Η αντεπανάσταση στην Τσεχοσλοβακία το 1968

Η αντεπανάσταση στην Τσεχοσλοβακία το 1968

Η αντισοσιαλιστική - αντικομμουνιστική προπαγάνδα και η ιστορική αλήθεια

1948: Οπλισμένοι Τσεχοσλοβάκι εργάτες υπερασπίζονται την επανάσταση

Τα γεγονότα που διαδραματίστηκαν στηΣοσιαλιστική Δημοκρατία της Τσεχοσλοβακίας, τονΑύγουστο του 1968, έγιναν και συνεχίζουν και σήμερα να γίνονται αντικείμενο της μαύρης αντισοσιαλιστικής προπαγάνδας και μέσο αξιοποίησης για την ενίσχυση του αντικομμουνισμού, που αποτελεί ένα από τα πιο επιθετικά ιδεολογικοπολιτικά όπλα της αστικής ιδεολογίας. Είναι γεγονός ότι η προπαγάνδα των μονοπωλίων και του ιμπεριαλισμού έδωσε όλα τα χρόνια μετά το 1968 έως την ανατροπή του σοσιαλισμού στην Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη και την ΕΣΣΔ, λυσσασμένη μάχη, και συνεχίζει και σήμερα, προκειμένου να περάσει στις συνειδήσεις των λαϊκών μαζών στον καπιταλιστικό κόσμο την άποψη ότι τα συγκεκριμένα γεγονότα του Αυγούστου συνιστούσαν επέμβαση στο εσωτερικό μιας χώρας και κατά του λαού της από την ΕΣΣΔ. Μόλις την περασμένη Κυριακή, 20 Αυγούστου, η εφημερίδα «το Βήμα», χρησιμοποιώντας στοιχεία από το αρχείο του ελληνικού υπουργείου των Εξωτερικών, έγραφε για «ταπείνωση της Τεχοσλοβακίας» και «κατοχή της χώρας» από το σοβιετικό στρατό, στηριζόμενη βεβαίως στην τότε ελληνική διπλωματία. Ας μην ξεχνάμε ότι τότε στην Ελλάδα είχε με στρατιωτικό πραξικόπημα εγκαθιδρυθεί φασιστική δικτατορία. Οχι πως θα ήταν διαφορετική η προσέγγιση της ελληνικής διπλωματίας αν δεν υπήρχε η χούντα, αλλά είναι ενδεικτικός ο τρόπος και το περιεχόμενο παρουσίασης των ιστορικών γεγονότων προκειμένου να ενσταλάξουν το δηλητήριο της αντισοσιαλιστικής -αντικομμουνιστικής προπαγάνδας προκειμένου να παρουσιαστεί πειστική η κάλπικη αλήθεια της αστικής ιστοριογραφίας. Πουθενά δε γίνεται λόγος για τις ωμές επεμβάσεις στο εσωτερικό των σοσιαλιστικών χωρών από τα ιμπεριαλιστικά κράτη προκειμένου να υπονομεύσουν και να ανατρέψουν την εργατική εξουσία. Που όπως ήταν φυσικό υπεράσπισε τότε τον εαυτό της.

Αυτή η ίδια βεβαίως ιστοριογραφία εκθειάζει τη συμβολή των Αγγλων ιμπεριαλιστών και του στρατού τους που είχε αποβιβαστεί στην Ελλάδα μετά την απελευθέρωση από τους Γερμανούς ιμπεριαλιστές, για να βοηθήσει τον αστικό πολιτικό κόσμο και τους παρακρατικούς στρατιωτικούς μηχανισμούς του να εδραιώσουν την εξουσία του κεφαλαίου, χτυπώντας το λαϊκό κίνημα το Δεκέμβρη του 1944. Και υμνεί τις ΗΠΑ γιατί αν δε βοηθούσαν αποφασιστικά στον εμφύλιο την άρχουσα τάξη, κινδύνευε να χάσει την εξουσία.

Στρατηγική εσωτερικής διάβρωσης της εργατικής εξουσίας

Είναι γεγονός ότι η νίκη της επανάστασης δεν καταργεί αυτόματα τους κινδύνους ανατροπής της νέας εξουσίας από τους καπιταλιστές. Η πάλη στο εσωτερικό των χωρών που οικοδομούν τη νέα κοινωνία συνεχίζεται, με δεδομένο και το διεθνή ιμπεριαλιστικό περίγυρο που επίσης δρα ενάντια στην επανάσταση και την εργατική εξουσία. Ετσι οι αντιδραστικές δυνάμεις που υπήρχαν μέσα στην Τσεχοσλοβακία, στην πορεία οικοδόμησης του σοσιαλισμού διεξήγαγαν ταξική πάλη με την αμέριστη βοήθεια των ιμπεριαλιστικών δυνάμεων για την ανατροπή του. Στρατηγική του ιμπεριαλισμού ήταν η εσωτερική υπονόμευση.

Ο ιμπεριαλισμός θεωρεί την οικονομία και την ιδεολογία σαν τα σπουδαιότερα όπλα ενάντια στα κράτη που έχουν απελευθερωθεί από την εκμετάλλευσή του. Την ιδεολογική επίθεση, που επίσημα χαρακτήριζαν «ψυχολογικό πόλεμο», περιέγραψε ο τότε εμπειρογνώμονας προγραμματισμού του Στέιτ Ντιπάρτμεντ και αργότερα σύμβουλος του Προέδρου Κάρτερ, Μπρεζίνσκι: «Η πιο επιθυμητή μορφή αλλαγής θα άρχιζε με μια εσωτερική φιλελευθεροποίηση των ανατολικοευρωπαϊκών κρατών... Η Ανατολική Ευρώπη με τους ιστορικούς δεσμούς της με τη Δύση και με τις προοδευτικότερες συνθήκες διαβίωσης πριν την κατάληψη της εξουσίας από τους κομμουνιστές, θα πραγματοποιήσει την αλλαγή αναμφισβήτητα γρηγορότερα από τη Ρωσία. Αυτό ισχύει κύρια για την Τσεχοσλοβακία και λιγότερο για την Ουγγαρία και την Πολωνία» (Μπρεζίνσκι: «Εναλλακτική λύση της διαίρεσης», Κολωνία, Δυτ. Βερολίνο, 1966, σελ. 179).

Αυτές δεν είναι κάποιες προσωπικές σκέψεις του Μπρεζίνσκι, αλλά η κοινή στρατηγική του ιμπεριαλισμού. Ετσι, όπως είναι γνωστό, και ο Φραντς Γιόζεφ Στράους πριν χρόνια στο προγραμματικό φυλλάδιο «Προσχέδιο για την Ευρώπη», όρισε ως καθήκον της πολιτικής της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας της Γερμανίας να προωθεί «μια εξέλιξη που βρίσκεται στα πρώτα στάδια» σε μερικές ανατολικοευρωπαϊκές χώρες και «να την οδηγήσει στο σημείο, από το οποίο δεν υπάρχει επιστροφή» (Φραντς Γιόζεφ Στράους: «Προσχέδιο για την Ευρώπη»).

«Η ιδεολογία πρέπει να διοχετευτεί στη δημόσια ζωή των κομμουνιστικών χωρών με όλα τα μέσα της σύγχρονης προπαγάνδας με ψυχολογικά έντεχνο τρόπο. Με την αξιοποίηση εθνικών διαφορών, θρησκευτικών παραδόσεων, ακόμα κι ανθρώπινων αδυναμιών, πρέπει να καλλιεργηθεί η αδιαφορία για τους στόχους της κομμουνιστικής ηγεσίας. Οικονομικές, ηθικές και άλλες δυσκολίες πρέπει να ξεσκεπάζονται αμείλικτα, με σκοπό να οδηγείται ο πληθυσμός σε παθητική αντίσταση ("δούλευε αργά") και σε σαμποτάζ. Αν το κομμουνιστικό κράτος παίρνει μέτρα ενάντια σε μεμονωμένους αποστάτες, τότε αυτά τα μέτρα, που φαίνονται άδικα, πρέπει να γίνονται όσο το δυνατόν ευρύτερα γνωστά, για να προκαλούν συμπάθεια και νέα απέχθεια για το κομμουνιστικό σύστημα. Οι άνθρωποι στα κομμουνιστικά κράτη γίνονται μ' αυτό τον τρόπο συνειδητοί ή ασυνείδητοι φορείς δυτικών ιδεών, δημιουργείται το συναίσθημα γενικής δυσφορίας, που είναι προϋπόθεση για την εσωτερική αλλαγή και την ανατροπή αυτής της κρατικής δομής». (Α. φον Σακ, «Εξωτερική Πολιτική», Στουτγκάρδη, 1962, αρ. 11, σελ. 766).

Η Τσεχοσλοβακία από το 1948 που νίκησε η επανάσταση, γινόταν, για διάφορους λόγους, το κέντρο της διαμάχης μεταξύ σοσιαλισμού και ιμπεριαλισμού στην Ευρώπη. Μέσα στη χώρα υπήρχαν πριν το 1968 οργανωμένες αντεπαναστατικές δυνάμεις οι οποίες δρούσαν ενάντια στο σοσιαλιστικό κράτος και στο ΚΚ Τσεχοσλοβακίας, με σκοπό την παλινόρθωση του καπιταλισμού. Αντικομμουνιστικές οργανώσεις, όπως η Κ-231 και η Λέσχη των λεγόμενων ακομμάτιστων ΚΑΝ, με επικεφαλής τον Β. Χάβελ, που είχαν διασυνδέσεις με διάφορα ιμπεριαλιστικά επιτελεία και που έκαναν δυναμική εμφάνιση την Πρωτομαγιά του 1968 στην Πράγα, με αντισοσιαλιστικά - αντικομμουνιστικά συνθήματα και διακηρύξεις για εγκαθίδρυση αστικού πολιτικού συστήματος. Στην ουσία, η αντεπανάσταση έκανε ανοιχτά την εμφάνισή της. Στην ίδια κατεύθυνση άρχισαν να δρουν, τόσο το Σοσιαλιστικό Κόμμα Τσεχοσλοβακίας, που καθοδηγούνταν από τη Σοσιαλιστική Διεθνή, όσο και το Λαϊκό Κόμμα, ενώ ανάλογη δραστηριότητα ανέπτυσσε και η εκκλησιαστική οργάνωση «Εργο της Εκκλησιαστικής Αναγέννησης». Ολες αυτές οι οργανώσεις ενοποίησαν τη δράση τους, ανεξάρτητα από τις επιμέρους διαφορές τους σ' ένα σκοπό: Την ανατροπή της σοσιαλιστικής εξουσίας.

Μειωμένη η επαγρύπνηση από το Κόμμα

Αλλά τόσο η ηγεσία του ΚΚ Τσεχοσλοβακίας, όσο και η κυβέρνηση δεν αντιμετώπιζαν την αντεπαναστατική πάλη. Οσο το Κομμουνιστικό Κόμμα Τσεχοσλοβακίας δρούσε πάνω στις αρχές του μαρξισμού - λενινισμού, δεν μπορούσαν αυτές οι δυνάμεις να αποκτήσουν τη δυνατότητα ανοιχτής αντεπαναστατικής δράσης ικανής να φέρει τη χώρα στα πρόθυρα ανατροπής του σοσιαλιστικού καθεστώτος.

Στην πορεία οικοδόμησης του σοσιαλισμού εμφανίστηκαν λάθη και αδυναμίες, παραβιάσεις των νομοτελειών οικοδόμησης, ενώ αμβλύνθηκαν τόσο η ιδεολογικοπολιτική δουλιά στο Κόμμα, όσο και οι δεσμοί του με το λαό. Στο Κόμμα διείσδυσαν οπορτουνιστικές και αντισοσιαλιστικές δυνάμεις. Στην απόφαση της ΚΕ του ΚΚ Τσεχοσλοβακίας το Δεκέμβρη του 1970 με θέμα: «Μαθήματα από την Κοινωνική και Κομματική κρίση μετά το 13ο Συνέδριο του Κομμουνιστικού Κόμματος Τσεχοσλοβακίας», γίνεται η εκτίμηση: «Είχε υποτιμηθεί ο κίνδυνος να διεισδύσει στις γραμμές μας ο δεξιός οπορτουνισμός και ο αναθεωρητισμός. Η ιδεολογική δραστηριότητα χαρακτηριζόταν από αμυντικό πνεύμα και επιείκεια... Το Κόμμα αφοπλίστηκε σιγά - σιγά στον ιδεολογικό τομέα... Γύρω από το διασπαστικό πυρήνα των δεξιών αναθεωρητικών δυνάμεων μέσα στο Κόμμα, σχηματίστηκε ένα αντιπολιτευτικό ρεύμα... Το ρεύμα αυτό έκανε δική του πολιτική πλατφόρμα και οργανωτική δομή... Οταν οι οπορτουνιστικές και αντισοσιαλιστικές δυνάμεις ανέλαβαν να κάνουν στην Τσεχοσλοβακία ανοιχτό πόλεμο ενάντια στις βασικές αρχές του Κόμματος και του σοσιαλισμού και όταν το διαβρωτικό αυτό έργο δε συναντούσε πια αποφασιστική αντίσταση, ο ιμπεριαλισμός, που δρούσε από το εξωτερικό, πέρασε κι αυτός στην επίθεση. Εδώ βρίσκεται και το μυστικό της βιαιότητας της ταξικής πάλης...».

Ηδη από τις 12 του Μάη 1968 ο Βασίλ Μπίλακ, μέλος του Προεδρείου του ΚΚ Τσ., είχε δηλώσει μιλώντας σ' ένα αχτίφ των Α΄ Γραμματέων των Περιφερειακών και Νομαρχιακών Επιτροπών του Κομμουνιστικού Κόμματος: Επιτρέπουμε «να γίνεται επίθεση ενάντια στον κομματικό μηχανισμό, ενάντια στα όργανα ασφαλείας, στα δικαστήρια, στην εισαγγελία, στα πολιτικά στελέχη. Προσβάλλονται μήπως οι στρατηγοί, οι στρατιωτικοί εμπειρογνώμονες κλπ., προσβάλλονται οι διοικητές συνταγμάτων; Οχι, μόνον οι πολιτικοί συνεργάτες του στρατού είναι στόχοι της επίθεσης, με λίγα λόγια, ό,τι μυρίζει κομμουνισμό πρέπει να υποσκαφθεί. Οι κλασικοί δίδαξαν ότι αν θέλουμε να πάρουμε το κράτος και την εξουσία, πρέπει να συντρίψουμε τον παλιό κρατικό μηχανισμό. Αυτό κάνουν τώρα. Εμείς όμως κάνουμε σαν να μη βλέπουμε, ότι εδώ γίνεται αγώνας για την εξουσία» (Βασίλ Μπίλακ: «Η αλήθεια παραμένει αλήθεια. Επιλογή ομιλιών και άρθρων», 1967-1970, Βερολίνο, 1973, σελ. 75).

Το ξέσπασμα της αντεπανάστασης, τον Αύγουστο του 1968, οδηγούσε τη χώρα στον εμφύλιο πόλεμο με την αποφασιστική συνδρομή του διεθνούς ιμπεριαλισμού μέσω των αντισοσιαλιστικών δυνάμεων. Το ερώτημα «ποιος θα επιβληθεί» γινόταν πιεστικό. Θα επικρατούσε η αντεπανάσταση με τη βοήθεια της διεθνούς αντίδρασης και θα ολοκλήρωνε το ολέθριο έργο της ή οι σοσιαλιστικές δυνάμεις θα κατάφερναν να αποκρούσουν την αντεπανάσταση και να σώσουν την υπόθεση του σοσιαλισμού;

Οι συνεπείς επαναστατικές δυνάμεις του ΚΚ Τσεχοσλοβακίας, προκειμένου να αντιμετωπίσουν τον κίνδυνο της ανατροπής και του εμφυλίου, ζήτησαν τη διεθνιστική βοήθεια των σύμμαχων σοσιαλιστικών χωρών του Συμφώνου της Βαρσοβίας, αποτρέποντας την αντεπανάσταση. Την αντεπαναστατική δράση στην Τσεχοσλοβακία όπως και αυτήν στην Ουγγαρία το 1956, το διεθνές κομμουνιστικό κίνημα και ιδιαίτερα τα κόμματα εξουσίας, φαίνεται ότι τις υποτίμησαν και ως προς τη στρατηγική του ιμπεριαλισμού για ανατροπή από τα μέσα, μέσω της οπορτουνιστικής διάβρωσης και της επικράτησης αντεπαναστατικών στοιχείων στις κρατικές και κομματικές ηγεσίες, όπως αποδείχτηκε με τις ανατροπές του 1989-1991.

Πηγές

1. «Τσεχοσλοβακία '68 και ο προλεταριακός διεθνισμός», εκδόσεις «Ειρήνη».

2. «Η ιμπεριαλιστική αντεπανάσταση», εκδόσεις «Σύγχρονη Εποχή».