Επικίνδυνες εξελίξεις με επίκεντρο την ΠΓΔΜ και τον αλβανικό εθνικισμό

Επικίνδυνες εξελίξεις με επίκεντρο την ΠΓΔΜ και τον αλβανικό εθνικισμό

Εισβολή και συγκρούσεις στο Κοινοβούλιο από οπαδούς του Δημοκρατικού Κόμματος όταν Σοσιαλδημοκράτες και αλβανικά κόμματα προχώρησαν στην εκλογή πρόεδρου της Βουλής

Copyright 2017 The Associated

Από τα σοβαρά επεισόδια της 27ης Απρίλη στο Κοινοβούλιο των Σκοπίων...

Η κλιμάκωση των ενδοαστικών αντιπαραθέσεων σε Σκόπια, Τίρανα και Πρίστινα κάνει, ξανά, ορατό τον κίνδυνο γενικής αποσταθεροποίησης στα Δυτικά Βαλκάνια βάζοντας στο κάδρο ακόμη και σενάρια ανάφλεξης πολεμικών συγκρούσεων. Με «όχημα» την έξαρση του αλβανικού εθνικισμού και βαθύτερες αιτίες τον ανταγωνισμό των μονοπωλιακών ομίλων για ξαναμοίρασμα των αγορών, τον έλεγχο πηγών και οδών μεταφοράς Ενέργειας.

Δυναμώνουν τα «τύμπανα του πολέμου»

Στα Σκόπια, η κόντρα ανάμεσα στον Πρόεδρο της ΠΓΔΜ, Γκιόργκι Ιβάνοφ, και στον αρχηγό της αξιωματικής αντιπολίτευσης της Σοσιαλδημοκρατικής Ενωσης (SDSM), Ζόραν Ζάεφ, που έχει την υποστήριξη των τριών αλβανικών κοινοβουλευτικών κομμάτων, κλιμακώθηκε επικίνδυνα την Πέμπτη το βράδυ, με όλα τα ενδεχόμενα ανοιχτά έως την ώρα που γράφονταν αυτές οι γραμμές. Ηδη από τις προηγούμενες μέρες από ΜΜΕ γινόταν λόγος ακόμη και για πραξικόπημα.
Σοβαρά επεισόδια σημειώθηκαν εντός και εκτός της Βουλής λίγο αφότου ο πρόεδρός της, Τράικο Βελγιανόσκι, κήρυξε ολοκλήρωση της συνεδρίασης. Οι βουλευτές του κόμματος SDSM, του Ζ. Ζάεφ, προχώρησαν, με τη βοήθεια των αλβανικών κομμάτων, στη διά βοής εκλογή νέου προέδρου της Βουλής, του Ταλάτ Τζαφέρι, από το μεγαλύτερο αλβανικό κόμμα, DUI, προκαλώντας τη δριμεία αντίδραση των βουλευτών του κεντροδεξιού κόμματος VMRO-DPMNE (Δημοκρατικό Κόμμα για τη Μακεδονική Ενότητα), του Νίκολα Γκρούεφσκι, υπηρεσιακού πρωθυπουργού, που απέρριψαν την εκλογή Τζαφέρι. Ακολούθησαν η εισβολή εκατοντάδων υποστηρικτών του VMRO-DPMNE, πανδαιμόνιο και οι συγκρούσεις υποστηρικτών και βουλευτών αμφοτέρων των πλευρών, με αποτέλεσμα τον τραυματισμό αρκετών βουλευτών, αστυνομικών κ.ά. Ανάμεσά τους και ο ηγέτης του SDSM, Ζόραν Ζάεφ, που χτυπήθηκε στο πρόσωπο πιθανώς από οπαδούς του VMRO-DPMNE, ενώ υπήρχαν πληροφορίες και για έναν σοβαρά τραυματισμένο βουλευτή αλβανικού κόμματος. Λίγο μετά τις 10 μ.μ. και με επέμβαση της αστυνομίας εκκενώθηκε το Κοινοβούλιο και απομακρύνθηκε το πλήθος.
Θυμίζουμε ότι στις εκλογές που έγιναν στη χώρα στις 11/12/16, το Δημοκρατικό Κόμμα πήρε 51 έδρες από τις 120, η Σοσιαλδημοκρατική Ενωση του Ζάεφ ήρθε δεύτερη με 49, αλλά με τη συνεργασία των 3 κομμάτων του αλβανικού πληθυσμού συγκεντρώνει 67 έδρες και σχετική πλειοψηφία. Ωστόσο ο Πρόεδρος, Γκιόργκι Ιβάνοφ (προερχόμενος από το Δημοκρατικό Κόμμα), παρά τις πιέσεις ΗΠΑ και ΕΕ, αρνείται να δώσει εντολή σχηματισμού κυβέρνησης. Λίγες μέρες πριν, εφημερίδες των Σκοπίων ανέφεραν ότι ο Ιβάνοφ σε συνεργασία με τον Γκρούεφσκι μπορεί να κηρύξουν τη χώρα σε «κατάσταση έκτακτης ανάγκης» και να προχωρήσουν σε πραξικόπημα, για να αποτρέψουν τα σχέδια του Ζάεφ για προώθηση της λεγόμενης «αλβανικής πλατφόρμας» (δηλαδή, θέσπιση της αλβανικής ως δεύτερης επίσημης γλώσσας σε όλη τη χώρα, συμμετοχή των Αλβανών στις διαπραγματεύσεις για ένταξη της χώρας σε ΝΑΤΟ - ΕΕ, επίλυση της διένεξης με την Ελλάδα κ.ά.).
Σε ανακοίνωσή του, μετά τα γεγονότα της Πέμπτης, το VMRO προειδοποίησε ότι «θα χρησιμοποιήσει όλες τις δημοκρατικές μεθόδους για να εμποδίσει τα σκοτεινά και αντεθνικά σενάρια από την εγκληματική ηγεσία του SDSM». Κατέληξε ότι «δεν θα σταθούμε άπρακτοι ενώ καταστρατηγούνται και ποδοπατιούνται το Σύνταγμα και οι νόμοι»... Πάντως, αργά το βράδυ, ο Πρόεδρος της χώρας, Γκιόργκι Ιβάνοφ, σε διάγγελμά του απηύθυνε «κάλεσμα για ηρεμία και επιστροφή στη σταθερότητα», αλλά ταυτόχρονα σημείωσε ότι η απόφαση στο Κοινοβούλιο «παραβίασε το Σύνταγμα» και κάλεσε τους αρχηγούς των κομμάτων, που έχουν εκπροσώπηση στη Βουλή, στο γραφείο του την Παρασκευή, με στόχο «να επιλύσουμε την κατάσταση μέσω διαλόγου γιατί κανένας εξωτερικός παράγοντας δεν θα έρθει να λύσει τα προβλήματά μας».
Νωρίτερα, η επικεφαλής της Εξωτερικής Πολιτικής της ΕΕ, Φεντερίκα Μογκερίνι, και ο επίτροπος για τη Διεύρυνση, Γιοχάνες Χαν, καταδίκασαν τις επιθέσεις στο Κοινοβούλιο και τις πράξεις βίας. Χαιρέτισαν όμως ως «θετική την εκλογή του Τζαφέρι στην προεδρία του Κοινοβουλίου» και κάλεσαν σε πολιτικό διάλογο, ενώ δήλωσαν ότι «η ΕΕ είναι έτοιμη να δουλέψει με το Κοινοβούλιο για τις απαραίτητες μεταρρυθμίσεις που θα ωθήσουν τη χώρα στο ευρωπαϊκό μονοπάτι». Την εκλογή του Αλβανού προέδρου αναγνώρισε επίσης η αμερικανική πρεσβεία στα Σκόπια.

Σχέδια «Μεγάλης Αλβανίας»

Στην Αλβανία, ο σοσιαλδημοκράτης πρωθυπουργός, Εντι Ράμα, βάζει φωτιά στο φιτίλι της έντασης αναθερμαίνοντας τα σενάρια περί «Μεγάλης Αλβανίας» αφού προέβλεψε «μικρή ένωση με το Κοσσυφοπέδιο» εάν δεν ενταχθούν οι δύο χώρες στην ΕΕ. Οι δηλώσεις του προκάλεσαν ανησυχία στον επίτροπο της ΕΕ Γιοχάνες Χαν, ο οποίος τις χαρακτήρισε «απαράδεκτες». Αυτά δύο μήνες πριν από τις κοινοβουλευτικές εκλογές, στις 18 Ιούνη, και ενώ τα κόμματα της αντιπολίτευσης είναι στα «κάγκελα» απαιτώντας την παραίτηση του Ράμα και σχεδιάζουν πράξεις πολιτικής ανυπακοής...
Στο Κοσσυφοπέδιο, οι κόντρες αντιπολίτευσης και πρωθυπουργού, Ισα Μουστάφα, συνεχίζονται, με ισχυρή την πιθανότητα πρόωρων εκλογών (λόγω αντιδράσεων της αντιπολίτευσης στην έγκριση της συμφωνίας οριοθέτησης συνόρων με το Μαυροβούνιο). Παράλληλα, «ξαναζεσταίνονται» σενάρια για την επανεμφάνιση Αλβανών αυτονομιστών και πληροφορίες για είσοδο 3.000 ένοπλων Αλβανών στην ΠΓΔΜ.
Επιπλέον, η απόφαση γαλλικού δικαστηρίου, στις 27 Απρίλη, για μη απέλαση του Κοσσοβάρου πρώην πρωθυπουργού (και διοικητή του ΟΥΤΣΕΚΑ) Ράμους Χαραντινάι στη Σερβία, όπου κατηγορείται για εγκλήματα πολέμου, χαροποίησε την Πρίστινα. Ομως, την ίδια ώρα προκάλεσε οργή στη Σερβία, που ανακάλεσε τον πρεσβευτή της στο Παρίσι. Ενα 24ωρο νωρίτερα, ο αλβανόφωνος δήμαρχος του Μπουγιάνοβατς (νότια Σερβία, όπου υπάρχει αλβανική μειονότητα) δήλωσε πως αναγνωρίζει ως «αφεντικό» τον Αλβανό πρωθυπουργό «γιατί κατά το αλβανικό Σύνταγμα είναι ηγέτης όλων των Αλβανών». Παράλληλα, οι σερβικές εφημερίδες είδαν ορατό έναν «ολοκληρωτικό πόλεμο» στα Βαλκάνια και «δάχτυλο Αγκυρας» στην έξαρση της έντασης, εκτιμώντας ότι «ο (Τούρκος Πρόεδρος) Ερντογάν ετοιμάζει τον Ράμα και τον Θάτσι για πόλεμο».

Εξελίξεις στο φόντο μεγαλύτερων ανταγωνισμών

Μέσα σε αυτό το σύνθετο σκηνικό, εντός Μάη προωθείται η ένταξη του Μαυροβουνίου στο ΝΑΤΟ παρά τις αντιδράσεις της αντιπολίτευσης και της Ρωσίας, που επιχειρεί να αξιοποιήσει τις ιστορικά καλές σχέσεις για τα συμφέροντα της αστικής της τάξης. Επίσης, την Πέμπτη το βράδυ έγινε γνωστό ότι στην Κροατία έπεσε η κυβέρνηση συνασπισμού της Δημοκρατικής Ενότητας μετά την αποχώρηση του μικρότερου εταίρου, του κόμματος «Μοστ».
Είναι φανερό ότι οι εξελίξεις αυτές διαδραματίζονται σε περίοδο γενικότερης όξυνσης της ενδοϊμπεριαλιστικής κόντρας ΝΑΤΟ, ΕΕ και Ρωσίας, πιθανής επαναδιαπραγμάτευσης των σχέσεων μεταξύ ΗΠΑ - ΕΕ και του ανταγωνισμού με την Κίνα, των σχεδίων για τους εμπορικούς «δρόμους του μεταξιού».
Συνεχίζεται παράλληλα η διαπάλη για τους αγωγούς Ενέργειας. Πέρσι ξεκίνησε η κατασκευή του αγωγού ΤΑΡ προκειμένου να μεταφέρει τα επόμενα χρόνια στην Ευρώπη φυσικό αέριο από την Κασπία. Ο συγκεκριμένος αγωγός σχεδιάζεται να διασυνδεθεί με τον αγωγό φυσικού αερίου Ανατολίας (TANAP) στα ελληνοτουρκικά σύνορα, θα διέρχεται από τη Βόρεια Ελλάδα, την Αλβανία και την Αδριατική Θάλασσα προτού καταλήξει στις ακτές της Νότιας Ιταλίας, όπου θα συνδεθεί στο ιταλικό δίκτυο φυσικού αερίου. Σχέδια γίνονται και για τον υποθαλάσσιο αγωγό «East Med» που θα εξάγει φυσικό αέριο από χώρες της Ανατολικής Μεσογείου στην Ευρώπη μέσω Ελλάδας. Από το παζλ δεν λείπουν τα σενάρια του λεγόμενου «Τουρκικού Αγωγού» για τη μεταφορά ρωσικού φυσικού αερίου στην Ευρώπη ή τα σχέδια των ΗΠΑ για τις εξαγωγές υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG).
Ολα αυτά επιβεβαιώνουν ότι και πάλι τα Βαλκάνια είναι «καζάνι που βράζει» επικίνδυνα.