Πέρσι οι φιλελέδες ειρωνεύονταν την Μπέτυ Μπαζιάνα για τα ρούχα της
και τον Τσίπρα για τη στολή γκαρσονιού, για να αποδείξουν το βάθος της
πολιτικής τους σκέψης. Φέτος τα -αγανακτισμένα πέρσι- συριζοτρόλ
αντεπιτίθενται με ειρωνικά σχόλια για το στιλιστικό γούστο της Μαρέβα
και τον αξύριστο Μητσοτάκη. Μήπως έχετε δέκα λεπτά να σας μιλήσουμε για
σεξισμό;
Η τρομερή διαδικτυακή σκιαμαχία έρχεται σχεδόν παράλληλα με τον ντόρο που προκαλούν τα απαράδεκτα σεξιστικά σκίτσα του Αρκά για τη “Ρόζα την γκρινιάρα” -μη τυχόν χάσει κανείς το υπονοούμενο και δεν καταλάβει ότι μιλάμε για τους αριστερούς. Ο Αρκάς συνάντησε το Alt-right βάλλοντας ενάντια στο φεμινισμό, τον αντι-σεξισμό, τον αντι-ρατισμό ή αλλιώς το δικαιωματισμό, που κατά μία έννοια μπορεί να συμπυκνώσει τα παραπάνω.
Σε σχετικές κουβέντες μπαίνει συνήθως το ερώτημα: ήταν πάντα τέτοιος ο Αρκάς ή έγινε στην πορεία; Ή μήπως τον αντικατέστησαν στην πορεία οι επίγονοι, που χρησιμοποιούν το όνομά του; Ή μήπως τον συνέλαβε κάποιος εξωγήινος στον Υμμητό και τον παρέδωσε στα χέρια του Μητσοτάκη;
Μικρή σημασία έχει στην πραγματικότητα η απάντηση. Προφανώς και η δουλειά του Αρκά είχε τέτοια δείγματα από τα πρώτα βήματα, πχ όταν απέρριπτε -στα “Αδιέξοδα” του Κόκκορα- τη συλλογική λύση, λέγοντας πως το πρόβλημα είναι ο εαυτός μας κι απ’ αυτόν δεν μπορούμε να ξεφύγουμε. Προφανώς και κάποια άλλα στοιχεία εξελίχθηκαν ή εμφανίστηκαν στην πορεία, χωρίς να γίνονται αντιληπτά στα πρώτα του άλμπουμ. Εννοείται όμως πως σε άλλες, πιο ανήσυχες και υποψιασμένες εποχές, ήταν διαφορετικές και οι δικές του ανησυχίες. Ο Αρκάς που έκανε τον Ισοβίτη για τα κακώς κείμενα των φυλακών, τα ανύπαρκτα δικαιώματα των κρατούμενων και τη ζωή-μαρτύριο που περνάνε, μας φαντάζει πολύ μακρινός σήμερα -και δεν είναι χρονικό το ζήτημα, επειδή πέρασαν τρεις δεκαετίες.
Το αμέσως επόμενο ερώτημα είναι: εσείς δηλαδή με ποιον είστε; Με τον Αρκά ή με τους δικαιωματικούς; Για κάποιους είναι μάλλον αρκετά δύσκολο να σκεφτούν πως δε χρειάζεται να πάρεις θέση στα ψευτοδιλήμματα. Ούτε όμως και ίσες αποστάσεις.
Καταρχάς τι εστί δικαιωματισμός; Τον δικαιωματισμό θα μπορούσε κανείς να τον περιγράψει σαν αριστερό φιλελευθερισμό. Δίνει έμφαση στις ατομικές ελευθερίες, αποκομμένες από τον κοινωνικό παράγοντα, και έχει ευθεία, οργανική σύνδεση με το δεξιό φιλελευθερισμό, που αποθεώνει το άτομο και κατ’ επέκταση την ιδιωτική πρωτοβουλία-ιδιοκτησία στα μέσα παραγωγής, ενάντια στην κοινωνική ιδιοκτησία που “ισοπεδώνει τα άτομα” και το επιχειρηματικό δαιμόνιο.
Μα αν είναι έτσι, αν μας δίνουν τις δύο εκδοχές (δεξιά και “αριστερή”) του ίδιου πράγματος, γιατί τσακώνονται μεταξύ τους; Και αν είναι κι οι δύο φιλελεύθεροι γιατί ο φιλελές Αρκάς βάζει στο στόχαστρο τους δικαιωματικούς ζαίους;
Καλή ερώτηση: αλήθεια όμως, ποιο δεξιός είναι “γνήσια” φιλελεύθερος στο ζήτημα των ατομικών δικαιωμάτων, το σεξισμό, τους μετανάστες κοκ; Ο μέσος Νεοδημοκράτης είναι τόσο φιλελεύθερος σε αυτά τα ζητήματα, όσο αριστερός είναι ο μέσος Συριζαίος. Δηλαδή στην καλύτερη, κατ’ όνομα.
Οι νεοφιλελέδες της εποχής μας στηρίζουν ανοιχτά τη λογική του κοινωνικού Καιάδα. Στη ζούγκλα της αγοράς, όλα είναι καλώς καμωμένα, επικρατεί αξιοκρατία και ο καθένας παίρνει αυτό που αξίζει, άλλοι εκατομμύρια και άλλοι το επίδομα ανεργίας -και αυτό αν… Ενώ αυτό που επιφέρει στρεβλώσεις είναι το δημόσιο και το υπετροφικό κράτος -λες και είναι ταξικά ουδέτερο ή παρεμβαίνει συχνά υπέρ των αδυνάτων.
Κάποτε οι φιλελέδες παρουσιάζονταν ως φλογεροί υπέρμαχοι των ατομικών δικαιωμάτων που “καταπατούσε βάναυσα” ο κομμουνιστικός “ολοκληρωτισμός”. Στην πραγματικότητα, η μόνη ελευθερία που τους ενδιέφερε ήταν αυτή του κεφαλαίου να εκμεταλλεύεται την εργατική δύναμη για να παράγει υπεραξία. Στην εποχή του alt-right, εξελίχθηκαν και υπερασπίζονται βασικά το δικαίωμα στο μισανθρωπισμό και τη σκατοψυχιά. Όλοι οι άριστοι και πετυχημένοι έχουν κάθε λόγο να πιστεύουν πως η ζωή είναι δίκαιη, και να χλευάζουν όσους επισημαίνουν τις ανισότητες και την αδικία.
Από την άλλη, η δικαιωματική αριστερά της εποχής μας κυνηγά την ισότητα στους τύπους, ακόμα και τους γραμματικούς. Και ως γνωστόν, η τυπική ισότητα βασίζεται στο αφηρημένο, αστικό δίκαιο -όπου όλοι είναι ίσοι και ελεύθεροι πχ να κοιμούνται άλλος σε ένα άνετο κρεβάτι κι άλλος κάτω από μια γέφυρα. Αυτός είναι ο (αστικός) ορίζοντας και το ταβάνι τους, πέρα από το οποίο ούτε μπορούν ούτε θέλουν να παν.
Για αυτούς και το μεταμοντέρνο που τόσο αγάπησαν, η γλώσσα γεννάει συνειδήσεις και όχι οι υλικές, οικονομικές συνθήκες. Εχθρός είναι πχ οι άνδρες και η πατριαρχία -γενικά και αόριστα- η λευκή φυλή κοκ. Ενώ οι μειονότητες αντιμετωπίζονται ως επαναστατικά υποκείμενα, αλλά όχι ως εργάτες που υφίστανται την εκμετάλλευση, όχι με κάποιο ταξικό γνώμονα, αλλά αποκλειστικά βάση της ιδιαιτερότητάς τους που τους κάνει να “ξεχωρίζουν”.
Αυτές είναι οι δύο όψεις του ίδιου νομίσματος, που συμπληρώνονται και έχουν ανάγκη η μία την άλλη. Η δικαιωματική αριστερά χρειάζεται τους μισάνθρωπους φιλελέδες για να αποδείξει ότι είναι αριστερά, με αυτούς ως μέτρο σύγκρισης -με τον ίδιο τρόπο που οι Δημοκρατικοί στις ΗΠΑ χρειάζονται τον Τραμπ. Και η ΝΔ χρειάζεται το ΣΥΡΙΖΑ, για να στήσει ως βολικό αντίπαλο ένα σκιάχτρο ανελέητων μπολσεβίκων που ήρθαν να πάρουν την εξουσία, για να συσπειρώσει το κοινό της.
Το σύστημα επίσης χρειάζεται να εμφανίζει το ΣΥΡΙΖΑ ως το αντίπαλο δέος, φροντίζοντας για τις “εναλλακτικές” του που κινούνται εντός εναλλάξ των πλαισίων του. Χρειάζεται να πείσει πως αυτή είναι η Αριστερά -δηλαδή ο ΣΥΡΙΖΑ- και την δοκιμάσαμε στην πράξη, αλλά αυτή απέτυχε παταγωδώς. Να μας πείσει πως ο αγώνας των γυναικών για ισότητα και άρση κάθε καταπίεσης περνά μέσα από υστερικές κραυγές και γλωσσικές ακροβασίες, σε καμία περίπτωση όμως από μια συνολική κριτική του συστήματος και συλλογικούς αγώνες -όλων των φύλων και των φυλών.
Αφού οι δύο βασικοί πόλοι του συστήματος δεν έχουν τίποτα να χωρίσουν, πρέπει να φροντίζουν να εφευρίσκουν τις διαφορές τους και να τις τονίζουν, καλώντας μας να πάρουμε θέση. Εσύ με ποιους είσαι: με τη σκατοψυχιά του Αρκά ή με την υπερβολή των δικαιωματικών; Ίσως βγει και κάποιο Αρκοτεστ, για να μας βοηθήσουν να επιλέξουμε αν είμαστε “φιλελέδες” ή “ζαίοι”, δεξιοί ή αριστεροί φιλελεύθεροι. Και πότε-πότε μπορεί να τους ξεφεύγουν κάποιες ειλικρινείς ομολογίες, όπως το πρωτοσέλιδο της ΕΦΣΥΝ “κάντο όπως ο ΣΥΡΙΖΑ- ή μια ομολογία του -εορτάζοντα σήμερα- Βορίδη, πως ο μόνος στρατηγικός τους αντίπαλος είναι οι κομμουνιστές.
Η τρομερή διαδικτυακή σκιαμαχία έρχεται σχεδόν παράλληλα με τον ντόρο που προκαλούν τα απαράδεκτα σεξιστικά σκίτσα του Αρκά για τη “Ρόζα την γκρινιάρα” -μη τυχόν χάσει κανείς το υπονοούμενο και δεν καταλάβει ότι μιλάμε για τους αριστερούς. Ο Αρκάς συνάντησε το Alt-right βάλλοντας ενάντια στο φεμινισμό, τον αντι-σεξισμό, τον αντι-ρατισμό ή αλλιώς το δικαιωματισμό, που κατά μία έννοια μπορεί να συμπυκνώσει τα παραπάνω.
Σε σχετικές κουβέντες μπαίνει συνήθως το ερώτημα: ήταν πάντα τέτοιος ο Αρκάς ή έγινε στην πορεία; Ή μήπως τον αντικατέστησαν στην πορεία οι επίγονοι, που χρησιμοποιούν το όνομά του; Ή μήπως τον συνέλαβε κάποιος εξωγήινος στον Υμμητό και τον παρέδωσε στα χέρια του Μητσοτάκη;
Μικρή σημασία έχει στην πραγματικότητα η απάντηση. Προφανώς και η δουλειά του Αρκά είχε τέτοια δείγματα από τα πρώτα βήματα, πχ όταν απέρριπτε -στα “Αδιέξοδα” του Κόκκορα- τη συλλογική λύση, λέγοντας πως το πρόβλημα είναι ο εαυτός μας κι απ’ αυτόν δεν μπορούμε να ξεφύγουμε. Προφανώς και κάποια άλλα στοιχεία εξελίχθηκαν ή εμφανίστηκαν στην πορεία, χωρίς να γίνονται αντιληπτά στα πρώτα του άλμπουμ. Εννοείται όμως πως σε άλλες, πιο ανήσυχες και υποψιασμένες εποχές, ήταν διαφορετικές και οι δικές του ανησυχίες. Ο Αρκάς που έκανε τον Ισοβίτη για τα κακώς κείμενα των φυλακών, τα ανύπαρκτα δικαιώματα των κρατούμενων και τη ζωή-μαρτύριο που περνάνε, μας φαντάζει πολύ μακρινός σήμερα -και δεν είναι χρονικό το ζήτημα, επειδή πέρασαν τρεις δεκαετίες.
Το αμέσως επόμενο ερώτημα είναι: εσείς δηλαδή με ποιον είστε; Με τον Αρκά ή με τους δικαιωματικούς; Για κάποιους είναι μάλλον αρκετά δύσκολο να σκεφτούν πως δε χρειάζεται να πάρεις θέση στα ψευτοδιλήμματα. Ούτε όμως και ίσες αποστάσεις.
Καταρχάς τι εστί δικαιωματισμός; Τον δικαιωματισμό θα μπορούσε κανείς να τον περιγράψει σαν αριστερό φιλελευθερισμό. Δίνει έμφαση στις ατομικές ελευθερίες, αποκομμένες από τον κοινωνικό παράγοντα, και έχει ευθεία, οργανική σύνδεση με το δεξιό φιλελευθερισμό, που αποθεώνει το άτομο και κατ’ επέκταση την ιδιωτική πρωτοβουλία-ιδιοκτησία στα μέσα παραγωγής, ενάντια στην κοινωνική ιδιοκτησία που “ισοπεδώνει τα άτομα” και το επιχειρηματικό δαιμόνιο.
Μα αν είναι έτσι, αν μας δίνουν τις δύο εκδοχές (δεξιά και “αριστερή”) του ίδιου πράγματος, γιατί τσακώνονται μεταξύ τους; Και αν είναι κι οι δύο φιλελεύθεροι γιατί ο φιλελές Αρκάς βάζει στο στόχαστρο τους δικαιωματικούς ζαίους;
Καλή ερώτηση: αλήθεια όμως, ποιο δεξιός είναι “γνήσια” φιλελεύθερος στο ζήτημα των ατομικών δικαιωμάτων, το σεξισμό, τους μετανάστες κοκ; Ο μέσος Νεοδημοκράτης είναι τόσο φιλελεύθερος σε αυτά τα ζητήματα, όσο αριστερός είναι ο μέσος Συριζαίος. Δηλαδή στην καλύτερη, κατ’ όνομα.
Οι νεοφιλελέδες της εποχής μας στηρίζουν ανοιχτά τη λογική του κοινωνικού Καιάδα. Στη ζούγκλα της αγοράς, όλα είναι καλώς καμωμένα, επικρατεί αξιοκρατία και ο καθένας παίρνει αυτό που αξίζει, άλλοι εκατομμύρια και άλλοι το επίδομα ανεργίας -και αυτό αν… Ενώ αυτό που επιφέρει στρεβλώσεις είναι το δημόσιο και το υπετροφικό κράτος -λες και είναι ταξικά ουδέτερο ή παρεμβαίνει συχνά υπέρ των αδυνάτων.
Κάποτε οι φιλελέδες παρουσιάζονταν ως φλογεροί υπέρμαχοι των ατομικών δικαιωμάτων που “καταπατούσε βάναυσα” ο κομμουνιστικός “ολοκληρωτισμός”. Στην πραγματικότητα, η μόνη ελευθερία που τους ενδιέφερε ήταν αυτή του κεφαλαίου να εκμεταλλεύεται την εργατική δύναμη για να παράγει υπεραξία. Στην εποχή του alt-right, εξελίχθηκαν και υπερασπίζονται βασικά το δικαίωμα στο μισανθρωπισμό και τη σκατοψυχιά. Όλοι οι άριστοι και πετυχημένοι έχουν κάθε λόγο να πιστεύουν πως η ζωή είναι δίκαιη, και να χλευάζουν όσους επισημαίνουν τις ανισότητες και την αδικία.
Από την άλλη, η δικαιωματική αριστερά της εποχής μας κυνηγά την ισότητα στους τύπους, ακόμα και τους γραμματικούς. Και ως γνωστόν, η τυπική ισότητα βασίζεται στο αφηρημένο, αστικό δίκαιο -όπου όλοι είναι ίσοι και ελεύθεροι πχ να κοιμούνται άλλος σε ένα άνετο κρεβάτι κι άλλος κάτω από μια γέφυρα. Αυτός είναι ο (αστικός) ορίζοντας και το ταβάνι τους, πέρα από το οποίο ούτε μπορούν ούτε θέλουν να παν.
Για αυτούς και το μεταμοντέρνο που τόσο αγάπησαν, η γλώσσα γεννάει συνειδήσεις και όχι οι υλικές, οικονομικές συνθήκες. Εχθρός είναι πχ οι άνδρες και η πατριαρχία -γενικά και αόριστα- η λευκή φυλή κοκ. Ενώ οι μειονότητες αντιμετωπίζονται ως επαναστατικά υποκείμενα, αλλά όχι ως εργάτες που υφίστανται την εκμετάλλευση, όχι με κάποιο ταξικό γνώμονα, αλλά αποκλειστικά βάση της ιδιαιτερότητάς τους που τους κάνει να “ξεχωρίζουν”.
Αυτές είναι οι δύο όψεις του ίδιου νομίσματος, που συμπληρώνονται και έχουν ανάγκη η μία την άλλη. Η δικαιωματική αριστερά χρειάζεται τους μισάνθρωπους φιλελέδες για να αποδείξει ότι είναι αριστερά, με αυτούς ως μέτρο σύγκρισης -με τον ίδιο τρόπο που οι Δημοκρατικοί στις ΗΠΑ χρειάζονται τον Τραμπ. Και η ΝΔ χρειάζεται το ΣΥΡΙΖΑ, για να στήσει ως βολικό αντίπαλο ένα σκιάχτρο ανελέητων μπολσεβίκων που ήρθαν να πάρουν την εξουσία, για να συσπειρώσει το κοινό της.
Το σύστημα επίσης χρειάζεται να εμφανίζει το ΣΥΡΙΖΑ ως το αντίπαλο δέος, φροντίζοντας για τις “εναλλακτικές” του που κινούνται εντός εναλλάξ των πλαισίων του. Χρειάζεται να πείσει πως αυτή είναι η Αριστερά -δηλαδή ο ΣΥΡΙΖΑ- και την δοκιμάσαμε στην πράξη, αλλά αυτή απέτυχε παταγωδώς. Να μας πείσει πως ο αγώνας των γυναικών για ισότητα και άρση κάθε καταπίεσης περνά μέσα από υστερικές κραυγές και γλωσσικές ακροβασίες, σε καμία περίπτωση όμως από μια συνολική κριτική του συστήματος και συλλογικούς αγώνες -όλων των φύλων και των φυλών.
Αφού οι δύο βασικοί πόλοι του συστήματος δεν έχουν τίποτα να χωρίσουν, πρέπει να φροντίζουν να εφευρίσκουν τις διαφορές τους και να τις τονίζουν, καλώντας μας να πάρουμε θέση. Εσύ με ποιους είσαι: με τη σκατοψυχιά του Αρκά ή με την υπερβολή των δικαιωματικών; Ίσως βγει και κάποιο Αρκοτεστ, για να μας βοηθήσουν να επιλέξουμε αν είμαστε “φιλελέδες” ή “ζαίοι”, δεξιοί ή αριστεροί φιλελεύθεροι. Και πότε-πότε μπορεί να τους ξεφεύγουν κάποιες ειλικρινείς ομολογίες, όπως το πρωτοσέλιδο της ΕΦΣΥΝ “κάντο όπως ο ΣΥΡΙΖΑ- ή μια ομολογία του -εορτάζοντα σήμερα- Βορίδη, πως ο μόνος στρατηγικός τους αντίπαλος είναι οι κομμουνιστές.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου