ΒΟΡΕΙΑ ΕΥΡΩΠΗ - ΣΚΑΝΔΙΝΑΒΙΑ: Αυτοι ειναι οι καπιταλιστικοι τους "παραδεισοι"...

 

Ενταση της εκμετάλλευσης, φθηνή εργατική δύναμη, αύξηση των ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης, παιδική εργασία και εκατομμύρια παιδιά εκτός Προσχολικής Αγωγής, είναι μερικά από τα ...«επιτεύγματα» που έχουν να επιδείξουν οι πιο αναπτυγμένες καπιταλιστικές χώρες

Το γερμανικό υπουργείο Οικογενειακής

Πολιτικής παραδέχεται: Τα νέα στοιχεία

δείχνουν ότι πρέπει να δημιουργηθούν

κι άλλοι παιδικοί σταθμοί

Αποτελούν τη λεγόμενη «βιτρίνα» του καπιταλισμού και αξιοποιούνται από σοσιαλδημοκρατικές, οπορτουνιστικές, αλλά και άλλες πολιτικές δυνάμεις ανά τον κόσμο ως παραδείγματα καπιταλιστικών «παραδείσων», που συνδυάζουν τάχα την κερδοφορία των επιχειρήσεων με «ανθρώπινες» συνθήκες δουλειάς και ζωής. Πρόκειται για αναπτυγμένες καπιταλιστικές χώρες της Βόρειας Ευρώπης και της σκανδιναβικής χερσονήσου, στις οποίες έχουν προχωρήσει αντεργατικές μεταρρυθμίσεις, περικοπές σε κοινωνικές παροχές και σχεδιάζονται νέες και μάλιστα ανεξάρτητα από ρυθμούς ανάπτυξης, κρίση, ύψος του κρατικού χρέους. Μπορεί η αφετηρία των περικοπών να είναι διαφορετική σε σχέση με άλλες, «αναπτυσσόμενες» και λιγότερο ισχυρές καπιταλιστικές οικονομίες. Σε κάθε περίπτωση, όμως, αποκαλύπτεται η κοινή τάση μείωσης δικαιωμάτων και παροχών και πολύ περισσότερο αποκαλύπτεται ότι το καλύτερο που έχει να επιδείξει ο καπιταλισμός είναι ένταση της εκμετάλλευσης, παιδική εργασία, δουλειά μέχρι τα βαθιά γεράματα, ελλείψεις στη φροντίδα μικρών παιδιών, φθηνή εργατική δύναμη, ελαστική εργασία κ.ά...

Ο «Ριζοσπάστης» παρουσιάζει σήμερα ορισμένα μόνο από τα πολλά ενδεικτικά παραδείγματα από χώρες όπως η Δανία, η Σουηδία, η Φινλανδία, η Γερμανία, η Αυστρία, η Ολλανδία και το Βέλγιο.

Εκμετάλλευση χωρίς φραγμούς διατυμπανίζει η Δανία

Η ιστοσελίδα του υπουργείου Εξωτερικών της Δανίας, θέλοντας να προσελκύσει επενδύσεις επιχειρηματικών ομίλων στη χώρα υπόσχεται εκμετάλλευση χωρίς φραγμούς και συγκεκριμένα:

«Απεριόριστη ελαστικότητα στην πρόσληψη και απόλυση εργαζομένων, μοναδική στην Ευρώπη. Ο εργοδότης έχει το δικαίωμα να απολύσει τους υπαλλήλους ανά πάσα στιγμή, χωρίς να επιβαρύνεται με το κόστος».

«Ανταγωνιστικό κόστος εργασίας». Αν και «με την πρώτη ματιά οι μισθοί φαντάζουν υψηλοί σε σχέση με την υπόλοιπη Ευρώπη», «γενικά το εργασιακό κόστος είναι πολύ ανταγωνιστικό», καθώς «η συμβολή του εργοδότη στην κοινωνική ασφάλιση», σε «φόρους εργασίας», «στην υγειονομική περίθαλψη, στις πληρωμές αδειών», «είναι ελάχιστη». Ετσι, ο λαός στη Δανία «χαρατσώνεται» βαριά με εισφορές, φόρους και απευθείας πληρωμές μέσω των οποίων χρηματοδοτούνται οι παροχές Υγείας και η Κοινωνική Ασφάλιση. Σύμφωνα με την ιστοσελίδα «Copenhagen Capacity», του επίσημου οργανισμού για την προσέλκυση επενδύσεων, η Δανία, «προσφέρει το χαμηλότερο εργασιακό κόστος στον κόσμο με τους εργοδότες να πληρώνουν λιγότερο από 1% (ανώτατο όριο 1.350 ευρώ) ανά υπάλληλο ετησίως στις κοινωνικές εισφορές».

«Ωρες εργασίας»: «Στη Δανία δεν ισχύουν περιορισμοί όσον αφορά τη νυχτερινή και την εβδομαδιαία εργασία, πράγμα που σημαίνει ότι οι επιχειρήσεις επιτρέπεται να λειτουργούν 24 ώρες την ημέρα, 365 ημέρες το χρόνο».

Δουλειά μέχρι τα βαθιά γεράματα

Στη Δανία, «ψήνεται» η αύξηση του ορίου ηλικίας συνταξιοδότησης στα 67,5 χρόνια. Προς το παρόν τα αντιπολιτευόμενα κόμματα (Σοσιαλδημοκράτες και το ακροδεξιό, ρατσιστικό Λαϊκό Κόμμα) εμφανίζονται να διαφωνούν, ωστόσο έχουν ψηφίσει από το 2006 τη σταδιακή αντιστοίχιση του κατώτερου ορίου συνταξιοδότησης (στα 67) με βάση το προσδόκιμο ζωής το οποίο έχει ανέβει. Επιπλέον, η αντιπολίτευση θεωρεί «εποικοδομητικό» οι συνταξιούχοι με «καλή φυσική κατάσταση» να παραμένουν στην αγορά εργασίας. Δηλαδή, στηρίζει τον κυβερνητικό στόχο οι συντάξεις να δίνονται σε κάθε συνταξιούχο για 14,5 χρόνια κατά μέσον όρο.

Στο Βέλγιο, πριν από λίγες μέρες, το Ανώτατο Συμβούλιο Απασχόλησης (CSE) κάλεσε την κυβέρνηση να επισπεύσει την εφαρμογή μέτρων που παρατείνουν τον εργάσιμο βίο: Το όριο ηλικίας συνταξιοδότησης να αυξηθεί στα 67 από το 2020 αντί για το 2030. Η σύνταξη να υπολογίζεται με βάση τους «βαθμούς» που έχουν συγκεντρώσει οι εργαζόμενοι στον εργάσιμο βίο τους. Το τελευταίο παρατείνει τον εργάσιμο βίο λόγω των διαστημάτων ανεργίας, αλλά και των ελαστικών μορφών εργασίας που πλέον κυριαρχούν. Μάλιστα, το Συμβούλιο συγκρίνει το Βέλγιο με χώρες όπως η Γερμανία, η Γαλλία, η Ολλανδία και οι Σκανδιναβικές και ταυτόχρονα υπογραμμίζει τη γήρανση του πληθυσμού.

Στο μεταξύ στην Ολλανδία, όλο και περισσότεροι συνταξιούχοι αναγκάζονται να εργαστούν, έστω και με μερική απασχόληση (Ομάδα Ερευνας για την Εκπαίδευση και την Αγορά Εργασίας - ROA). Ο αριθμός των εργαζόμενων συνταξιούχων έχει τριπλασιαστεί από το 2003 κι έφτασε τις 180.000 με την επισήμανση ότι «όλο και περισσότεροι χρειάζονται δουλειά, καθώς μόλις και μετά βίας μπορούν να καλύψουν τα πάγια έξοδά τους» και «αυξάνεται ο αριθμός εκείνων των οποίων τα εισοδήματα κατασχέθηκαν λόγω χρεών». Σαν μια πιθανή αιτία, αναφέρεται η μεγάλη ανεργία στους ανθρώπους άνω των 50 ετών και γι' αυτό η τάση αυτή θα ενισχυθεί.

Μείωση του "κόστους" εργασίας στη Φινλανδία

Στη Φινλανδία, την άλλοτε «ευημερούσα» σκανδιναβική χώρα, που κατατασσόταν στις 10 πλέον ανταγωνιστικές οικονομίες του κόσμου, η καπιταλιστική κρίση - παρά το χαμηλό σχετικά χρέος και παρά τη «χρηστή διαχείριση» - φορτώνεται στις πλάτες του λαού: Για να έρθει η ανάκαμψη απαιτείται η μείωση των δημόσιων δαπανών και του εργατικού «κόστους», καθώς η αγορά εργασίας θεωρείται από τις «πλέον ανελαστικές».

Από την κρίση χτυπήθηκαν κλάδοι της βιομηχανίας - στηρίγματα τη οικονομίας της, όπως οι χαρτοβιομηχανίες, η βιομηχανία ξυλείας, αλλά και η βιομηχανία της πληροφορικής, με τον κολοσσό «Nokia» να εξαγοράζεται από τη «Microsoft». Εγιναν απολύσεις, έκλεισαν εργοστάσια ξυλείας και χαρτοβιομηχανίας, η «Microsoft» έκλεισε τις μη κερδοφόρες μονάδες της «Nokia», σε περιοχές όπου η οικονομία στηριζόταν αποκλειστικά σε αυτήν.

Στη μαζική ανεργία έρχονται να προστεθούν και ως μέτρα απαξίωσης της εργατικής δύναμης η μείωση του μισθολογικού και μη μισθολογικού «κόστους»: Η σημερινή «κεντροδεξιά» κυβέρνηση έχει θέσει ως στόχο την περικοπή 10 δισ. ευρώ έως το 2030 σε τομείς όπως η Υγεία, η Εκπαίδευση, η Διοίκηση, η ανθρωπιστική βοήθεια. Επίσης, πέρυσι η φινλανδική κυβέρνηση προώθησε ένα «Τριμερές Σύμφωνο Ανταγωνιστικότητας» με τα συνδικάτα και τους εργοδότες, που προβλέπει: Πάγωμα των μισθών και επιπλέον 24 απλήρωτες ώρες εργασίας το χρόνο στον ιδιωτικό τομέα. Αύξηση των ασφαλιστικών εισφορών των εργαζομένων. Αύξηση των ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης από 63 στα 65 χρόνια έως το 2027. Περικοπή του επιδόματος αδείας - σε τρεις δόσεις έως το 2019 - για τους περίπου 500.000 δημοτικούς και κρατικούς υπαλλήλους.

Η παιδική εργασία δεν θεωρείται "ταμπού"

Η παιδική εργασία καθρεφτίζει την επιδείνωση των συνθηκών διαβίωσης των λαϊκών στρωμάτων και είναι πλήρως αποδεκτή στον καπιταλιστικό κόσμο. Στη Σουηδία, το 30% των εφήβων 16 - 18 ετών εργάζονται όλο το χρόνο, μετά το σχολείο τους (Σουηδική Στατιστική Υπηρεσία). Η παιδική εργασία εμφανίζεται ακόμη και από τα 13 χρόνια, αν και μειωμένη. Ετσι, 1 στα 5 παιδιά ηλικίας 13 - 18 χρόνων έχουν μια δουλειά παράλληλα με το σχολείο. Τους μήνες των καλοκαιρινών διακοπών τα παραπάνω ποσοστά αυξάνονται. Περίπου οι μισοί Σουηδοί έφηβοι 16 - 18 ετών, 1 στους 10 εφήβους 13 - 15 ετών και το 32% των εφήβων 13 - 18 ετών εργάζονται το καλοκαίρι για έξτρα εισόδημα. Τα εργαζόμενα παιδιά συχνά αισθάνονται άγχος και μεγάλη κούραση, αναφέρει η έκθεση της Στατιστικής Υπηρεσίας.

Στην Ολλανδία, 4 στους 10 εφήβους εργάζονται παράλληλα με το σχολείο τους - κυρίως μερική απασχόληση - οι περισσότεροι σε σούπερ μάρκετς (στοιβάζοντας προϊόντα στα ράφια ή πίσω από το ταμείο) ή στη διανομή Τύπου (ολλανδική Εθνική Στατιστική Υπηρεσία - CBS). Μάλιστα, στο ολλανδικό εκπαιδευτικό σύστημα προβλέπεται, στις τελευταίες τάξεις, «part time» συμμετοχή των μαθητών στο σχολείο...

Εκτός βρεφονηπιακών σταθμών εκατομμύρια παιδιά

Παρά τη ραγδαία ανάπτυξη των επιστημών, του επιστημονικού δυναμικού και της τεχνολογίας, ο καπιταλισμός δεν μπορεί να εξασφαλίσει ούτε ότι όλα τα παιδιά θα έχουν - δωρεάν και με ευθύνη του κράτους - μια θέση σε παιδικό σταθμό. Αυτό είναι ιδιαίτερα έντονο στη Γερμανία, η οποία προβάλλεται συχνά σαν πρότυπο κοινωνικού κράτους που «προστατεύει» τη μητρότητα, αλλά και στην Αυστρία.

Στη Γερμανία, μόλις το 1/3 (32,7%) των παιδιών κάτω των 3 ετών, δηλαδή 719.000 παιδιά, πάνε σε βρεφονηπιακό σταθμό (Ομοσπονδιακή Στατική Υπηρεσία, 2016). Αυτή η εικόνα προκύπτει τόσο από μεγάλο κόστος που έχει η Προσχολική Αγωγή στη Γερμανία - ιδιαίτερα οι βρεφονηπιακοί και παιδικοί σταθμοί - όσο και από την έλλειψη θέσεων (λείπουν 300.000 θέσεις βρεφονηπιοκόμων σε όλη τη χώρα, Ινστιτούτο Γερμανικής Οικονομίας - ΙW). Την περίοδο των εγγραφών σχηματίζονται μεγάλες ουρές από γονείς που προσπαθούν να προλάβουν μια θέση. Επίσης, έλλειψη υπάρχει στο προσωπικό των σταθμών με 1 παιδαγωγό για 6 παιδιά στους βρεφικούς και 1 προς 12 στους παιδικούς στην καλύτερη περίπτωση.

Οι γονείς μεσαίων και χαμηλών εισοδημάτων πληρώνουν - εκτός από δημοτικά τέλη καθώς την ευθύνη την έχουν οι δήμοι - εισφορές της τάξης των 200 - 400 ευρώ το μήνα για 9ωρη ή 10ωρη φύλαξη, χωρίς να περιλαμβάνονται τα κόστη για το φαγητό του παιδιού. Ως εκ τούτου, μόλις το 10% των μητέρων με παιδιά κάτω των 3 ετών στη Γερμανία δουλεύει με πλήρη απασχόληση (Στατιστική Υπηρεσία).

Στην Αυστρία, το 47,8% όλων των εργαζόμενων γυναικών δουλεύουν με μερική απασχόληση (Ινστιτούτο Οικονομικών Ερευνών - Wifo) εξαιτίας της φροντίδας των παιδιών ή άλλες οικογενειακές υποχρεώσεις. Μόλις το 22,3% των παιδιών κάτω των 3 ετών πάνε σε βρεφονηπιακό σταθμό(το ποσοστό αυτό ήταν στο 8% μέχρι το 2007), σύμφωνα με στοιχεία της «Eurostat». Στη χώρα, οι κρατικές δαπάνες για τη στήριξη των οικογενειών και για τη φροντίδα των παιδιών έχουν μειωθεί στο 2,9% του ΑΕΠ. Το πρόβλημα δεν είναι μόνο οι λίγοι βρεφονηπιακοί σταθμοί, αλλά και η παιδαγωγική τους ποιότητα. Π.χ. σε σταθμούς εκτός των μεγάλων πόλεων το ωράριο λειτουργίας είναι πολύ περιορισμένο. Η Αυστρία είναι κάτω και από τον ήδη χαμηλό μέσο όρο των κρατών - μελών της ΕΕ (27,5%), ενώ ακόμη και στις «πρωταθλήτριες» χώρες που εμφανίζουν μεγάλα ποσοστά (π.χ. Δανία - 77,3%, Σουηδία - 64%, Λουξεμβούργο 51,8%, Βέλγιο - 50,1%), ένας σημαντικός αριθμός παιδιών κάτω των 3 ετών είναι εκτός βρεφονηπιακών σταθμών.