Νέα χρονολογία για την πρώτη εμφάνιση εργαλείων

Νέα χρονολογία για την πρώτη εμφάνιση εργαλείων

Η κατασκευή εργαλείων με χρήση του αντίχειρα και των δακτύλων σε αντίθεση δεν θεωρείται πια αποκλειστικό χαρακτηριστικό του homo sapiens. Ισως την ικανότητα αυτή να είχαν ως ένα βαθμό και κάποιοι πρόγονοί του

Το 2011, μια ομάδα Αμερικανών παλαιοανθρωπολόγων πήρε λάθος στροφή στο Λομέκουι, κοντά στη λίμνη Τουρκάνα, της Κένυας. Ενα μέλος της ομάδας, παρατηρώντας στρώματα ιζημάτων, που είχαν εκτεθεί και διαβρώνονταν, εντόπισε πέτρινα εργαλεία, που τελικά αποδείχτηκε ότι ήταν 3,3 εκατομμυρίων ετών, δηλαδή τα παλαιότερα που έχουν ανακαλυφθεί ποτέ.
Με μήκος μέχρι 20 εκατοστά, αυτά τα εργαλεία είναι μεγαλύτερα, βαρύτερα και λιγότερο καλοφτιαγμένα συγκριτικά με τα ηλικίας 2,6 εκατ. ετών εργαλεία από το φαράγγι Ολντουβάι της Τανζανίας, που κατείχαν το ρεκόρ παλαιότητας. Οπως και τα Ολντουβανικά εργαλεία, τα εργαλεία από το Λομέκουι της Κένυας ήταν εμφανώς αποτέλεσμα σκόπιμης ενέργειας και όχι φυσικής διαδικασίας. Ο κατασκευαστής τους χρησιμοποίησε κυρίως τεχνική που απαιτεί και τα δύο χέρια, κρατώντας το προς επεξεργασία κομμάτι πέτρας πάνω σε ένα βράχο σαν αμόνι και χτυπώντας το με ένα πέτρινο σφυρί, ώστε να βγάλει απ' αυτό κομμάτια με αιχμηρές άκρες.
Μέχρι τώρα, αυτού του είδους η επεξεργασία της πέτρας και η αφηρημένη σκέψη που απαιτεί αποδίδονταν αποκλειστικά στο γένος Homo, αρχίζοντας με τον Homo habilis, που θεωρείται ο κατασκευαστής εργαλείων ολντουβανικού τύπου. Αλλά τα λομεκουγιανά εργαλεία προηγούνται του H. habilis κατά μισό εκατομμύριο χρόνια. Προς το παρόν, όλοι οι υποψήφιοι για την κατασκευή τους είναι είδη που ζούσαν πριν την εμφάνιση του γένους Homo και περιλαμβάνουν τον Αυστραλοπίθηκο αφαρένσις και τον πλατύωπα Κενυάνθρωπο, που είχε ανακαλυφθεί το 1998 κοντά στο Λομέκουι. Αν πράγματι τα εργαλεία φτιάχτηκαν από είδος πριν την εμφάνιση των πρώτων ανθρωπίδων, ίσως πρόκειται για ανακάλυψη μεγάλης σημασίας.

Μήπως η δύναμη λαβής και η δεξιότητα του ανθρώπινου χεριού αναπτύχθηκαν ήδη από τους πρώιμους αυστραλοπιθήκους;

Σε άλλη μελέτη, σχετικά με την εξέλιξη της ικανότητας λαβής (π.χ. ενός σφυριού), ο ανθρωπολόγος Ματ Σκίνερ του πανεπιστημίου του Κεντ, σύγκρινε οστά του χεριού και του καρπού από ανθρώπους και ανθρωπίδες. Χρησιμοποιώντας ακτίνες Χ διαπίστωσε αυξημένη οστική πυκνότητα σε συγκεκριμένα κρίσιμα σημεία που σχετίζονται με την κατασκευή εργαλείων.
Στην επιστημονική δημοσίευση που έκανε πέρσι στο περιοδικό «Science», ο Σκίνερ ανακοίνωσε ότι βρήκε τις ίδιες μεταβολές και στα αντίστοιχα οστά του Αυστραλοπίθηκου αφρικάνους, πιθανού άμεσου προγόνου του γένους Homo, πράγμα που σημαίνει ότι η ικανότητα κατασκευής εργαλείων ήταν ίσως πιο πρώιμη προσαρμογή απ' ό,τι θεωρούνταν έως τώρα. Το συμπέρασμά του ενισχύει το ενδεχόμενο τα εργαλεία που βρέθηκαν στο Λομέκουι να φτιάχτηκαν είτε από αυστραλοπίθηκο, είτε από κενυάνθρωπο.