ΣΥΝΕΙΣΦΟΡΑ «ΑΝΑΡΧΙΚΩΝ»

Απωθώντας την ιστορία μας είναι σίγουρο ότι αμελούμε την κατανόησή της και γι’  αυτό στην  παρεμβολή της με τη μορφή  επετείων ο κυρίαρχος λόγος σπεύδει να δώσει το επιθυμητό περιεχόμενο, για να μη μετατραπεί σε δίδαγμα η ιστορία. Και στη φετινή επέτειο της εξέγερσης του Πολυτεχνείου η σύνδεση της για άλλη μια φορά με καταστροφικές  δράσεις των αποκαλούμενων αναρχικών προσανατολίζει τη σκέψη σε συγκεκριμένα μονοπάτια που μπορεί να οδηγήσουν ακόμα και στην απαξίωσή του.

 Στη φετινή επέτειο κυριάρχησε  το βίντεο με τη φωτοβολίδα που καρφώθηκε στο πόδι της δικηγόρου Αναστασίας Τσουκαλά στα επεισόδια στα Εξάρχεια μετά την πορεία του Πολυτεχνείου. Τις ημέρες που ακολούθησαν ομάδες αναρχικών αντιπαρατίθενται η μια στην άλλη με κατηγορίες για τέτοιου είδους δράσεις που προσβάλουν και συκοφαντούν το «κοινωνικό και ελευθεριακό κίνημα». Είχε προηγηθεί η κατάληψη του πολυτεχνείου από ομάδα αυτοαποκαλούμενων αντιεξουσιαστών, οι οποίοι προχώρησαν σε αυτή την κίνηση για τον αποκλεισμό των πολιτικών και κομματικών οργανώσεων, «που καπηλεύονται την εξέγερση» η οποία έληξε την επόμενη μέρα μετά από παρέμβαση μιας ομάδας 300 αναρχικών.

Οκτώ σχεδόν χρόνια από την έναρξη  της πολιτικής της σκληρής λιτότητας, με τα μνημόνια που έθεσαν σκληρότερους  όρους της πολιτικοοικονομικής οργάνωσης, οι ψευδαισθήσεις που διαπερνούσαν αντιλήψεις και συμπεριφορές σωρεύοντας αδιέξοδα η μια μετά την άλλη διαλύονται. Οι εμπειρίες που αποκτήθηκαν όλα αυτά τα χρόνια αυξάνουν την αυτογνωσία μας αποκαλύπτοντας τρόπους λειτουργίας και στόχους των κινημάτων που χαρακτηρίζονται αναρχικά, αυτόνομα, ελευθεριακά κλπ. Και μπορεί  οι αντιδράσεις, αντιλήψεις και διαθέσεις ανθρώπων που συμμετέχουν σ’  αυτά να μην είναι ταυτόσημες, όμως αυτό που τους ενώνει είναι η διαλαλούμενη έλλειψη φορέα, η  έλλειψη οργανωτικού και ιδεολογικού σχήματος και η αντίθεσή τους τόσο στον καπιταλισμό όσο και στον υπαρκτό σοσιαλισμό της ΕΣΣΔ. Αυτές οι αντιλήψεις, έχοντας μεγάλη  ακτινοβολία και ισχυρή προωθητική δύναμη από τα χρόνια της  μεταπολίτευσης  ιδιαίτερα στους νέους, επιβάλλουν το επίπεδο σύγκρουσης με την αστυνομία σχεδόν ως τεκμήριο επαναστατικότητας, ενώ κατηγορείται το ΚΚΕ πως επωμίζεται την καταστολή σαν ουρά του συστήματος. Αναγνωρίζεται η αναγκαιότητα άμεσης, εδώ και τώρα, οργάνωσης αντικαπιταλιστικού αγώνα  σε κάθε επίπεδο, που μεταφράζεται σε  σύγκρουση με κρατικές δυνάμεις καταστολής, με κριτήριο της αποτελεσματικότητας των δράσεων τη   θεαματικότητα και εντυπωσιασμό. Το πολυτεχνείο γίνεται ο προνομιακός  χώρος δράσης και η πλατεία Εξαρχείων από τον κυρίαρχο λόγο τους χρεώνεται σαν η επικράτειά τους.

                Κι όλος αυτός ο αναρχοαυτόνομος χώρος εφάπτονταν ή και περιλάμβανε τους κάθε φορά μετασχηματισμούς της αναθεωρητικής αριστεράς. Κοινά σημεία μέσα στον ιδεολογικό χυλό δεν ήταν δύσκολο να αναδειχτούν, με πρώτο και κύριο την αναγνώριση της  κρίσης του μαρξισμού και την απόρριψη του σοβιετικού μοντέλου που άνοιγαν το δρόμο και για αμφισβήτηση  διαφόρων θεωρητικών ζητημάτων, αλλά κυρίως την αντίθεση με το λενινιστικό μοντέλο οργάνωσης. Τα  κινήματα αυτά αναπτύσσονταν και αναδεικνύονταν ταυτόχρονα με την αμφισβήτηση των λενινιστικών θεωρητικών δεδομένων για τις σχέσεις κόμματος-μαζών, ηγεσίας-βάσης. Οι προβληματισμοί εστιάζονταν στην απόρριψη της κομματικής ιεραρχίας κι αναζητούνταν  μορφές οργάνωσης βασισμένες στα πλαίσια  της άμεσης δημοκρατίας, όρος που σαγηνεύει κυρίως τους νέους. 

               Ακόμα και τώρα οι θεωρίες αυτές θεαματικά καταναλώνονται, επικεντρώνοντας σε γενικές αντικαπιταλιστικές και ιδιαίτερα αντιεραρχικές  αντιλήψεις και προσφέρονται για ιδεολογικές επενδύσεις διαφόρων μικροαστών που παίζουν το ρόλο του επαναστάτη.  Δράσεις σπασμωδικές, βίαιες, αποκομμένες από  την ίδια την εργατική τάξη, εμπλουτίζονται με μερικά μαρξιστικά-λενινιστικά ή τροτσκιστικά, ανάλογα με την περίπτωση, για να μεταμορφωθούν σε επαναστατικές. Κι αν περιορίζονται τα περισσότερα στο χώρο των πανεπιστημίων ή της διανόησης, γιατί φυσικά με γενικότητες και αφορισμούς είναι αδύνατο να πείσεις περί του πρακτέου ανθρώπους της δουλειάς, όμως ο έλεγχος όλων αυτών των κινημάτων, λιγότερο ή περισσότερο, από μηχανισμούς ή άτομα που παίζουν το ρόλο του ηγέτη αλλά  και από τους ίδιους τους κρατικούς μηχανισμούς δεν είναι δύσκολος. Η ομφαλοσκόπηση που είναι η φυσική κατάληξη μιας τέτοιας συμπεριφοράς και πολιτικής αντίληψης διακόπτεται  από τις δράσεις της αστυνομίας που επαναφέρουν στην επικαιρότητα κάθε ομάδα και γκρουπούσκουλο δίνοντάς του πολιτική υπόσταση σ’ έναν φαύλο κύκλο –διαδήλωση, επεισόδια, επίθεση αστυνομίας, συλλήψεις, διαδήλωση διαμαρτυρίας, δίκες, διαδήλωση και ούτω καθεξής. Και πώς να ξεχωρίσει κανείς πού σταματά η αφέλεια και πού αρχίζει η προβοκάτσιαq

Και κάπως έτσι με τη βοήθεια και του κυρίαρχου λόγου στήνεται το μοντέλο δράσης των επίδοξων επαναστατών. Και στα χρόνια του μνημονίου οι πάλαι ποτέ ανένταχτοι, ανεξάρτητοι, αυτόνομοι, αναρχικοί, αναθεωρητές κλπ. παρουσιάζονται σε συνεχή αναζήτηση, θεωρητική και οργανωτική,  μόνοι τους ή  συσπειρωμένοι στοιχειωδώς σε ομάδες, -γειτονιάς ή ενδιαφερόντων ανάλογα. Η σύμπλευση όλων αυτών από ένα σημείο και πέρα, ιδιαίτερα στα πρώτα χρόνια του μνημονίου, αποδείχτηκε καθαρά ταχτική πολιτικάντικη επιλογή ενταγμένη στα πλαίσια του αγώνα για ανεύρεση νησίδων επιβίωσης και δυνατοτήτων εξόρυξης πολιτικής ηγεμονίας.  Πάσχοντας βέβαια από  αθεράπευτη αναποτελεσματικότητα από την πίεση κάθε φορά αναγκαιοτήτων  για άμεσες δραστηριότητες, που, όταν δεν αφορούσαν προβλήματα μεμονωμένα σχεδόν ατομικά αφορούσαν απάντηση σε κρατική τρομοκρατία, οδηγούνταν σε θεαματικές δράσεις είτε βίας είτε θεατρικότητας, που δίνει στην κυρίαρχη εξουσία άλλοθι για τελειοποίηση των κατασταλτικών και προπαγανδιστικών της μηχανισμών (Η επικέντρωση του πολιτικού λόγου της αξιωματικής αντιπολίτευσης στο «γκέτο των Εξαρχείων», συνεισφέρει στη χάραξη διαχωριστικών γραμμών στα αστικά κόμματα και στην επίφαση αντιπαλότητας μεταξύ τους)  

Στην τελική, η βασική διαφοροποίησή τους εντοπίζεται στη διαφημιζόμενη ανεξαρτησία τους από οργανωτικούς μηχανισμούς κομμάτων, ενώ η θεωρητική τους ανεπάρκεια προβάλλεται ως αέναη θεωρητική αναζήτηση, σε αντιδιαστολή με τη δογματικότητα του ΚΚΕ, και η οργανωτική τους αδυναμία ως χειραφέτηση. Κι όλη αυτή η συμπεριφορά δεν καταδεικνύει άλλον από αντίπαλο παρά το ΚΚΕ που η οργανωτική του αποτελεσματικότητα, ο θεωρητικός του εξοπλισμός καταγγέλλονται ως τροχοπέδη του εργατικού κινήματος.  

Κι αν μοιάζει όλος αυτός ο χώρος να χαρακτηρίζεται από μια κατάσταση θεωρητικού και πολιτικού κενού που το οδηγεί και στο αντίστοιχο οργανωτικό κενό ο ρόλος του, εκών άκων, είναι προβοκατόρικος. Να δημιουργεί άλλοθι στην κρατούσα εξουσία, να δημιουργεί καταστάσεις που την ευνοούν απαξιώνοντας και περιθωριοποιώντας το εργατικό κίνημα.