Η καταστροφική εξάρτηση από τον επιχειρηματικό τουρισμό σε ένα μικρό σουηδικό Δήμο

Από Πάνος Αλεπλιώτης

Γράφει ο Πάνος Αλεπλιώτης //

Φύση, νερό και δάσος υπάρχουν άφθονα στον μικρό Σουηδικό Δήμο του Βορρά των 10.000 ανθρώπων . Πάντα υπήρχαν. Στο χέρι του ανθρώπου ήταν και είναι να τα αξιοποιήσει. Και τα τρία εξασφαλίζουν ένα υγειινό και όμορφο περιβάλλον. Το νερό με τα ορμητικά ποτάμια εξασφαλίζει φτηνό και άφθονο ηλεκτρικό ρεύμα. Το δάσος καύσιμο, ξυλεία και αναψυχή. Η φύση σε συνδιασμό με το κλίμα δίνει την δυνατότητα για χειμερινά σπορ και θερινές ασχολίες, μανιτάρια, φρούτα του δάσους, ψάρεμα, κυνήγι.

Σε ένα κεντρικό σχεδιασμό η περιοχή θα έδινε και στους υπόλοιπους ανθρώπους, κατοίκους όλης της χώρας, την δυνατότητα με φτηνό κόστος ή και δωρεάν να κάνουν τις χειμερινές και καλοκαιρινές διακοπές τους στην αναπαύλα των σχολείων. Το φτηνό ρεύμα θα βοηθούσε στην ανάπτυξη όλης της οικονομίας. Αυτά στον κεντρικό σχεδιασμό μιας ισότημης κοινωνίας χωρίς αφεντικά.
Τώρα, εδώ και έναν αιώνα είναι αλλοιώς. Το δάσος αγοράστηκε από τις μεγάλες δασικές και τουριστικές εταιρίες έναντι πινακίου φακής όπως και οι παραποτάμιες εκτάσεις για να κατασκευαστούν τα φράγματα από συνδιασμό κράτους και ιδιωτών.

Οι περισσότεροι κάτοικοι έγιναν υπεργολάβοι με δασικά μηχανήματα και φαγάνες που παίρνουν την ξυλεία ακόμη και από την παλιά δική τους ιδιοκτησία. Εξαρτώνται από τον ανταγωνισμό και τα παιχνίδια των συμβάσεων που παίζουν οι μεγάλοι που συννενοούνται στην καλύτερη παρίπτωση μεταξύ τους και υπεργολαβικά εκμεταλεύονται τους μικρούς κατόνομα επιχειρηματίες. Παίρνουν ακόμη υπεργολαβίες για κατασκευές χειμερινών εγκαταστάσεων που τα τελευταία 50 χρόνια έχουν χτίσει όλα τα βουνά με ξενοδοχεία, σαλέ, κάμπινγκ, πάρκινγκ, αγωγούς και εγκαταστάσεις ύδρευσης, αποχέτευσης, «δρόμους» κυκλοφορίας των σκούτερ και μονοπάτια για σκι. Έχουν αγριέψει τα ζώα και τα πουλιά του δάσους χτίζοντας ανεξέλεγκτα και με μικρές εξαιρέσεις καταστρέφοντας την φύση.

Η ύπαρξη των χειμερινών εγκαταστάσεων δίνει εποχιακή δουλειά σε 400-500 άτομα, καθαριστές, παρκαδόρους, σερβιτόρους κλπ από τον Νοέμβριο μέχρι και τον Απρίλιο όσο υπάρχουν χιόνια.

Τον υπόλοιπο χρόνο αυτοί οι άνθρωποι πρέπει να βρουν κάτι άλλο να κάνουν. Ίσως να δουλέψουν στις θερινές εγκαταστάσεις των ίδιων των εταιρείων που τις εκμεταλλεύονται στα θερινά θέρετρα αυτή την φορά, δημιουργώντας ένα πλανόδιο θίασο εργατικού δυναμικού νεαρής ηλικίας. Οι ντόπιοι δεν μπορούν να το κάνουν αυτό έχοντας εδώ τις οικογενειές τους. Κάνουν δουλειές του ποδαριού. Ο μεγαλύτερος εργοδότης είναι ο Δήμος. Με τις αυξημένες αρμοδιότητες από τις αρχές του 1990, όταν οι Σοσιαλδημοκράτες φόρτωσαν τα σχολεία μαζί με τους δασκάλους στους Δήμους αλλά και την φροντίδα των Γηροκομείων και εν γένει των γερόντων απασχολεί 1000 περίπου εργαζόμενους.
Ο Δήμος μπαίνει μέσα οικονομικά ακόμη κιαν στον χώρο του λειτουργούν τουριστικές εγκαταστάσεις αξίας δισεκατομμυρίων και συνήθως είναι γεμάτες από κόσμο. Πάνω από 70 χιλιάδες άνθρωποι επισκέπτονται τις εγκαταστάσεις με εκατομμύρια διανυκτερεύσεις. Οι εταιρείες δεν πληρώνουν φόρο στον Δήμο. Έχουν την έδρα τους στο εξωτερικό, σε φορολογικούς παραδείσους. Οι Δήμοι δεν αναλαμβάνουν κοινωνικές δράσεις και κατασκεύες αυτεπιστασίας

γιατί διέπονται από την φιλοσοφία να στηρίξουν την «επιχειρηματικότητα» των ιδιωτών.
Όμως ακόμη και να ήθελαν οι τοπικοί επιχειρηματίες δεν μπορούν να σηκώσουν έργα κατασκευαστικά ή αποχέτευσης- ύδρευσης ή την προμήθεια πρώτων υλών και τροφίμων για τις κουζίνες των σχολείων και Γηροκομείων όσο λειτουργούν ιδιωτικά και εγωιστικά.
Ανεβάζουν επομένως την φορολογία γιαυτούς που μένουν στον Δήμο και τους φορτώνουν με εξτρά τέλη και τοπικούς φόρους. Το 50% του εισοδήματος κατά υπολογισμούς της τράπεζας Swedbank καταλήγει στο ταμείο του Δήμου. Μόνο που αυτό δεν βοηθάει. Όταν δεν προσφέρεται δουλειά από τον Δήμο κεντρικά και περιμένει κανείς να βρεθεί δουλειά σε επιχειρήσεις των 2 και τριών ατόμων ο κόσμος απογοητεύεται και φεύγει. Χάνεται επομένως το φορολογικό έσοδο.

Μέσα σε αυτό το πλαίσιο έρχεται φέτος η πανδημία. Κλείνουν οι τουριστικές εγκαταστάσεις , οι επιχειρήσεις παίρνουν εκατομμύρια αποζημειώσεις για διαφυγόντα κέρδη μα όχι και οι εργαζόμενοι αφού είναι εποχιακοί.
Κοντά σαυτούς χάνουν σοβαρή απασχόληση και οι υπεργολάβοι, τα βενζινάδικα, τα σούπερ μάρκετ, μικρά μαγαζιά λιανικής όπως είδη ρουχισμού για χειμερινά σπόρ, οι καφετέριες, τα φαγάδικα.
Ο αυξημένος τζίρος αυτών των μικρών επιχειρήσεων σήμαινε φορολογικά έσοδα για τον Δήμο που χάθηκαν φέτος. Οι άνθρωποι που έμειναν άνεργοι φέυγουν για τις μεγαλύτερες πόλεις προς αναζήτηση εσόδων. Αυτοί που μένουν στρέφονται προς τον Δήμο, όπου ανήκει η Πρόνοια για βοηθήματα. Από σχεδόν ανύπαρκτη ανεργία έχει φτάσει στο 36%. Δεν υπάρχουν πια δουλειές και άρα μένουν πίσω και οι δόσεις των μηχανημάτων και τα ανοίγματα.
Μια δυστυχισμένη τοπική κοινωνία εξαρτώμενη έμμεσα από τον τουρισμό μαραίνεται χωρίς διέξοδο. Μαζί με τους γονείς και τα μικρά παιδιά.
Ο κορώνας κάποια στιγμή θα περάσει με κάποιες απώλειες. Αυτό το μοντέλλο όμως της οικονομίας και της νοοτροπίας της αρπαχτής θα τα καταστρέψει όλα. Ακόμη και στο πολυδιαφημιζόμενο «μοντέλο» που παρακμάζει και χρειάζεται αντικατάσταση.

Πάνος Αλεπλιώτης