Νέο σενάριο, νέοι ρόλοι, νέα παγίδα για το λαό

ΑΝΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ

Νέο σενάριο, νέοι ρόλοι, νέα παγίδα για το λαό

Γρηγοριάδης Κώστας

Το αστικό πολιτικό σύστημα μοιάζει σαν να είναι ζελές. Στη δεξιά, την αριστερά και στο κέντρο του επικρατεί μια ανακατωσούρα. Νέοι σχηματισμοί γίνονται, κόμματα και πρόσωπα συνεχώς μετατοπίζονται, παλινωδούν, αλλάζουν συνθηματολογία και συμμαχικούς προσανατολισμούς, εννοείται κυβερνητικούς, με μια ασυνήθιστη ταχύτητα.

Κάτω από την επιφάνεια η τρικυμία που επικρατεί είναι πολύ μεγαλύτερη. Τα αστικά επιτελεία με ανησυχία διαπιστώνουν ότι τα εργαλεία που διαθέτουν για τη διαχείριση της κρίσης δεν αποδίδουν. Αυτή παραμένει αγκιστρωμένη στον πυρήνα της ΕΕ και εξαπλώνεται, η σκιά της βαραίνει πια και τη Γερμανία, ενώ Κίνα και Ρωσία ανησυχούν. Επιπλέον μεγαλώνουν οι ανταγωνισμοί εντός της ΕΕ και οι διαφορές με ΗΠΑ - ΔΝΤ για τον τρόπο διαχείρισής της. Ταυτόχρονα με όλο και μεγαλύτερη ένταση εκδηλώνεται το ενδιαφέρον μεταξύ των καπιταλιστικών κέντρων και αξόνων που εστιάζουν στην περιοχή μας και επιδιώκουν να πάρουν στον έλεγχο τους δρόμους της ενέργειας, των εμπορευμάτων, τις υποδομές, τον ορυκτό πλούτο κ.ά. Σε αυτό το έδαφος γίνονται πιο έντονες και πιο σκληρές οι αντιπαραθέσεις μεταξύ τμημάτων του ελληνικού κεφαλαίου για την προώθηση των ξεχωριστών τους συμφερόντων. Παρεμβαίνουν, λοιπόν, όπου μπορούν, προκειμένου να επηρεάσουν επιλογές, κυρίως στην οικονομική πολιτική και προτεραιότητες στις διεθνείς συμμαχίες και συνεργασίες που τους αφορούν. Για να αρπάξουν τα φιλέτα από τις ιδιωτικοποιήσεις κ.α.

Αυτά, μαζί τις κομματικές - προσωπικές φιλοδοξίες και υπολογισμούς, προφανώς τροφοδοτούν τον αναβρασμό στο αστικό πολιτικό σύστημα. Ομως δεν είναι μόνο αυτά. Φαίνεται πια, όλο και πιο καθαρά, καθώς τείνει να αποκρυσταλλωθεί, ότι βρίσκεται σε εξέλιξη μια επιχείρηση μεταμόρφωσης - αναδιάταξης του πολιτικού σκηνικού που φέρνει τη σφραγίδα της αντίθεσης και ισορροπίας ανάμεσα σε τμήματα του κεφαλαίου και των ισχυρών αστικών κέντρων που ελέγχουν ΜΜΕ και διασυνδέονται πολύμορφα με το κράτος.

Το μεγάλο τους πρόβλημα

Το βασικό τους πρόβλημα που θέλουν να λύσουν είναι το εξής: Από τη μια επιζητούν ένα πολιτικό σύστημα το οποίο, χωρίς αναστολές και ταλαντεύσεις, θα προωθεί τα μέτρα που χρειάζεται το μονοπωλιακό κεφάλαιο για να διασφαλίσει την υψηλή του κερδοφορία, δηλαδή να συνεχίζει την εξόντωση των εργατικών λαϊκών δικαιωμάτων και αναγκών, και από την άλλη, αυτό το πολιτικό σύστημα, να έχει την ικανότητα να ελέγχει τη λαϊκή δυσαρέσκεια. Να μπορεί να εγκλωβίζει - να παγιδεύει τις αντιδράσεις εντός των ορίων καπιταλιστικού συστήματος. Και με δεδομένο πια ότι τα κόμματα που συμμετέχουν στις κυβερνήσεις φθείρονται εκλογικά σχετικά πολύ γρήγορα, επιδιώκουν να διαθέτει εφεδρείες και εναλλακτικές λύσεις. Με αυτά τα κριτήρια παρέχουν τη στήριξή τους ή ασκούν πιέσεις στα κόμματα και τους πολιτικούς που φιλοδοξούν να έχουν ρόλο στην κυβερνητική διαχείριση. Με αυτό το στόχο, όλα δείχνουν, ότι σε αυτήν τη φάση προκρίνουν και προωθούν την αναδιάταξη του αστικού πολιτικού συστήματος με κύριο γνώρισμα το διπολισμό.

Διπολισμός με δικομματικές κοκορομαχίες

Ο ένας πόλος διαμορφώνεται με κέντρο τη ΝΔ. Η ηγεσία της φιλοδοξεί να αποτελέσει τη δύναμη εκείνη η οποία θα συνεχίσει να έχει και αύριο την εμπιστοσύνη και τη στήριξη της πλουτοκρατίας και της ΕΕ. Ευρισκομένη στην κυβέρνηση δίνει αποδείξεις αποτελεσματικότητας και αυταρχικότητας στην εφαρμογή και την κλιμάκωση των βάναυσων αντιλαϊκών μέτρων και αντιδραστικών αναδιαρθρώσεων.

Με τις ιδιωτικοποιήσεις ΔΕΣΦΑ - ΔΕΠΑ, ΔΕΗ κ.ά., με τις συμφωνίες με Ισραήλ, Αζερμπαϊτζάν κλπ, επιχειρεί να εξασφαλίσει τη διέλευση από τη χώρα αγωγών φυσικού αερίου, επιλέγοντας τον ευρωατλαντικό άξονα, με γνώμονα το όφελος μεγάλων ελληνικών επιχειρηματικών ομίλων, το ίδιο και με τις νέες εκχωρήσεις λιμανιών - αεροδρομίων, τρένων σε κινέζικα και άλλα μονοπώλια.

Με ωμούς εκβιασμούς, ψεύτικες υποσχέσεις και με ένα λίφτινγκ στην εμφάνιση και στο όνομα επιδιώκει να αποσπάσει τη στήριξη ή την ανοχή μεσαίων και λαϊκών στρωμάτων. Φορά το προσωπείο του νέου και φτιάχνει τη βιτρίνα της «Νέας Ελλάδας» για να κρύψει τη νέα αθλιότητα και βαρβαρότητα που φέρνει στους εργαζομένους και ειδικά στη νέα γενιά και η καπιταλιστική κρίση μα και ο οποίος καπιταλιστικός δρόμος ανάπτυξης.

Εχει κάθε συμφέρον να εμφανίζει το ΣΥΡΙΖΑ ως «ακραία - ριζοσπαστική» και «επικίνδυνη» για τη σταθερότητα του συστήματος δύναμη. Να τροφοδοτεί την πόλωση αντιγράφοντας την παλιά δοκιμασμένη δικομματική αντιπαράθεση που για δεκαετίες καλλιεργούσαν με το ΠΑΣΟΚ για να συγκαλύψουν τη στρατηγική τους σύγκλιση και να εναλλάσσονται στην κυβέρνηση.

Παρ' όλα αυτά όμως, με ανησυχία διαπιστώνει, ότι η λαϊκή δυσαρέσκεια μεγαλώνει, ότι ήδη κάποια τμήματα της πλουτοκρατίας και ορισμένα κέντρα, εντός και εκτός χώρας, καλοβλέπουν το ΣΥΡΙΖΑ, όχι μόνο για το ρόλο της αξιωματικής αντιπολίτευσης, αλλά και στο ρόλο της κυβέρνησης.

Ο άλλος πόλος του πολιτικού συστήματος συμμαζεύεται γύρω από τον ΣΥΡΙΖΑ, του οποίου η μεταμόρφωση από ένα οπορτουνιστικό - μικροαστικό κόμμα σε σοσιαλδημοκρατικό, δηλαδή σε ΠΑΣΟΚ του 2009, είναι ταχύτατη, κραυγαλέα και εντελώς ξεδιάντροπη.

Πολύ γρήγορα πέταξε τα συνθήματα που είχε με ριζοσπαστικό χρώμα, με τα οποία ξεγέλασε και ανθρώπους με αγωνιστική διάθεση - όπως «κατάργηση μνημονίων και δανειακών συμβάσεων», «αποκατάσταση μισθών, συντάξεων, κοινωνικών δαπανών», «έξω το ΔΤΝ» κλπ. Τώρα, υπό τα θερμά χειροκροτήματα της συνέλευσης του ΣΕΒ, ο πρόεδρός του υπόσχεται ότι διαθέτει καλύτερο μείγμα πολιτικής από αυτό της ΝΔ και ότι μπορεί να βγάλει πιο γρήγορα το σύστημα από την κρίση και να φέρει την ανάκαμψη της κερδοφορίας του κεφαλαίου που «δεν είναι πειρατικό»!

Βεβαίως τα διαπιστευτήριά του, ότι το σύστημα δεν έχει κανένα λόγο να φοβάται τον ΣΥΡΙΖΑ, αντίθετα μάλιστα μπορεί να προσβλέπει σε αυτόν, τα έδωσε και με τα «ζήτω» που φώναξε υπέρ του Ομπάμα επισκεπτόμενος αξιωματούχους στις ΗΠΑ, με τις κατηγορηματικές δηλώσεις ότι «δεν πρόκειται να σκίσει τις συμφωνίες με την ΕΕ», ανακηρύσσοντας ως σύμμαχο και το ΔΝΤ, κλπ.

Το πιο ισχυρό χαρτί του είναι ότι μπορεί να εγκλωβίζει μικροαστικά μα και σημαντικά τμήματα εργαζομένων που υποφέρουν, ακόμα και αυτών που βλέπουν τη διπλοπροσωπία του και δεν τον εμπιστεύονται αλλά παραμένουν δέσμια του επικινδύνων ιδεολογημάτων «του λιγότερου κακού» και ότι η μόνη ρεαλιστική λύση είναι μια ακόμη εναλλαγή διαχειριστή στην κυβέρνηση. Κυρίως εγκλωβίζει γιατί αναπαράγει με αριστερή φρασεολογία την κυρίαρχη αστική ιδεολογία, το μονόδρομο της καπιταλιστικής ανάπτυξης.

Συνωστισμός στο χώρο της σοσιαλδημοκρατίας

Τα άλλα κόμματα και σχηματισμοί δίνουν τη δική τους μάχη, άλλοι για να πάρουν το δεύτερο ρόλο και άλλοι για να πλασαριστούν ως καλύτερες μεθαυριανές εναλλακτικές λύσεις, αναγκαστικά βλέπουν τον εαυτό τους ως κυβερνητικός συνεταίρος είτε του νεοδημοκρατικού πόλου, είτε του πόλου του ΣΥΡΙΖΑ.

Ο μεγαλύτερος συνωστισμός παρατηρείται στο χώρο που κάλυπτε το σοσιαλδημοκρατικό πόδι του δικομματισμού, το ΠΑΣΟΚ, το όποιο διέθετε ισχυρούς μηχανισμούς και διασυνδέσεις στο κράτος, στους αστικούς θεσμούς, τα ΜΜΕ κ.α. ενώ διαμέσου της εκφυλισμένης εργατικής αριστοκρατίας κρατούσε τον έλεγχο μεγάλου μέρους των συνδικαλιστικών οργάνων.

Η μάχη για τον προσεταιρισμό τους είναι σκληρή. Ηδη ένα μεγάλο τμήμα τους έχει προσχωρήσει στον ΣΥΡΙΖΑ, είναι αυτό που έπαιξε ρόλο στο απότομο «φούσκωμά» του στις εκλογές του 2012. Ενα άλλο συνεργάζεται μαζί του και διαπραγματεύεται. Κάποιο πήγε προς ΔΗΜΑΡ και κάποιο έμεινε στο ΠΑΣΟΚ του Βενιζέλου και προσφέρει τις υπηρεσίες του στη συγκυβέρνηση.

Επίσης, ρόλο στο συμμάζεμα αυτού του χώρου και την ανασυγκρότηση μιας νέας κεντροαριστεράς, πιο κυνικής και επιθετικής, ανοικτά φιλομονοπωλιακής, απαλλαγμένης από τα γνωρίσματα που ήταν αναγκασμένη να έχει η σοσιαλδημοκρατία σε προηγούμενες δεκαετίες για να συγκρατεί και να αφομοιώνει λαϊκά στρώματα, φιλοδοξούν να έχουν το κόμμα του Λοβέρδου, οι κινήσεις Μόσιαλου, Διαμαντοπούλου κ.ά. Σήμερα περιορίζονται στο ρόλο της ρεζέρβας, αλλά προσβλέπουν σε έναν πιο πρωταγωνιστικό στη μετα-διπολική εποχή που ορισμένοι τη βλέπουν ως μεταβατική.

Η αποχώρηση της ΔΗΜΑΡ από τη συγκυβέρνηση αποτελεί ένα ακόμα στοιχείο, μια ακόμη κίνηση στην κατεύθυνση της διαμόρφωσης και αποκρυστάλλωσης του διπολικού σκηνικού. Κανείς δεν την πίστεψε ότι αποχώρησε εξαιτίας της ΕΡΤ. Την «"έκανε" με ελαφρά πηδηματάκια» γιατί έβλεπε ότι ξεγυμνώνονταν τελείως, γιατί η χρεοκοπία της «κυβερνώσας αριστεράς» γινόταν όλο και πιο εκκωφαντική και το ψαλίδισμά της ήταν μεγάλο.

Το δίλημμά της τώρα και η διαμάχη στο εσωτερικό της αφορά το αν πρέπει να πάει δίπλα στο ΣΥΡΙΖΑ ή να διεκδικήσει και αυτή μεγαλύτερο κομμάτι του παλιού ΠΑΣΟΚ και ρόλο στην ανασυγκρότηση της νέας σοσιαλδημοκρατίας... Βεβαίως, το ένα δεν αποκλείει το άλλο, ανεξάρτητα στο πού θα καταλήξει, και μεγάλες δυσκολίες στη μεταπήδηση δίπλα στον ΣΥΡΙΖΑ δε θα έχει. Καταρχάς δεν είναι μακριά, αλλά δίπλα. Στρατηγικές και ιδεολογικές διαφορές δεν είχαν, ούτε έχουν. Κάποια επιμέρους ζητηματάκια, σχετικά με την παραμονή της χώρας «πάση θυσία στο ΕΥΡΩ» και της «επαναδιαπραγμάτευσης» και όχι «της καταγγελίας των μνημονίων», αν υπήρχαν και αυτά ποτέ, έχουν ξεπεραστεί προ πολλού... Τώρα τον οπορτουνιστικό χώρο ο όποιος εμφανίζει την αποχώρηση από το ΕΥΡΩ, με παραμονή της χώρας στην ΕΕ, ως δήθεν ανατροπή και λύση προς όφελος του λαού, τον έχει αναλάβει το κόμμα του Αλαβάνου.

Οσο αφορά τον ΣΥΡΙΖΑ, γιατί να έχει πρόβλημα να αγκαλιάσει τη «μετανοούσα» ΔΗΜΑΡ; Αυτός αγκαλιάζει στελέχη προερχόμενα από το ΠΑΣΟΚ που είχαν ηγετικό ρόλο στην ψήφιση και στην επιβολή των μνημονίων, βολιδοσκόπησε και τον Καμμένο... με την ΔΗΜΑΡ θα έχει πρόβλημα;

Το ζήτημα της δημοκρατίας

Είναι τυχαίο άραγε όπου με αφορμή και το κλείσιμο της ΕΡΤ και τα δυο αυτά κόμματα συνέπεσαν στη θέση περί «υπεράσπισης της δημοκρατίας»; Ο Αλ. Τσίπρας κάλεσε τους δημοκράτες να πάνε πίσω του για να «σωθεί η δημοκρατία» από την «ακροδεξιά εκτροπή», ενώ ο Φ. Κουβέλης ισχυρίστηκε ότι αποχώρησε «για το ζήτημα δημοκρατίας»! Πολύ βολικό για τους αριστερούς του ευρωμονόδρομου και τους υποστηριχτές του μη -υποτίθεται- ληστρικού κεφαλαίου να κρύβουν ότι ο αυταρχισμός αποτελεί αναπόσπαστο στοιχείο της πολιτικής (κυβερνήσεων, κράτους, ΕΕ) που φορτώνει τα βάρη της κρίσης στο λαό και προωθεί τις αναπροσαρμογές που έχουν ανάγκη τα μονοπώλια...

Η απαγόρευση απεργιών και η επιστράτευση απεργών, τα αντιλαϊκά προεδρικά διατάγματα, η ποινικοποίηση και η δίωξη αγώνων, οι μαζικές παρακολουθήσεις και το φακέλωμα, ο αντικομουνισμός κ.ά. δεν είναι μέσα που χρησιμοποιούν σχεδόν όλες οι κυβερνήσεις, συντηρητικές και αριστερές, στην Ελλάδα, στην ΕΕ παντού; Γιατί διαρκώς τα εμπλουτίζουν, τα έχουν κατοχυρωμένα στο «δημοκρατικό» σύνταγμα; Το σύστημα «Πρίσμα» του NSA των εκατομμυρίων παρακολουθήσεων - καταγραφών και φακελώματος στο διαδίκτυο, ο προοδευτικός σας Ομπάμα δεν το είχε σε λειτουργία; Το ίδιο δεν κάνουν και οι κυβερνήσεις της ΕΕ;

Σηκώνουν τη σημαία της δημοκρατίας γιατί έτσι βάζουν στην άκρη τα κρίσιμα ζητήματα των αναδιαρθρώσεων σε εργασιακό, μισθούς, ασφαλιστικό, υγεία, παιδεία, ιδιωτικοποιήσεις κλπ. Για να παρακάμψουν το ερώτημα: Ανάπτυξη για το λαό ή για τα μονοπώλια;

Για να κρύψουν ότι τα όρια των συνδικαλιστικών και λαϊκών δικαιωμάτων στο έδαφος της κοινοβουλευτικής αστικής δημοκρατίας αποτελούν συνεχώς στοιχείο σκληρής ταξικής πάλης. Δεν τα χαρίζει καμία κυβέρνηση, αλλά τα αποσπά το οργανωμένο ταξικό - λαϊκό κίνημα, διατηρεί κάποια όσο έχει τη δύναμη, όσο δεν υποτάσσεται, αλλά μάχεται για την ανατροπή της δικτατορίας των μονοπωλίων, που γίνεται διαρκώς πιο αντιδραστική.

Το κόμμα του Καμμένου δε δείχνει να έχει τη δυναμική για να διαδραματίσει έναν πιο ουσιαστικό ρόλο. Ο εθνικιστικός - δημαγωγικός - αντιμνημονιακός του λόγος που λειτούργησε και συνέβαλε στην εκτόνωση της λαϊκής αγανάκτησης με το λεγόμενο κίνημα των πλατειών, «της μούντζας» και του «έξω τα Κόμματα και τα συνδικάτα» δε φαίνεται να συγκινεί το ίδιο τις αστικές δυνάμεις που τον στήριξαν. Η αναφανδόν θέση του υπέρ του ρωσικού παράγοντα στην υπόθεση της Κύπρου με την κατάληξη που είχε, και τα διάφορα άλλα ευτράπελα όπως η υπόθεση του «Non paper» στον Καρ. Παπούλια, «τους ψεκασμούς» κλπ. τον έχουν εκθέσει.

Εργαλείο για το κεφαλαίο η ναζιστική Χρυσή Αυγή

Στοιχείο της αστικής αναδιάταξης αποτελεί και η φασιστική Χρυσή Αυγή. Παρά τα όσα κατά καιρούς λένε τα αστικά κόμματα, την αξιοποιούν και μηχανισμοί του κεφαλαίου και τη στηρίζουν. Τους είναι χρήσιμη και για τον εκφοβισμό του λαού και για τους σχεδιασμούς τους. Η ΝΔ π.χ. για να προβάλλει την απαράδεκτη θεωρία «των δυο άκρων». Αλλοι, για να δείξουν την ακροδεξιά απειλή και να καλούν σε συμμαχία υπεράσπισης της κοινοβουλευτικής δικτατορίας των μονοπωλίων. Ενώ διάφορα κέντρα βλέπουν με θετικότατο μάτι το χυδαίο αντικομουνισμό της και την αντιδραστική της δημαγωγία, αλλά και την ύπαρξη φασιστικών ομάδων εφόδου, τις οποίες υπολογίζουν να εξαπολύουν κατά του εργατικού κινήματος, των κομμουνιστών κ.ά.

Δεν πρέπει να περάσει απαρατήρητο ότι στο εσωτερικό της διαμορφώνονται δυο ταχτικές. Η μια που λέει ότι πρέπει να συγκαλύψουν κάπως τις απροκάλυπτες ναζιστικές θέσεις και δράσεις τους, να παριστάνουν ότι ήταν κάποτε, αλλά τώρα δεν είναι ναζιστές, ώστε να διεκδικήσουν και αυτοί ρόλο στη διαχείριση της αστικής εξουσίας, και η άλλη που θέλει να συνεχίσουν και να έχει απροκάλυπτα τα φασιστικά συνθήματα και τις εγκληματικές ομάδες.

Υποταγή του λαού δε γίνεται με ισχυρό ΚΚΕ και με ισχυρό εργατικό κίνημα

Τα αστικά επιτελεία ανησυχούν και δεν εφησυχάζουν. Γνωρίζουν ότι μετά τη βαθιά και παρατεταμένη κρίση η ανάπτυξη που θα έρθει θα είναι αναιμική, ότι μια νέα χειρότερη κρίση θα τους απειλεί, ενώ για να διασφαλίσουν την ανταγωνιστικότητα του κεφαλαίου πρέπει τα συνεχίσουν και να κλιμακώσουν τα μέτρα που καταδικάζουν το λαό στη φτώχεια. Γι' αυτό βιάζονται να αναπροσαρμόσουν το πολιτικό τους σύστημα, καίγονται να το σταθεροποιήσουν. Το σπρώχνουν τώρα στο δίπολο δεξιάς - αριστεράς γιατί έτσι εκτιμούν ότι θα εγκλωβίζουν καλύτερα τα εργατικά και τα φτωχά λαϊκά τμήματα. Το φλέγον ζήτημα είναι να εμποδίσουν τη ριζοσπαστικοποίησή τους, τη συμπόρευσή τους με το ΚΚΕ, τη συνάντησή τους στη λαϊκή αντιμονοπωλιακή αντικαπιταλιστική συμμαχία που μπορεί να δώσει τη μόνη φιλολαϊκή διέξοδο από την κρίση. Να τροφοδοτήσει την εργατική - λαϊκή ανάταση και την ανάκαμψη του κινήματος.

Η νέα παγίδα εκβιασμού και παραπλάνησης που στήνουν έχει γενική μα και πιο συγκεκριμένες εκφράσεις και προσαρμογές. Αλλιώς εκδηλώνεται στο κίνημα και ανάλογα το χώρο και αλλιώς στις -επόμενες- εκλογές. Οπως και να είναι, αντικειμενικά στρέφεται κατά του ΚΚΕ. Η δύναμη του ΚΚΕ και της ΚΝΕ μέσα στην εργατική τάξη, τη νεολαία, στα άλλα λαϊκά στρώματα είναι ο καθοριστικός παράγοντας που εμποδίζει και τους χαλάει τα σχέδια.

Θα σκυλιάσουν προκειμένου να αποτρέψουν την ισχυροποίησή του, και να παραμείνει εκλογικά αποδυναμωμένο για να έχουν αυτοί τα χέρια τους λυμένα. Για να καθυστερήσουν την ανασυγκρότηση του λαϊκού κινήματος, την ισχυροποίηση της λαϊκής συμμαχίας. Για να επικρατήσει απογοήτευση και μοιρολατρία, για να τσακίσουν το κίνημα, να φορέσουν βαριές αλυσίδες στους εργάτες και το λαό.

Το ΚΚΕ δεν μπορούν να το βάλουν στο χέρι, δεν τους φοβάται και έχει αποδείξει ότι έχει και την ικανότητα και τη δύναμη να περνάει στην επίθεση. Ομως σε αυτή τη σκληρή και ολομέτωπη μάχη που δίνει σήμερα είναι ανάγκη να σταθεί δίπλα του κάθε συνειδητός εργάτης, νέος αυτοαπασχολούμενος, γυναίκα, καθένας που θεωρεί τον εαυτό του ριζοσπάστη, αριστερό, καταλαβαίνει πού θα οδηγήσει, αν πετύχει, η νέα επιχειρούμενη παγίδευση και εξαπάτηση του λαού.