Το ντοκουμέντο χαρακτηρίζεται ως «ΑΠΟΡΡΗΤΟΝ» έχει ημερομηνία 17 Σεπτεμβρίου 1958 (η ΕΔΑ ήταν ήδη αξιωματική αντιπολίτευση…) έχει την υπογραφή του Υπουργού Β. Ελλάδας και απευθύνεται προς «Το επί των Εξωτερικών Β’ Υπουργείον Α’ Πολιτικήν Δ/νσιν», ενώ στους πίνακες αποδεκτών είναι η ΚΥΠ, το Κέντρο Αλλοδαπών Θεσ/νικης και ο Νομάρχης Ημαθίας. Προέρχεται από το αρχείο της Νομαρχίας Ημαθίας (ΓΑΚ Ν. Ημαθίας)
Αναφέρει συγκεκριμένα:
«Κατά πληροφορίαν περιελθούσαν εις το Υπουργείον Β. Ελλάδος ο εν Αθήναις Πρέσβυς της Ρουμανίας κ. DRINCEANU πρόκειται να επισκεφθή προσεχώς την περιοχήν Βέρροιας, υπό το πρόσχημα να εξετάση τας δυνατότητας αγοράς νημάτων διά την βιομηχανίαν της χώρας του.
Φέροντες τούτο εις γνώσιν υμών, έχομεν την τιμήν να παρακαλέσωμεν υμάς όπως, ευαρεστούμενοι, αρνηθήτε, ει δυνατόν, την χορήγησιν της σχετικής αδείας, δεδομένου ότι έχομεν πάντα λόγον να πιστεύωμεν ότι η επίσκεψις αύτη είναι επίσκεψις προπαγάνδας και δώση αφορμήν αναταραχής των πνευμάτων εις του κύκλους των ρουμανιζόντων της περιοχής Βερροίας, οίτινες ουδ’ επί στιγμήν έπαυσαν να κινούνται.
Επί τη ευκαιρία της δεξιώσεως ην έδωσεν η Δ/νσις του Ρουμανικού περιπτέρου της Διεθνούς Εκθέσεως κατ’ αυτάς, είχομεν την ευκαιρίαν να διαπιστώσωμεν ότι εκλήθησαν και παρέστησαν εις αυτήν όλα τα ενταύθα στελέχη των ρουμανιζόντων, παρά το γεγονός ότι ταύτα διατείνονται ότι είναι αντικομουνισταί. Δεν αποκλείεται η εν Αθήναις Ρουμανική Πρεσβεία δια των επαφών τούτων να προσπαθήση να αναζωπυρώση την παλαιών ρουμανικήν προπαγάνδαν δια την οποία θα εύρη πάντοτε πρόθυμα όργανα».
unnamed
Ας μας επιτραπούν ορισμένοι γενικότεροι σχολιασμοί με βάση και το σχετικό έγγραφο:
-Η παρουσία των περιπτέρων των τότε σοσιαλιστικών χωρών στη Διεθνή Έκθεση Θεσσαλονίκης αποτελούσε πόλο έλξης για πολλούς Έλληνες που είχαν τη ευκαιρία να δουν από κοντά τα επιτεύγματα της σοσιαλιστικής οικοδόμησης. Ταυτόχρονα έδιναν την ευκαιρία σε για την ανάπτυξη διμερών εμπορικών σχέσεων με επιχειρήσεις της χώρας μας. Η δράση τους ήταν , όπως αποδεικνύεται και από το σχετικό έγγραφο-λόγω και του «ψυχρού πολέμου» – υπό στενή παρακολούθηση των «Αρχών» της χώρας μας.
– Πράγματι και στην περιοχή της Βέροιας κατά τη διάρκεια της Κατοχής υπήρχε δράση των λεγόμενων «Ρομανίζοντων». Το αστικό κράτος μετά την απελευθέρωση αντιμετώπισε αρκετούς από αυτούς ως δοσίλογους. Οδήγησε ορισμένους από αυτούς στο «Ειδικό Δικαστήριο Δοσίλογων» και από αυτούς καταδίκασε ένας μέρος τους πάλι σε φυλακίσεις που όπως αποδείχθηκε είτε ήταν μικρής διάρκειας, είτε στην πορεία μειώθηκε η ποινή τους και βγήκαν από τις φυλακές, αξιοποιώντας το γενικότερο κλίμα των ημερών (Εμφύλιος). Επομένως ο «κίνδυνος» δεν είχε αντιμετωπιστεί ουσιαστικά από αυτούς (π.χ Υπουργείο Β. Ελλάδας) που υποκριτικά αργότερα (στα 1958) τον επικαλούνταν.
– Η βασική πλευρά του ζητήματος επομένως ήταν ο «φόβος» για την ανάπτυξη διμερών οικονομικών σχέσεων με τις σοσιαλιστικές χώρες (ακόμη και με την τότε ΣΔ της Ρουμανίας με όλα τα προβλήματα που υπήρχαν σ’αυτήν). Γι’αυτό και καλούσαν σε δράση τον Νομάρχη για να μην χορηγήσει σχετική άδεια για επίσκεψη(!) του πρέσβη για να αγοράσει νήματα (υπήρχε σχετικά μεγάλη βιοτεχνική-βιομηχανική παραγωγή σε Βέροια-Νάουσα) κάτι που προφανώς δεν ετίθετο ζήτημα για τους πρέσβεις άλλων χωρών (της «Δύσης») που αλώνιζαν κυριολεκτικά τη χώρα μας…