Χτες και σήμερα

Χτες και σήμερα

 του Μαξίμ Γκόρκι*

 Χτες ήταν η μέρα του μεγάλου ψεύδους – η τελευταία μέρα της ισχύος του.
 Για αιώνες ο άνθρωπος έχει, όπως η αράχνη, νήμα το νήμα, υφάνει επιμελώς το ισχυρό δίκτυ μιας προσεκτικής φιλισταϊκής ζωής, εμποτίζοντάς την όλο και πιο πολύ με απάτη και λαιμαργία. Ο άνθρωπος τρεφόταν με τη σάρκα και το αίμα των συνανθρώπων του. Τα μέσα παραγωγής χρησιμοποιούνταν για να καταπιέζουν τους ανθρώπους – αυτό το κυνικό ψεύδος θεωρούνταν σαν αμετάβλητη αλήθεια.
 Και χτες αυτός ο δρόμος έφερε την ανθρωπότητα στην παραφροσύνη του Παγκοσμίου Πολέμου. Στην κόκκινη λάμψη αυτού του εφιάλτη η άσχημη γύμνια αυτού του παλιού ψεύδους ήρθε στο φως. Τώρα βλέπουμε τον παλιό κόσμο να κλονίζεται στα θεμέλιά του. Τα κρυμμένα μυστικά του φανερώνονται, και σήμερα ακόμη και οι τυφλοί έχουν ανοίξει τα μάτια τους και βλέπουν την ασχήμια του παρελθόντος.
 Σήμερα είναι η μέρα του απολογισμού για το ψεύδος που βασίλευε χτες.
 Η βίαιη έκρηξη της υπομονής του λαού έχει καταστρέψει την παρωχημένη τάξη της ζωής, και δεν μπορεί να αποκατασταθεί ξανά στις παλιές μορφές της. Δεν εκμηδενίζεται όλο το παρωχημένο παρελθόν, αλλά θα εκμηδενιστεί – αύριο.
 Σήμερα υπάρχει πολύς τρόμος, αλλά είναι όλα φυσικά και κατανοητά. Δεν είναι φυσικό οι άνθρωποι που είχαν μολυνθεί με τα ισχυρά δηλητήρια της παλιάς τάξης –το αλκοόλ και τη σύφιλη– να μην είναι γενναιόδωροι; Δεν είναι λογικό οι άνθρωποι να κλέβουν – αν η κλοπή ήταν ο θεμελιώδης νόμος του χτες; Δεν είναι φυσικό να σκοτώνονται δεκάδες, εκατοντάδες, χιλιάδες άνθρωποι, όταν ήταν συνηθισμένοι για χρόνια να τους σκοτώνουν κατά εκατομμύρια;
 Θα έπρεπε να καταλάβουμε ότι μέσα στη σκόνη και τη λάσπη και το χάος του σήμερα, έχει ήδη αρχίσει το μεγάλο έργο της απελευθέρωσης της ανθρωπότητας από το ισχυρό, σιδερένιο δίκτυ του παρελθόντος. Είναι τόσο οδυνηρό και δύσκολο όσο οι πόνοι μιας νέας γέννας· αλλά είναι ο θάνατος του κακού της χτεσινής μέρας, που περνά τις τελευταίες ώρες της, μαζί με το χτεσινό άνθρωπο.
 Συνέβηκε έτσι ώστε οι λαοί που βαδίζουν για το θρίαμβο της δικαιοσύνης να οδηγούνται από τους λιγότερο έμπειρους και πιο αδύνατους μαχητές – από τους Ρώσους, ένα λαό φθαρμένο από το παρελθόν του περισσότερο από κάθε άλλο λαό. Χτες μόλις όλος ο κόσμος τους αντιμετώπιζε σαν ημι-βάρβαρους, και σήμερα, σχεδόν πεθαίνοντας από την πείνα, βαδίζουν προς τη νίκη ή το θάνατο με το ζήλο και το θάρρος των βετεράνων.
 Ο καθένας που πιστεύει ειλικρινά ότι η ακατανίκητη βλέψη της ανθρωπότητας προς την ελευθερία, το ωραίο και μια λογική ζωή δεν είναι ένα μάταιο όνειρο, αλλά είναι η αληθινή δύναμη η οποία μόνο μπορεί να δημιουργήσει νέες μορφές ζωής, ο μοχλός που μπορεί να κινήσει τον κόσμο – κάθε έντιμος άνθρωπος πρέπει να αναγνωρίσει την καθολική σημασία της δραστηριότητας που εκπληρώνεται τώρα από τους ένθερμους επαναστάτες της Ρωσίας.
 Η επανάσταση θα έπρεπε να ερμηνευτεί σαν μια γιγάντια προσπάθεια να ενσωματωθούν στη ζωή οι μεγάλες ιδέες και τα συνθήματα που δημιουργήθηκαν και αναγγέλθηκαν από τους δασκάλους του ανθρώπινου γένους. Χτες η σοσιαλιστική σκέψη της Ευρώπης υπέδειξε το δρόμο στο ρωσικό λαό· σήμερα ο ρώσος εργάτης αγωνίζεται για το θρίαμβο της ευρωπαϊκής σκέψης.
 Αν οι έντιμοι ρώσοι επαναστάτες, λίγοι στον αριθμό, περικυκλωμένοι από εχθρούς και εξαντλημένοι από την πείνα, κατανικηθούν, οι συνέπειες αυτής της τρομερής συμφοράς θα πέσουν βαριά στις πλάτες όλης της εργατικής τάξης της Ευρώπης.
 Ο ρώσος εργάτης είναι πεπεισμένος ότι οι αδελφοί του στο πνεύμα δεν θα επιτρέψουν το στραγγαλισμό της επανάστασης στη Ρωσία, ότι δεν θα επιτρέψουν τη νεκρανάσταση της τάξης, που εκπνέει και που θα εξαφανιστεί – αν η επαναστατική σκέψη της Ευρώπης καταλάβει τα μεγάλα καθήκοντα του σήμερα.
 Ελάτε και προχωρήστε μαζί μας προς τη νέα ζωή, για τη δημιουργία της οποίας εργαζόμαστε χωρίς να φειδόμαστε των ζωών μας και χωρίς να φειδόμαστε για τίποτα και για κανέναν. Κάνοντας λάθη και υποφέροντας, στη μεγάλη χαρά της εργασίας και με τη φλογερή ελπίδα της προόδου, αφήνουμε στην έντιμη κρίση της ιστορίας όλες μας τις πράξεις. Ελάτε μαζί μας στη μάχη ενάντια στην παλιά τάξη και για να εργαστούμε για τη νέα. Εμπρός για την ελευθερία και την ομορφιά της ζωής.

 * Ο Μαξίμ Γκόρκι ήταν σοσιαλιστής λογοτέχνης συγγραφέας. Αρχικά αντιτάχθηκε στην κατάληψη της εξουσίας από τους Μπολσεβίκους, αλλά αργότερα αναγνώρισε τη νομιμότητα της Οκτωβριανής Επανάστασης. Το παρόν άρθρο του δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Κομμουνιστική Διεθνής, τεύχος 1, Μάιος 1919.