πάνω σε μερικά σημεία του προγράμματός του, όπου υπάρχει σύμπτωση με τα Κόμματα αυτά.
Η "Ελεύθερη Ελλάδα" είναι το δημοσιογραφικό όργανο του Συνασπισμού και διευθύνεται από διακομματική επιτροπή. Εκφράζει το κοινό πρόγραμμα και την κοινή πολιτική του Συνασπισμού.
Ο τίτλος του Συνασπισμού, που αποτελεί συνέχεια του Ιστορικού Εθνικού Απελευθερωτικού Μετώπου, παραμένει ΕΑΜ.
Μεγάλη η επιρροή στους εργαζόμενους
Την ίδια περίοδο, μετά τη Συμφωνία της Βάρκιζας, πραγματοποιούνται και οι πρώτες μεταπελευθερωτικές αρχαιρεσίες στα εργατικά σωματεία. Τα αποτελέσματα των αρχαιρεσιών αυτών - παρά την ύπαρξη διορισμένης διοίκησης στη Γενική Συνομοσπονδία, η οποία προβαίνει σε κάθε είδους αυθαιρεσίες - αποτελούν χαρακτηριστικά στοιχεία και, αποδείξεις ταυτόχρονα, της μεγάλης επιρροής του ΕΑΜ και του ΚΚΕ, στην εργατική τάξη και το λαό γενικότερα. Από την εφημερίδα "Ελεύθερη Ελλάδα" της 25 Φλεβάρη 1945 (το ίδιο φύλλο, που δημοσιεύει την απόφαση της ΚΕ του ΕΑΜ, για τη μετατροπή του σε πολιτικό συνασπισμό) αντιγράφουμε τη σχετική είδηση εκείνων των ημερών:
"Στις εκλογές των εμποροϋπαλλήλων, επί 1.422 ψήφων, ο πρώτος επιτυχών του ΕΡΓΑΣ πήρε 1.014 ψήφους, οι σοσιαλιστές (Στρατή) 367 και οι διορισμένοι 140. Οι εκλεγέντες, 15 του συμβουλίου, 5 αντιπρόσωποι για το Εργατικό Κέντρο, 6 για την Ομοσπονδία Ιδιωτικών Υπαλλήλων και 4 για τη Συνομοσπονδία είναι όλοι του ΕΡΓΑΣ.
Στις εκλογές του σωματείου προσωπικού οινοποιητικών και οινοπνευματοποιητικών εταιριών, για εκλογή διοικήσεως, το δημοκρατικό ψηφοδέλτιο πήρε 152 ψήφους και 61 οι αντίπαλοι.
Στο σύνδεσμο αντικριστών Χρηματιστηρίου βγήκε μεικτή διοίκηση.
Στη συνέλευση των συνταξιούχων και φυματικών εργατών μετάλλου, για εκλογή εφορευτικής, παμψηφεί εγκρίθηκαν οι υποψήφιοι του ΕΡΓΑΣ.
Στη συνέλευση για εφορευτική επιτροπή υπαλλήλων ξενοδοχείων ύπνου, βγήκε διά βοής το ψηφοδέλτιο του ΕΡΓΑΣ.
Στις 22/4 έγιναν στον Πειραιά εκλογές, για την ανάδειξη διοικητικών συμβουλίων στις παρακάτω οργανώσεις:
Μηχανουργική Ενωση. Ψήφισαν 645, ΕΡΓΑΣ 619.
Βοηθοί αυτοκινήτων. Ψήφισαν 197, ΕΡΓΑΣ 177, άκυρα 20 ψηφοδέλτια.
Εργάτες Φωταερίου. Βγήκε παμψηφεί το αντιφασιστικό ψηφοδέλτιο.
Ελαιουργοσαπωνοποιοί. Ψήφισαν 250, ΕΡΓΑΣ 219".
Ο λαός, στη συντριπτική του πλειοψηφία, παρέμεινε συσπειρωμένος γύρω από το ΚΚΕ και το ΕΑΜ, παρά την πίκρα, την απογοήτευση και τα εύλογα ερωτηματικά που κυριαρχούσαν μετά τη δυσάρεστη, για το λαϊκό κίνημα, τροπή των γεγονότων
Μετά τη Συμφωνία της Βάρκιζας, στην πολιτική και κοινωνική ζωή της χώρας προστέθηκαν νέα ποιοτικά χαρακτηριστικά. Οι Εγγλέζοι και η ντόπια αντίδραση είχαν, εκ των πραγμάτων, το πάνω χέρι - στρατιωτικά και πολιτικά - και αξιοποίησαν αυτή την υπεροχή τους, επιχειρώντας με διάφορους τρόπους - και με πρωτοφανείς διώξεις κατά των λαϊκών αγωνιστών - τη συντριβή του λαϊκού κινήματος. Ο λαός όμως, στη συντριπτική του πλειοψηφία, παρέμεινε συσπειρωμένος γύρω από το ΚΚΕ και το ΕΑΜ, αν και κυριαρχούσαν η πίκρα, η απογοήτευση, τα εύλογα ερωτηματικά: Γιατί τα πράγματα πήραν τέτοια τροπή; Ποια θα ήταν η τύχη αυτού του τεράστιου κινήματος της Εθνικής Αντίστασης; Ποιος θα έπρεπε να είναι ο νέος ρόλος του;
Στα πλαίσια αυτά, αναπτύχθηκαν στους κόλπους του ΕΑΜικού κινήματος και ορισμένες διασπαστικές τάσεις, οι οποίες στόχευαν στην απομόνωση του ΚΚΕ και την ανασύνθεση του ΕΑΜ σε συντηρητικότερη βάση.
Φυγόκεντρες τάσεις
Στο ΕΑΜ, εκτός του ΚΚΕ και του ΑΚΕ, υπήρχε το κόμμα της Ενωσης Λαϊκής Δημοκρατίας (ΕΛΔ) με γραμματέα τον Η. Τσιριμώκο, το Σοσιαλιστικό Κόμμα (ΣΚΕ) με γραμματέα τον Δ. Στρατή, το Ενιαίο Σοσιαλιστικό Κόμμα (ΕΣΚΕ) με γραμματέα τον Γεωργαλά, διάφοροι ανεξάρτητοι σοσιαλιστές κ.ά. Με το ΕΑΜ, επίσης, συνεργαζόταν στενά - αν και δεν ήταν τυπικά μέλος του - ο καθηγητής Α. Σβώλος. Ολες αυτές οι ομάδες και προσωπικότητες, θα μπορούσε να πει κανείς ότι κινούνταν πολιτικο-ιδεολογικά στο χώρο του σοσιαλρεφορμισμού. Μετά την απελευθέρωση και πριν τα Δεκεμβριανά, είχαν αρχίσει διάφορες προσπάθειες για ενοποίηση των σοσιαλιστικών ομάδων και κομμάτων του ΕΑΜ. Ο στόχος ήταν να δημιουργηθεί ένα ενιαίο κόμμα, έξω από το ΕΑΜ, με ηγέτη τον Α. Σβώλο. Το εγχείρημα δεν ήταν εύκολο και το ρίσκο μιας διάσπασης στο ΕΑΜικό κίνημα δεν ήταν κάτι που μπορούσε κανείς να το πάρει απερίσκεπτα στην πλάτη του. Πάντως, οι προσπάθειες γίνονταν προσεκτικά και μεθοδικά, αλλά το ξέσπασμα των Δεκεμβριανών τροποποίησε ουσιαστικά αυτές τις εξελίξεις. Από τη μια, τις ανέστειλε για όσο διάστημα διαρκούσαν οι πολεμικές συγκρούσεις κι, από την άλλη, τις επιτάχυνε μετά το πέρας των εχθροπραξιών, όταν δηλαδή υπογράφηκε η ανακωχή και η Συμφωνία της Βάρκιζας. Το σπουδαιότερο, όμως, είναι άλλο κι έχει να κάνει με το γεγονός ότι οι προσπάθειες διάσπασης του ΕΑΜ ήταν σε γνώση των Αγγλων, αν όχι υπό την καθοδήγησή τους.
Ενώ συνεχίζονταν οι διαπραγματεύσεις στη Βάρκιζα, ο Σάββας Παπαπολίτης, στενός συνεργάτης του Τσιριμώκου, κατ' εντολήν του τελευταίου, συναντήθηκε με τον Βρετανό πρεσβευτή Λίπερ και είχε μαζί του μια άκρως ενδιαφέρουσα συζήτηση. Το τι συζητήθηκε το αναφέρει ο Λίπερ σε τηλεγράφημα που έστειλε στο Φόρεϊν Οφις στις 6/2/1945: "Ο Παπαπολίτης - λέει ο Λίπερ - ζήτησε να με δει σήμερα το απόγευμα. Πρόσφατα, επήρε τη θέση του Τσιριμώκου σαν γενικός γραμματέας της ΕΛΔ, όταν ο τελευταίος ήρθε σε ρήξη με το ΕΑΜ. Ηταν σε στενή επαφή με τον Τσιριμώκο από τη στιγμή που έφτασε εδώ σαν μέλος της αντιπροσωπείας του ΕΛΑΣ.
Ο Τσιριμώκος του ζήτησε να με δει με σκοπό να μου εξηγήσει την ακόλουθη θέση: Από μια σειρά αναποδιές, ο Τσιριμώκος βρέθηκε ακόμα μια φορά στο στρατόπεδο του ΚΚΕ μετά το τέλος της μάχης της Αθήνας. Εντάχθηκε στην αντιπροσωπεία, όχι με σκοπό να βοηθήσει τον Σιάντο, αλλά με στόχο να εξασφαλίσει μια συμφωνία, η οποία θα αδυνατίσει το ΚΚΕ". Ομως, ο Παπαπολίτης δε σταμάτησε εδώ. Ενημέρωσε το Λίπερ - σύμφωνα με όσα αυτός αναφέρει - ότι η απόφαση του Τσιριμώκου ήταν "να συνενώσει όλες τις σοσιαλιστικές ομάδες για να υποστηρίξουν ανοιχτά" τη δράση των Βρετανών στην Ελλάδα "και να καταδικάσει το ΚΚΕ για την αντιβρετανική του στάση" (Φ. Οικονομίδη: "Ελλάδα ανάμεσα σε δύο κόσμους", εκδόσεις ΟΡΦΕΑΣ, σελ. 34).
Η διάσπαση του ΕΑΜ
Αμέσως μετά τη Βάρκιζα, ο Τσιριμώκος και το κόμμα του έβαλαν μπροστά τη διαδικασία διάσπασης του ΕΑΜ, προτείνοντας ότι αυτό έπρεπε να διαλυθεί, γιατί τάχα είχε εκπληρώσει το σκοπό για τον οποίο δημιουργήθηκε. Στο επιχείρημα αυτό αναγκάστηκε να απαντήσει ο Γραμματέας της ΚΕ του ΚΚΕ, Γ. Σιάντος, με δηλώσεις του - τη μέρα της υπογραφής της συμφωνίας - στους ανταποκριτές του ξένου Τύπου. "Δύο - είπε ο Σιάντος - ήταν από την αρχή της σύστασής του οι σκοποί του ΕΑΜ. Ο πρώτος εξεπληρώθη με την απελευθέρωση της χώρας που πραγματοποιήθηκε με την αποχώρηση των Γερμανών. Ο δεύτερος είναι η εξασφάλιση των λαϊκών ελευθεριών, για τις οποίες αγωνίστηκε και αγωνίζεται". Επίσης, ο Σιάντος αναφέρθηκε και στη θέση της ΕΛΔ μέσα στο ΕΑΜ, τονίζοντας ότι "είναι όμοια μ' εκείνη του ΚΚΕ κι ότι η ΕΛΔ είναι μέλος του ΕΑΜ από τα πλέον σοβαρά" ("Ελεύθερη Ελλάδα", 13/2/45 και "Ριζοσπάστης", 16/2/45). Οι δηλώσεις Σιάντου δεν εμπόδισαν το κόμμα του Τσιριμώκου να προωθήσει τη διασπαστική του δουλιά. Ετσι άρχισαν οι επαφές με τις άλλες σοσιαλιστικές ομάδες, με στόχο τη δημιουργία ενιαίου κόμματος, εκτός ΕΑΜ. Χαρακτηριστική είναι η απόφαση της ΚΕ της ΕΛΔ, στις 15 Μάρτη του '45, όπου με προσοχή, αλλά και σαφήνεια προωθούσε το ρήγμα στο ΕΑΜικό κίνημα. Στην απόφαση αυτή, αν και αναγνωριζόταν η προσφορά του ΚΚΕ στην αντίσταση κατά του φασισμού, υπογραμμιζόταν ότι "το ΚΚΕ δεν εκφράζει ιδεολογικά τη θέληση της πλειοψηφίας των λαϊκών βάσεων, που συγκροτούν το ΕΑΜικό κίνημα". Γινόταν μάλιστα η εκτίμηση πως η πλειοψηφία αυτή ήταν πιο κοντά στα αγροτικά και σοσιαλιστικά κόμματα του ΕΑΜ, τα οποία έπρεπε να ενοποιηθούν. Ακόμη η ΚΕ της ΕΛΔ έριχνε το γάντι στο ΚΚΕ, κατηγορώντας το για ηγεμονισμό μέσα στο ΕΑΜ και σημείωνε ότι μετά τα Δεκεμβριανά, επειδή είχαν κλονιστεί οι σχέσεις μεταξύ των ΕΑΜικών συμμάχων, "το αίτημα να μην υπάρξει πια ενιαία οργάνωση γίνηκε οξύτερο". Ομως, η ΕΛΔ απέφυγε να προτείνει ευθέως, αυτή τη φορά, τη διάλυση του ΕΑΜ, επιλέγοντας την οδό της πλαγιοκόπησης. Στη δε πρόταση του ΚΚΕ, ότι το ΕΑΜ έπρεπε να μετασχηματιστεί από εθνικοαπελευθερωτική οργάνωση σε πολιτικό συνασπισμό κομμάτων, απαντούσε ως εξής: Δήλωνε προθυμία να διατηρηθεί το ΕΑΜ, "όχι σαν συνασπισμός κομμάτων, αλλά σαν λαϊκή οργάνωση, ανεξάρτητη απ' τα κόμματα και χωρίς δικαίωμα να καθοδηγεί τα κόμματα", με τους εξής σκοπούς: "α) να διαφωτίσει το λαό πάνω στο τρίχρονο έργο του ΕΑΜ, β) να αγωνιστεί για την αποκατάσταση των λαϊκών ελευθεριών και την επικράτηση των δημοκρατικών θεσμών κλπ.". Τέλος, η ΚΕ της ΕΛΔ εξουσιοδότησε τον Η. Τσιριμώκο να προωθήσει αυτές τις θέσεις μέσα στα ΕΑΜικά κόμματα κι αν αυτές δε γίνονταν αποδεκτές η ΕΛΔ θα αποχωρούσε από το ΕΑΜ (Βλέπε: "ΕΛΔ - Θέσεις για τα Δεκεμβριανά", Απόφαση της ΚΕ της 15 Μαρτίου 1945, έκδοση σε μπροσούρα σελ. 1, 13 και εξής, 47 - 51).
Οι θέσεις της ΕΛΔ συζητήθηκαν στην ΚΕ του ΕΑΜ και απορρίφθηκαν, με αποτέλεσμα στις 2 Απρίλη του 1945 η ΕΛΔ, το ΣΚΕ και το ΕΣΚΕ να αποχωρήσουν. Στις 5 του μηνός, η ΕΛΔ και το ΣΚΕ θα ενοποιηθούν και θα συγκροτήσουν το κόμμα ΕΛΔ - ΣΚΕ (αργότερα ονομάστηκε ΣΚΕΛΔ), με πρόεδρο τον Α. Σβώλο και γενικό γραμματέα τον Η. Τσιριμώκο. Οι διεργασίες στο χώρο των ρευμάτων του σοσιαλρεφορμισμού θα συνεχιστούν μέσα στο '45, με στόχο τη δημιουργία ενός ισχυρού πόλου έκφρασης των μικροαστικών στοιχείων της κοινωνίας και αποδυνάμωσης του ΕΑΜ και του ΚΚΕ. Επιχειρήθηκε, μάλιστα, με τη δημιουργία Επιτροπής Συνεργασίας Σοσιαλιστικών και Αγροτικών Κομμάτων (ΕΣΣΑΚ), να φτιαχτεί ένα αντι-ΕΑΜ. Ομως, οι διασπαστικές αυτές προσπάθειες δε βρήκαν έδαφος μέσα στο λαό. Το ΕΑΜ και το ΚΚΕ αντιμετώπισαν προσεκτικά, με ιδεολογικό και πολιτικό λόγο, τους διασπαστές του κινήματος, μη διστάζοντας, όταν αυτό χρειάστηκε, να τους καταγγείλουν ανοιχτά για τις ενέργειές τους. Ετσι, πολύ σύντομα, τα κόμματα αυτά αναζήτησαν και πάλι γέφυρες συνεργασίες με τον ΕΑΜικό πολιτικό συνασπισμό και τους κομμουνιστές.
Η μετατροπή σε πολιτικό συνασπισμό
Η καινούρια κατάσταση, που δημιουργήθηκε με την υπογραφή της Συμφωνίας της Βάρκιζας, υπαγόρευε την ανάγκη προσαρμογής του λαϊκού κινήματος στις νέες συνθήκες. Ο αφοπλισμός και η διάλυση του ΕΛΑΣ, εκ των πραγμάτων, σήμαινε - επί του παρόντος τουλάχιστον - τον τερματισμό των ένοπλων μορφών πάλης και μετατόπιση του κέντρου βάρους της δράσης του λαού και των οργανώσεών του στους μαζικούς πολιτικούς αγώνες.
Την ανάγκη προσαρμογής στις νέες συνθήκες υπογράμμισε η 11η Ολομέλεια της ΚΕ του ΚΚΕ, που συνήλθε στην Αθήνα στο διάστημα 5 - 10 Απρίλη του '45. Η Ολομέλεια αντιμετώπισε με σαφήνεια τις διαλυτικές τάσεις που αναπτύσσονταν στο ΕΑΜικό κίνημα, υπογραμμίζοντας ότι "το ΕΑΜ πρέπει να αναπροσαρμόσει τις πολιτικές του επιδιώξεις και την οργανική του συγκρότηση, ανάλογα με τις καινούριες συνθήκες που δημιουργήθηκαν, ύστερα από την απελευθέρωση της χώρας και τη διαμόρφωση της σημερινής εσωτερικής κατάστασης" (11η Ολομέλεια της ΚΕ του ΚΚΕ, Πολιτική Απόφαση, "Επίσημα Κείμενα ΚΚΕ", τόμος Ε`, Εκδόσεις ΣΕ, σελ. 259).
Μετά την αποχώρηση από το ΕΑΜ των σοσιαλρεφορμιστών και τη δημιουργία του κόμματος ΕΛΔ - ΣΚΕ, οι διαδικασίες προσαρμογής και ανασυγκρότησης του θρυλικού Εθνικοαπελευθερωτικού Μετώπου στις νέες συνθήκες επιταχύνθηκαν. Η προσπάθεια διάλυσής του - και απομόνωσης του ΚΚΕ - ανακόπηκε γρήγορα, πριν γίνει κατορθωτό να περάσει η σύγχυση και ο αποπροσανατολισμός στις λαϊκές μάζες, που εκ των πραγμάτων θα έδινε τη δυνατότητα στους διασπαστές να ψαρέψουν σε θολά νερά. Με κέντρο το ΚΚΕ, ο ΕΑΜικός συνασπισμός διατηρήθηκε ουσιαστικά αλώβητος, συσπειρώνοντας στις γραμμές του νέες δυνάμεις. Κατ' αρχήν, πέραν του ΚΚΕ, έμειναν στο ΕΑΜ το Αγροτικό Κόμμα Ελλάδας (ΑΚΕ) του Κ. Γαβριηλίδη και η Δημοκρατική Ενωση του Στ. Κρητικά που είχε προσχωρήσει το 1944. Επίσης προστέθηκαν δύο νέα μικρά κόμματα: Το Σοσιαλιστικό του Γιάννη Πασαλίδη και το Δημοκρατικό Ριζοσπαστικό Κόμμα (ΔΡΚ) των Μ. Κύρκου και Αλκ. Λούλη. Τέλος, σχέσεις στενής συνεργασίας διατήρησε και η ομάδα των Αριστερών Φιλελευθέρων του Στ. Χατζήμπεη και του Ν. Γρηγοριάδη. Ετσι στις 24 Απρίλη του '45, με απόφαση της ΚΕ του, το ΕΑΜ μετασχηματίστηκε σε πολιτικό συνασπισμό κομμάτων. Η ιστορική αυτή απόφαση δημοσιεύτηκε την επομένη, στην εφημερίδα "Ελεύθερη Ελλάδα", η οποία έγραφε στην πρώτη της σελίδα: "Το ΕΑΜ ΣΕ ΚΑΙΝΟΥΡΙΑ ΠΕΡΙΟΔΟ ΑΓΩΝΩΝ για τη νίκη του Αντιφασισμού και της Δημοκρατίας".
Παραθέτουμε την απόφαση αυτή στη μορφή που δημοσιεύτηκε στην "Ελεύθερη Ελλάδα" στις 25/4/1945, χωρίς καμιά παρέμβαση δική μας στον τίτλο και στους μεσότιτλους του κειμένου.
Η απόφαση
Απόφαση της Κεντρικής Επιτροπής του ΕΑΜ, της 24ης Απριλίου 1945:
Το ΕΑΜ, ο μεγαλύτερος Εθνικός Συνασπισμός που γνώρισε η νεότερη πολιτική ιστορία της Ελλάδας, καθόρισε με το ιδρυτικό του σαν σκοπούς την Εθνική Απελευθέρωση, την Επιβίωση του Λαού και την κατοχύρωση της Λαϊκής Κυριαρχίας. Τα κόμματα και οι Οργανώσεις, που υπέγραψαν το ιστορικό αυτό έγγραφο, ανέλαβαν απέναντι του Ελληνικού Λαού την υποχρέωση να αγωνιστούν από κοινού για την εκπλήρωση των παραπάνω σκοπών.
Το ΕΑΜ, το βασικό του Εθνικοαπελευθερωτικό σκοπό, τον προσδιόρισε από τη μια μεριά σαν εκδίωξη των Ιταλών, Γερμανών και Βουλγάρων επιδρομέων από το πατρικό έδαφος και από την άλλη σαν ολοκλήρωση της Εθνικής αποκαταστάσεως, με βάση τις διακηρυγμένες αρχές του Συμμαχικού αγώνα.
Μετά την Εθνική Απελευθέρωση, τα Κόμματα και οι Οργανώσεις του ΕΑΜ αναγνωρίζουν την ανάγκη της αναπροσαρμογής του Συνασπισμού πολιτικά και οργανωτικά προς τις καινούριες συνθήκες και απαιτήσεις του ελεύθερου πολιτικού βίου για τη νέα ειρηνική πολιτική εξόρμηση, με σκοπό την πραγματοποίηση του υπόλοιπου εθνικού και πολιτικού προγράμματος του ΕΑΜ.
Προγραμματικοί σκοποί
Σύμφωνα με τα παραπάνω, το ΕΑΜ ανασχηματίζεται σε καθαρά πολιτικό συνασπισμό Κομμάτων, που θα συντονίσου τη δράση τους:
(α) Για την οριστική εμπέδωση της κυριαρχίας του Λαού με την εξασφάλιση των δημοκρατικών ελευθεριών, την εγκαθίδρυση της Δημοκρατίας και την εξάλειψη του φασισμού από όλες τις εκδηλώσεις της πολιτικής ζωής του τόπου. Οι Συμφωνίες της Βάρκιζας και της Γιάλτας αποτελούν και αφετηρία και έρεισμα για την πραγματοποίηση του σκοπού αυτού.
(β) Για την υπεράσπιση του έργου και των δικαιωμάτων του Κινήματος της Εθνικής Αντιστάσεως, που περικλείει τις ζωντανές δυνάμεις του Εθνους, πάνω στις οποίες μόνο μπορεί να στηριχτεί η αναδημιουργία της μεταπολεμικής Ελλάδος.
(γ) Για την ανοικοδόμηση και την οικονομική ανασυγκρότηση της Χώρας προς όφελος του Λαού.
(δ) Για την κατοχύρωση της Εθνικής μας Ανεξαρτησίας και εδαφικής μας ακεραιότητας και τη ολοκλήρωση της εθνικής μας αποκαταστάσεως. Τα συμφέροντα της Ελλάδος επιβάλλουν εξωτερική πολιτική βασισμένη στη φιλία και συνεργασία με όλους τους Μεγάλους Συμμάχους και τους γειτονικούς λαούς.
Η αναπροσαρμογή
Τα Κόμματα, που αποτελούν το Συνασπισμό, συγκροτούν Επιτροπή για την επεξεργασία του κοινού προγράμματος στις προσεχείς εκλογές Συντακτικής Εθνοσυνελεύσεως.
Ο συντονισμός της δράσεως των Κομμάτων του Συνασπισμού πραγματοποιείται από Κεντρική Επιτροπή, που θα αποτελεστεί από αντιπροσώπους των Κομμάτων του Συνασπισμού έναν από κάθε Κόμμα. Οι αποφάσεις της Κεντρικής Επιτροπής παίρνονται με πλήρη ομοφωνία και διαβιβάζονται στα τοπικά τμήματα των κομμάτων, όχι με ιδιαίτερο μηχανισμό του Συνασπισμού, αλλά διά μέσου των Κομμάτων. Ανάλογες επιτροπές καταρτίζονται στα τοπικά τμήματα.
Τα Κόμματα που μετέχουν στο Συνασπισμό έχουν απόλυτη πολιτική και οργανωτική ανεξαρτησία και πλήρη ισοτιμία μέσα στο Συνασπισμό. Δρουν ανεξάρτητα από το Συνασπισμό σε ό,τι αφορά την εκλα`ϊκευση και διάδοση του ιδιαίτερου των προγραμμάτων και την οργανωτική τους ανάπτυξη και εξάπλωση. Μόνο το κοινό πρόγραμμα και οι αποφάσεις, που ψηφίζονται με ομοφωνία, τα δεσμεύουν απέναντι στο Συνασπισμό.
Ο Συνασπισμός παραμένει ανοιχτός σε κάθε Κόμμα που θα ήθελε να προσχωρήσει σ' αυτόν. Επίσης ο Συνασπισμός μπορεί να συντονίσει τη δράση του με άλλα Κόμματα, πάνω σε μερικά σημεία του προγράμματός του, όπου υπάρχει σύμπτωση με τα Κόμματα αυτά.
Η "Ελεύθερη Ελλάδα" είναι το δημοσιογραφικό όργανο του Συνασπισμού και διευθύνεται από διακομματική επιτροπή. Εκφράζει το κοινό πρόγραμμα και την κοινή πολιτική του Συνασπισμού.
Ο τίτλος του Συνασπισμού, που αποτελεί συνέχεια του Ιστορικού Εθνικού Απελευθερωτικού Μετώπου, παραμένει ΕΑΜ.
Μεγάλη η επιρροή στους εργαζόμενους
Την ίδια περίοδο, μετά τη Συμφωνία της Βάρκιζας, πραγματοποιούνται και οι πρώτες μεταπελευθερωτικές αρχαιρεσίες στα εργατικά σωματεία. Τα αποτελέσματα των αρχαιρεσιών αυτών - παρά την ύπαρξη διορισμένης διοίκησης στη Γενική Συνομοσπονδία, η οποία προβαίνει σε κάθε είδους αυθαιρεσίες - αποτελούν χαρακτηριστικά στοιχεία και, αποδείξεις ταυτόχρονα, της μεγάλης επιρροής του ΕΑΜ και του ΚΚΕ, στην εργατική τάξη και το λαό γενικότερα. Από την εφημερίδα "Ελεύθερη Ελλάδα" της 25 Φλεβάρη 1945 (το ίδιο φύλλο, που δημοσιεύει την απόφαση της ΚΕ του ΕΑΜ, για τη μετατροπή του σε πολιτικό συνασπισμό) αντιγράφουμε τη σχετική είδηση εκείνων των ημερών:
"Στις εκλογές των εμποροϋπαλλήλων, επί 1.422 ψήφων, ο πρώτος επιτυχών του ΕΡΓΑΣ πήρε 1.014 ψήφους, οι σοσιαλιστές (Στρατή) 367 και οι διορισμένοι 140. Οι εκλεγέντες, 15 του συμβουλίου, 5 αντιπρόσωποι για το Εργατικό Κέντρο, 6 για την Ομοσπονδία Ιδιωτικών Υπαλλήλων και 4 για τη Συνομοσπονδία είναι όλοι του ΕΡΓΑΣ.
Στις εκλογές του σωματείου προσωπικού οινοποιητικών και οινοπνευματοποιητικών εταιριών, για εκλογή διοικήσεως, το δημοκρατικό ψηφοδέλτιο πήρε 152 ψήφους και 61 οι αντίπαλοι.
Στο σύνδεσμο αντικριστών Χρηματιστηρίου βγήκε μεικτή διοίκηση.
Στη συνέλευση των συνταξιούχων και φυματικών εργατών μετάλλου, για εκλογή εφορευτικής, παμψηφεί εγκρίθηκαν οι υποψήφιοι του ΕΡΓΑΣ.
Στη συνέλευση για εφορευτική επιτροπή υπαλλήλων ξενοδοχείων ύπνου, βγήκε διά βοής το ψηφοδέλτιο του ΕΡΓΑΣ.
Στις 22/4 έγιναν στον Πειραιά εκλογές, για την ανάδειξη διοικητικών συμβουλίων στις παρακάτω οργανώσεις:
Μηχανουργική Ενωση. Ψήφισαν 645, ΕΡΓΑΣ 619.
Βοηθοί αυτοκινήτων. Ψήφισαν 197, ΕΡΓΑΣ 177, άκυρα 20 ψηφοδέλτια.
Εργάτες Φωταερίου. Βγήκε παμψηφεί το αντιφασιστικό ψηφοδέλτιο.
Ελαιουργοσαπωνοποιοί. Ψήφισαν 250, ΕΡΓΑΣ 219".
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου