Ο εμπνευστής της θεωρίας των «δύο άκρων»
Στις αρχές της δεκαετίας του 1960 την εξουσία ασκούσε το κόμμα της Εθνικής Ριζοσπαστικής Ένωσης (Ε.Ρ.Ε.). Η κυβέρνηση του Κωνσταντίνου Καραμανλή, θορυβημένη από την εκλογική άνοδο της Ενιαίας Δημοκρατικής Αριστεράς (Ε.Δ.Α.) το 1958, εγκαθίδρυσε «αστυνομικό κράτος». Παράλληλα υπέθαλψε τη συγκρότηση παρακρατικών οργανώσεων, οι οποίες θα συνέδραμαν ποικιλοτρόπως τις δυνάμεις Ασφαλείας για την αντιμετώπιση του «κομμουνιστικού κινδύνου». Το αποκορύφωμα της δράσης τους ήταν η δολοφονία του βουλευτή Γρηγόρη Λαμπράκη το Μάιο του 1963 στη Θεσσαλονίκη. Λίγες μέρες αργότερα (την 9η Ιουνίου 1963) ιδρύθηκε η Δημοκρατική Νεολαία «Γρηγόρης Λαμπράκης». Σκοποί αυτής της νεολαιίστικης Κίνησης ήταν η διασφάλιση της εθνικής ανεξαρτησίας, της δημοκρατίας, της ανθρώπινης αξιοπρέπειας και γενικότερα των ατομικών και κοινωνικών δικαιωμάτων του λαού. Είναι χαρακτηριστικό ένα απόσπασμα από την ιδρυτική διακήρυξή της: «Όπως ο Λαμπράκης, θέλουμε το λαό μας ελεύθερο, κυρίαρχο και νοικοκύρη στον τόπο του. Θέλουμε έθνος τιμημένο, περήφανο, ειρηνικό. Όπως ο Λαμπράκης, πιστεύουμε ότι προϋπόθεση για την ελευθερία και την ευτυχία του λαού μας είναι η διάλυση των παρακρατικών οργανώσεων και η κατάργηση όλων των ανελεύθερων μέτρων και νόμων. Όπως ο Λαμπράκης, πιστεύουμε πως ο μοναδικός δρόμος για την κατάχτηση της τιμής είναι ο δρόμος του αγώνα» (εφημερίδα ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ, φύλλο της 13ηςΜαρτίου 1983).
Η πρώτη συγκέντρωση των «Λαμπράκηδων» έγινε στο γήπεδο της Κοκκινιάς. Παρά το κλίμα τρομοκρατίας από τις αστυνομικές δυνάμεις συγκεντρώθηκαν χιλιάδες νέοι, γεγονός που αποδείκνυε ότι η Κίνηση είχε απήχηση στα λαϊκά στρώματα. Σε σύντομο χρονικό διάστημα δημιουργήθηκαν λέσχες αρχικά στη Νίκαια και αργότερα σε άλλες συνοικίες της Αθήνας και του Πειραιά, αλλά και σε άλλες πόλεις και χωριά της ελληνικής επικράτειας.
Τη 16η Φεβρουαρίου 1964 έγιναν βουλευτικές εκλογές και την εξουσία πήρε το κόμμα της «Ενώσεως Κέντρου». Ο πρωθυπουργός Γεώργιος Παπανδρέου, ενώ προεκλογικά είχε αποδεχτεί τη συγκρότηση της «Νεολαίας Λαμπράκη», μετά την εκλογή του – για να κερδίσει τη βασιλική εύνοια – υποσχόταν στο βασιλιά ότι θα την διέλυε, «διότι εθεωρείτο υπό των υπευθύνων κρατικών παραγόντων ως μέλλουσα να απειλήσει και αυτόν τον στρατόν, εφ’ όσον τα μέλη της θα κληθούν εν καιρώ να υπηρετήσουν την θητείαν των, αλλά θα είναι τότε επηρεασμένα εκ της κομμουνιστικής ιδεολογίας». Ζητούσε όμως πίστωση χρόνου για τη διάλυση των «Λαμπράκηδων», γιατί, όπως έλεγε, αυτό δεν θα γινόταν με νόμο, αλλά με τη δημιουργία της «Δημοκρατικής Νεολαίας» (= της ΕΔΗΝ, νεολαίας της «Ενώσεως Κέντρου»), η οποία «τελούσα υπό την αιγίδα της Κυβερνήσεως θα αποψιλώσει την «Νεολαία Λαμπράκη», προσελκύουσα τη μεγάλη μάζα της ελληνικής νεολαίας» (εφημερίδα ΕΜΠΡΟΣ, φύλλο της 19ης Δεκεμβρίου 1964). Δυο μήνες νωρίτερα, την 8η Σεπτεμβρίου 1964, η οργάνωση των «Λαμπράκηδων» είχε συγχωνευτεί με τη Νεολαία της Ε.Δ.Α. υπό την προεδρία του τότε βουλευτή Μίκη Θεοδωράκη. Το γεγονός αυτό δημοσιεύτηκε στην ΑΥΓΗ (φύλλο της 9ης Σεπτεμβρίου 1964).Παρά ταύτα ο «Γέρος της Δημοκρατίας» (πόσο εύκολα παραχαράζεται στην Ελλάδα η ιστορία!) δήλωνε ότι δεν ήταν γνωστή η «ταυτότητα» της οργάνωσης και ότι ενδεχομένως μπορεί να υποκινούνταν από το παράνομο τότε Κομμουνιστικό Κόμμα Ελλάδας.
Στο μεταξύ εθνικιστικές παρακρατικές οργανώσεις εξακολουθούσαν να λειτουργούν και να ασκούν βία σε βάρος πολιτών με δημοκρατικά φρονήματα. Παρά ταύτα στελέχη της Ε.Ρ.Ε. υπέβαλλαν συνεχώς ερωτήσεις και επερωτήσεις στη Βουλή κατηγορώντας την κυβέρνηση για επίδειξη ανοχής προς τη «Νεολαία Λαμπράκη», η οποία δήθεν απειλούσε με διάλυση την εκπαίδευση και το στρατό. Η Ε.Δ.Α. με τη σειρά της κατήγγελλε την κυβέρνηση για αστυνόμευση της πολιτικής ζωής. Και τούτο, γιατί είχαν διαρρεύσει απόρρητες στρατιωτικές εκθέσεις, από τις οποίες φαινόταν ότι παρακολουθούνταν από τις Αρχές Ασφαλείας πολίτες αριστερών πολιτικών πεποιθήσεων. Και τότε ο πρωθυπουργός Γεώργιος Παπανδρέου μιλώντας σε κομματικό ακροατήριο τη 19η Ιανουαρίου 1965 διατύπωσε τη θεωρία των «δύο άκρων». Είπε συγκεκριμένα: « Ιδικόν μας (= της «Ενώσεως Κέντρου») σύνθημα είναι «Ελευθερία και Νόμος». Και είναι απόλυτος η διαφορά μας και με την Αριστεράν και με την Δεξιάν. Διότι, όταν ημείς λέγωμεν Ελευθερίαν, η Αριστερά εννοεί ασυδοσίαν. Και όταν λέγωμεν ημείς Νόμος, η Δεξιά εννοεί βίαν. Αυτή είναι και η διαφορά και η υπεροχή μας [.]».
Περαίνοντας την ομιλία του και απαντώντας στην καταγγελία της Ε.Δ.Α. για αστυνόμευση της πολιτικής ζωής, ο Γεώργιος Παπανδρέου εξίσωσε τους τραμπούκους των παρακρατικών οργανώσεων με τους «Λαμπράκηδες», οι οποίοι αγωνίζονταν για τον εκδημοκρατισμό των θεσμών, για τη διασφάλιση της εθνικής ανεξαρτησίας (κάνοντας διαδηλώσεις κάθε φορά που έρχονταν στον Πειραιά πλοία του αμερικάνικου 6ου στόλου) και για την πολιτιστική αναβάθμιση της ελληνικής κοινωνίας. Είπε χαρακτηριστικά ο τότε πρωθυπουργός: «Δεν είναι αστυνόμευσις του πολιτικού βίου η παρακολούθησις της δράσεως και της άκρας Αριστεράς και της άκρας Δεξιάς με τας παρακρατικάς οργανώσεις. Είναι επιτέλεσις του εθνικού και δημοκρατικού χρέους. Τα σχετικά με τους «Λαμπράκηδες» θέματα όπως και αυτά των παρακρατικών οργανώσεων της Δεξιάς θα εξετασθούν υπό της Δικαιοσύνης».
Την 20η Ιανουαρίου 1965 η εφημερίδα ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ, η οποία στήριζε την κυβέρνηση της «Ενώσεως Κέντρου», κυκλοφορούσε με πρωτοσέλιδο τίτλο: «ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΚΑΙ ΝΟΜΟΣ ΕΝΑΝΤΙ ΤΩΝ ΔΥΟ ΑΚΡΩΝ».
Στην εποχή μας διάφοροι κυβερνητικοί παράγοντες και πρωθυπουργικοί σύμβουλοι ανέσυραν από το χρονοντούλαπο της πολιτικής ιστορίας τη θεωρία των «δύο άκρων», την προσάρμοσαν στα σημερινά πολιτικά δεδομένα και την χρησιμοποιούν, για να πλήξουν τα κόμματα της Αριστεράς, εξισώνοντας τις πολιτικές τους δράσεις με τις φασιστικές (και εγκληματικές, όπως απέδειξαν τα πρόσφατα γεγονότα) συμπεριφορές της ακροδεξιάς. Το μόνο που άλλαξαν είναι το παπανδρεϊκό σύνθημα «ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΚΑΙ ΝΟΜΟΣ». Το τροποποίησαν σε «ΝΟΜΟΣ ΚΑΙ ΤΑΞΗ».
Πρωτοσέλιδο εφημερίδας “ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ” 20/1/1965
Σ
Στις αρχές της δεκαετίας του 1960 την εξουσία ασκούσε το κόμμα της Εθνικής Ριζοσπαστικής Ένωσης (Ε.Ρ.Ε.). Η κυβέρνηση του Κωνσταντίνου Καραμανλή, θορυβημένη από την εκλογική άνοδο της Ενιαίας Δημοκρατικής Αριστεράς (Ε.Δ.Α.) το 1958, εγκαθίδρυσε «αστυνομικό κράτος». Παράλληλα υπέθαλψε τη συγκρότηση παρακρατικών οργανώσεων, οι οποίες θα συνέδραμαν ποικιλοτρόπως τις δυνάμεις Ασφαλείας για την αντιμετώπιση του «κομμουνιστικού κινδύνου». Το αποκορύφωμα της δράσης τους ήταν η δολοφονία του βουλευτή Γρηγόρη Λαμπράκη το Μάιο του 1963 στη Θεσσαλονίκη. Λίγες μέρες αργότερα (την 9η Ιουνίου 1963) ιδρύθηκε η Δημοκρατική Νεολαία «Γρηγόρης Λαμπράκης». Σκοποί αυτής της νεολαιίστικης Κίνησης ήταν η διασφάλιση της εθνικής ανεξαρτησίας, της δημοκρατίας, της ανθρώπινης αξιοπρέπειας και γενικότερα των ατομικών και κοινωνικών δικαιωμάτων του λαού. Είναι χαρακτηριστικό ένα απόσπασμα από την ιδρυτική διακήρυξή της: «Όπως ο Λαμπράκης, θέλουμε το λαό μας ελεύθερο, κυρίαρχο και νοικοκύρη στον τόπο του. Θέλουμε έθνος τιμημένο, περήφανο, ειρηνικό. Όπως ο Λαμπράκης, πιστεύουμε ότι προϋπόθεση για την ελευθερία και την ευτυχία του λαού μας είναι η διάλυση των παρακρατικών οργανώσεων και η κατάργηση όλων των ανελεύθερων μέτρων και νόμων. Όπως ο Λαμπράκης, πιστεύουμε πως ο μοναδικός δρόμος για την κατάχτηση της τιμής είναι ο δρόμος του αγώνα» (εφημερίδα ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ, φύλλο της 13ηςΜαρτίου 1983).
Η πρώτη συγκέντρωση των «Λαμπράκηδων» έγινε στο γήπεδο της Κοκκινιάς. Παρά το κλίμα τρομοκρατίας από τις αστυνομικές δυνάμεις συγκεντρώθηκαν χιλιάδες νέοι, γεγονός που αποδείκνυε ότι η Κίνηση είχε απήχηση στα λαϊκά στρώματα. Σε σύντομο χρονικό διάστημα δημιουργήθηκαν λέσχες αρχικά στη Νίκαια και αργότερα σε άλλες συνοικίες της Αθήνας και του Πειραιά, αλλά και σε άλλες πόλεις και χωριά της ελληνικής επικράτειας.
Τη 16η Φεβρουαρίου 1964 έγιναν βουλευτικές εκλογές και την εξουσία πήρε το κόμμα της «Ενώσεως Κέντρου». Ο πρωθυπουργός Γεώργιος Παπανδρέου, ενώ προεκλογικά είχε αποδεχτεί τη συγκρότηση της «Νεολαίας Λαμπράκη», μετά την εκλογή του – για να κερδίσει τη βασιλική εύνοια – υποσχόταν στο βασιλιά ότι θα την διέλυε, «διότι εθεωρείτο υπό των υπευθύνων κρατικών παραγόντων ως μέλλουσα να απειλήσει και αυτόν τον στρατόν, εφ’ όσον τα μέλη της θα κληθούν εν καιρώ να υπηρετήσουν την θητείαν των, αλλά θα είναι τότε επηρεασμένα εκ της κομμουνιστικής ιδεολογίας». Ζητούσε όμως πίστωση χρόνου για τη διάλυση των «Λαμπράκηδων», γιατί, όπως έλεγε, αυτό δεν θα γινόταν με νόμο, αλλά με τη δημιουργία της «Δημοκρατικής Νεολαίας» (= της ΕΔΗΝ, νεολαίας της «Ενώσεως Κέντρου»), η οποία «τελούσα υπό την αιγίδα της Κυβερνήσεως θα αποψιλώσει την «Νεολαία Λαμπράκη», προσελκύουσα τη μεγάλη μάζα της ελληνικής νεολαίας» (εφημερίδα ΕΜΠΡΟΣ, φύλλο της 19ης Δεκεμβρίου 1964). Δυο μήνες νωρίτερα, την 8η Σεπτεμβρίου 1964, η οργάνωση των «Λαμπράκηδων» είχε συγχωνευτεί με τη Νεολαία της Ε.Δ.Α. υπό την προεδρία του τότε βουλευτή Μίκη Θεοδωράκη. Το γεγονός αυτό δημοσιεύτηκε στην ΑΥΓΗ (φύλλο της 9ης Σεπτεμβρίου 1964).Παρά ταύτα ο «Γέρος της Δημοκρατίας» (πόσο εύκολα παραχαράζεται στην Ελλάδα η ιστορία!) δήλωνε ότι δεν ήταν γνωστή η «ταυτότητα» της οργάνωσης και ότι ενδεχομένως μπορεί να υποκινούνταν από το παράνομο τότε Κομμουνιστικό Κόμμα Ελλάδας.
Στο μεταξύ εθνικιστικές παρακρατικές οργανώσεις εξακολουθούσαν να λειτουργούν και να ασκούν βία σε βάρος πολιτών με δημοκρατικά φρονήματα. Παρά ταύτα στελέχη της Ε.Ρ.Ε. υπέβαλλαν συνεχώς ερωτήσεις και επερωτήσεις στη Βουλή κατηγορώντας την κυβέρνηση για επίδειξη ανοχής προς τη «Νεολαία Λαμπράκη», η οποία δήθεν απειλούσε με διάλυση την εκπαίδευση και το στρατό. Η Ε.Δ.Α. με τη σειρά της κατήγγελλε την κυβέρνηση για αστυνόμευση της πολιτικής ζωής. Και τούτο, γιατί είχαν διαρρεύσει απόρρητες στρατιωτικές εκθέσεις, από τις οποίες φαινόταν ότι παρακολουθούνταν από τις Αρχές Ασφαλείας πολίτες αριστερών πολιτικών πεποιθήσεων. Και τότε ο πρωθυπουργός Γεώργιος Παπανδρέου μιλώντας σε κομματικό ακροατήριο τη 19η Ιανουαρίου 1965 διατύπωσε τη θεωρία των «δύο άκρων». Είπε συγκεκριμένα: « Ιδικόν μας (= της «Ενώσεως Κέντρου») σύνθημα είναι «Ελευθερία και Νόμος». Και είναι απόλυτος η διαφορά μας και με την Αριστεράν και με την Δεξιάν. Διότι, όταν ημείς λέγωμεν Ελευθερίαν, η Αριστερά εννοεί ασυδοσίαν. Και όταν λέγωμεν ημείς Νόμος, η Δεξιά εννοεί βίαν. Αυτή είναι και η διαφορά και η υπεροχή μας [.]».
Περαίνοντας την ομιλία του και απαντώντας στην καταγγελία της Ε.Δ.Α. για αστυνόμευση της πολιτικής ζωής, ο Γεώργιος Παπανδρέου εξίσωσε τους τραμπούκους των παρακρατικών οργανώσεων με τους «Λαμπράκηδες», οι οποίοι αγωνίζονταν για τον εκδημοκρατισμό των θεσμών, για τη διασφάλιση της εθνικής ανεξαρτησίας (κάνοντας διαδηλώσεις κάθε φορά που έρχονταν στον Πειραιά πλοία του αμερικάνικου 6ου στόλου) και για την πολιτιστική αναβάθμιση της ελληνικής κοινωνίας. Είπε χαρακτηριστικά ο τότε πρωθυπουργός: «Δεν είναι αστυνόμευσις του πολιτικού βίου η παρακολούθησις της δράσεως και της άκρας Αριστεράς και της άκρας Δεξιάς με τας παρακρατικάς οργανώσεις. Είναι επιτέλεσις του εθνικού και δημοκρατικού χρέους. Τα σχετικά με τους «Λαμπράκηδες» θέματα όπως και αυτά των παρακρατικών οργανώσεων της Δεξιάς θα εξετασθούν υπό της Δικαιοσύνης».
Την 20η Ιανουαρίου 1965 η εφημερίδα ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ, η οποία στήριζε την κυβέρνηση της «Ενώσεως Κέντρου», κυκλοφορούσε με πρωτοσέλιδο τίτλο: «ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΚΑΙ ΝΟΜΟΣ ΕΝΑΝΤΙ ΤΩΝ ΔΥΟ ΑΚΡΩΝ».
Στην εποχή μας διάφοροι κυβερνητικοί παράγοντες και πρωθυπουργικοί σύμβουλοι ανέσυραν από το χρονοντούλαπο της πολιτικής ιστορίας τη θεωρία των «δύο άκρων», την προσάρμοσαν στα σημερινά πολιτικά δεδομένα και την χρησιμοποιούν, για να πλήξουν τα κόμματα της Αριστεράς, εξισώνοντας τις πολιτικές τους δράσεις με τις φασιστικές (και εγκληματικές, όπως απέδειξαν τα πρόσφατα γεγονότα) συμπεριφορές της ακροδεξιάς. Το μόνο που άλλαξαν είναι το παπανδρεϊκό σύνθημα «ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΚΑΙ ΝΟΜΟΣ». Το τροποποίησαν σε «ΝΟΜΟΣ ΚΑΙ ΤΑΞΗ».
Πρωτοσέλιδο εφημερίδας “ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ” 20/1/1965
Σ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου