ΕΣΣΔ: Το «φάντασμά» της πλανάται πάνω από την καπιταλιστική Ρωσία
Ενα τέταρτο του αιώνα μετά την διάλυσή της η ΕΣΣΔ «στοιχειώνει» τα όνειρα της ολιγαρχικής «ελίτ»
Η δημοσκόπηση που πραγματοποίησε το Πανρωσικό Κέντρο Μελέτης της Κοινής Γνώμης (VITSIOM) με αφορμή την συμπλήρωση 25 χρόνων από το δημοψήφισμα της 17 Μάρτη του 1991 με μοναδικό ερώτημα την διατήρηση ή όχι της ΕΣΣΔ,
τα αποτελέσματα της οποίας δημοσιεύθηκαν χθές, ανήμερα της επετείου,
επιβεβαίωσε την παγιωμένη, πλέον και από πλήθος άλλες σχετικές έρευνες,
της θετικής γνώμης των σημερινών Ρώσων για το σοσιαλιστικό παρελθόν τους.
Ταυτόχρονα, έμμεσα στην προκειμένη
περίπτωση αλλά σαφέστατα, δείχνει και το τί σκέφτονται σήμερα οι Ρώσοι
για τον παλινορθωμένο καπιταλισμό.
Σύμφωνα λοιπόν με τα στοιχεία της
δημοσκόπησης, 25 χρόνια μετά το δημοψήφισμα του 1991, η μεγάλη
πλειοψηφία των Ρώσων θα απαντούσε και πάλι υπέρ της διατήρησης της ΕΣΣΔ.
Στις 17 Μάρτη του 1991 και σύμφωνα με τα αποτελέσματα της κεντρικής επιτροπής του δημοψηφίσματος, το 76% των πολιτών της ΕΣΣΔ ψήφισε υπέρ της διατήρησής της (71% στην Ρωσική Σοσιαλιστική Ομοσπονδιακή Σοβιετική Δημοκρατία), ενώ, υπέρ του «Ναι» θα ψήφιζε σήμερα το 64% των ερωτηθέντων, και του «Οχι» θα ψήφιζε μόλις το 20%.
Συγκέντρωση υπέρ του «Ναι» τον Μάρτη του 1991
Σημαντική είναι η θετική επίδραση της ΕΣΣΔ στις πολύ νεανικές ηλικίες, αφού, υπέρ της διατήρησης θα ψήφιζε το 47% των ερωτηθέντων από 18 – 24 ετών.
Το αντίστοιχο ποσοστό φτάνει το 76% στις ηλικίες από 60 ετών και άνω.
Να σημειωθεί, ωστόσο, ότι οι μεγαλύτερες ηλικίες έχουν ατομική πείρα από
την ΕΣΣΔ και οι συγκρίσεις είναι πιο «εύκολες» σε σχέση με τις μικρές
ηλικίες, οι οποίες, επιπλέον, μεγαλώνουν σε ένα κλίμα ανοιχτής ή
λανθάνουσας αποδόμησης της ΕΣΣΔ – έως και ανοιχτής συκοφάντησης – μέσω
του εκπαιδευτικού συστήματος και των συστημικών ΜΜΕ.
Ως υπεύθυνους για την μη υλοποίηση της
βούλησης των λαών της ΕΣΣΔ όπως εκφράστηκε στο δημοψήφισμα του ’91 – μη
υλοποίηση που επιτάχυνε εξαιρετικά την διάλυση της ΕΣΣΔ τον Δεκέμβρη του
ίδιου χρόνου – οι ερωτηθέντες θεωρούν τους εσωτερικούς παράγοντες.
Ετσι, η πλειοψηφία των ερωτηθέντων θεωρεί ως βασικό υπαίτιο αυτής της μη υλοποίησης τον τελευταίο ηγέτη της ΕΣΣΔ, Μ. Γκορμπατσόφ (27%) και τις σοβιετικές αρχές (17%).
Το συγκεκριμένο αποτέλεσμα επιβεβαιώνει
παλαιότερα δημοσκοπικά ευρήματα, σύμφωνα με τα οποία, οι Ρώσοι θεωρούν
ως το πλέον αρνητικό αποτέλεσμα της θητείας του Γκορμπατσόφ, ακριβώς την
διάλυση της ΕΣΣΔ.
Ακολουθεί ο Γιέλτσιν με 13%, ενώ οι ΗΠΑ και γενικά η Δύση θεωρούνται υπεύθυνες μόλις για το 2% των ερωτηθέντων.
Για την Γιούλια Μπασκάκοβα, επικεφαλής ερευνών της Διεύθυνσης Κοινωνιολογικών – Πολιτικών Ερευνών του «VITSIOM», τα αποτελέσματα της έρευνας δείχνουν, ότι «η ευρέως διαδεδομένη ιδέα της καθολικής νοσταλγίας για την Σοβιετική Ένωση δεν είναι υπερβολή».
Προσθέτει ότι βασικοί φορείς αυτής της
νοσταλγίας είναι οι άνθρωποι που ψήφισαν υπέρ της διατήρησης της ΕΣΣΔ
ένα τέταρτο του αιώνα πριν και οι οποίοι, όπως και τότε, κατηγορούν τον
Γκορμπατσόφ γι’ αυτό. Πρόκειται για ηλικιωμένους ανθρώπους, για τους
οποίους η λέξη «σοβιετικό» παραπέμπει στην «τάξη», το «δίκαιο» και την
«σταθερότητα».
Σημειώνει επίσης ότι για την σημερινή
νεολαία, τα παιδιά της «γενιάς» του δημοψηφίσματος, η ΕΣΣΔ είναι ένα
θεωρητικό σχήμα, γνωστού, κυρίως, μέσω των αφηγήσεων των γονιών τους. «Οι
ιδέες τους σχετικά με τα χαρακτηριστικά του σοβιετικού συστήματος
χαρακτηρίζονται από την ιδιαίτερα ζεστή και ωραία αίσθηση του ανήκειν σε
μια υπερδύναμη και των ονείρων για κοινωνικό κράτος». Αλλά και από
αρνητικά χαρακτηριστικά «όπως οι ελλείψεις, η απουσία καταναλωτικών
αγαθών και οι τωρινές συνήθεις ελευθερίες». «Για τα παιδιά αυτά, η ΕΣΣΔ
αποτελεί μια ιστορική σελίδα που γύρισε».
«Λοιπόν, πώς ζείτε στον καπιταλισμό;» – Προπαγανδιστική καμπάνια το 2010 για τα 140 χρόνια από την γέννηση του Λένιν
Φυσικά, οι ερμηνείες της κας Μπασκάκοβα
για την ελκυστικότητα της ΕΣΣΔ στις σημερινές, νέες γενιές των Ρώσων που
δεν την έζησαν αντανακλούν σε μεγάλο βαθμό τις κυρίαρχες «επιθυμίες»
της ρωσικής αστικής τάξης. Διότι, ανεξάρτητα από τα προβλήματα και τις
στρεβλώσεις της σοσιαλιστικής οικοδόμησης που επιχείρησε η ΕΣΣΔ, είναι
όντως πολύ δύσκολο να «εξηγηθεί» σήμερα, προπαγανδιστικά, πώς μια χώρα
του μεγέθους της Ρωσίας, η οποία ακόμα ζεσταίνεται, πίνει νερό και
μετακινείται με τις υποδομές… της ΕΣΣΔ, 25 χρόνια μετά την διάλυσή της
είναι «καλύτερη» από την τελευταία, επειδή τώρα έχει – απλησίαστες λόγω
κόστους για τους περισσότερους – ξένες μάρκες ρούχων, καλλυντικών και
αυτοκινήτων. Οσο για τις «συνήθεις ελευθερίες», μόνο ως πικρό «ανέκδοτο»
ακούγονται σε συνθήκες πλήρους αστικής εξουσίας και επιθετικότητας του
κεφαλαίου.
1991: Από το δημοψήφισμα του Μάρτη, στην διάλυση του Δεκέμβρη
Το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος για την
διατήρηση ή όχι της ΕΣΣΔ στις 17 Μαρτίου 1991 ήταν συντριπτικό υπέρ του
«Ναι» με 76%. Ωστόσο, πολύ γρήγορα έγινε φανερό ότι η ηγεσία του ΚΚΣΕ
δεν είχε καμία διάθεση να το σεβαστεί. Στην πράξη προωθήθηκε ένα είδος
«χαλαρής» ομοσπονδίας που ουσιαστικά θα σήμαινε την διάλυση της ΕΣΣΔ.
Στις 20 Αυγούστου είχε προγραμματιστεί η υπογραφή της σχετικής «Ενωσιακής Συνθήκης».
Η απεγνωσμένη και καταδικασμένη – διότι
έγινε από τα πάνω – προσπάθεια να διασωθεί η ΕΣΣΔ έλαβε χώρα τον
Αύγουστο του 1991 από την αυτοονομαζόμενη «Κρατική Επιτροπή Εκτακτης Κατάστασης» (ΚΕΕΚ), στην οποία συμμετείχαν ηγετικά στελέχη του κράτους και του κόμματος (ο αντιπρόεδρος Γκενάντι Γιανάγεφ, ο πρωθυπουργός Βαλεντίν Πάβλοφ, ο πρώτος αναπληρωτής πρόεδρος του Συμβουλίου Αμυνας Ολέγκ Μπακλάνοφ, ο υπουργός Αμυνας στρατάρχης Ντμίτρι Γιάζοφ, ο υπουργός Εσωτερικών Μπορίς Πούγκο, ο πρόεδρος της Επιτροπής Κρατικής Ασφάλειας Βλαντίμιρ Κριουτσκόφ, ο πρόεδρος της Ενωσης Βιομηχανικών Επιχειρήσεων Αλεξάντρ Τιζιακόφ και ο πρόεδρος της Αγροτικής Ενωσης Βασίλι Σταροντούμπτσεφ) ενώ δεν εντάχθηκαν, αλλά υποστήριξαν δημόσια τους στόχους της το μέλος του Πολιτικού Γραφείου και γραμματέας της ΚΕ του ΚΚΣΕ Ολέγκ Σένιν, ο αναπληρωτής υπουργός Αμυνας και ανώτατος διοικητής των χερσαίων δυνάμεων Βαλέρι Μπόλντιν, ο αρχηγός της φρουράς του Προέδρου Γιούρι Πλεχάνοφ, ο αρχηγός διεύθυνσης της Κα-Γκε-Μπε Βιατσεσλάβ Γκενεράλοφ και άλλοι («Ριζοσπάστης»).
Την ήττα της ΚΕΕΚ ακολούθησαν διώξεις και φυλακίσεις των μελών της.
Αύγουστος 1991
Τον Αύγουστο του 1991, η Λετονία και η Εσθονία κήρυξαν την απόσχισή τους από την ΕΣΣΔ, ακολουθώντας το παράδειγμα της Λιθουανίας το 1990. Στις 8 Δεκεμβρίου 1991, οι πρόεδροι της Ρωσίας, της Ουκρανίας και της Λευκορωσίας υπέγραψαν τις συμφωνίες Μπελοβέζκ με τις οποίες διαλύθηκε και τυπικά η ΕΣΣΔ, δημιουργώντας, ταυτόχρονα, την Κοινοπολιτεία των Ανεξάρτητων Κρατών (ΚΑΚ).
Ακολουθεί ο αναλυτικός πίνακας της
δημοσκόπησης, η οποία διεξήχθη στις 5 και 6 Μάρτη 2016, σε δείγμα 1.600
ερωτηθέντων, σε 46 περιοχές της Ρωσίας. Το στατιστικό λάθος δεν ξεπερνά
το 3,5%.
|
Η συντριπτική πλειοψηφία των
κατοίκων της Σοβιετικής Ένωσης ψήφισαν υπέρ της διατήρησης της
Σοβιετικής Ένωσης, αλλά η απόφαση αυτή δεν υλοποιήθηκε και η Σοβιετική
Ένωση έπαψε λίγους μήνες αργότερα να υπάρχει. Ποιος,
κατά την γνώμη σας, είναι υπεύθυνος για το γεγονός ότι το αποτέλεσμα
του δημοψηφίσματος δεν υλοποιήθηκε; (ανοιχτή ερώτηση, ελεύθερος αριθμός
απαντήσεων, αναφέρονται οι απαντήσεις που δόθηκαν από όχι λιγότερο του
1% των ερωτηθέντων) |
|
|
Ολες οι απαντήσεις
|
|
|
Εσωτερική επιρροή
|
|
| Γκορμπατσόφ / ομάδα Γκορμπατσόφ |
27
|
| Ανώτατη εξουσία / βουλευτές / Κυβέρνηση |
17
|
| Γιέλτσιν / ομάδα Γιέλτσιν |
13
|
| Οι συμμετέχοντες της συνάντησης στο
δάσος του Μπελοβέζκ / Οι ηγέτες των κρατών της ΚΑΚ (σσ Κοινοπολιτεία
Ανεξάρτητων Κρατών, ο «διάδοχος» της ΕΣΣΔ) |
3
|
| Πολιτική («εσωτερική πολιτική διαπάλη») |
2
|
| Είχε έρθει η ώρα («οικονομική κατάσταση της ΕΣΣΔ», «η ζωή φταίει για όλα», «ιστορική διαδικασία», «οι συνθήκες») |
1
|
| Πολιτική Σοβιετικής Περιόδου (Αντρόποφ, Σεβαρνάτζε, Κούτσμα, Χρουσόφ, Μπρέζνιεφ, Λουκασένκο, Ναζαρμπάγιεφ) |
1
|
| Αλλά πρόσωπα που είχαν συμφέρον («ενδιαφερόμενες ελίτ», «ολιγάρχες») |
1
|
| Αλλο |
2
|
|
Εξωτερική επιρροή
|
|
| ΗΠΑ και Δυτικές χώρες («επίδραση των διεθνών σχέσεων», «πίεση από το εξωτερικό») |
2
|
| Καμία ευθύνη |
1
|
| Δυσκολεύομαι να απαντήσω | |
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου