Αναδιαρθρώσεις στην Ανώτατη Εκπαίδευση

Ενα «νέο τοπίο» διαμορφώνεται στην Ανώτατη Εκπαίδευση, με την κυβέρνηση να προχωρά σε ευρείες αλλαγές του «χάρτη» της, με συγχωνεύσεις ιδρυμάτων. Μετά από την ψήφιση του νόμου για την ίδρυση του Πανεπιστημίου Δυτικής Αττικής, ήρθε αυτές τις μέρες στη Βουλή για ψήφιση το σχέδιο νόμου που προβλέπει συγχώνευση του ΤΕΙ Ηπείρου με το Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων και του ΤΕΙ Ιονίων Νήσων με το Ιόνιο Πανεπιστήμιο, ενώ ακολουθούν και άλλες αντίστοιχες κινήσεις για ιδρύματα σε όλη σχεδόν τη χώρα. Η διαδικασία δεν αφορά μόνο τυπικές συνενώσεις ιδρυμάτων ανά περιοχή, αλλά μεταξύ των χαρακτηριστικών της είναι ο ανασχεδιασμός των τμημάτων, η ίδρυση και λειτουργία διετών προγραμμάτων κατάρτισης με μαθητεία για αποφοίτους κυρίως των ΕΠΑΛ στο πλαίσιο αυτών των ιδρυμάτων, η λειτουργία ερευνητικών κέντρων στα πανεπιστήμια και (στην περίπτωση π.χ. του συγκεκριμένου νομοσχεδίου) δομών που θα συνδέουν άμεσα τα ιδρύματα με τις επιχειρήσεις, όπως το Τεχνολογικό Πάρκο Ηπείρου.

***

Πρόκειται για συγχωνεύσεις που, παρά την επίκληση «ακαδημαϊκών κριτηρίων» από πλευράς του υπουργείου Παιδείας, δεν οδηγούν σε αναβάθμιση των σπουδών, γιατί άλλα είναι τα κριτήριά τους και όχι οι τωρινές και μελλοντικές ανάγκες των σπουδαστών, της επιστήμης, του λαού. Από άλλου είδους κίνητρα και επιδιώξεις κατευθύνονται αυτές οι αλλαγές. Είναι ενταγμένες στην πολιτική των περικοπών, της εξοικονόμησης πόρων, που έχουν φέρει τα ιδρύματα Ανώτατης Εκπαίδευσης σε οριακή κατάσταση σε ό,τι αφορά τη λειτουργία τους. Είναι η εφαρμογή της στρατηγικής των μεγάλων επιχειρήσεων, με τα ιδρύματα να καλούνται να ευθυγραμμιστούν σε ό,τι αφορά τη χωροταξία, τη δομή και το περιεχόμενο των σπουδών με τις επιταγές της κλαδικής και περιφερειακής καπιταλιστικής ανάπτυξης. Την ίδια στιγμή, για τους φοιτητές, για το προσωπικό των ιδρυμάτων, για το λαό παραμένουν οι ελλείψεις, η υποχρηματοδότηση, η ίδια και πολύ πίσω από τις ανάγκες κατάσταση σε ό,τι αφορά τη φοιτητική μέριμνα, όπως εξασφάλιση στέγασης, σίτισης, που είναι όρος για πολλά παιδιά ώστε να μπορέσουν να σπουδάσουν. Επεκτείνεται η διάσπαση των επιστημονικών αντικειμένων, ιδρυμάτων, αποφοίτων αλλά και των εργασιακών σχέσεων μέσα στα ιδρύματα, με νέες μορφές απασχόλησης να κάνουν την εμφάνισή τους, ενώ δεν προβλέπεται στελέχωση των ιδρυμάτων με νέο προσωπικό που θα καλύψει τις ανάγκες. Παραμένει και ενισχύεται παράλληλα ο εργασιακός μεσαίωνας, ο οποίος έχει διαμορφωθεί στο πλαίσιο του ίδιου «παραγωγικού προτύπου» που υπηρετεί και το νέο τοπίο στην Ανώτατη Εκπαίδευση, για τους αποφοίτους που προετοιμάζονται να αποτελέσουν το εργατικό δυναμικό στις επιχειρήσεις.

***

Οι αλλαγές που βρίσκονται σε εξέλιξη στην Ανώτατη Εκπαίδευση υλοποιούν - μέσα από μία διαδικασία που εμφανίζεται ως διεργασία «από τα κάτω» - κύριες πλευρές του λεγόμενου «Ενιαίου Χώρου Ανώτατης Εκπαίδευσης». Της στρατηγικής δηλαδή της ΕΕ για την Ανώτατη Εκπαίδευση, που δεν είναι παρά η πλήρης μετατροπή της νέας γνώσης, των τεράστιων τεχνολογικών - επιστημονικών επιτευγμάτων που παράγονται καθημερινά, σε μέσο κερδοφορίας για τους επιχειρηματικούς ομίλους, η άμεση ένταξη και αφομοίωσή τους στους νόμους της καπιταλιστικής αγοράς, ακόμα πιο μακριά από τις διευρυμένες σύγχρονες λαϊκές ανάγκες. Εκεί έχει στραμμένο το βλέμμα και η συγκεκριμένη διαδικασία και όχι στην ανάγκη για ιδρύματα που θα παρέχουν με ενιαίο πρόγραμμα σπουδών όλη την απαραίτητη επιστημονική γνώση ανά αντικείμενο, στην ανάγκη το πτυχίο να είναι η μοναδική προϋπόθεση για την πρόσβαση στο επάγγελμα, στο δικαίωμα των παιδιών των λαϊκών οικογενειών να μορφώνονται, να σπουδάζουν πραγματικά δωρεάν και χωρίς εμπόδια. Είναι άλλωστε φανερό ότι οι εργοδοτικές ενώσεις αποκτούν ολοένα και πιο ανοιχτά λόγο στο περιεχόμενο των πανεπιστημιακών ιδρυμάτων, με πιο χαρακτηριστική την περίπτωση των διετών προγραμμάτων σπουδών.

***

Η νεολαία των λαϊκών στρωμάτων και συνολικά ο λαός δεν μπορούν να περιμένουν βελτίωση της ζωής τους μέσα από εγχειρήματα και νομοθετήματα που θεσμοθετούν και πηγαίνουν ένα βήμα πιο πέρα τη στρατηγική του κεφαλαίου. Είναι στο χέρι των φοιτητών, μέσα από συλλογική διεκδίκηση, του λαού συνολικά, να αντιπαρατεθεί στο σχεδιασμό του κεφαλαίου και των κομμάτων του, διεκδικώντας επιστήμη και έρευνα στην υπηρεσία των λαϊκών αναγκών και όχι της κερδοφορίας των επιχειρηματικών ομίλων. Αυτό είναι το πραγματικά νέο και όχι οι αναδιαρθρώσεις που πλασάρονται ως «καινοτόμες» από την κυβέρνηση.