Η "επανάσταση μέσα στο μυαλό"

Η αριστερή κουλτούρα της δεκαετίας του 1960 κληροδότησε στις επόμενες γενιές ένα σοβαρό μεταφραστικό λάθος.

Το λάθος αυτό συνίσταται στην ιδέα της "επανάστασης μέσα στο μυαλό."

Δεν υπάρχει τίποτε κακό σ' αυτή καθαυτή την ιδέα, εφόσον πρώτα έχει επιτευχθεί με συλλογικό τρόπο η επανάσταση έξω απ' το μυαλό, στην αντικειμενική πραγματικότητα: "επανάσταση μέσα στο μυαλό" ήταν αυτό που ζήτησε ο Λένιν στα τελευταία του κείμενα όταν έκανε λόγο για την ανάγκη ραγδαίας ανάπτυξης της "κουλτούρας" και "παιδείας" των σοσιαλιστών, την οποία και έκρινε αυστηρότατα, ως εντελώς ανεπαρκή για τα πραγματικά καθήκοντα του σοσιαλισμού. Ήταν επίσης αυτό που ζήτησε ο Μάο, με την Πολιτισμική Επανάσταση. Με την λεπτομέρεια όμως ότι είχαν πρώτα ξοδέψει δεκαετίες της ζωής τους εργαζόμενοι ασταμάτητα --και με τελική επιτυχία!-- για την επανάσταση έξω απ' το μυαλό.

Η δυτικοευρωπαϊκή νεολαία, που δεν είχε ιδέα για το πώς να πετύχει την υλικά απτή επανάσταση που είναι αναγκαίο να προηγηθεί της "επανάστασης μέσα στο μυαλό", δεν είχε και την παραμικρή εμπειρία των δυσκολιών και της σκληρότητας της εμπειρίας της επανάστασης έξω απ' το μυαλό. Μετέφρασε λοιπόν τη συνθηματολογία της Πολιτισμικής Επανάστασης, της οποίας έτυχε να είναι σύγχρονη, στα δικά της πολύ στενότερα και πολιτικά οπισθοδρομικά πλαίσια, αφήνοντας έξω τα καθήκοντα της επανάστασης ως συνολικά ανατρεπτικής παρέμβασης στη θεσμική πραγματικότητα και κρατώντας μόνο ένα ατομικοποιημένο πρόταγμα εγκεφαλικής "φώτισης", το οποίο ανέμειξε με αρκετές δόσεις ελευθεριακού ατομικισμού και new age δοξασιών.

Η κυρίαρχη αριστερή κουλτούρα του ύστερου καπιταλισμού στη Δύση (δηλαδή, η "αριστερή" έκφραση της κουλτούρας του ύστερου καπιταλισμού) είναι μια εκφυλισμένη εκδοχή της εκφυλισμένης εκδοχής της επανάστασης που διέδωσαν τα δυτικά ύστερα 60.

Αν σε προηγούμενες δεκαετίες η κουλτούρα αυτή ήταν απλώς αντιληπτή ως εύπεπτα ανώδυνη (και για αυτό αρκετά δημοφιλής), οι συνέπειές της υπό το κράτος των τωρινών περιστάσεων είναι τραγικές: καθώς η φτώχεια και η ανέχεια εντείνονται σε τέτοιο βαθμό που όλοι, ακόμα και οι πιο προνομιούχοι, βρίσκονται ευθέως αντιμέτωποι με το θέαμα συνανθρώπων τους πεταμένων στο δρόμο, να ζητιανεύουν, να τρώνε από τα σκουπίδια, να κλέβουν μόνο και μόνο για να έχουν κάτι να φάνε, να μένουν χωρίς στοιχειώδη υγειονομική κάλυψη και περίθαλψη, η κοινωνία μας ξόδεψε πολύτιμο πολιτικό χρόνο αναζητώντας, μάταια φυσικά και χωρίς καμία λογική, το ανέξοδο όνειρο της "επανάστασης μέσα στο μυαλό", της χειραφέτησης που πιστοποιεί το εγώ για το εγώ, της απόσυρσης, ουσιαστικά, από το τραύμα της πραγματικής ζωής προς κάθε λογής φαντασιώσεις εγκεφαλικής και ψυχικής παντοδυναμίας.

Ήρθε ο καιρός να θαφτεί τελεσίδικα αυτό το μείγμα δυτικής έπαρσης και ατομικιστικής φενάκης: καμία επανάσταση δεν μπορεί να γίνει "στο μυαλό" αν δεν γίνει επίσης έξω από αυτό, στο απέραντα αδρανές και δυσκίνητο πεδίο της πραγματικότητας που τρώει τέτοιου είδους εφηβικές φαντασιώσεις για πρωϊνό. Μόνο αυτοί που έχουν αναμετρηθεί αρκετά με την πραγματικότητα για να σφυρηλατήσουν την συλλογικότητα που κάνει εφικτή την επανάσταση έξω απ' το μυαλό μπορούν να είναι αυθεντικοί δικαιούχοι μιας δεύτερης επανάστασης, που θα αφορά τις πιο βαθιά ριζωμένες αντιλήψεις και έξεις που κληροδότησαν δεκαετίες ζωής στην καπιταλιστική κοινωνία.

Αυτός είναι ένας βασικός λόγος που οι εργάτες, και όχι οι διανοούμενοι, είναι η τάξη που προηγείται έμπρακτα στην αντίληψη ιδεολογικών και οργανωτικών καθηκόντων στην παρούσα φάση, που έχει τον πρώτο λόγο, και την οποία ο ταξικά σκεπτόμενος διανοούμενος γνωρίζει πως πρέπει να ακολουθεί, μαθαίνοντας από αυτή αντί να περιορίζεται στο να τής κάνει άχρηστα μαθήματα. Επειδή ο εργάτης δεν ζει "στο μυαλό" αλλά στην αδήριτη πραγματικότητα, ξέρει πολύ καλύτερα από τον διανοούμενο πώς να πει το αναγκαίο, και πώς να ξεχωρίσει το αναγκαίο. Ξέρει πολύ καλύτερα πώς να διυλήσει, απ' το ατέρμονο πεδίο της πληροφορίας στο οποίο ο διανοούμενος συνηθίζει να χάνεται, αυτό που είναι απαραίτητο να διαδοθεί και να εμπαιδωθεί.

Για αυτό και δεν υπάρχει διανόηση που να είναι ανίκανη να μάθει από την εργατική τάξη. Η διανόηση που αγνοεί την εργατική τάξη δεν είναι διανόηση, γιατί δεν είναι ικανή ανακλαστικής σκέψης, δηλαδή κριτικής σκέψης -- και δεν υπάρχει σκέψη που δεν είναι κριτική. Η σημερινή "διανόηση" είναι, στην συντριπτική της πλειοψηφία, διανόηση που μπέρδεψε τον ναρκισσιστικό αυτοματισμό που τής εξασφάλισαν δεκαετίες σχετικής ευμάρειας και απομάκρυνσης από τα λαϊκά στρώματα με τη σκέψη. Είναι μια μη διανόηση, ανίκανη να καταλάβει ότι είναι πια ουρά και όχι πρωτοπορία της κοινωνίας, για τον απλούστατο λόγο ότι οι ιδέες που διακόμισε εδώ και δεκαετίες ανήκουν στον μεγάλο σωρό διακοσμητικών σκουπιδιών που συσσωρεύει καθημερινά ως προστατευτικό οδόφραγμα η άρχουσα, μεγαλοαστική τάξη.

Η άσκηση πολιτικής πρωτοπορίας δεν είναι κληρονομικό δικαίωμα, ούτε εξασφαλίζεται από σπουδές και πτυχία. Για να ηγηθείς με τρόπο αποτελεσματικό και χρήσιμο για τους άλλους πρέπει πρώτα να μαθαίνεις. Και για να μαθαίνεις, πρέπει πρώτα να είσαι αρκετά ταπεινός απέναντι στο ποιός μπορεί να είναι ο δικός σου δάσκαλος και ποιό το περιεχόμενο των μαθημάτων που χρειάζεσαι.

Πηγή: Lenin reloaded