Μπροστά σε νέα διλήμματα και διεργασίες

Μπροστά σε νέα διλήμματα και διεργασίες

Σταύρος Θεοδωράκης - Φώφη Γεννηματά

Eurokinissi

Πολύ πιο σύντομα κι απ' ό,τι αναμενόταν άρχισε να επιβεβαιώνεται η εκτίμηση ότι η εκλογή νέας ηγεσίας στη ΝΔ θα επιδράσει στις διεργασίες αναμόρφωσης του αστικού πολιτικού σκηνικού. Από πολύ νωρίς, άλλωστε, καταγράφηκαν τα πρώτα κρούσματα σε ΠΑΣΟΚ και Ποτάμι, που είτε φοβούνται διεμβόλιση των χώρων τους, είτε δεν αρνούνται μια τέτοια «συμπόρευση».
Αντικειμενικά μπροστά στα λεγόμενα «κεντρώα» και «κεντροαριστερά» αστικά κόμματα προβάλλει το δίλημμα είτε συμπόρευσης με τη «φιλελεύθερη» ΝΔ είτε με το σοσιαλδημοκρατικό ΣΥΡΙΖΑ. Το δίλημμα αυτό προκαλεί διχασμό στο εσωτερικό τους.
Οι αποστάσεις ανάμεσα στις δύο αυτές επιλογές δεν είναι μεγάλες και σίγουρα δεν είναι άβυσσος. Υπάρχει κοινή στρατηγική, ένα νήμα που συνδέει όλες ανεξαιρέτως τις αστικές πολιτικές δυνάμεις, κόμματα και μορφώματα. Ολοι τους υπηρετούν τον ίδιο αντιλαϊκό στόχο, την καπιταλιστική ανάκαμψη, η οποία προϋποθέτει το διαρκές τσάκισμα του λαού. Πάνω σε αυτήν τη βάση βεβαίως αντιπαρατίθενται διαφορετικές απόψεις και θέσεις για το πώς αυτή θα επιτευχθεί, για το μείγμα διαχείρισης, για τα τμήματα του κεφαλαίου που πρέπει να στηριχθούν, για τις προτεραιότητες στις διεθνείς συμμαχίες. Αυτές τις διαφορές και αντιθέσεις αξιοποιούν προκειμένου να εμφανίσουν νέα πλαστά για το λαό δίπολα και διλήμματα, να χειραγωγήσουν λαϊκές συνειδήσεις και να τις στοιχίσουν πίσω από διαφορετικές αστικές επιλογές.
Σε ένα τέτοιο πλαίσιο, σηματοδοτώντας ότι η ηγεσία του ΠΑΣΟΚ θέλει να περιχαρακώσει το χώρο τους, ώστε να διεκδικήσει σημαντικότερο ρόλο στην προώθηση της αντιλαϊκής πολιτικής, η Φ. Γεννηματά, πρόεδρος του κόμματος και επικεφαλής της Δημοκρατικής Συμπαράταξης (κοινοβουλευτικό σχήμα των ΠΑΣΟΚ - ΔΗΜΑΡ) έσπευσε λίγες μόνο ώρες μετά την εκλογή Μητσοτάκη να διατυμπανίσει ότι «με τις απόψεις του κ. Μητσοτάκη μας χωρίζει άβυσσος. Οι νεοφιλελεύθερες, εξάλλου, αντιλήψεις εφαρμόζονται καθημερινά και από αυτήν την κυβέρνηση με χαρακτηριστικό παράδειγμα το Ασφαλιστικό. Εμείς έχουμε υποχρέωση να δουλέψουμε για να δυναμώσουμε το δικό μας σπίτι που είναι η ευρωπαϊκή σοσιαλδημοκρατία και σε αυτή την κατεύθυνση θα αναλάβω άμεσα νέες πρωτοβουλίες»...

Μαζί με τη ΝΔ στην κυβέρνηση

Ισως κάτι να περίμενε, κάτι να ήξερε, κάτι να φοβόταν, αν κρίνει κανείς από τις αλλεπάλληλες δηλώσεις, αρχές της βδομάδας, του βουλευτή και στελέχους του ΠΑΣΟΚ Λεων. Γρηγοράκου που δεν απέκλεισε το ενδεχόμενο συμπόρευσης βουλευτών του ΠΑΣΟΚ με τον Κυρ. Μητσοτάκη. Παραπέρα, χαρακτήρισε «υπερβολή» τη δήλωση της Φ. Γεννηματά, ότι το ΠΑΣΟΚ το χωρίζει άβυσσος από τις απόψεις του αρχηγού της αξιωματικής αντιπολίτευσης, υπενθυμίζοντας ότι μέχρι πριν ένα χρόνο ήταν στην ίδια κυβέρνηση...
Χαρακτηρίζοντας θετική την εκλογή του Κυρ. Μητσοτάκη στην ηγεσία της ΝΔ, πρόσθεσε ότι αποτελεί κίνδυνο και για τη Δημοκρατική Συμπαράταξη και για το ΣΥΡΙΖΑ. «Αισθάνομαι σαν ΠΑΣΟΚ ότι κινδυνεύω, αν δεν δώσει το κόμμα μας το δικό του στίγμα», είπε, ζητώντας από την Φ. Γεννηματά να προχωρήσει σε συνέδριο για να προσδιοριστεί το πολιτικό στίγμα του ΠΑΣΟΚ.
Να σημειωθεί, εξάλλου, ότι αντίστοιχες θετικές δηλώσεις για τον Κυρ. Μητσοτάκη έχουν κάνει κι άλλα στελέχη του ευρύτερου χώρου, όπως οι Τ. Γιαννίτσης και Θ. Πάγκαλος.

Μαζί με ΝΔ και ΣΥΡΙΖΑ στο μνημόνιο

Σε αυτό το φόντο, με επόμενη παρέμβασή της η Φ. Γεννηματά επέμεινε να υποστηρίζει ότι «έχουμε ριζικές διαφορές με τη Δεξιά, εμείς τα σοσιαλιστικά κόμματα, διαχρονικές, πολιτικές, προγραμματικές». Οτι «η συνεργασία στην κυβέρνηση με τη ΝΔ ήταν μια κατάσταση εθνικής ανάγκης. Ανταποκριθήκαμε στην εθνική ανάγκη που υπήρχε εκείνη τη στιγμή να μη βρεθεί η χώρα εκτός ευρώ. Δεν δεχόταν ο ΣΥΡΙΖΑ τότε να βγάλει τα κάστανα από τη φωτιά, εμείς μιλούσαμε από το 2012 για κυβέρνηση εθνικής ενότητας (...) και βρεθήκαμε με τη ΝΔ», συμπλήρωσε, σκιαγραφώντας ως σημείο ταύτισης των αστικών πολιτικών δυνάμεων την υπεράσπιση από μέρους τους της στρατηγικής επιλογής των ντόπιων επιχειρηματικών ομίλων για παραμονή της εγχώριας καπιταλιστικής οικονομίας εντός ΕΕ και ευρώ. Παραμονή που επικαλέστηκαν και τον Αύγουστο, όταν ψήφισαν από κοινού το τρίτο μνημόνιο οι ΣΥΡΙΖΑ, ΝΔ, ΠΟΤΑΜΙ, ΑΝΕΛ, ΠΑΣΟΚ.
Αυτό αναμένουν άλλωστε από τα αστικά κόμματα μια σειρά επιτελεία του συστήματος. Επ' αυτού είναι χαρακτηριστικό το πρωτοσέλιδο σχόλιο της «Καθημερινής» την Τετάρτη ότι «ο κ. Τσίπρας έχει επωμισθεί την ευθύνη να κρατήσει τη χώρα στις ευρωπαϊκές ράγες και να λύσει 2-3 "γόρδιους δεσμούς" τύπου Ασφαλιστικού. Αυτό προέχει. Αν στραβοπατήσει, το 38,5% (σ.σ: που είπε "ναι" στο περιλάλητο δημοψήφισμα του καλοκαιριού) και οι πολιτικοί του εκφραστές θα ξανακάνουν ασφαλώς το καθήκον τους, θα βάλουν πλάτη για να μην πέσει η χώρα στον γκρεμό».

Μπηχτές για αποστασία

Παραπέρα, η Φ. Γεννηματά επέμεινε να διατυμπανίζει - ουσιαστικά προς τα στελέχη, τα μέλη και τους ψηφοφόρους του κόμματός της - ότι η πορεία του ΠΑΣΟΚ είναι «ξεκάθαρη»: «Εχουμε οριοθετηθεί και από δεξιά και από αριστερά και το ΠΑΣΟΚ πραγματικά δεν κινδυνεύει και η Δημοκρατική Συμπαράταξη, ούτε από τον αριστερό λαϊκισμό, ούτε από ρετρό νεοφιλελεύθερη δεξιά».
Τέλος, δεν περνά απαρατήρητο το μήνυμα που έστειλε σε όσους στο κόμμα της αλληθωρίζουν πλέον προς ΝΔ: «Ο καθένας έχει δικαίωμα να διαφωνεί στο εσωτερικό ενός κόμματος. Κανένας όμως δεν έχει το δικαίωμα να αφήνει σκιές σε βάρος μιας Κοινοβουλευτικής Ομάδας (...) Είναι άλλο πράγμα η συνεργασία και άλλο πράγμα η αποστασία. Οταν υπονοείται ότι μπορεί να φύγουν βουλευτές εν ενεργεία και να πάνε σε ένα άλλο κόμμα, αυτό δεν λέγεται συνεργασία»...
Κατάληξη όλων αυτών, τουλάχιστον σε πρώτη φάση, ήταν η διαγραφή Γρηγοράκου την Πέμπτη από την ΚΟ του ΠΑΣΟΚ.

Αναζητά «συμμάχους»

Στο Ποτάμι αυτή η συζήτηση περί διεμβολισμού του από τη νέα ηγεσία της ΝΔ γίνεται στο φόντο πληροφοριών ότι υπάρχουν δημοσκοπήσεις που εμφανίζουν πλέον το μόρφωμα του Στ. Θεοδωράκη ως «μη μετρήσιμο», με ποσοστά κάτω του 1%. Οτι σε αυτήν τη βάση, καθώς στελέχη του δεν το βλέπουν να έχει ...πολύ μέλλον μπροστά του, άλλοι λοξοκοιτάζουν προς τη «μεταρρυθμιστική» ΝΔ και άλλοι προς τους αντίστοιχους κύκλους του ΣΥΡΙΖΑ.
Αλλωστε, και η ηγεσία του Ποταμιού δείχνει προσώρας να διατηρεί άλλη γραμμή από αυτήν του ΠΑΣΟΚ. Αντί να επιχειρεί περιχαράκωση του χώρου του, ο Στ. Θεοδωράκης κάνει ανοίγματα προς τη νέα ηγεσία της ΝΔ, αλλά και τον ΣΥΡΙΖΑ, επιχειρώντας να ανακτήσει τη θέση του Ποταμιού στα ενδοαστικά κομπρεμί για ταχεία προώθηση μιας σειράς καπιταλιστικών αναδιαρθρώσεων, κρίνοντας, μάλλον, ότι έτσι μπορεί να εξυπηρετήσει καλύτερα τους στόχους του κεφαλαίου για αναθέρμανση της οικονομίας του.
Ετσι, ευθύς αμέσως μετά την ανάδειξη, την Κυριακή, του Κυρ. Μητοστάκη στην προεδρία της ΝΔ, ο Στ. Θεοδωράκης έσπευσε να τον συγχαρεί στέλνοντάς του το εξής γραπτό μήνυμα: «Mπράβο σου. Ελπίζω να καταφέρεις να στρέψεις το καράβι της ΝΔ σε προοδευτικές όχθες». Οπου ως «προοδευτικές όχθες» το Ποτάμι βάζει θεωρεί επιτάχυνση μιας σειράς καπιταλιστικών αναδιαρθρώσεων.
Τη Δευτέρα, κατόπιν σύσκεψης στελεχών του Ποταμιού, ανακοινώθηκε ότι «κοινή παρατήρηση των στελεχών ήταν ότι η εκλογή Μητσοτάκη είναι μια ευκαιρία για τη ΝΔ να αποβάλει τα συντηρητικά της χαρακτηριστικά και να κινηθεί στο μεταρρυθμιστικό χώρο»...

Ανοίγει «βεντάλια» για «κουβέντα»

Την Τετάρτη, ο Στ. Θεοδωράκης επανήλθε βάζοντας με δήλωσή του συγκεκριμένα ζητήματα - αιτούμενα του μεγάλου κεφαλαίου στις σύγχρονες συνθήκες, πάνω στα οποία θέλει να τα βρούνε με ΝΔ και ΣΥΡΙΖΑ: «Αναζητάμε συμμάχους για να ανατρέψουμε το παλιό πολιτικό σύστημα που έφερε την κρίση και συντηρεί την κρίση. Είναι έτοιμοι για ένα νέο εκλογικό νόμο απ΄αυτή τη Βουλή; Είναι έτοιμοι να μιλήσουμε για το κομματικό κράτος; Να κόψουμε τις σπατάλες για να μπορέσουμε να κόψουμε τους φόρους; Να αρχίσει η συζήτηση για την άρση της μονιμότητας των δημοσίων υπαλλήλων; Να δούμε τους τρόπους, τους συγκεκριμένους και τολμηρούς, που θα χτυπήσουμε τη διαφθορά σ΄αυτή τη χώρα - τη μικρή και τη μεγάλη; Εμείς σαν Ποτάμι είμαστε έτοιμοι και ελπίζω ότι θα μπορέσω να κάνω αυτή την κουβέντα και με τον Κυριάκο Μητσοτάκη, όπως θα θέλαμε να είχε συμμετάσχει σ΄αυτή την κουβέντα και ο Αλέξης Τσίπρας».
Πρόκειται για μια βεντάλια θεμάτων που ανταποκρίνεται σε συγκεκριμένα ζητήματα - αιτούμενα του μεγάλου κεφαλαίου στις σύγχρονες συνθήκες. Π.χ. η πρόταση του Ποταμιού για τον εκλογικό νόμο κινείται στη λογική της εξασφάλισης σταθερών κυβερνήσεων συνεργασίας για την αστική διαχείριση, αλλά και της έντασης της κρατικής παρέμβασης στη λειτουργία των κομμάτων. Η δε συζήτηση περί σπαταλών και διαφθοράς κρύβει τον ταξικό χαρακτήρα της φοροληστείας και τη σαπίλα του ίδιου του συστήματος, φέρνει νέες περικοπές σε ό,τι απέμεινε από τις λεγόμενες κοινωνικές δαπάνες, ώστε να εξασφαλιστούν κι άλλα κονδύλια προς ενίσχυση των επιχειρηματικών ομίλων.

Ετσι μπαίνει στην κυβέρνηση

Κατατοπιστικά για τους σκοπούς του ήταν και όσα είπε την Πέμπτη στον τηλεοπτικό «Σκάι», όταν στην ερώτηση εάν φοβάται από την αλλαγή ηγεσίας στη ΝΔ, απάντησε πως «ο κ. Μητσοτάκης έρχεται σε μια αγορά που το Ποτάμι έχει καλές ρίζες». Πρόσθεσε ότι ο νέος πρόεδρος της ΝΔ, μιλώντας για μεταρρυθμίσεις, φωτίζει ένα δρόμο στον οποίο έχει εγκατασταθεί το Ποτάμι.
Ποια είναι η αγορά, ο δρόμος και οι μεταρρυθμίσεις όπου αναφέρεται ο Στ. Θεοδωράκης; «Χρειαζόμαστε (...) και μη κρατικά πανεπιστήμια» και «Εμείς τολμήσαμε να πούμε ότι πρέπει να αρθεί η μονιμότητα στο δημόσιο», κάποιες από τις θέσεις που εξέφρασε και δίνουν την απάντηση.
Ερωτηθείς, εξάλλου, για το εάν θα συμμετείχε το Ποτάμι σε μια κυβέρνηση, απάντησε ότι κάτι τέτοιο μπορεί να συνέβαινε εάν υπήρχαν «δέκα σημεία μεταρρυθμιστικών λύσεων που θα άλλαζαν τη χώρα»...

«Καλοδεχούμενα» Μητσοτάκης και Ασφαλιστικό

Να καταγραφεί και η ανάρτηση στο διαδίκτυο της Αντ. Λυμπεράκη, υπεύθυνης του τομέα Εργασίας του Ποταμιού, ότι «η νίκη του Κυριάκου είναι νίκη για όλους τους μεταρρυθμιστές - όπου και αν βρίσκονται». Θυμίζουμε ότι η ίδια, την προηγούμενη Παρασκευή, ως αρμόδια τομεάρχης του Ποταμιού, υπερασπιζόταν την αντιασφαλιστική λαιμητόμο της κυβέρνησης, λέγοντας μεταξύ άλλων ότι «το πρόγραμμα της κυβέρνησης φέρνει μερικές αναγκαίες και πολύ καλοδεχούμενες αλλαγές»...
Σε επόμενες δηλώσεις της, άλλωστε, ισχυρίστηκε ότι «η παρουσία του κ. Μητσοτάκη στην ηγεσία της ΝΔ επηρεάζει ολόκληρο το πολιτικό σύστημα και η οποιαδήποτε μετατόπισή του προς την κεντροδεξιά μόνο στοιχείο εξυγίανσης μπορεί να θεωρηθεί. Η εκλογή ενός ανθρώπου με ευρωπαϊκό προφίλ, που πιστεύει στις μεταρρυθμίσεις, είναι μία καλοδεχούμενη αλλαγή», πρόσθεσε, «και οτιδήποτε φέρει για το καλό της χώρας, το Ποτάμι είναι έτοιμο να το στηρίξει και να το συζητήσει κριτικά και δημιουργικά»...

Θ. Μπ.