Φιντέλ Κάστρο: Πως έγινα Κομμουνιστής
Το παρακάτω κείμενο είναι σύνθεση απαντήσεων που έδωσε ο Φιντέλ Κάστρο σε ερωτήσεις φοιτητών στο Πανεπιστήμιο Κονσεψιόν, στην Χιλή, στις 18 Νοέμβρη 1971.
Ήμουν γιός ενός γαιοκτήμονα – αυτό ήταν ένας λόγος για να είμαι αντιδραστικός. Μορφώθηκα σε θρησκευτικά σχολεία όπου πήγαιναν τα παιδιά των πλουσίων – ένας ακόμα λόγος για να είμαι αντιδραστικός. Ζούσα στην Κούβα, όπου όλες οι ταινίες, οι εκδόσεις και τα μέσα μαζικής ενημέρωσης ήταν “Made in USA” – ένας τρίτος λόγος για να είμαι αντιδραστικός. Σπούδασα σ’ ένα πανεπιστήμιο όπου απο 15.000 φοιτητές, μόνο τριάντα ήταν αντιιμπεριαλιστές κι εγώ ήμουν ένας απο εκείνους τους τριάντα στο τέλος. Όταν μπήκα στο πανεπιστήμιο, μπήκα ως γιος γαιοκτήμονα – και για να κάνουμε τα πράγματα χειρότερα, ήμουν πολιτικά αγράμματος!
… Και κάτι άλλο. Κανένα κομματικό μέλος, κανένας κομμουνιστής, κανένας σοσιαλιστής ή εξτρεμιστής δε με πήρε με το μέρος του να με κατηχήσει. Όχι. Μου έδωσαν ένα μεγάλο, βαρύ, διαβολεμένο, πληχτικό και ανυπόφορο διδακτικό βιβλίο που προσπαθούσε να εξηγήσει την πολιτική οικονομία από αστική άποψη – αυτό το πράγμα το έλαγαν πολιτική οικονομία!
Έτσι εκείνος ο γιός του γαιοκτήμονα, που είχε μορφωθεί σε αστικά σχολεία και σύμφωνα με την αμερικανική προπαγάνδα, άρχισε να σκέπτεται ότι κάτι έφταιγε σ’ αυτό το σύστημα, κάτι δεν έβγαζε νόημα…
Σαν γιός ενός φτωχού ανθρώπου που αργότερα έγινε μεγάλος γαιοκτήμονας, είχα τουλάχιστον το πλεονέκτημα να ζω στην εξοχή, με τους χωρικούς, με τους φτωχούς, που ήταν όλοι φίλοι μου. Αν ήμουν εγγονός γαιοκτήμονα, είναι πολύ πιθανό ότι ο πατέρας μου θα με είχε φέρει να ζήσω στην πρωτεύουσα, σε κάποια υπεραριστοκρατική συνοικία κι εκείνοι οι θετικοί παράγοντες που διέθετα, δεν θα μπορούσαν να επιζήσουν λόγω της επιρροής του περιβάλλοντος. Ο εγωϊσμός και άλλα αρνητικά χαρακτηριστικά που έχουμε εμείς οι άνθρωποι, θα είχαν επικρατήσει.
Ευτυχώς, τα σχολεία στα οποία σπούδασα, ανέπτυξαν μερικούς απο τους θετικούς παράγοντες. Ένας ορισμένος ιδεαλιστικός ορθολογισμός, μια ορισμένη έννοια του καλού και του κακού, του δίκαιου και του άδικου, κι’ ένα ορισμένο πνεύμα εξεγερτικότητας ενάντια στις επιβολές και την καταπίεση, με οδήγησαν σε μια ανάλυση της ανθρώπινης κοινωνίας και με μετέτρεψαν σε αυτό που αντιλήφθηκα αργότερα πως ήταν ουτοπικός κομμουνιστής. Εκείνο το διάστημα, δεν είχα ακόμα την καλή τύχη να γνωρίσω έναν κομμουνιστή ή να διαβάσω κάποιο κομμουνιστικό ντοκουμέντο.
Λοιπόν, μια μέρα, έπεσε στα χέρια μου ένα αντίγραφο του Κομμουνιστικού Μανιφέστου – του ξακουστού Κομμουνιστικού Μανιφέστου! – και διάβασα μερικά πράγματα που δεν ξέχασα ποτέ… Τι φράσεις, τι αλήθειες! Και βλέπαμε εκείνα τα πράγματα κάθε μέρα! Ένιωθα σαν μικρό ζώο που γεννήθηκε σ’ ένα δάσος το οποίο δεν καταλάβαινε. Τότε, εντελώς ξαφνικά, βρίσκει ένα χάρτη εκείνου του δάσους – μια περιγραφή, μια γεωγραφία εκείνου του δάσους και όλων μέσα σ’αυτό. Τότε ήταν που βρήκα τον προσανατολισμό μου. Ρίξτε μια ματιά τώρα και δείτε αν οι ιδέες του Μαρξ δεν ήταν δίκαιες, σωστές κι εμπνευσμένες. Αν δεν είχαμε βαδίσει τον αγώνα μας σ’αυτές, δεν θα ήμασταν εδώ τώρα! Δεν θα ήμασταν εδώ!
Ήμουν γιός ενός γαιοκτήμονα – αυτό ήταν ένας λόγος για να είμαι αντιδραστικός. Μορφώθηκα σε θρησκευτικά σχολεία όπου πήγαιναν τα παιδιά των πλουσίων – ένας ακόμα λόγος για να είμαι αντιδραστικός. Ζούσα στην Κούβα, όπου όλες οι ταινίες, οι εκδόσεις και τα μέσα μαζικής ενημέρωσης ήταν “Made in USA” – ένας τρίτος λόγος για να είμαι αντιδραστικός. Σπούδασα σ’ ένα πανεπιστήμιο όπου απο 15.000 φοιτητές, μόνο τριάντα ήταν αντιιμπεριαλιστές κι εγώ ήμουν ένας απο εκείνους τους τριάντα στο τέλος. Όταν μπήκα στο πανεπιστήμιο, μπήκα ως γιος γαιοκτήμονα – και για να κάνουμε τα πράγματα χειρότερα, ήμουν πολιτικά αγράμματος!
… Και κάτι άλλο. Κανένα κομματικό μέλος, κανένας κομμουνιστής, κανένας σοσιαλιστής ή εξτρεμιστής δε με πήρε με το μέρος του να με κατηχήσει. Όχι. Μου έδωσαν ένα μεγάλο, βαρύ, διαβολεμένο, πληχτικό και ανυπόφορο διδακτικό βιβλίο που προσπαθούσε να εξηγήσει την πολιτική οικονομία από αστική άποψη – αυτό το πράγμα το έλαγαν πολιτική οικονομία!
Έτσι εκείνος ο γιός του γαιοκτήμονα, που είχε μορφωθεί σε αστικά σχολεία και σύμφωνα με την αμερικανική προπαγάνδα, άρχισε να σκέπτεται ότι κάτι έφταιγε σ’ αυτό το σύστημα, κάτι δεν έβγαζε νόημα…
Σαν γιός ενός φτωχού ανθρώπου που αργότερα έγινε μεγάλος γαιοκτήμονας, είχα τουλάχιστον το πλεονέκτημα να ζω στην εξοχή, με τους χωρικούς, με τους φτωχούς, που ήταν όλοι φίλοι μου. Αν ήμουν εγγονός γαιοκτήμονα, είναι πολύ πιθανό ότι ο πατέρας μου θα με είχε φέρει να ζήσω στην πρωτεύουσα, σε κάποια υπεραριστοκρατική συνοικία κι εκείνοι οι θετικοί παράγοντες που διέθετα, δεν θα μπορούσαν να επιζήσουν λόγω της επιρροής του περιβάλλοντος. Ο εγωϊσμός και άλλα αρνητικά χαρακτηριστικά που έχουμε εμείς οι άνθρωποι, θα είχαν επικρατήσει.
Ευτυχώς, τα σχολεία στα οποία σπούδασα, ανέπτυξαν μερικούς απο τους θετικούς παράγοντες. Ένας ορισμένος ιδεαλιστικός ορθολογισμός, μια ορισμένη έννοια του καλού και του κακού, του δίκαιου και του άδικου, κι’ ένα ορισμένο πνεύμα εξεγερτικότητας ενάντια στις επιβολές και την καταπίεση, με οδήγησαν σε μια ανάλυση της ανθρώπινης κοινωνίας και με μετέτρεψαν σε αυτό που αντιλήφθηκα αργότερα πως ήταν ουτοπικός κομμουνιστής. Εκείνο το διάστημα, δεν είχα ακόμα την καλή τύχη να γνωρίσω έναν κομμουνιστή ή να διαβάσω κάποιο κομμουνιστικό ντοκουμέντο.
Λοιπόν, μια μέρα, έπεσε στα χέρια μου ένα αντίγραφο του Κομμουνιστικού Μανιφέστου – του ξακουστού Κομμουνιστικού Μανιφέστου! – και διάβασα μερικά πράγματα που δεν ξέχασα ποτέ… Τι φράσεις, τι αλήθειες! Και βλέπαμε εκείνα τα πράγματα κάθε μέρα! Ένιωθα σαν μικρό ζώο που γεννήθηκε σ’ ένα δάσος το οποίο δεν καταλάβαινε. Τότε, εντελώς ξαφνικά, βρίσκει ένα χάρτη εκείνου του δάσους – μια περιγραφή, μια γεωγραφία εκείνου του δάσους και όλων μέσα σ’αυτό. Τότε ήταν που βρήκα τον προσανατολισμό μου. Ρίξτε μια ματιά τώρα και δείτε αν οι ιδέες του Μαρξ δεν ήταν δίκαιες, σωστές κι εμπνευσμένες. Αν δεν είχαμε βαδίσει τον αγώνα μας σ’αυτές, δεν θα ήμασταν εδώ τώρα! Δεν θα ήμασταν εδώ!
Λοιπόν, ήμουν κομμουνιστής; Όχι. Ήμουν ένας άνθρωπος που ήταν αρκετά τυχερός να ανακαλύψει μια πολιτική θεωρία, ένας άνθρωπος που πιάστηκε στη δίνη της πολιτικής κρίσης της Κούβας πολύ καιρό πριν γίνει ολοκληρωμένος κομμουνιστής. Συνέχισα να εξελίσσομαι. Έπειτα, είχα την ευκαιρία να γνωρίσω τον ιμπεριαλισμό πιο χειροπιαστά απ’ ότι τον είχα γνωρίσει από το βιβλίο του Λένιν. Τον γνώρισα στην Κούβα, σε απόσταση μόνο 150 χιλιομέτρων από αυτόν. Είχα την ευκαιρία να γνωρίσω τον ιμπεριαλισμό – τον χειρότερο και πιο επιθετικό απ’ όλους… Και πιστεύω ότι η ζωή μου έδωσε μια καλύτερη κατανόηση της πραγματικότητας.
Μ’ έκανε περισσότερο επανάστατη, περισσότερο σοσιαλιστή, περισσότερο κομμουνιστή.
Το κείμενο περιλαμβάνεται στο βιβλίο “Η Επαναστατική Κούβα” του Τέρενς Κάνον, Εκδόσεις Χοσέ Μαρτί, 1987.
Πηγή: guevaristas
Σάββατο, 16 Φεβρουαρίου 2013
71 χρόνια (16 Φεβρουαρίου του 1942) από την ίδρυση του ΕΛΑΣ
Ο Όρκος των ανταρτών του ΕΛΑΣ
«Εγώ, παιδί του Ελληνικού Λαού,
ορκίζομαι ν’ αγωνιστώ πιστά στις τάξεις του ΕΛΑΣ
για το διώξιμο του εχθρού από τον τόπο μας,
για τις ελευθερίες του Λαού μας, κι ακόμα,
να είμαι πιστός και άγρυπνος φρουρός προστασίας στην περιουσία και το βιος του αγρότη.
Δέχομαι προκαταβολικά και την ποινή του θανάτου αν ατιμάσω την ιδιότητά μου ως πολεμιστής του Έθνους και του Λαού και
υπόσχομαι να δοξάσω και να τιμήσω το όπλο που κρατώ και
να μην το παραδώσω εάν δεν ξεσκλαβωθεί η Πατρίδα μου
και δεν γίνει ο Λαός νοικοκύρης στον τόπο του»
Στις 16 του Φλεβάρη 1942, κυκλοφόρησε πλατιά η Ιδρυτική Προκήρυξη του ΕΛΑΣ. Σ’ αυτή διατυπώνονταν οι σκοποί του λαϊκού στρατού, που ήταν: 1) Αγώνας για την απελευθέρωση της χώρας από τους ξένους κατακτητές, 2) περιφρούρηση των κατακτήσεων του λαού και των ελευθεριών του εναντίον κάθε επιβουλής και 3) εξασφάλιση της τάξης μέχρι τη διεξαγωγή εκλογών, ώστε ο λαός να μπορεί να εκφράσει πραγματικά ελεύθερα τη θέλησή του.
Από τις 15 του Μάη 1942, ο Αρης Βελουχιώτης άρχισε να οργανώνει ομάδες του ΕΛΑΣ στη Ρούμελη με πρώτο πυρήνα τις ενωμένες ανταρτοομάδες Δομοκού και Πύργου Φθιώτιδας. Ηδη, όπως είδαμε, τέτοιες ομάδες είχαν αρχίσει να σχηματίζονται και μια απ’ τις πρώτες περιοχές όπου βγήκαν αντάρτες ήταν στην κορυφή Μπουχέτσι. Με την αύξηση της δύναμης των ανταρτοομάδων, αρκετές από αυτές μετατράπηκαν σε συγκροτήματα με 30 – 100 μαχητές το καθένα. Δημιουργήθηκαν υπαρχηγεία και στη συνέχεια αρχηγεία ανά ορεινό όγκο, με αποστολή να συντονίζουν τη δράση, να καθοδηγούν τα συγκροτήματα και τις ανταρτοομάδες του ΕΛΑΣ. Παράλληλα, δημιουργήθηκε Γενικό Αρχηγείο του ΕΛΑΣ στη Ρούμελη και Στρατηγείο του ΕΛΑΣ στη Θεσσαλία.
Μέχρι το Φθινόπωρο του 1942, η δράση του ΕΛΑΣ, λόγω της πυκνής εχθρικής κατοχής και της μικρής του δύναμης, ήταν περιορισμένη. Ωστόσο, από το Σεπτέμβρη του ’42, περνά σε εντονότερη δράση, εναντίον των στρατευμάτων κατοχής. Στη Ρικά, στο Κρίκελο, στη σιδηροδρομική γέφυρα Αξιού, στο χωριό Χρύσω, στο Μεταλλείο Πηγής, στο Μικρό Χωριό, δόθηκαν γερά χτυπήματα.
Στην ιστορία, όμως, έμεινε η μεγάλη επιτυχία του ελληνικού αντάρτικου κινήματος, που πραγματοποιήθηκε χάρη στον ΕΛΑΣ. Η ανατίναξη της γέφυρας του Γοργοπόταμου, τη νύχτα της 25ης προς 26 Νοέμβρη. Στην επιχείρηση, συμμετείχαν 150 αντάρτες του ΕΛΑΣ, μ’ επικεφαλής τον Αρη Βελουχιώτη, 60 αντάρτες του ΕΔΕΣ, μ’ επικεφαλής το συνταγματάρχη Ζέρβα και 12 Αγγλοι σαμποτέρ, οι οποίοι επιτέθηκαν αιφνιδιαστικά κατά της ιταλικής φρουράς που προστάτευε τη μεγάλη σιδηροδρομική γέφυρα του Γοργοπόταμου, κοντά στη Λαμία. Αφού εξουδετέρωσαν τη φρουρά, ανατίναξαν τη γέφυρα.
Ενταση της δράσης του ΕΛΑΣ
Από τις αρχές του 1943, το ένοπλο κίνημα, ο ΕΛΑΣ, αναπτύσσεται ραγδαία. Στη Στερεά Ελλάδα, στη Θεσσαλία, στην Ηπειρο, στη Μακεδονία, στην Πελοπόννησο, στη Θράκη και στα νησιά, χιλιάδες είναι αυτοί που στρατολογούνται και πυκνώνουν τις γραμμές του λαϊκού στρατού. Από το Δεκέμβρη του 1942, μέχρι και το Μάη του 1943 – οπότε ιδρύεται το Γενικό Στρατηγείο – ο ΕΛΑΣ τριπλασιάζει τις δυνάμεις του. Ξεπερνά τους 12.000 μόνιμους αντάρτες.
Η ανάπτυξη αυτή πραγματοποιείται ύστερα από σκληρές μάχες κατά των φασιστών κατακτητών. Οι επιχειρήσεις του ΕΛΑΣ εναντίον των Γερμανών και Ιταλών κατακτητών επεκτείνονται σε όλη τη χώρα. Οι αντάρτικες ομάδες καταφέρνουν αρκετά σοβαρά χτυπήματα, που είχαν σαν αποτέλεσμα τη διαρκή φθορά τους. Επιπλέον, σε σύντομο χρονικό διάστημα επεκτείνονται οι ελεύθερες περιοχές της χώρας. Μια απ’ τις σημαντικότερες μάχες είναι αυτή του Μπουγαζιού – Φαρδύκαμπου, που κράτησε τρεις μέρες, από τις 4 – 6 Μάρτη του 1943. Μετά τη μάχη, στις 12 Μάρτη, οι Ιταλοί κατακτητές, εγκαταλείπουν την Καρδίτσα και στις 24 του ίδιου μήνα, τα Γρεβενά. Και στις δύο πόλεις οι κάτοικοι, με την καθοδήγηση των οργανώσεων του ΕΑΜ, εξέλεξαν όργανα λαϊκής εξουσίας. Αλλες σπουδαίες μάχες, εκείνη την περίοδο, ήταν στο Σνίχοβο και στην Οξύνεια (Μερίτσα).
Τους πρώτους μήνες του 1943, το αντάρτικο κίνημα αναπτύχθηκε και επεκτάθηκε σ’ όλες τις περιοχές της χώρας. Από την αρχή του ένοπλου αγώνα – αν υπολογισθούν και τα αποτελέσματα της δράσης των προελασίτικων ΕΑΜικών δυνάμεων – μέχρι και την ίδρυση του Γενικού Στρατηγείου, τα αποτελέσματα της δράσης είχαν ως εξής: Εδωσε 53 μάχες, συμπλοκές και σαμποτάζ, στις οποίες οι κατακτητές είχαν απώλειες, 900 περίπου νεκρούς, 500 τραυματίες, 950 αιχμαλώτους.
Στις 2 Μάη 1943, συντελέστηκε, όπως είδαμε, ένα γεγονός εξαιρετικής σημασίας για το αντάρτικο κίνημα. Με απόφαση που πήραν σε κοινή σύσκεψη η ΚΕ του ΕΑΜ και η ΚΕ του ΕΛΑΣ, ιδρύθηκε το Γενικό Στρατηγείο του ΕΛΑΣ, με στρατιωτικό αρχηγό το συνταγματάρχη του Ελληνικού Στρατού, Στέφανο Σαράφη.
Εδώ, θα ανοίξουμε μια μικρή παρένθεση, για να μιλήσουμε λίγο για τον Στ. Σαράφη. Είχε βγει στο βουνό το Φλεβάρη του 1943 για να οργανώσει ανεξάρτητο αντάρτικο τμήμα στη Θεσσαλία. Γρήγορα, όμως, κατέληξε στο συμπέρασμα ότι μια τέτοια κίνηση ήταν λάθος και κατατάχτηκε στον ΕΛΑΣ, σημειώνοντας, όπως ο ίδιος γράφει, ότι το ΕΑΜ – ΕΛΑΣ «ήταν μια οργάνωση πανελλαδική, αγαπητή στο λαό, με τεράστια δύναμη».
Η προσχώρηση του Σαράφη στον ΕΛΑΣ, δεν είχε μόνο σοβαρή στρατιωτική αλλά και πολιτική σημασία. Εξέφραζε τις διαθέσεις πλατύτερων κύκλων αξιωματικών, οι οποίοι θεωρούσαν το ΕΑΜ – ΕΛΑΣ, μεγάλη πατριωτική οργάνωση, που αγωνιζόταν με συνέπεια για την απελευθέρωση της χώρας και τη δημοκρατική λύση των εσωτερικών προβλημάτων. Αυτό, σύντομα εκδηλώθηκε, με την προσχώρηση μόνιμων αξιωματικών.
Με την ίδρυση του Γενικού Στρατηγείου, ο Λαϊκός Στρατός απέκτησε την κεντρική εκείνη διοίκηση, που του εξασφάλιζε έγκυρη, ενιαία και συντονισμένη καθοδήγηση και διεύθυνση. Το Γενικό Στρατηγείο, αποτελούνταν από τους: συνταγματάρχη Στέφανο Σαράφη, στρατιωτικό διοικητή, Αρη Βελουχιώτη (Θανάση Κλάρα), καπετάνιο και Ανδρέα Τζήμα, αντιπρόσωπο του ΕΑΜ. Το Γενικό Στρατηγείο και η ΚΕ του ΕΛΑΣ βοήθησαν στην αύξηση της δύναμης του λαϊκού στρατού και στο συντονισμό της δράσης των τμημάτων του ΕΛΑΣ με βάση ένα ενιαίο σχέδιο. Εδρα του, ήταν το Περτούλι.
Το Γενικό Στρατηγείο προώθησε το ζήτημα της στελέχωσης του ΕΛΑΣ με μόνιμους και έφεδρους αξιωματικούς του αστικού στρατού και με σειρά στελέχη που αναδείχθηκαν στη σκληρή πάλη κατά των φασιστών κατακτητών. Στη λύση αυτού του προβλήματος συνέβαλε και η ίδρυση από το Γενικό Στρατηγείο, τον Αύγουστο του 1943, της Σχολής Αξιωματικών του ΕΛΑΣ, στη Ρεντίνα, που έδωσε στα τμήματα του λαϊκού στρατού, συνολικά 1.269 νέους ανθυπολοχαγούς. Επίσης, το ΓΣ του ΕΛΑΣ προετοίμασε και έθεσε σε εφαρμογή ένα στοιχειώδες πρόγραμμα στρατιωτικής εκπαίδευσης των ανδρών του.
Ενα απ’ τα σοβαρότερα ζητήματα με τα οποία καταπιάστηκε από την πρώτη στιγμή της ίδρυσής του το ΓΣ του ΕΛΑΣ ήταν το ξεκαθάρισμα των ορεινών όγκων από μεμονωμένες εχθρικές εστίες και η διεύρυνση των ελεύθερων περιοχών. Αυτό προϋπόθετε ένταση της επιθετικής δράσης των τμημάτων του κατά των μικρών εχθρικών φρουρών που εγκατεστημένες στον κορμό της Πίνδου και στις συνεχόμενες μ’ αυτόν ορεινές περιοχές, καθώς και εναντίον των αρτηριών ανεφοδιασμού και επικοινωνίας του εχθρού.
Να σημειωθεί, σε αυτό το σημείο, πως ο ΕΛΑΣ εφάρμοζε την τακτική υποχωρητικών ελιγμών, όταν ο συσχετισμός των δυνάμεων ήταν σε βάρος του και των επιθετικών επιχειρήσεων, όταν εξασφάλιζε υπεροχή δυνάμεων ή διέθετε το στοιχείο του αιφνιδιασμού. Δεν είναι, άλλωστε, λίγες οι περιπτώσεις που εχθρικά τμήματα χτύπησαν στο κενό, ενώ ήταν σίγουρο πως κρατούσαν στα χέρια τους, αντάρτες του ΕΛΑΣ.5
Οταν το Γενικό Στρατηγείο άρχισε να λειτουργεί κανονικά, κατέβαλε συστηματική εργασία για την όσο το δυνατόν καλύτερη οργάνωση του ΕΛΑΣ. Το ΓΣ συμπλήρωσε τις διοικήσεις των τμημάτων του ΕΛΑΣ σ’ όλη την κλίμακα της ιεραρχίας, συγκρότησε – όπως ήδη σημειώσαμε – Σχολή Εφέδρων Αξιωματικών, που άρχισε να λειτουργεί από την 1 Αυγούστου του 1943. Διέταξε να συγκροτηθούν Σχολές Υπαξιωματικών στα Γενικά Αρχηγεία ή Στρατηγεία του ΕΛΑΣ των διαφόρων περιοχών. Επίσης, συγκροτήθηκαν Τμήμα Μηχανικού, Τμήμα Διαβιβάσεων, Υπηρεσία Επιμελητείας, Υγειονομική Υπηρεσία. Καθόρισε την εισφορά των κατοίκων για τη διατροφή του Λαϊκού Στρατού. Προχώρησε στη συγκρότηση τακτικών στρατοδικείων, καθώς και στη συμπλήρωση του τηλεφωνικού δικτύου και του δικτύου ασυρμάτων.
Το ΓΣ συγκρότησε επίσης Ανώτατο Στρατιωτικό Συμβούλιο, που συνήλθε στα τέλη του Ιούλη 1943, στην έδρα του και πήρε απόφαση να συγκροτηθεί ο ΕΛΑΣ «κατά το σύστημα του τακτικού στρατού με σύνθεση ελαφρή και ευκίνητη». Κανόνισε τα ζητήματα της διοίκησης σ’ όλη την ιεραρχία του ΕΛΑΣ και άλλα ζητήματα και οι αποφάσεις του υποβλήθηκαν αμέσως για έγκριση στην Κεντρική Επιτροπή του ΕΛΑΣ.
Με βάση τις προτάσεις του Γενικού Στρατηγείου και του Στρατιωτικού Συμβουλίου, η ΚΕ του ΕΛΑΣ εξέδωσε στις 16 Ιούνη 1943 την παρακάτω διαταγή για την αναδιοργάνωση του ΕΛΑΣ:
«ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΛΑΪΚΟΣ
ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΤΙΚΟΣ ΣΤΡΑΤΟΣ (Ε.Λ.Α.Σ.)
ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ
ΓΡΑΦΕΙΑ Ι, ΙΙ, ΙΙΙ
Αριθ. Πρωτ. 2.
ΔΙΑΤΑΓΗ
Ι. Αι δυνατές και πιθανές εξελίξεις των πολεμικών επιχειρήσεων στα θέατρα πολέμου δίδουν στην Κεντρική Επιτροπή του ΕΛΑΣ τη δυνατότητα να επιζητήσει την ανάληψη στο κοντινό μέλλον (Ιούλιος – Αύγουστος – Σεπτέμβριος) επιθετικών ενεργειών με περιορισμένο αντικειμενικό σκοπό προς σημεία κατεχόμενα από τις ένοπλες δυνάμεις του κατακτητή μόνιμες μεν, αλλά με περιορισμένες σχετικά δυνάμεις.
ΙΙ. Είναι λοιπόν ύστερα απ’ αυτό απαραίτητο:
Α΄ Η διοικητική που υπάρχει σήμερα διάρθρωση των ανταρτικών δυνάμεων του ΕΛΑΣ να προσαρμοστεί, όσον είναι δυνατό ταχύτερα και προσφορότερα, σε εκείνη του τακτικού στρατού, πάνω στην ακόλουθη βάση αντιστοιχίας:
Γενικό Αρχηγείο με Μεραρχία Πεζικού. Συγκρότημα Ευρείας Περιφέρειας με Σύνταγμα Πεζικού. Επαρχιακό Συγκρότημα με Τάγμα Πεζικού. Τοπικό Συγκρότημα με Λόχο Πεζικού. Αντάρτικη Ομάδα με Διμοιρία Πεζικού…».
Με βάση τη διαταγή αυτή το Γενικό Στρατηγείο του ΕΛΑΣ εξέδωσε την υπ’ αριθ. 43 (4/8/1943) Διαταγή του, με την οποία καθόριζε ότι από τις 21 Αυγούστου 1943 τα τμήματα του ΕΛΑΣ θα έπαιρναν διάρθρωση τακτικού στρατού.
Ετσι, το Στρατηγείο Θεσσαλίας μετονομάστηκε Ι Μεραρχία με τα Συντάγματα 4, 5 και 1/38. Το Γενικό Αρχηγείο Ηπείρου σε VIII Μεραρχία με τα Συντάγματα 85, 15, 3/40 και 24. Το Στρατηγείο Δυτικής Μακεδονίας σε IX Μεραρχία με τα Συντάγματα 27, 28 και 53, με προοπτική η μεραρχία αυτή να προπαρασκευάσει τη συγκρότηση αργότερα και της Χ Μεραρχίας. Το Αρχηγείο Στερεάς σε XIII Μεραρχία με τα Συντάγματα 34, 2/39, 36 και 42. Το Αρχηγείο Πελοποννήσου σε ΙΙΙ Μεραρχία, που υπαγόταν απ’ ευθείας στις διαταγές της ΚΕ του ΕΛΑΣ. Οργανώθηκε επίσης, οριστικά, η Σχολή Εφέδρων Αξιωματικών του ΕΛΑΣ.
Ολες οι μονάδες διοικούνταν από τριμελή επιτροπή: Στρατιωτικό αρχηγό, καπετάνιο και εκπρόσωπο του ΕΑΜ. Με τη διαταγή αυτή καταργούνταν τα ανταρτοδικεία, συγκροτούνταν στις μεραρχίες διευθύνσεις δικαστικού και τακτικά στρατοδικεία και άρχιζε η συστηματική οργάνωση επιμελητείας.
Στην περίοδο Δεκέμβρης 1942 – Μάρτης 1944, χάρη στη διαρκώς εντεινόμενη δράση των ανταρτών, οι ελεύθερες περιοχές επεκτείνονται διαρκώς και σταθεροποιούνται. Η Ελεύθερη Ελλάδα, που άρχιζε από τα ελληνοαλβανικά σύνορα κι έφθανε ως έξω από την Αθήνα, περιλάμβανε ολόκληρη την περιοχή της Πίνδου, τις ορεινές περιοχές του Τυμφρηστού, των Βαρδουσίων, της Οίτης, της Γκιώνας, του Παρνασσού, του Καλλίδρομου, του Ελικώνα και της Πάρνηθας, στη Στερεά. Οι ορεινές αυτές περιφέρειες αποτελούσαν μια συμπαγή, συνεχόμενη ελεύθερη περιοχή. Ελεύθερες περιοχές είχαν επίσης δημιουργηθεί σε Ολυμπο, Κίσσαβο, Πήλιο, Χάσια, στη Θεσσαλία. Σε Νεμέρτσικα, Κασιδιάρη, Μουργκάνα, Σμόλικα, Τύμφη, Ζαγόρια, στην Ηπειρο. Σε Πιέρια και Βέρμιο στην Κεντρική Μακεδονία. Σε Παναχαϊκό, Πάρνωνα, Ταΰγετο, Ζήρεια, Μαίναλο, στην Πελοπόννησο. Σε ορισμένες περιοχές της Ανατολικής Μακεδονίας – Θράκης. Στα νησιά Κρήτη, Εύβοια και Σάμο.
Χιλιάδες χωριά, κωμοπόλεις, ακόμη και πόλεις, όπως το Καρπενήσι, η Καρδίτσα, τα Γρεβενά, η Καλαμπάκα, το Μέτσοβο, η Σιάτιστα, το Λιδωρίκι, η Αταλάντη, η Αγιά, η Κόνιτσα, η Δεσκάτη, το Δελβινάκι απαλλάχτηκαν από τους κατακτητές και οι κάτοικοι οργάνωσαν τη ζωή τους σύμφωνα με τις δημοκρατικές αρχές του εθνικοαπελευθερωτικού αγώνα.
Το 1943, κατά τους μετριότερους υπολογισμούς, είχε απελευθερωθεί πάνω από το 1/2 του εδάφους της χώρας και ο ΕΛΑΣ είχε υπό τον έλεγχό του αρκετές ακόμα περιοχές, χωρίς όμως να μπορεί να τις κρατάει σταθερά. Ο εχθρός περιορίστηκε κυρίως στις μεγάλες πόλεις και προσπαθούσε να διατηρεί υπό τον έλεγχό του τις βασικές σιδηροδρομικές και οδικές αρτηρίες.
Στα ελεύθερα χωριά και πόλεις οργανωνόταν και αναπτυσσόταν ο εφεδρικός ΕΛΑΣ. Οι μαχητές του εντάσσονταν εθελοντικά σε ειδικά στρατιωτικά τμήματα, παράλληλα με τα τμήματα του μόνιμου ΕΛΑΣ. Ο εφεδρικός ΕΛΑΣ είχε αποστολή να βοηθήσει το μόνιμο ΕΛΑΣ στο μαχητικό έργο, να περιφρουρεί τα χωριά από εχθρικές επιδρομές. Τα τμήματα του εφεδρικού ΕΛΑΣ, παρόλο που διέθεταν λίγα όπλα έπαιρναν μέρος και σε μάχες, δίπλα στο μόνιμο ΕΛΑΣ. Τμήματα, δε, του εφεδρικού ΕΛΑΣ, όχι λίγες φορές, ενήργησαν, ανεξάρτητα από το μόνιμο ΕΛΑΣ, διάφορα σαμποτάζ κι άλλες επιχειρήσεις κατά του εχθρού.
Στις περιοχές της Ελεύθερης Ελλάδας, οι επιτροπές της Λαϊκής Αυτοδιοίκησης, της Λαϊκής Δικαιοσύνης και της Λαϊκής Ασφάλειας, επιβλήθηκαν πλέον από το 1943 σαν λαϊκοί, δημοκρατικοί θεσμοί και η καινούρια λαϊκή δημοκρατική εξουσία απλώθηκε ταχύτατα όχι μόνο στις ελεύθερες, αλλά και στις ημικατεχόμενες, σε αρκετές δε περιπτώσεις και στις κατεχόμενες από τον εχθρό περιοχές της χώρας.
Ετσι, στα τέλη Νοέμβρη, αρχές Δεκέμβρη του 1943, το ΓΣ του ΕΛΑΣ πέτυχε να δώσει μια ενιαία μορφή στους θεσμούς της Αυτοδιοίκησης και της Λαϊκής Δικαιοσύνης. Τότε, με την υπ’ αριθ. 2929/Ι.1943 Διαταγή του Γενικού Στρατηγείου έμπαιναν σε ισχύ από την 1 Γενάρη 1944 σ’ όλες τις ελεγχόμενες από τον ΕΛΑΣ περιοχές της χώρας οι «Διατάξεις για την Αυτοδιοίκηση και τη Λαϊκή Δικαιοσύνη», που αποτελούνταν από 146 άρθρα.(7)
Αντί επιλόγου
Ο ΕΛΑΣ ήταν ένα γνήσιο τέκνο του λαού, ο Λαϊκός Στρατός του, που οι άντρες του αγωνίστηκαν και πολέμησαν με ένα και μοναδικό συμφέρον – την ελευθερία και τη δικαιοσύνη. Κανείς, ποτέ, δεν κατάφερε, παρά τη λασπολογία του μετεμφυλιακού αστικού κράτους, να ξεριζώσει απ’ το λαό τα οράματα της ΕΑΜικής εποποιίας, ούτε ν’ αμαυρώσει το στρατό του λαού, τον ΕΛΑΣ.Η δημιουργία και η ανάπτυξη του ΕΛΑΣ απέδειξε, άλλωστε, περίτρανα πως ο λαός μπορεί να έχει το δικό του στρατό. Οι μάχες που έδωσε κατά του ξένου κατακτητή και των ντόπιων συνεργατών του, οι διαρκείς επιτυχίες του, η άριστη οργάνωσή του θα ήταν αδύνατο να επιτευχθούν, αν δεν είχε τη στήριξη της συντριπτικής πλειοψηφίας του ελληνικού λαού.
Και η μεγαλύτερη απόδειξη των τόσο στενών δεσμών, που αναπτύχθηκαν και εδραιώθηκαν, σε όλη τη διάρκεια της χιτλερικής και φασιστικής κατοχής, ανάμεσα στον ΕΛΑΣ και τον ελληνικό λαό ήταν στον ηρωικό Δεκέμβρη του 1944, όταν τα τμήματα του Λαϊκού Στρατού, μαζί με τον αθηναϊκό λαό, έγραψαν μια νέα χρυσή σελίδα στους αγώνες του λαού για τη λευτεριά, παρά την ήττα, αυτή τη φορά απέναντι στον αστικό πολιτικό κόσμο και τα στρατιωτικά του τμήματα συγκροτημένα από τους ταγματασφαλίτες και τους δοσίλογους της κατοχής μαζί με τους Βρετανούς συμμάχους του, που λειτούργησαν σαν σε κατεχόμενη πόλη, αν και συνέχιζαν να είναι στον αντιχιτλερικό συνασπισμό. Αλλά το ταξικό συμφέρον των αστών και των ιμπεριαλιστών ήταν αυτό που πρυτάνευσε. Και απαιτούσε το τσάκισμα του λαϊκού κινήματος για να εδραιωθεί η μεταπελευθερωτική αστική εξουσία. Το λαϊκό κίνημα και το ΚΚΕ δεν είχε σωστή στρατηγική στο ζήτημα της εξουσίας και ηττήθηκε.
Μέσα σ’ ένα σύντομο χρονικό είναι ακατόρθωτο να παρουσιαστεί το μεγαλείο της δράσης του Λαϊκού Στρατού. Παρ’ όλ’ αυτά, διδάσκει πως όταν ο λαός θέλει μπορεί να κάνει ακατόρθωτα πράγματα. Και αυτό το κρατάμε παρακαταθήκη για το σήμερα. Οπως κρατάμε παρακαταθήκη από την ήττα το ζήτημα του τελικού σκοπού, της εξουσίας, της αναγκαιότητας σωστής πρόβλεψης και επεξεργασίας σωστής στρατηγικής.
Παραπομπές
1. ΚΟΜΕΠ κατοχής 1941-1944, εκδ. 1935, σ. 4.
2. «Ιστορία της Εθνικής Αντίστασης (1940-1945), δοκίμιο», συλλογική εργασία, σ. 116.
3. Ο. π., σ. 117.
4. Ο. π., σ. 152. Επίσης, «Τα μυστικά αρχεία του Τρίτου Ράιχ», εφημερίδα «Ελευθερία», 13/11/1960.
5. Ο. π., σ. 152-153.
6. Ο. π., σ. 162-163.
7. Ο. π., σ. 178-181.
Πηγή: http://erodotos.wordpress.com/
Πέμπτη, 17 Ιανουαρίου 2013
Μια απεικονιστική σύγκριση της προπαγάνδας σε καιρό κατοχής και σε καιρό εμφυλίου πολέμου
Μια απεικονιστική σύγκριση της προπαγάνδας σε καιρό κατοχής και σε καιρό εμφυλίου πολέμου
Κατοχή
Εμφύλιος
Κατοχή
Εμφύλιος
Κατοχή
Εμφύλιος
Κυριακή, 2 Δεκεμβρίου 2012
Όσα ακούς μην τα πιστεύεις/ όσα βλέπεις τα μισά/ κι όσα αγγίζεις με το χέρι εκείνα είναι πιστευτά
Η μέρα ήταν σα σήμερα: Κυριακή. Ο μήνας έγραφε 3 Δεκεμβρίου: σαν αύριο. Η χώρα μόλις είχε απελευθερωθεί και είχε πάλι μπλεξίματα. Πολύ χοντρά. Θυμάμαι τον τραγικότερο μήνα της σύγχρονης ιστορίας μας αναμένοντας, έστω απευχόμενος τον, τον επόμενο.
Ο Δεκέμβρης του 1944 έχει μεγάλο ενδιαφέρον αφού πάνω του βασίστηκαν οι δυο αφηγήσεις που ξεδιπλώνονται πάνω τον ιστό της χώρας και της ιστορικής της ύπαρξης.Είναι ένα από τα πιο συζητημένα και για πολλούς ανερμήνευτο ζήτημα της πρόσφατης πολιτικής ιστορίας μας το ποιοι ήθελαν και για ποιο σκοπό μεθόδευσαν τη σύγκρουση που άρχισε στις 3 του Δεκέμβρη 1944.
Γράφει ο Θουκυδίδης (Ξυγγραφή, Α΄20-22): «είναι δύσκολο να βρίσκει κανείς την αλήθεια, γιατί εκείνοι που ήταν παρόντες σε κάποιο περιστατικό, οι αυτόπτες μάρτυρες, όταν τους ρωτούσα τι είδαν, τι άκουσαν, έδιναν διαφορετική την εικόνα, ενώ είχαν δει και ακούσει τα ίδια περιστατικά. Καθένας έλεγε την αφήγησή του ανάλογα με το ποιους ευνοούσε από τους δράστες των γεγονότων και ανάλογα με το τι θυμόταν..»
Στην προκειμένη περίπτωση, που είναι μια ουσιαστική έκφραση της ταξικής πάλης, το ανωτέρω είναι ευνόητο. Όπως και σε άλλες περιπτώσεις θα έλεγε κανείς. Εδώ το όλο ζήτημα ήταν τα όπλα. Διαβάζοντας και ξαναδιαβάζοντας για τα γεγονότα, έχοντας φτάσει σε προκαταρκτικά συμπεράσματα τα οποία μετά τα αναίρεσα, έχοντας προσπαθήσει να καταλάβω, στο βαθμό του δυνατού, ανθρώπους και καταστάσεις, τείνω να καταλήξω στο ότι ήταν ένα σχεδιασμένο επεισόδιο καθυπόταξης ενός λαϊκού κινήματος και εξώθησης του (το σχέδιο συνεχίζεται με τη Βάρκιζα και τη λευκή τρομοκρατία) σε μια «α-νόητη» γενικευμένη σύγκρουση για την τελική ήττα. Πιστεύω ότι η ηγεσία του ΚΚΕ δεν ήθελε τη σύγκρουση και για αυτό δεν μπόρεσε και να την καθοδηγήσει. Σίγουρα είχε ενημέρωση από τους σοβιετικούς για τα πράγματα. Δεν μπόρεσε να δαμάσει τη θέληση του λαού που είχε αγωνιστεί κατά των κατακτητών και των συνεργατών τους και μετά από τόσα χρόνια (μεταξική δικτατορία και κατοχή) ήθελε να ορίσει ο ίδιος τις τύχες του. Και, ως γνωστόν, αυτό απαγορεύεται αυστηρώς σε όλα τα πλάτη και τα μήκη της γης. Και στον εμφύλιο σύρθηκε το ΚΚΕ, παρασυρόμενο από τη ψευδαίσθηση της επαρκούς βοήθειας από τους βαλκάνιους συντρόφους αρχικά, ώστε με μια αλλαγή των δεδομένων, να υπάρξει ουσιαστική βοήθεια από τη μητέρα Σ Ένωση. Αλλά ο κόσμος είχε μοιραστεί, ο Στάλιν πρόδωσε τα πιστά σκυλιά του για τα δικά του συμφέροντα και η χώρα επανερχόταν εκεί όπου ανήκε από τη γενέθλια στιγμή της. Και συνεχίζει και σήμερα όπως όλοι γνωρίζουμε και βιώνουμε.
Και ρωτήσει κάποιος: αν δεν πρόδιδε ο Στάλιν τα πιστά σκυλιά του;
Εδώ μπορεί κανείς είτε να υπεκφύγει λέγοντας «η ιστορία δε γράφεται με αν..» ή να το δει πιο «διαλεκτικά»: ή θα επικρατούσε στον κόσμο ο κρατικός καπιταλισμός της Σ Ένωσης ή θα ήμασταν ήδη Βουλγαρία αντί να προσπαθούμε να γίνουμε...
Τα γεγονότα, μετά την άρνηση του ΕΛΑΣ να παραδώσει τα όπλα, εξελίχθηκαν ως εξής:
30 Νοεμβρίου
· Η Κυβέρνηση δια του Σκόμπι προωθεί εντολή να παραδώσουν οι Ελασίτες ως τις 10 Δεκέμβρη τα όπλα και να επιστρέψουν στην ιδιωτική ζωή τους
· Αυθημερόν οι υπουργοί της Αριστεράς (ΕΑΜ, ΕΛΑΣ, ΚΚΕ, ΠΕΕΑ) παραιτούνται
1 Δεκεμβρίου
· Βρετανικά αεροπλάνα να πλημμυρίζουν την Ελλάδα με προκηρύξεις με τη σχετική εντολή. Απειλές προς το λαό ότι αν δεν εφαρμοστεί η διαταγή του «θα κλονιστεί η σταθερότητα του εθνικού νομίσματος» και θα «πεινάσει»
· Η εαμική πλευρά αποφασίζει
o να απευθύνει έκκληση στις Κυβερνήσεις των Συμμάχων για συμπαράσταση
o ανασυγκρότηση της Κ.Ε. του ΕΛΑΣ (άρα να μην υπάγεται στον Σκόμπι).
o Οργάνωση οργανώσουν συλλαλητηρίου διαμαρτυρίας (για τις 3 του Δεκέμβρη Κυριακή, 11η πρωινή )
· Ο πρωθυπουργός δίνει άδεια για το συλλαλητήριο
2 Δεκεμβρίου
· Ο πρωθυπουργός ανακαλεί την άδεια με το σκεπτικό ή τη δικαιολογία να αποφευχθούν επεισόδια
3 Δεκεμβρίου
· Μεγάλο πλήθος διαδηλωτών διαμαρτύρεται στο Σύνταγμα για την εντολή Σκόμπι για αφοπλισμό του ΕΛΑΣ. Οι εντολές του ΚΚΕ είναι ρητές: μόνο γαλανόλευκές και συμμαχικές σημαίες και προπάντων άοπλοι. Αυτή είναι μάλλον και η αλήθεια αν και ορισμένοι ισχυρίζονται ότι υπήρχαν ένοπλοι μέσα στο πλήθος. Όπως και να ‘χει οι αστυνόμοι του Αγγέλου Έβερτ (όπως παραδέχτηκε αργότερα κι ο ίδιος) έχουν διαταγή να πυροβολήσουν στο ψαχνό το άοπλο πλήθος. Πυροβολισμοί από την αστυνομία. Εξοργιστική αιματοχυσία με 18-28 νεκρούς και δεκάδες τραυματίες (ο αριθμός των νεκρών διαφοροποιείται από συγγραφέα σε συγγραφέα). Η σπίθα εμφύλιου πολέμου που έχει ήδη ανάψει από τα γεγονότα στην Πελοπόννησο (Πύργος, Καλαμάτα, Μελιγαλάς) φουντώνει. Πιθανότατα ενάντια στη θέληση του ΚΚΕ του Ιωαννίδη και του Σιάντου.
· Το ίδιο απόγευμα θα προστεθούν άλλοι 7 νεκροί στην Ομόνοια. Το βράδυ καταλαμβάνονται κάποια αστυνομικά τμήματα, κυρίως στον Πειραιά και τις δυτικές συνοικίες.
· Το ΚΚΕ φαίνεται ότι αιφνιδιάστηκε από την εξέλιξη των γεγονότων. Πίστευε, όπως ξεκάθαρα έλεγε τότε ο Ρούσος από το ΠΓ ότι «με 400 χιλιάδες Αθηναίους – Πειραιώτες στους δρόμους θα αναγκάσουμε την κυβέρνηση να παραιτηθεί».
· Ο Σιάντος σε μια επίδειξη πυγμής δίνει διαταγή να χτυπηθεί η Ορεινή Ταξιαρχία και οι ταγματασφαλίτες που βρίσκονται στο Γουδί. Σε λίγες ώρες μετανιώνει και την ανακαλεί. Η ανάκληση δεν φτάνει ποτέ στο 2ο Σύνταγμα του ΕΛΑΣ που έχει επωμιστεί το κύριο βάρος της επίθεσης και κινείται προς το Γουδί. Στη διαδρομή το σταματούν οι άγγλοι.
· Οι διαταγές είναι ρητές: Αποφυγή της σύγκρουσης με τους άγγλους με κάθε θυσία. Χωρίς να πέσει ούτε μια σφαίρα, ολόκληρο το 2ο Σύνταγμα, 1.200 άντρες, αφοπλίζεται από τους άγγλους.
4 Δεκεμβρίου
· Η κηδεία των θυμάτων μεταβάλλεται σε μαχητική διαδήλωση.
· Οι Χίτες θα την χτυπήσουν ξανά στη διάλυση της, από τα ξενοδοχεία της Ομόνοιας, που τους «κρατούσαν υπό περιορισμό» οι άγγλοι προκαλώντας κι άλλους νεκρούς. Το ΕΑΜ απαντά νέα έκκληση στους «Μεγάλους Συμμάχους».
· Ο κόσμος είναι πλέον ασυγκράτητος: «Κάτω ο Παπανδρέου - κάτω το καθεστώς των δολοφόνων».
· Τη νύχτα, μονάδες του εφεδρικού ΕΛΑΣ επιτίθενται σε αστυνομικά τμήματα. Σχεδόν όλα πέφτουν στα χέρια του ΕΛΑΣ αλλά αποφεύγουν να συγκρουστούν με τις βρετανικές δυνάμεις. Οι στρατιωτικές ενέργειες του ΕΛΑΣ στην αρχή των Δεκεμβριανών είναι περιορισμένες και αποσκοπούν στην αντικατάσταση του Παπανδρέου.
5 Δεκεμβρίου
· Ο Παπανδρέου έχει χάσει πια κάθε έλεγχο και αποφασίζει να παραιτηθεί. Γίνεται πρόταση στον Σοφούλη, που είχε τη φήμη πιο «διαλλακτικού» να σχηματίσει κυβέρνηση. Το ΚΚΕ δέχεται, το ίδιο και ο Σοφούλης. Αλλά οι άγγλοι έχουν άλλη γνώμη. Ο Τσώρτσιλ τηλεγραφεί στον άγγλο πρέσβη: «Πρέπει να υποχρεώσετε τον Παπανδρέου. Αν παραιτηθεί, φυλακίστε τον έως ότου συνέλθει, όταν πια θα έχουν τελειώσει οι μάχες. Θα μπορούσε το ίδιο καλά να αρρωστήσει και να μην μπορεί να τον πλησιάσει κανείς». Ο Τσώρτσιλ βλέποντας την ελληνική αστική τάξη σε κατάσταση πανικού, αναλαμβάνει και την πολιτική της εκπροσώπηση. Τη στιγμή που η σύγκρουση έχει μπει στην τελική ευθεία, δεν υπάρχουν περιθώρια διπλωματικών ελιγμών. Το σύνθημα του Τσώρτσιλ είναι «πρώτα νίκη και μετά συμφωνία». Είναι πεισμένος ότι με την αριθμητική υπεροχή και την συντριπτική υπεροπλία σε βαρύ οπλισμό, μπορεί να τσακίσει τον ΕΛΑΣ και μεθοδεύει τη σύγκρουση. Ο Παπανδρέου αναγκάζεται να υπαναχωρήσει και παραμένει στη θέση του πρωθυπουργού. Αλλά είναι πια μια διακοσμητική μαριονέτα. Μέχρι το τέλος των Δεκεμβριανών δεν θα πάρει ούτε μια απόφαση. Η πραγματική εξουσία βρίσκεται στον Σκόμπυ που πριν περάσει η μέρα κηρύσσει στρατιωτικό νόμο και στέλνει στον ΕΛΑΣ τελεσίγραφο για άμεση παράδοση του οπλισμού.
· Τα πρώτα αγγλικά τανκ το απόγευμα της 5ης Δεκεμβρίου χτυπούν ένα οδόφραγμα στη Μάρνης. Ακόμη και τώρα, το ΚΚΕ διατάζει καμιά σύγκρουση με τους άγγλους, ακόμη και όταν ξεκινάνε πρώτοι την επίθεση. Για να εξασφαλίσει την εγγύηση ότι θα περάσει αυτή η γραμμή, αναλαμβάνει ο ίδιος ο Σιάντος απόλυτος αρχηγός της ΚΕ του ΕΛΑΣ. Το πρώτο μέτρο του είναι να ξαποστείλει τον Άρη και τον Σαράφη στην Ήπειρο. Επιπλέον, μπλοκάρει τις δυνάμεις του ΕΛΑΣ στην επαρχία. Διατάζει τον μεγάλο όγκο των δυνάμεων του ΕΛΑΣ να επιτεθούν στον Ζέρβα στην Ήπειρο και τον Αντών Τσαούς στη Μακεδονία. Στρατιωτικό λάθος; Όχι μόνο. Είναι η πιστή εφαρμογή της αποφυγής κάθε σύγκρουσης με τους άγγλους και την αστική τάξη και της προσπάθειας να «αναγκάσουν» τους άγγλους σε ουδετερότητα.
Όχι μόνο δεν καλεί τον αξιόμαχο ΕΛΑΣ στην Αθήνα, αλλά τον αποκρίνει και από Θεσσαλονίκη και Βόλο, που βρίσκονταν σοβαρές βρετανικές δυνάμεις. Ανενόχλητοι οι βρετανοί συρρέουν στην Αθήνα. Έχουν καταγραφεί τουλάχιστον τρεις περιπτώσεις που καπετάνιοι του ΕΛΑΣ ζήτησαν να εμποδίσουν τα βρετανικά στρατεύματα να φτάσουν στην Αθήνα και η αυστηρή άρνηση του Σιάντου.
Όχι μόνο δεν καλεί τον αξιόμαχο ΕΛΑΣ στην Αθήνα, αλλά τον αποκρίνει και από Θεσσαλονίκη και Βόλο, που βρίσκονταν σοβαρές βρετανικές δυνάμεις. Ανενόχλητοι οι βρετανοί συρρέουν στην Αθήνα. Έχουν καταγραφεί τουλάχιστον τρεις περιπτώσεις που καπετάνιοι του ΕΛΑΣ ζήτησαν να εμποδίσουν τα βρετανικά στρατεύματα να φτάσουν στην Αθήνα και η αυστηρή άρνηση του Σιάντου.
· Γράφει ο Χαριτόπουλος στο βιβλίο του για τον Βελιουχιώτη: «Ο Αμάρμπεης που κατέβαινε στην πρωτεύουσα με ρουμελιώτες αντάρτες βλέπει ένα αγγλικό σύνταγμα να προπορεύεται και ενημερώνει πως θα το αφοπλίσει. Ο Σιάντος το απαγορεύει: -Να το αφήσετε να περάσει. Ο Αμάρμπεης αγαναχτεί: -Αύριο αυτό το σύνταγμα θα μας πολεμάει στην Αθήνα. –Να το αφήσετε να περάσει!».
· Ο Σιάντος επιδιώκει να αποφύγει τη σύγκρουση με κάθε τρόπο. Μετά την ήττα θα κατηγορηθεί από τον Ζαχαριάδη, σύμφωνα με τη συνηθισμένη σταλινική πρακτική, ότι ήταν «πράκτορας των άγγλων». Κανένας όμως από ολόκληρη την ηγεσία του ΚΚΕ, ούτε από τη Σοβιετική Ένωση με την οποία είχαν καθημερινή επαφή, αντέδρασε ή έστω αμφισβήτησε τις διαταγές του «πράκτορα των άγγλων».
6 Δεκεμβρίου
· Με στόχο τη στρατιωτική συντριβή του αντιπάλου, το πρωί της 6ης Δεκεμβρίου, ο βρετανικός στρατός άρχισε τις επιχειρήσεις εναντίον του ΕΛΑΣ, ενώ η βρετανική κυβέρνηση απέρριπτε τις προτάσεις του ΕΑΜ για ειρήνευση (αντιβασιλεία, γενική αποστράτευση, νέα κυβέρνηση και διεθνή επιτροπή για τη διερεύνηση των αιτίων της σύγκρουσης).
· Προς το παρόν, ο ΕΛΑΣ ελέγχει την κατάσταση. Όλη σχεδόν η Αθήνα είναι στον έλεγχο του ΕΛΑΣ, εκτός από το κέντρο. Η κυβερνητικές δυνάμεις και οι Άγγλοι έχουν περιοριστεί σε λίγα τετραγωνικά χλμ στο κέντρο και στους δυο λόφους του κέντρου –Λυκαβηττός, Ακρόπολη- περιοχή, που οι Αθηναίοι έχουν βαφτίσει ειρωνικά «Σκομπία».
· Έξω από το κέντρο υπάρχουν κάποιοι θύλακες στους οποίους ξεκινάν και οι μάχες: Σημαντικότερος το Γουδί, που στρατωνιζόταν η Ορεινή Ταξιαρχία και οι περισσότεροι από τους ταγματασφαλίτες. Στου Μακρυγιάννη με σημαντική δύναμη χωροφυλακής. Στο Θησείο στα γραφεία της «Χ». Οι φυλακές Αβέρωφ στους Αμπελόκηπους που άγγλοι και χωροφύλακες κρατούσαν τους πιο διάσημους συνεργάτες των ναζί. (στη διάρκεια των μαχών θα τους ελευθερώσουν όλους). Στην Ευελπίδων. Στην πλατεία Βάθης και Αχαρνών που στεγάζονταν ταγματασφαλίτες. Στην Γενική Ασφάλεια, στην Διοίκηση Χωροφυλακής, κ.ά. Παρόμοιες εστίες υπάρχουν και στον Πειραιά, και στην Κηφισιά.
7-10 Δεκεμβρίου
· Συνεδρίαση του ΠΓ του ΚΚΕ. Την στιγμή που οι μάχες λυσσομανούν, η συνεδρίαση, αναιρεί την προηγούμενη ανακοίνωση του ΕΛΑΣ, καταδικάζει την ένοπλη εξέγερση για την κατάληψη της εξουσίας, και αναστέλλει την έφοδο στο κέντρο της Αθήνας. Η ανακοίνωση δηλώνει:«Ο αγώνας μας είναι καθαρά εσωτερικός. Οι σύμμαχοι άγγλοι πρέπει να μείνουν ουδέτεροι και τους βεβαιώνουμε ότι δεν διατρέχουν κανέναν κίνδυνο».
· Η έφοδος στο κέντρο ματαιώνεται. Το κέντρο είναι το επιτελείο κυβέρνητικών και βρετανών. Είναι τα σύμβολα αλλά και τα πραγματικά στηρίγματα της αστικής τάξης. Είναι η εξουσία. Οι μάχες θα συνεχίζονται σφοδρές, αλλά το κέντρο της Αθήνας θα είναι απαραβίαστο.
· Η άλλη πλευρά δεν κάθεται με σταυρωμένα χέρια. Την ίδια μέρα που το ΚΚΕ ζητούσε από τους Άγγλους να μείνουν ουδέτεροι, αυτοί ξεκινάν να βομβαρδίζουν τις λαϊκές συνοικίες της Αθήνας. Οι πρώτες βόμβες πέφτουν στην Καισαριανή. Από την επόμενη μέρα στους βομβαρδισμούς μπαίνει και η αγγλική αεροπορία, και ο στόλος που βρισκόταν στον Φαληρικό Όρμο. Οι βομβαρδισμοί είναι συστηματικοί και σκληροί. Οι περιοχές που δοκιμάζονται πιο σκληρά είναι ο Πειραιάς, η Δραπετσώνα, η Κοκκινιά, το Περιστέρι, η Καισαριανή και ο Βύρωνας. Οι νεκροί από τις αγγλικές βόμβες υπολογίζονται σε εκατοντάδες.
· Ο ΕΛΑΣ δεν έχει καθόλου βαρύ οπλισμό. Σε όλη την πρωτεύουσα υπάρχουν 2 πεδινά πυροβόλα, όταν μόνο από τις μάχες του Οκτώβρη στη Μακεδονία είχε κερδίσει 100. Το «Συγκρότημα Μηχανημάτων», ο σχηματισμός βαρύ οπλισμού που συγκρότησε ο Άρης στην Πελοπόννησο και συνέβαλε καθοριστικά στις νίκες του ΕΛΑΣ σε Πύργο, Γαργαλιάνους και Μελιγαλά, βρίσκεται στην αχρηστία στην Μεσσηνία.
· Οι σημαντικότερες μάχες διεξάγονται σε δύο σημεία. Στο Γουδί και στου Μακρυγιάννη. Η σύγκρουση σε αυτά τα δύο σημεία είναι σφοδρή. Οι βρετανοί θα ρίξουν εκεί τα τάνκς και τα θωρακισμένα και προκαλούν μεγάλες απώλειες στους αντάρτες. Σε αυτά τα δύο σημεία καθηλώνεται η έφοδος των ανταρτών μπροστά στα βρετανικά τανκ. Αλλά ούτε να εκκαθαρίσουν το πεδίο της μάχης μπορούν. Σε Γουδί και Μακρυγιάννη οι μάχες θα διαρκέσουν για μέρες.
· Ο ΕΛΑΣ ωστόσο εξαρθρώνει έναν – έναν όλους τους θύλακες αντίδρασης. Πρώτα καταλαμβάνεται η Διεύθυνση Χωροφυλακής με πολλούς αξιωματικούς. Διαλύει τους χίτες στο Θησείο και τους ταγματασφαλήτες στην πλατεία Βάθης. Η επίθεση στη σχολή Ευελπίδων κρατάει τρεις μέρες πριν πέσει στον ΕΛΑΣ.
· Ο Σκόμπυ κρατά απεγνωσμένη άμυνα. Ξέρει ότι ο Τσώρτσιλ στέλνει ενισχύσεις και οι εντολές του λένε «Καμία συμφωνία πριν τη νίκη». Η διστακτικότητα του ΚΚΕ του δίνει θάρρος. Η ηγεσία του ΚΚΕ ακόμα και τώρα δεν θέλει την νίκη αλλά πιέζει για συμφωνία. Στις εκκλήσεις των ανταρτών να κατέβουν στην Αθήνα, τους το απαγορεύει. Τα ανακοινωθέντα της Κ.Ε. έχουν σταθερό μοτίβο «Τα επεισόδια στην Αθήνα έχουν τοπικό χαρακτήρα και θα διευθετηθούν».
11-19 Δεκεμβρίου
· Στις 11 Δεκ. ο ίδιος ο βρετανός στρατάρχης Αλεξάντερ φτάνει στην Αθήνα. Τηλεγραφεί: «Η κατάσταση είναι περισσότερο άσχημη απ’ ότι φανταζόμαστε. Οι βρετανικές δυνάμεις ευρίσκονται πολιορκημένες εις το κέντρο της πόλης».
· Τις επόμενες μέρες οι μάχες κορυφώνονται. Οι αγγλικές ενισχύσεις κάνουν απόβαση σε Μοσχάτο – Τζιτζιφιές, αλλά καθηλώνονται εκεί από τον ΕΛΑΣ του Πειραιά. Μέχρι τις 13 οι θύλακες της αντίστασης έχουν πέσει σχεδόν όλοι και την ίδια μέρα ο ΕΛΑΣ κυριεύει τα αεροδρόμια Τατοϊου και Ελευσίνας. Ο Σκόμπυ εναποθέτει όλες τις ελπίδες του πια στις ενισχύσεις που περιμένει. Και τότε έρχεται το νέο χτύπημα. Σε επίθεση του ο ΕΛΑΣ στο Μοσχάτο συντρίβει τα στρατεύματα που μόλις είχαν αποβιβαστεί και συλλαμβάνει 120 άγγλους αιχμάλωτους.
· Ο Σκόμπυ καταρρέει. Συζητά με τον Αλεξάντερ να εγκαταλείψουν το κέντρο και να συμπτυχθούν στο αεροδρόμιο περιμένοντας περισσότερες ενισχύσεις. Οι έλληνες καπιταλιστές βλέπουν το τέλος τους.
· Ο Τσακαλώτος, ο πραγματικός διοικητής των ελληνικών δυνάμεων της δεξιάς περιγράφει τις αγωνιώδεις προσπάθειες να μεταπειστεί ο Σκόμπυ: «Εχρειάσθηκαν διαβήματα της κυβερνήσεως αλλεπάλληλα. Εχρειάσθει προσωπική παρέμβασις του ειδοποιηθέντος βασιλέως προσωπικώς προς τον Τσώρτσιλ. Παρεσχέθησαν υποσχέσεις μεγαλυτέρας ενισχύσεως και ούτω επετεύχθη η αποτροπή της απομακρύνσεως των βρετανικών δυνάμεων από την πόλη των Αθηνών». Η μόνη απάντηση σε στρατιωτικό επίπεδο είναι να εντείνουν τον βομβαρδισμό των λαϊκών συνοικιών σε αναμονή των ενισχύσεων. Αλλά, όσο συνεχίζουν να βομβαρδίζουν τις εργατικές συνοικίες με ρουκέτες, τόσο Σιάντος και Ιωαννίδης τους βομβαρδίζουν με προτάσεις ειρήνης.
· Και ενώ ο Σκόμπυ και η ελληνική δεξιά κρέμεται από μία κλωστή, το ΚΚΕ τείνει για μια ακόμη φορά χέρι βοήθειας. Στέλνει τον Πορφυρογένη για να διαπραγματευτεί ειρήνη με το Σκόμπυ. Όταν η κυβέρνηση απαντάει αρνητικά και στην τελευταία, το ΚΚΕ καλεί σε… “παλλαϊκή διαδήλωση. Λίγες ώρες αργότερα φτάνουν οι αγγλικές ενισχύσεις. Καταφέρνουν να αποβιβαστούν στο Φάληρο.
20 Δεκεμβρίου
· Κυβερνητικοί και Άγγλοι περνούν στην αντεπίθεση με τεράστιες δυνάμεις. 4,5 εκατομμύρια λίβρες οπλισμού και υλικού, 2 πλήρεις αγγλικές μεραρχίες και μερικές μονάδες αποικιακού πεζικού.
25 Δεκεμβρίου
· Ο Τσόρτσιλ στην Αθήνα. Καταλύει στο ξενοδοχείο Μεγάλη Βρετανία.
· Ο ΕΛΑΣ, χρησιμοποιώντας το υπόγειο δίκτυο της Αθήνας, έχει παγιδεύσει τα θεμέλια του ξενοδοχείου με μια τεράστια ποσότητα εκρηκτικών. Μια διαταγή αρκεί να τινάξει στον αέρα όλη την κλίκα των δολοφόνων. Η διαταγή δεν θα έρθει ποτέ, ούτε κανείς από το κλιμάκιο το υπεύθυνο για την έκρηξη θα τολμήσει να δράσει με δική του πρωτοβουλία. Στην εικόνα αυτή συμβολίζεται ολόκληρη η μάχη του Δεκέμβρη. Το επιτελείο του αντίπαλου συνεδριάζει πάνω σε ένα βουνό εκρηκτικά, τα οποία το ΚΚΕ δεν θα ενεργοποιήσει ποτέ.
26 Δεκεμβρίου
· Ο Τσόρτσιλ καλεί σε σύσκεψη τον πολιτικό κόσμο.
· Το ΚΚΕ ζητά «κυβέρνηση Εθνικής Ενότητας» αλλά η άλλη πλευρά είναι ανένδοτη. Διάλυση του ΕΛΑΣ και παράδοση των όπλων. Η σύσκεψη δεν καταφέρνει να φτάσει σε καμιά συμφωνία. Αλλά πραγματικός της στόχος είναι μάλλον η ανασυγκρότηση της πολιτικής ηγεσίας αφού ο Παπανδρέου είχε καταντήσει πλέον μια σκιά.
· Ορίζεται αντιβασιλέας ο αρχιεπίσκοπος Δαμασκηνό και του ανατίθεται ο σχηματισμός νέας κυβέρνησης. Ο Δαμασκηνός έγινε αρχιεπίσκοπος επί κατοχής, όταν ο προκάτοχός του αρνήθηκε να ορκίσει την κυβέρνηση των δοσίλογων, παύτηκε, και ανέλαβε το δύσκολο έργο ο Δαμασκηνός. Ένας πορωμένος αντικομμουνιστής, που ενώ συνεργαζόταν άψογα με τους ναζί κατακτητές, έγκαιρα προσπάθησε και κατάφερε να προσεταιριστεί και τους Άγγλους.
· Το ΚΚΕ ψηφίζει τον Δαμασκηνό για αντιβασιλέα
27 Δεκεμβρίου
· Σχηματίζεται κυβέρνηση με πρωθυπουργό τον Πλαστήρα
30 Δεκεμβρίου
· Αναγνώριση της κυβέρνησης από τη Σοβ Ένωση
2 Ιανουαρίου
· Οι βρετανικές δυνάμεις εισχωρούν στα Τουρκοβούνια προς Γαλάτσι και βρίσκονται στα νώτα των ανταρτών
4 Ιανουαρίου
· Οι βρετανικές δυνάμεις καταλαμβάνουν τις δυτικές συνοικίες
5 Ιανουαρίου
· Ο ΕΛΑΣ αποχωρεί από την Αθήνα
Πηγές
Ν Κεπέσης, Ο Δεκέμβρης του 44, Σύγχρονη Εποχή 1979
ΓΑ Λεονταρίτης, Ποιοί ήθελαν τα Δεκεμβριανά, Φιλιππότης 1986
Κ Σιμόπουλος, Ξενοκρατία Μισελληνισμός και Υποτέλεια, Στάχυ 1997
Δ Χαριτόπουλος, Άρης ο αρχηγός των ατάκτων, Εξάντας 1997
Οι Ανατολικές Συνοικίες τον Δεκέμβρη του 1944 – έκδοση της 6ης Αχτίδας της Κ.Ο.Α του 1945. http://www.scribd.com/doc/74892930/%CE%9F%CE%B9-%CE%91%CE%BD%CE%B1%CF%84%CE%BF%CE%BB%CE%B9%CE%BA%CE%AD%CF%82-%CE%A3%CF%85%CE%BD%CE%BF%CE%B9%CE%BA%CE%AF%CE%B5%CF%82-%CF%84%CE%BF%CE%BD-%CE%94%CE%B5%CE%BA%CE%AD%CE%BC%CE%B2%CF%81%CE%B7-%CF%84%CE%BF%CF%85-1944
ΔΕΚΕΜΒΡΙΑΝΑ: Η απαρχή της αγγλοαμερικανικής Κατοχής.http://www.ametanohtos.gr/?p=60
Ελληνικός Εμφύλιος Πόλεμος 1943-1949. Θέσεις του ΠΓ της Κεντρικής Επιτροπής του ΚΚΕ για το Δεκέμβρη. http://ellinikosemfilios.blogspot.gr/2011/12/blog-post_22.html
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου