Τι μας έρχεται από Σεπτέμβρη...

Τι μας έρχεται από Σεπτέμβρη...

Στις αρχές του Σεπτέμβρη προγραμματίζεται να ξεκινήσει, αυτή τη φορά από το Παρίσι, ο νέος κύκλος διαβούλευσης ανάμεσα στη συγκυβέρνηση και τα υψηλόβαθμα κλιμάκια των ιμπεριαλιστικών οργανισμών (ΕΕ - ΔΝΤ - Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα). Στη συνέχεια, στις 12 Σεπτέμβρη, συνεδριάζουν οι υπουργοί Οικονομικών της Ευρωζώνης, με ατζέντα και την «αξιολόγηση» του αντιλαϊκού προγράμματος για την Ελλάδα, ενώ ανοιχτό παραμένει το ενδεχόμενο επανόδου των υψηλόβαθμων κλιμακίων της τρόικας στην Αθήνα μέσα στο β' δεκαπενθήμερο του ίδιου μήνα.

Σε αυτήν τη φάση τα παζάρια περιστρέφονται γύρω από το σκληρό πυρήνα των καπιταλιστικών αναδιαρθρώσεων, με επίκεντρο τους τρόπους διαχείρισης του υπερσυσσωρευμένου ελληνικού κρατικού χρέους, το λεγόμενο «Νέο Εθνικό Αναπτυξιακό Πρότυπο», σε συνδυασμό με τον πακτωλό από τις διακρατικές και εθνικές ενισχύσεις που θα αποδοθούν τα επόμενα χρόνια στους ισχυρούς επιχειρηματικούς ομίλους μέσω του νέου ΕΣΠΑ, τις κεφαλαιακές ανάγκες των ντόπιων τραπεζικών ομίλων με φόντο την υπό διαμόρφωση «τραπεζική ένωση» στο πλαίσιο της ΕΕ. Το δεύτερο δεκαπενθήμερο του Οκτώβρη θα ανακοινωθούν και τα αποτελέσματα των διαγνωστικών ελέγχων που διενεργεί η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα στα χαρτοφυλάκια και τα προβληματικά δάνεια των ευρωπαϊκών τραπεζών, μεταξύ αυτών και των ελληνικών, σε μια εξέλιξη που επισπεύδει τις αποφάσεις της ελληνικής κυβέρνησης σχετικά με τους τρόπους διαχείρισης των μεγάλων «κόκκινων» επιχειρηματικών και ομολογιακών δανείων.

Με τα μονοπώλια απέναντι στο λαό

Πολιτική «διά πυρός και σιδήρου» σχεδιάζεται απέναντι στα εργατικά και λαϊκά δικαιώματα. Οι επεξεργασίες για την επόμενη φάση, που αφορούν στην ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας του κεφαλαίου και την προσέλκυση «επενδυτών» ενόψει και της επιτάχυνσης του προγράμματος των ιδιωτικοποιήσεων, περιλαμβάνουν το παρακάτω πακέτο μέτρων:

1. Το θέμα των ομαδικών απολύσεων, σύμφωνα με τις κυβερνητικές πηγές, αποτελεί «ολοκληρωμένη μεταρρύθμιση» και θα αξιολογηθεί, στο πλαίσιο της επικείμενης διαβούλευσης με τους ιμπεριαλιστικούς οργανισμούς. Δεν πρόκειται για μέτρο που αποσκοπεί σε «δημοσιονομικά αποτελέσματα», αλλά για πάγια απαίτηση πρώτα και κύρια της εγχώριας αστικής τάξης, αλλά και των μονοπωλίων άλλων χωρών που δραστηριοποιούνται στην Ελλάδα. Στο τραπέζι βρίσκεται η πρόταση της τρόικας, σύμφωνα με την οποία τον τελικό λόγο για τις ομαδικές απολύσεις θα έχουν οι εργοδότες και για επιχειρήσεις που με την εφαρμογή του μέτρου θα καταστούν «βιώσιμες». Το Ανώτατο Συμβούλιο Εργασίας (ΑΣΕ) αναλαμβάνει ρόλο γνωμοδοτικό και διαμεσολαβητικό αξιολογώντας τα οικονομικά στοιχεία της επιχείρησης που έχει καταθέσει πρόταση για ομαδικές απολύσεις και αντιπροτείνοντας «λύσεις», όπως μειώσεις μισθών. Εάν δεν προκύπτει «συμφωνία» θα αποφασίζει η εργοδοσία, χωρίς να υπάρχει δυνατότητα άσκησης «βέτο» από οποιονδήποτε κρατικό φορέα.

2. Στο επίκεντρο βρίσκεται η κατάργηση των τριετιών στις ιδιωτικές επιχειρήσεις με έμφαση στους εργαζομένους που αμείβονται με τον κατώτατο μισθό, δηλαδή με 586 ευρώ μεικτά ή 511 ευρώ για τους νέους κάτω από 25 χρόνων. Σύμφωνα με τα ισχύοντα υπάρχει η δυνατότητα αύξησης των αποδοχών αυτών σε ποσοστό 10% για κάθε τριετία προϋπηρεσίας, με ανώτατο όριο τις τρεις. Με την κατάργηση των τριετιών θα προκύψουν νέες τρανταχτές μειώσεις των μισθών μέχρι και 30%, ανάλογα με τις τριετίες του κάθε εργαζόμενου.

3. Στις αντιλαϊκές προτεραιότητες βρίσκονται οι αντεργατικοί σχεδιασμοί για τις αλλαγές στη λειτουργία των συνδικάτων, με στόχο να μπουν επιπλέον εμπόδια στη συνδικαλιστική δράση. Η κυβέρνηση μεθοδεύει η απεργία να αποφασίζεται από το 50%+1 των εργαζομένων που είναι γραμμένοι στα συνδικάτα και όχι από τις διοικήσεις ή τις Γενικές Συνελεύσεις. Επιπλέον, θα προβλέπεται περισσότερος χρόνος προειδοποίησης, ενώ παρέχεται και το δικαίωμα στην εργοδοσία να προχωρεί σε ανταπεργία («λοκ άουτ»).

4. Ξεκαθαρίζει και το ζήτημα γύρω από την υπόθεση του λεγόμενου ελάχιστου εγγυημένου εισοδήματος, το οποίο μετά και την αρχική «πιλοτική εφαρμογή» του θα επεκταθεί σε όλες τις περιοχές της χώρας. Σε πρώτο πλάνο, προβάλλει η πολιτική διαχείρισης των ακραίων φαινομένων φτώχειας. Ταυτόχρονα, με το «κόλπο» του «ελάχιστου εισοδήματος» διαλύουν τα ήδη υπάρχοντα προνοιακά επιδόματα και όχι μόνο. Στην πραγματικότητα, το «ελάχιστο εισόδημα» θα αποτελέσει το «ταβάνι» για τα κάθε είδους προνοιακά επιδόματα, όπως το επίδομα ανεργίας, το λεγόμενο «κοινωνικό μέρισμα», το επίδομα αναπηρίας, πολύτεκνων λαϊκών νοικοκυριών, τα «κοινωνικά τιμολόγια» (ΔΕΗ), το επίδομα θέρμανσης, το ΕΚΑΣ των χαμηλοσυνταξιούχων, τα επιδόματα αναπηρίας, φοιτητικά επιδόματα κ.ά. Για την αποτελεσματική εφαρμογή του μέτρου, μάλιστα, διαμορφώνεται ενιαίος μηχανισμός ελέγχου, καταγραφής και πληρωμών, στο πλαίσιο του υπουργείου Εργασίας.

5. Στα παζάρια με την τρόικα βρίσκονται και άλλα μέτρα για την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας του κεφαλαίου, όπως:

-- Μειώσεις φόρων επί των εταιρικών κερδών.
-- Μειώσεις στις ασφαλιστικές εισφορές που καταβάλλουν οι εργοδότες, σε συνέχεια αυτών που ήδη ψηφίστηκαν και εφαρμόζονται, σε μια εξέλιξη που θα πάει «πακέτο» με το «νέο Ασφαλιστικό» - καρμανιόλα για τα ασφαλιστικά ταμεία και τα δικαιώματα εργαζομένων και συνταξιούχων, με βάση και την έκθεση από το ΚΕΠΕ.
-- Φορολογικές περικοπές στον τομέα Ενέργειας, ζήτημα που θέτουν επίμονα οι ντόπιοι βιομήχανοι, προκειμένου να ενισχυθεί η ανταγωνιστικότητά τους.

6. Στο αμέσως προσεχές διάστημα αναμένονται οι παρεμβάσεις γύρω από τη διαχείριση των μεγάλων «κόκκινων» επιχειρηματικών δανείων, τα οποία στο τέλος Μάρτη του 2014 υπολογίζονταν σε 42 δισ. ευρώ, σε σύνολο 77 δισ. ευρώ που φτάνουν τα κάθε είδους προβληματικά δάνεια στις τράπεζες. Το ζήτημα των «κόκκινων» επιχειρηματικών δανείων συνδέεται τόσο με τους σχεδιασμούς για τις αναδιαρθρώσεις, τις εξαγορές αλλά και τα «λουκέτα» σε επιχειρήσεις, όσο και με τους επικείμενους διαγνωστικούς ελέγχους στα χαρτοφυλάκια των τραπεζών που θα διενεργήσει η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ). Η θέση του αρμόδιου υπουργείου Ανάπτυξης συνοψίζεται στην ανάγκη «αφενός μεν να στηρίζονται οι βιώσιμες επιχειρήσεις και να επιστρέψουν στην οικονομική δραστηριότητα αλλά και να μην επιτρέπεται σε επιχειρήσεις κενές περιεχομένου να εγκλωβίζουν παραγωγικές δυνάμεις». Την ίδια κατεύθυνση έρχονται να εξυπηρετήσουν και οι σχεδιαζόμενες αλλαγές στο «πτωχευτικό δίκαιο» των επιχειρήσεων. Προκρίνεται η λύση της «διευθέτησης» ανάλογα με το «επιχειρηματικό προφίλ» της κάθε επιχείρησης, χωρίς δηλαδή την εφαρμογή «οριζόντιας» ρύθμισης. Λόγος γίνεται για τη συνολική αντιμετώπιση του ιδιωτικού χρέους, δηλαδή των οφειλών προς τις τράπεζες, το Δημόσιο, τα ασφαλιστικά ταμεία, αλλά και προς ιδιώτες πιστωτές (προμηθευτές κ.ά.).

7. Η αντιλαϊκή λίστα συμπληρώνεται και από τις προτάσεις που έχει βάλει στο τραπέζι ο Σύνδεσμος Ελληνικών Βιομηχανιών, πολλές από τις οποίες έχει καλοδεχτεί και ο ΣΥΡΙΖΑ, μέτρα που αφορούν στη φτηνή χρηματοδότηση των επιχειρήσεων από δημόσιο «αναπτυξιακό φορέα», μείωση κατά κλάδους του ενεργειακού κόστους κ.ο.κ. Στους άξονες των μέτρων που προτείνουν περιλαμβάνεται επίσης η «εξυγίανση και ανασυγκρότηση των υφιστάμενων υπερχρεωμένων επιχειρήσεων με την παράλληλη στήριξη δυναμικών και παραγωγικά καινοτόμων». Εν προκειμένω, ο ΣΥΡΙΖΑ συμπλέει τόσο με τη συγκυβέρνηση όσο και με τον ΣΕΒ και γύρω από τη «διαχείριση» («κούρεμα») των τραπεζικών δανείων σε επιλεγμένους επιχειρηματικούς ομίλους και κλάδους της οικονομικής δραστηριότητας, που εκτιμάται ότι θα πάρουν κεφάλι στην κούρσα της ανταγωνιστικότητας και των καπιταλιστικών κερδών. Ο ΣΕΒ, από την πλευρά του, αξιώνει μέτρα κατεδάφισης της Κοινωνικής Ασφάλισης μέσω της γενίκευσης των «επαγγελματικών ασφαλιστικών ταμείων» καθώς και σειρά από διαρθρωτικές παρεμβάσεις σε ανάλογη κατεύθυνση.

8. Στο επίκεντρο των διαγνωστικών ελέγχων της ΕΚΤ βρίσκονται τα προβληματικά δάνεια και γενικότερα η «ποιότητα» των κάθε είδους εμφανιζόμενων περιουσιακών στοιχείων των ευρωπαϊκών τραπεζών, τα οποία θα ενσωματωθούν στα αποτελέσματα της άσκησης προσομοίωσης ακραίων καταστάσεων. Η «προσομοίωση» αφορά σε διάφορα σενάρια και πολλούς στατιστικούς δείκτες, όπως ο χρηματοπιστωτικός κίνδυνος που διατρέχει το κάθε κράτος (άρα και οι τράπεζες που υπάγονται σε αυτό), οι υποθέσεις για τη μελλοντική διαμόρφωση του ΑΕΠ, το κόστος χρηματοδότησης της κάθε τράπεζας και σωρεία άλλων παραγόντων. Τα αποτελέσματα των ελέγχων, που αφορούν και στους 4 ελληνικούς τραπεζικούς ομίλους, θα ανακοινωθούν τον Οκτώβρη, ενώ για τη συνέχεια και μέχρι το τέλος του 2014 δρομολογούνται οι νέες αυξήσεις μετοχικών κεφαλαίων. Κεντρικό ζητούμενο είναι η διοχέτευση φτηνής τραπεζικής χρηματοδότησης στους ντόπιους τραπεζικούς ομίλους.

9. Αναμένεται η έγκριση από την Κομισιόν σε ό,τι αφορά τα επιμέρους επιχειρησιακά προγράμματα του «Συμφώνου Εταιρικής Σχέσης» (όπως ονομάζεται το νέο ΕΣΠΑ) για την περίοδο 2014 - 2020. Στα 19,89 δισ. ευρώ αναμένεται να φτάσουν τα κονδύλια που θα διοχετευθούν μέσω των ταμείων της ΕΕ. Μαζί με τα ποσά που θα αποδοθούν μέσω των κρατικών προϋπολογισμών της χώρας (Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων), η συνολική εκτιμώμενη δημόσια δαπάνη φτάνει στα 24,79 δισ. ευρώ. Το γενικό πλαίσιο του νέου ΕΣΠΑ θέτει ως κεντρική προτεραιότητα την επίτευξη των στόχων της Στρατηγικής «Ευρώπη 2020». Παράλληλα, έχουν ενσωματωθεί και οι σχεδιασμοί του αποκαλούμενου «Νέου Εθνικού Αναπτυξιακού Προτύπου», οι προτεραιότητες που συνδέονται με τους «επιλέξιμους» προς ενίσχυση εγχώριους ανταγωνιστικούς κλάδους και επιχειρήσεις.

10. Παράλληλα, και παρά τις εμφανιζόμενες «αιτιάσεις» από την πλευρά της τρόικας, η συγκυβέρνηση βάζει στο τραπέζι ορισμένα ζητήματα σχετικά με τις «φοροελαφρύνσεις» και τη σταδιακή απόσυρση φόρων προκειμένου να τονωθεί η καπιταλιστική ανάκαμψη και μέσω αυτής να διογκωθεί η μάζα των φορολογικών εσόδων που εισρέουν στα κρατικά ταμεία. Οι όποιες «διαφορές» εντοπίζονται ως προς τη συγκυρία μέσα στην οποία θα επιλεγεί να ξεκινήσει η εφαρμογή τους.

Παραγωγική ανάπτυξη για το κεφάλαιο

Στην πραγματικότητα, μιλώντας για «στήριξη της ανάπτυξης», τόσο η κυβέρνηση όσο και ο ΣΥΡΙΖΑ προτάσσουν την επιδίωξη να διαμορφωθεί ένα πλαίσιο στήριξης του κεφαλαίου. Πρώτα απ' όλα αποδεσμεύοντας μέρος των κεφαλαίων που σήμερα κατευθύνονται στην εξυπηρέτηση του κρατικού χρέους, προκειμένου να διοχετευτούν στα ντόπια μονοπώλια. Αφορά όμως και συγκεκριμένες ρυθμίσεις υπέρ του κεφαλαίου, π.χ. φτηνή Ενέργεια κ.λπ. Ο Αλ. Τσίπρας σε πρόσφατη ομιλία του στη Βουλή για το «πολυνομοσχέδιο» διαμαρτυρήθηκε για λογαριασμό των επιχειρηματιών που θέλουν να επενδύσουν αλλά τους εμποδίζει η κυβερνητική πολιτική. Σ' αυτό το πλαίσιο εξελίσσεται και η αντιπαράθεση σχετικά με τις αλλαγές που πρέπει να γίνουν στο μείγμα διαχείρισης ώστε καλύτερα να υπηρετείται η στρατηγική του κεφαλαίου.