Όταν κατουράς στη θάλασσα, θα το βρεις στο αλάτι
Ελλείψει χρόνου σήμερα, η κε του μπλοκ καταφεύγει στην εύκολη λύση της
αντιγραφής. Είναι όμως ένα κείμενο, που ήθελα να αντιγράψω και να βάλω,
ούτως ή άλλως. Πρόκειται για τον πρόλογο του Μ. Λεάνη στο βιβλίο
"αριστερά και ποδόσφαιρο - εντός και εκτός γηπέδων", που είναι ο
δεύτερος τόμος του βιβλίου "το ποδόσφαιρο και η αριστερά - ιστορίες μέσα
και έξω από τα γήπεδα".
Στο εισαγωγικό σημείωμα μαθαίνουμε μεταξύ άλλων πως ο Κώστας Κάππος αγάπησε όσο λίγοι το ποδόσφαιρο και ότι μιλούσε για ένα λαϊκό άθλημα, που ήταν πάντα δίπλα στο λαό, σε εύκολες και δύσκολες στιγμές. Κάθε Κυριακή είχε ένα μικρό ραδιόφωνο δίπλα του για να ακούει τους αγώνες κι ήταν Απολλωνιστής, γιατί ο Αλαμάνος παραχωρούσε στο κόμμα τη Ριζούπολη για εκδηλώσεις στα χρόνια της μεταπολίτευσης!
Εμένα πάντως ο μικρός Κάππος μου κάνει για γάβρος (αν αυτό έχει κάποια σημασία). Κι ο δεύτερος τόμος (τον πρώτο δεν τον έχω διαβάσει) είναι κατά τη γνώμη μου κάπως προχειρογραμμένος και (για αυτό) κακογραμμένος -αλλά αυτό μπορεί να οφείλεται και στη συμμετοχή του (ακόμα πιο) μικρού Κάππου, του εγγονού του Κώστα, που συμμετέχει στο βιβλίο και έχει το όνομά του, δίπλα σε αυτό του πατέρα του. Οπότε ας είμαστε επιεικείς...
Ο Μιχάλης Λεάνης έχει γράψει το πιο ωραίο κείμενο του τόμου (για τη Σκουάντρα Ατζούρα του 82' και την εργατική τάξη που πάει στον παράδεισο). Αλλά η πραγματική αποκάλυψη είναι ο πρόλογός του, όπου λέει τα πράγματα με το όνομά τους. Και δεν ξέρω πόσοι από τους αναγνώστες της ΕφΣυν (που μοίραζε ως ένθετο το βιβλίο, πριν από λίγες μέρες) θα έμειναν ευχαριστημένοι από όσα διάβασαν εκεί (αν έκαναν τον κόπο να τα διαβάσουν και να τα καταλάβουν πραγματικά).
Καλή ανάγνωση
Ωχ! Θα είμαι ειλικρινής. Ούτε το ποδόσφαιρο στη σύγχρονη εκδοχή του με ενθουσιάζει ούτε η Αριστερά. Και τα δύο έχουν πάψει από καιρό να με συγκινούν πνευματικά.
Ο "καταραμένος" Αμερικανός συγγραφέας Ρέιμοντ Κάρτερ σε ένα διήγημά του αναρωτιέται: "Για τι πράγμα μιλάμε όταν μιλάμε για την αγάπη;". Παραφράζοντάς τον αναρωτιέμαι κι εγώ με τη σειρά μου: "Για τι πράγμα μιλάμε όταν μιλάμε για την Αριστερά;".
Έχει καταντήσει πραγματικά ανυπόφορα ενοχλητικό και κουραστικό ο καθένας να παίζει με την Αριστερά όπως τα μικρά παιδιά με την πλαστελίνη και να της δίνει σχήμα και μορφή ανάλογα με τα συμφέροντα που θέλει να υπηρετήσει και κατά συνέπεια να εξυπηρετήσει. Τουλάχιστον τους πιτσιρικάδες τους διακρίνει μια αθωότητα, στους ενηλίκους απουσιάζει.
Ακούω, διαβάζω για την Αριστερά και βγάζω καντήλες. Τα ίδια συμπτώματα εμφανίζονται όταν βλέπω ποδοσφαιριστή που αγωνίζεται σε υψηλό επίπεδο και δεν μπορεί να κοντρολάρει ή να ντριμπλάρει.
Παραδοσιακά η χωροταξική τοποθέτηση μιας παράταξης στο Κοινοβούλιο καθόριζε και την ιδεολογική της βάση. Αλλά αυτό δεν είναι αρκετό, ούτε το ζητούμενο. Μια παράταξη θα πρέπει να έχει ταυτότητα. Ποια είναι η ταυτότητα της Αριστεράς σήμερα;
Για μένα δεν υπάρχει. Αν την έχασε ή της την έκλεψαν ποσώς με ενδιαφέρει. Συμβιβασμένη και μίζερη όπως έχει καταντήσει ας αναζητήσει τα απολεσθέντα στο πλησιέστερο αστυνομικό τμήμα. Ούτε και πρόκειται να μπω σε ατέρμονες συζητήσεις για τη μετάλλαξη της Αριστεράς σε σοσιαλδημοκρατικά μορφώματα. Με τα λίγα δε φτιάχνεις τα πολλά, με τα "περίπου" δεν ξεθεμελιώνεις το όλο.
Ο θυμόσοφος Χαρίλαος Φλωράκης το διατύπωσε πιο λαϊκά: "Όταν κατουράς στη θάλασσα, θα το βρεις στ' αλάτι". Με τη σημερινή μας τραυματική εμπειρία της "πρώτης φοράς Αριστερά" στα καθ' ημάς και αφού προηγήθηκαν ανάλογες περιπτώσεις στην αλλοδαπή, άντε να βρεθεί ένας πραγματικός ριζοσπάστης να του πει πως είχε άδικο.
Ποια Αριστερά, ρε παιδιά; Ειλικρινά δεν καταλαβαίνω τι μου λέτε. Δεν καταλαβαίνω για τι πράγμα μιλάτε! Να συζητήσω με έναν δημοκράτη, με έναν φιλελεύθερο, έστω κι αν διαφωνώ ριζικά μαζί του, να καταλάβω τι μου λέει. Αλλά να συζητώ με έναν αριστερό και να χρειάζεται να μου εξηγήσει τι θέλει να πει, ε, αυτό δεν είναι ιδεολογία! Πώς είναι δυνατόν το ασαφές να παράξει κίνημα;
Αντίθετα, αντιλαμβάνομαι απόλυτα αυτό που μου διηγείται η ιστορία: ότι ο ρόλος της "Αριστεράς" ήταν συγκεκριμένος. Τράβα από δω τράβα από κει να μη φτάσουμε στο σοσιαλισμό. "Να φτιάξουμε κάτι ωραίο, να 'χουν όλοι δίκιο!" Αλλά έτσι προκοπή δεν κάνεις! Προκοπή κάνεις μόνο αν έρθει ανάποδα ο ντουνιάς, όπως έλεγε κι ο μπαρμπα-Κώστας, ο Βάρναλης.
Αν με συγκίνησε κάτι στον πρώτο τόμο αυτού του βιβλίου και δέχτηκα με ικανοποίηση την πρόσκληση του αγαπημένου μου Θανάση Κάππου να συμμετάσχω στον δεύτερο, ήταν ότι οι άνθρωποι-αθλητές που συναντούσες στις γραμμές του πρώτου τόμου ήταν ριζοσπάστες αριστεροί (αυτούς τους καταλαβαίνω) ή κομμουνιστές. Είδη προς εξαφάνιση δηλαδή, με τα σημερινά δεδομένα. Μια εξαφάνιση την οποία επιδιώκει πλέον, πολύ πιο συγκροτημένα, το παγκόσμιο καπιταλιστικό σύστημα, εκμεταλλευόμενο -το δίχως άλλο- τα λάθη, τις παραλείψεις, τις καθυστερήσεις της κομμουνιστικής Αριστεράς.
Δεν είναι τυχαία η επιλογή για αναζωπύρωση της θεωρία των "δύο άκρων" και της "εξίσωσης φασισμού-κομμουνισμού" από πλευρά του συστήματος. Θεωρία κατάπτυστη την οποία η "Αριστερά" του σήμερα ή την αποκρούει χαλαρά ή, ακόμα χειρότερα, αναγνωρίζει και κάποια δίκαια σε αυτήν.
Θα ήταν λοιπόν γόνιμο αν καταλαβαίναμε ότι κύρια επιδίωξη του συστήματος είναι να "τσακίσει" την αναζωπύρωση του διεθνούς κομμουνιστικού κινήματος και να ξεμπερδεύει μαζί του μια και καλή, ώστε να μην υπάρχει περίπτωση να απειληθεί ξανά η εξουσία του. Γιατί μόνο μια κομμουνιστική Αριστερά μπορεί, είναι ικανή, να παράξει αθλητές σκεπτόμενους, φωτεινές προσωπικότητες, σαν αυτές που φιλοξενούν οι σελίδες του βιβλίου. Σε κάθε άλλη περίπτωση θα μιλάμε για μουσειακό είδος.
Η βαριά βιομηχανία του ποδοσφαίρου, η κυριαρχούμενη από τα μονοπώλια, τους ζάπλουτους σεΐχηδες, τα στοιχηματικά τραστ, τους χορηγούς έχει ανάγκη από αθλητές πειθήνιους και υποτακτικούς. Να καταναλώνουν την ενέργειά τους μόνο στις τέσσερις γραμμές του γηπέδου. Να αποτελούν πρότυπο σαν ποδοσφαιριστές, να τους θαυμάζουν για τα σουτ τους, τις κεφαλιές, τις ντρίμπλες! Μέχρι εκεί! Άντε και για τα μαλλιά τους, για τα τατουάζ τους και τις μοντέλες που κυκλοφορούν με ή χωρίς πινακίδες, έτσι ώστε να εξυπηρετηθεί το παγκόσμιο lifestyle, να βγάλει και αυτό ένα κέρδος και τίποτα περισσότερο! Να κάνουν και καμιά αγαθοεργία, κάποια φιλανθρωπία ώστε να φαίνονται καλά παιδιά. Με το "ό,τι προαιρείσθε", όμως, ο κόσμος δεν αλλάζει.
Ας αφήσουμε λοιπόν τα "περίπου", τα "ίσως" και τα "ενδεχομένως". Μόνο η ανασυγκρότηση μιας κομμουνιστικής Αριστεράς και η επαναφορά της στο προσκήνιο είναι ικανή να εμπνεύσει νέους αθλητές με ανατρεπτικές αξίες. Να δημιουργήσει τις προϋποθέσεις για κινήματα στον αθλητισμό, που θα διεκδικήσουν ουσιαστικά το δικαίωμα όλων στην άθληση!
Πριν οι λέξεις ενηλικιωθούν και γίνουν φράσεις γι' αυτόν τον πρόλογο, με επισκέφτηκε εντελώς αναπάντεχα ένα βράδυ το τραγούδι του Φραντσέσκο Ντε Γκρεγκόρι "η ποδοσφαιρική φουρνιά του 68'" (la leba calcistica della classe 68') από το αριστουργηματικό άλμπουμ με τον τίτλο Τιτανικός (Titanic)!
Το κομμάτι γράφτηκε για τον Μπρούνο Κόντι της Ρόμα, παιδί λαϊκό της Αριστεράς. Ένα μήνα μετά την κυκλοφορία του τραγουδιού ο Κόντι θα στεφθεί παγκόσμιος πρωταθλητής με τη Σκουάντρα Ατζούρα! Το αγόρι με τις στενές πλάτες, που φορά το νούμερο εφτά, όπως αναφέρεται στους στίχους του τραγουδιού!
Όλο το νόημα, ο καρπός του τραγουδιού, βρίσκεται στο ρεφρέν, εκεί που λέει "τον ποδοσφαιριστή τον ξεχωρίζεις από το θάρρος, από τον αλτρουισμό κι από τη φαντασία"!
Το ποδόσφαιρο που θα μας εμπνεύσει, οι ποδοσφαιριστές που θα γίνουν στίχοι στα χείλη όλων, λείπουν ταξίδι. Άγνωστο πότε θα επιστρέψουν!
Η νύχτα καμπουριάζει τυλιγμένη στα αστέρια. Νυχτώνει αργά αργά. Νυχτώνει στο ποδόσφαιρο, νυχτώνει στην Αριστερά!
Θαρρώ όμως πως αλλάζει το φεγγάρι! Μακάρι...
Αύγουστος 2016, Αρμένοι - Ρέθυμνο
Στο εισαγωγικό σημείωμα μαθαίνουμε μεταξύ άλλων πως ο Κώστας Κάππος αγάπησε όσο λίγοι το ποδόσφαιρο και ότι μιλούσε για ένα λαϊκό άθλημα, που ήταν πάντα δίπλα στο λαό, σε εύκολες και δύσκολες στιγμές. Κάθε Κυριακή είχε ένα μικρό ραδιόφωνο δίπλα του για να ακούει τους αγώνες κι ήταν Απολλωνιστής, γιατί ο Αλαμάνος παραχωρούσε στο κόμμα τη Ριζούπολη για εκδηλώσεις στα χρόνια της μεταπολίτευσης!
Εμένα πάντως ο μικρός Κάππος μου κάνει για γάβρος (αν αυτό έχει κάποια σημασία). Κι ο δεύτερος τόμος (τον πρώτο δεν τον έχω διαβάσει) είναι κατά τη γνώμη μου κάπως προχειρογραμμένος και (για αυτό) κακογραμμένος -αλλά αυτό μπορεί να οφείλεται και στη συμμετοχή του (ακόμα πιο) μικρού Κάππου, του εγγονού του Κώστα, που συμμετέχει στο βιβλίο και έχει το όνομά του, δίπλα σε αυτό του πατέρα του. Οπότε ας είμαστε επιεικείς...
Ο Μιχάλης Λεάνης έχει γράψει το πιο ωραίο κείμενο του τόμου (για τη Σκουάντρα Ατζούρα του 82' και την εργατική τάξη που πάει στον παράδεισο). Αλλά η πραγματική αποκάλυψη είναι ο πρόλογός του, όπου λέει τα πράγματα με το όνομά τους. Και δεν ξέρω πόσοι από τους αναγνώστες της ΕφΣυν (που μοίραζε ως ένθετο το βιβλίο, πριν από λίγες μέρες) θα έμειναν ευχαριστημένοι από όσα διάβασαν εκεί (αν έκαναν τον κόπο να τα διαβάσουν και να τα καταλάβουν πραγματικά).
Καλή ανάγνωση
Ωχ! Θα είμαι ειλικρινής. Ούτε το ποδόσφαιρο στη σύγχρονη εκδοχή του με ενθουσιάζει ούτε η Αριστερά. Και τα δύο έχουν πάψει από καιρό να με συγκινούν πνευματικά.
Ο "καταραμένος" Αμερικανός συγγραφέας Ρέιμοντ Κάρτερ σε ένα διήγημά του αναρωτιέται: "Για τι πράγμα μιλάμε όταν μιλάμε για την αγάπη;". Παραφράζοντάς τον αναρωτιέμαι κι εγώ με τη σειρά μου: "Για τι πράγμα μιλάμε όταν μιλάμε για την Αριστερά;".
Έχει καταντήσει πραγματικά ανυπόφορα ενοχλητικό και κουραστικό ο καθένας να παίζει με την Αριστερά όπως τα μικρά παιδιά με την πλαστελίνη και να της δίνει σχήμα και μορφή ανάλογα με τα συμφέροντα που θέλει να υπηρετήσει και κατά συνέπεια να εξυπηρετήσει. Τουλάχιστον τους πιτσιρικάδες τους διακρίνει μια αθωότητα, στους ενηλίκους απουσιάζει.
Ακούω, διαβάζω για την Αριστερά και βγάζω καντήλες. Τα ίδια συμπτώματα εμφανίζονται όταν βλέπω ποδοσφαιριστή που αγωνίζεται σε υψηλό επίπεδο και δεν μπορεί να κοντρολάρει ή να ντριμπλάρει.
Παραδοσιακά η χωροταξική τοποθέτηση μιας παράταξης στο Κοινοβούλιο καθόριζε και την ιδεολογική της βάση. Αλλά αυτό δεν είναι αρκετό, ούτε το ζητούμενο. Μια παράταξη θα πρέπει να έχει ταυτότητα. Ποια είναι η ταυτότητα της Αριστεράς σήμερα;
Για μένα δεν υπάρχει. Αν την έχασε ή της την έκλεψαν ποσώς με ενδιαφέρει. Συμβιβασμένη και μίζερη όπως έχει καταντήσει ας αναζητήσει τα απολεσθέντα στο πλησιέστερο αστυνομικό τμήμα. Ούτε και πρόκειται να μπω σε ατέρμονες συζητήσεις για τη μετάλλαξη της Αριστεράς σε σοσιαλδημοκρατικά μορφώματα. Με τα λίγα δε φτιάχνεις τα πολλά, με τα "περίπου" δεν ξεθεμελιώνεις το όλο.
Ο θυμόσοφος Χαρίλαος Φλωράκης το διατύπωσε πιο λαϊκά: "Όταν κατουράς στη θάλασσα, θα το βρεις στ' αλάτι". Με τη σημερινή μας τραυματική εμπειρία της "πρώτης φοράς Αριστερά" στα καθ' ημάς και αφού προηγήθηκαν ανάλογες περιπτώσεις στην αλλοδαπή, άντε να βρεθεί ένας πραγματικός ριζοσπάστης να του πει πως είχε άδικο.
Ποια Αριστερά, ρε παιδιά; Ειλικρινά δεν καταλαβαίνω τι μου λέτε. Δεν καταλαβαίνω για τι πράγμα μιλάτε! Να συζητήσω με έναν δημοκράτη, με έναν φιλελεύθερο, έστω κι αν διαφωνώ ριζικά μαζί του, να καταλάβω τι μου λέει. Αλλά να συζητώ με έναν αριστερό και να χρειάζεται να μου εξηγήσει τι θέλει να πει, ε, αυτό δεν είναι ιδεολογία! Πώς είναι δυνατόν το ασαφές να παράξει κίνημα;
Αντίθετα, αντιλαμβάνομαι απόλυτα αυτό που μου διηγείται η ιστορία: ότι ο ρόλος της "Αριστεράς" ήταν συγκεκριμένος. Τράβα από δω τράβα από κει να μη φτάσουμε στο σοσιαλισμό. "Να φτιάξουμε κάτι ωραίο, να 'χουν όλοι δίκιο!" Αλλά έτσι προκοπή δεν κάνεις! Προκοπή κάνεις μόνο αν έρθει ανάποδα ο ντουνιάς, όπως έλεγε κι ο μπαρμπα-Κώστας, ο Βάρναλης.
Αν με συγκίνησε κάτι στον πρώτο τόμο αυτού του βιβλίου και δέχτηκα με ικανοποίηση την πρόσκληση του αγαπημένου μου Θανάση Κάππου να συμμετάσχω στον δεύτερο, ήταν ότι οι άνθρωποι-αθλητές που συναντούσες στις γραμμές του πρώτου τόμου ήταν ριζοσπάστες αριστεροί (αυτούς τους καταλαβαίνω) ή κομμουνιστές. Είδη προς εξαφάνιση δηλαδή, με τα σημερινά δεδομένα. Μια εξαφάνιση την οποία επιδιώκει πλέον, πολύ πιο συγκροτημένα, το παγκόσμιο καπιταλιστικό σύστημα, εκμεταλλευόμενο -το δίχως άλλο- τα λάθη, τις παραλείψεις, τις καθυστερήσεις της κομμουνιστικής Αριστεράς.
Δεν είναι τυχαία η επιλογή για αναζωπύρωση της θεωρία των "δύο άκρων" και της "εξίσωσης φασισμού-κομμουνισμού" από πλευρά του συστήματος. Θεωρία κατάπτυστη την οποία η "Αριστερά" του σήμερα ή την αποκρούει χαλαρά ή, ακόμα χειρότερα, αναγνωρίζει και κάποια δίκαια σε αυτήν.
Θα ήταν λοιπόν γόνιμο αν καταλαβαίναμε ότι κύρια επιδίωξη του συστήματος είναι να "τσακίσει" την αναζωπύρωση του διεθνούς κομμουνιστικού κινήματος και να ξεμπερδεύει μαζί του μια και καλή, ώστε να μην υπάρχει περίπτωση να απειληθεί ξανά η εξουσία του. Γιατί μόνο μια κομμουνιστική Αριστερά μπορεί, είναι ικανή, να παράξει αθλητές σκεπτόμενους, φωτεινές προσωπικότητες, σαν αυτές που φιλοξενούν οι σελίδες του βιβλίου. Σε κάθε άλλη περίπτωση θα μιλάμε για μουσειακό είδος.
Η βαριά βιομηχανία του ποδοσφαίρου, η κυριαρχούμενη από τα μονοπώλια, τους ζάπλουτους σεΐχηδες, τα στοιχηματικά τραστ, τους χορηγούς έχει ανάγκη από αθλητές πειθήνιους και υποτακτικούς. Να καταναλώνουν την ενέργειά τους μόνο στις τέσσερις γραμμές του γηπέδου. Να αποτελούν πρότυπο σαν ποδοσφαιριστές, να τους θαυμάζουν για τα σουτ τους, τις κεφαλιές, τις ντρίμπλες! Μέχρι εκεί! Άντε και για τα μαλλιά τους, για τα τατουάζ τους και τις μοντέλες που κυκλοφορούν με ή χωρίς πινακίδες, έτσι ώστε να εξυπηρετηθεί το παγκόσμιο lifestyle, να βγάλει και αυτό ένα κέρδος και τίποτα περισσότερο! Να κάνουν και καμιά αγαθοεργία, κάποια φιλανθρωπία ώστε να φαίνονται καλά παιδιά. Με το "ό,τι προαιρείσθε", όμως, ο κόσμος δεν αλλάζει.
Ας αφήσουμε λοιπόν τα "περίπου", τα "ίσως" και τα "ενδεχομένως". Μόνο η ανασυγκρότηση μιας κομμουνιστικής Αριστεράς και η επαναφορά της στο προσκήνιο είναι ικανή να εμπνεύσει νέους αθλητές με ανατρεπτικές αξίες. Να δημιουργήσει τις προϋποθέσεις για κινήματα στον αθλητισμό, που θα διεκδικήσουν ουσιαστικά το δικαίωμα όλων στην άθληση!
Πριν οι λέξεις ενηλικιωθούν και γίνουν φράσεις γι' αυτόν τον πρόλογο, με επισκέφτηκε εντελώς αναπάντεχα ένα βράδυ το τραγούδι του Φραντσέσκο Ντε Γκρεγκόρι "η ποδοσφαιρική φουρνιά του 68'" (la leba calcistica della classe 68') από το αριστουργηματικό άλμπουμ με τον τίτλο Τιτανικός (Titanic)!
Το κομμάτι γράφτηκε για τον Μπρούνο Κόντι της Ρόμα, παιδί λαϊκό της Αριστεράς. Ένα μήνα μετά την κυκλοφορία του τραγουδιού ο Κόντι θα στεφθεί παγκόσμιος πρωταθλητής με τη Σκουάντρα Ατζούρα! Το αγόρι με τις στενές πλάτες, που φορά το νούμερο εφτά, όπως αναφέρεται στους στίχους του τραγουδιού!
Όλο το νόημα, ο καρπός του τραγουδιού, βρίσκεται στο ρεφρέν, εκεί που λέει "τον ποδοσφαιριστή τον ξεχωρίζεις από το θάρρος, από τον αλτρουισμό κι από τη φαντασία"!
Το ποδόσφαιρο που θα μας εμπνεύσει, οι ποδοσφαιριστές που θα γίνουν στίχοι στα χείλη όλων, λείπουν ταξίδι. Άγνωστο πότε θα επιστρέψουν!
Η νύχτα καμπουριάζει τυλιγμένη στα αστέρια. Νυχτώνει αργά αργά. Νυχτώνει στο ποδόσφαιρο, νυχτώνει στην Αριστερά!
Θαρρώ όμως πως αλλάζει το φεγγάρι! Μακάρι...
Αύγουστος 2016, Αρμένοι - Ρέθυμνο
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου