Πλημμύρα κρατικών ευθυνών

Εφτά περίπου μήνες μετά τις θανατηφόρες πλημμύρες του περασμένου Νοέμβρη και λίγες μόλις μέρες μετά από την επανάληψη της καταστροφής στη Μάνδρα Αττικής, κυβέρνηση και Περιφέρεια προσπαθούν να συγκαλύψουν τις ευθύνες τους και να εξωραΐσουν την κατάσταση, με προκλητικά και εξοργιστικά επιχειρήματα. Συνηγορεί σ' αυτό και το πόρισμα της γενικής επιθεωρήτριας Δημόσιας Διοίκησης, που πάει να κλείσει άρον - άρον το ζήτημα των πολιτικών ευθυνών για την προηγούμενη φονική πλημμύρα, αποδίδοντας πειθαρχικές ευθύνες σε φορείς του Δημοσίου και δημάρχους, για αμέλειες, καθυστερήσεις και απουσία ελέγχων. Κατά τ' άλλα, επιμένουν να λένε πως τα αναγκαία αντιπλημμυρικά έργα, το διάστημα που μεσολάβησε, κόλλησαν στη «γραφειοκρατία», σαν να μην είναι οι ίδιοι στην κυβέρνηση και στη διοίκηση της Περιφέρειας! Βέβαια, όταν πρόκειται να αδειοδοτήσουν καμία μεγαλοεταιρεία ή να «διευκολύνουν» καμία μεγάλη επένδυση, τότε τα «γραφειοκρατικά» κωλύματα πάνε περίπατο και με «fast track» διαδικασίες το κεφάλαιο κάνει τη δουλειά του. Στην περίπτωση όμως των αντιπλημμυρικών έργων, τέτοιες «πολυτέλειες» δεν επιτρέπονται. Ισχυρίζονται, μάλιστα, ότι με τον τρόπο αυτόν υπερασπίζονται το «δημόσιο συμφέρον», βάζοντας αυστηρούς όρους στη δημοπράτηση και στην ανάθεση των έργων σε ιδιώτες μεγαλοεργολάβους, γι' αυτό οι διαδικασίες είναι χρονοβόρες και περίπλοκες. Ακόμα και δω, όμως, φαίνονται η γύμνια του αστικού κράτους και ο αντιλαϊκός του χαρακτήρας: Αντί ένας ενιαίος κρατικός κατασκευαστικός φορέας να υλοποιεί βάσει κεντρικού σχεδιασμού τα αναγκαία αντιπλημμυρικά και άλλα τεχνικά έργα, το κράτος μοιράζει χρήμα στους ιδιώτες και χρησιμοποιεί ως πρόφαση τη «νομιμότητα» και τη «διαφάνεια», για να κρύψει ότι έργα που σχετίζονται με τις λαϊκές ανάγκες, αλλά δεν είναι ανταποδοτικά και κερδοφόρα για το κεφάλαιο, «θάβονται» στη λίστα των ιεραρχήσεων απ' όλες τις κυβερνήσεις, και τη σημερινή.

* * *

Αλλωστε, το πρόβλημα των πλημμυρών δεν είναι αποκλειστικότητα της Αττικής, όπως δείχνουν οι καταστροφές και σε άλλες περιοχές, όπως η Χαλκιδική, η Θεσσαλονίκη, η Μαγνησία. Ούτε είναι μικρότερο πρόβλημα οι μεγάλες καταστροφές στην παραγωγή και στις περιουσίες, με τις οποίες βρίσκονται αντιμέτωποι κάθε χρόνο εκατοντάδες μικρομεσαίοι αγρότες σε όλη την Ελλάδα, λόγω έλλειψης στοιχειωδών αντιπλημμυρικών έργων, είτε αυτά αφορούν την προστασία αστικών κέντρων, είτε καλλιεργήσιμων εκτάσεων, είτε βασικών υποδομών. Από 'δω προκύπτει η ανάγκη ενός ευρύτερου σχεδιασμού για την αντιπλημμυρική προστασία, που δεν θα αντιμετωπίζει τις καταστροφές σαν ένα «τοπικό πρόβλημα» ή σαν «εποχικό φαινόμενο», αλλά θα εντάσσει τα αντιπλημμυρικά έργα σ' ένα ευρύτερο «πακέτο» παρεμβάσεων και μέτρων (χωροταξικός σχεδιασμός, χρήσεις γης κ.ά.), με κριτήριο τις λαϊκές ανάγκες και όχι τα συμφέροντα μιας χούφτας μονοπωλιακών ομίλων, όπως γίνεται σήμερα, με χαρακτηριστικό παράδειγμα την άναρχη βιομηχανική επέκταση στη Δυτική Αττική. Απ' αυτήν τη σκοπιά, είναι τουλάχιστον προκλητικό κυβέρνηση και Περιφέρεια να αναζητούν άλλοθι στην «κλιματική αλλαγή». Αλλωστε, με την εξέλιξη της τεχνολογίας και της επιστήμης στις μέρες μας, δεν είναι δύσκολο να προβλεφθούν οι πιθανές συνέπειες αυτής της αλλαγής σε βάθος χρόνου και έγκαιρα να παρθούν τα αναγκαία μέτρα. Δεν είναι όμως αυτό το πρόβλημα. Υπάρχει, άλλωστε, και η πείρα από τους σεισμούς, όπου είναι γνωστό σε όλους ότι η Ελλάδα είναι από τις πλέον σεισμογενείς χώρες, αλλά η αντισεισμική προστασία χωλαίνει, γιατί απαιτεί κονδύλια από το κράτος και δεν είναι ανταποδοτική για το κεφάλαιο. Ας αφήσουν λοιπόν τα «δεν ξέραμε». Είναι ζήτημα προσανατολισμού, επιλογών και όχι άγνοιας και αιφνιδιασμού από τα «ακραία καιρικά φαινόμενα».

* * *

Τώρα η κυβέρνηση μιλάει για ένα «ολιστικό» σχέδιο αντιπλημμυρικών έργων για την Αττική και ανακοινώνει την άμεση αποδέσμευση κονδυλίων από το υπουργείο Εσωτερικών, με αιχμή τα έργα στη Μάνδρα. Ενα πρώτο ερώτημα είναι γιατί αυτά τα κονδύλια κι αυτό το «ολιστικό» σχέδιο χρειάστηκαν άλλη μια μεγάλη καταστροφή για να ανακοινωθούν. Αυτό και μόνο πρέπει να «ψιλιάζει» τους κατοίκους της περιοχής και συνολικά το λαό και να κρατούν μικρό καλάθι στις υποσχέσεις της κυβέρνησης. Και να θυμηθούν το εξής: Πριν από μερικούς μήνες, τον περασμένο Δεκέμβρη, αμέσως μετά την καταστροφική πλημμύρα που στοίχισε τη ζωή σε 24 ανθρώπους και έπνιξε στη λάσπη τους κόπους ετών, η κυβέρνηση οργάνωσε στην Ελευσίνα μια «αναπτυξιακή» φιέστα - πρόκληση, όπου ανάμεσα σε άλλα παρουσίασε το «ολιστικό σχέδιο ανάπτυξης» της περιοχής για τα αμέσως επόμενα χρόνια. Οσο κι αν ψάξει ο λαός σ' αυτόν τον σχεδιασμό, δεν πρόκειται να βρει τίποτα συμβατό, τίποτα που να «κουμπώνει» με τις δικές του ανάγκες. Ηταν τότε που ο ίδιος ο πρωθυπουργός ανακοίνωσε στην ομιλία του ένα σωρό διευκολύνσεις και προνόμια, για την «ανάπτυξη» της κερδοφορίας των επιχειρηματικών ομίλων που δραστηριοποιούνται ή θα επενδύσουν στην περιοχή, κυρίως στον κλάδο των μεταφορών και της βιομηχανίας, πασπαλίζοντας αυτές τις δεσμεύσεις, που είναι «τοις μετρητοίς», με «επί πιστώσει» υποσχέσεις στο λαό για την κατασκευή αντιπλημμυρικών έργων. Λίγες μέρες μετά, στον προϋπολογισμό που κατέθεσε και ψήφισε η κυβέρνηση στη Βουλή για το 2018, δεν υπήρχε εγγεγραμμένο ούτε ένα επιπλέον κονδύλι γι' αυτόν το σκοπό!

* * *

Σ' αυτόν τον «αναπτυξιακό σχεδιασμό» για το κεφάλαιο, που υπηρέτησαν όλες οι προηγούμενες κυβερνήσεις και η σημερινή, οι λαϊκές ανάγκες «αλέθονται» στο μύλο της καπιταλιστικής κερδοφορίας και με αυτό το κριτήριο ζυγίζονται στη ζυγαριά του «κόστους - οφέλους». Που σημαίνει ότι δεν υπάρχει πραγματική διέξοδος για το λαό χωρίς σύγκρουση με αυτόν τον σχεδιασμό και την πολιτική που τον υπηρετεί. Χωρίς την ανάπτυξη ενός επιθετικού, διεκδικητικού αγώνα, από τα σωματεία και τους φορείς της περιοχής, που θα βάζει στο επίκεντρο τις λαϊκές ανάγκες και θα ανοίγει δρόμο για την ικανοποίησή τους. Αν τώρα δεν μπουν οι βάσεις για έναν τέτοιο αγώνα, για μια τέτοια προοπτική, δεν είναι μακριά η μέρα που η περιοχή (και όχι μόνο) θα θρηνήσει νέα θύματα, νέες μεγάλες καταστροφές...