Ο άνθρωπος του ναλέντι και η «Αίθουσα με τα Μυστικά»

Ο άνθρωπος του ναλέντι και η «Αίθουσα με τα Μυστικά»

Βαθιά μέσα στο έδαφος στο σύστημα σπηλαίων «Ανερχόμενο Αστρο» της Νότιας Αφρικής, υπάρχει η «Αίθουσα Ντιναλέντι», όπου ερευνητές ανακάλυψαν πριν από λίγους μήνες ένα θησαυρό παλαιοανθρωπολογικών απολιθωμάτων. Ορισμένοι απ' αυτούς, εκτίμησαν μάλιστα ότι πρόκειται για νέο ανθρώπινο είδος, τον Homo naledi.
Μέσα στο κύμα εντυπωσιοθηρίας που προκάλεσε η ανακοίνωση στα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης, χάθηκε η επιστημονική ουσία της ανακάλυψης: η χωρίς προηγούμενο ποσότητα οστών. Τα απολιθώματα ανθρωπιδών είναι σπάνια και εκείνα των πρώιμων μελών του γένους μας, του γένους Homo (Ανθρωπος) ακόμη σπανιότερα. Κι όμως στο σπήλαιο αυτό η ομάδα του Λι Μπέργκερ ανακάλυψε περισσότερα από 1.500 απολιθωμένα οστά, που ανήκουν σε 15 διαφορετικά άτομα, ενώ ανάμεσα στα απολιθώματα βρέθηκαν και όλα τα οστά ενός χεριού, του πρώτου πλήρους χεριού πρώιμου είδους ανθρώπου.
Ο H. naledi έχει ένα μείγμα πρωτόγονης και σύγχρονης ανθρώπινης ανατομίας, με το πάνω μέρος του σώματος να είναι κατάλληλο για το σκαρφάλωμα στα δέντρα και το κάτω μέρος, ειδικά τα πόδια, να είναι ικανά να περπατήσουν μεγάλες αποστάσεις. Το πιο παράξενο είναι το κρανίο του H. naledi, που μοιάζει με το κρανίο του είδους Homo erectus, που εμφανίστηκε αργότερα, αλλά έχει μόνο το μισό μέγεθος από το κρανίο του σύγχρονου ανθρώπου (homo sapiens) και φαντάζει πολύ μικρό για ένα σώμα συνολικού ύψους γύρω στο 1 μέτρο και 65 εκατοστά.
Αν και δεν έχει γίνει ακόμη εφικτό να χρονολογηθούν τα απολιθώματα (επειδή δε βρέθηκαν μαζί τους και οστά ζώων χαρακτηριστικών της περιόδου), η ομάδα του Μπέργκερ βιάστηκε κατά πολλούς να βγάλει το συμπέρασμα ότι η συσσώρευση των ευρημάτων οφείλεται σε κάποιο είδος ταφής, πράγμα που θα ήταν εκπληκτικό δεδομένου ότι μόνο ο άνθρωπος ο σοφός και οι Νεάντερνταλ είναι γνωστό ότι έθαβαν τους νεκρούς τους. Ομως μόνο η χρονολόγηση με εναλλακτικές μεθόδους θα δείξει αν πρόκειται για πρωτόγονο είδος ανθρώπου, που εμφάνιζε συμπεριφορές πολύ προχωρημένες για την εποχή του ή για σχετικά σύγχρονο είδος ανθρώπου με πρωτόγονη ανατομία, που κι αυτό, παρ' ολ' αυτά, ίσως επηρεάσει καθοριστικά τα συμπεράσματά μας για την εξέλιξη του ανθρώπινου γένους.
Ο Λι Μπέργκερ και η ομάδα του δέχονται έντονη κριτική από παλαιοανθρωπολόγους όπως ο Τιμ Γουάιτ, που θεωρούν ότι προχώρησαν σε δημοσίευση πολύ πρόωρα, χωρίς να ξέρουν τη χρονολόγηση των ευρημάτων και χωρίς να υπάρχει κάποια απόδειξη ότι τα σώματα τοποθετήθηκαν σκόπιμα στο σπήλαιο ως είδος ταφής. Πρόκειται, λέει, για βιαστική προσέγγιση του θέματος, που συνέβη μέσα σε επικοινωνιακή φρενίτιδα και δίνει προτεραιότητα στη διασκέδαση και την έξαψη της φαντασίας, σε σχέση με τη λιγότερο γοητευτική δουλειά της ακριβούς επιστήμης. Ο Γουίλιαμ Γιούνγκερς, παλαιοανθρωπολόγος του πανεπιστημίου Στόνι Μπρουκ, εκτιμά μάλιστα ότι δεν υπάρχουν αρκετά στοιχεία που να επιβεβαιώνουν ότι ο H. naledi είναι νέο είδος και ίσως να πρόκειται για κάποιο τοπικό αντιπρόσωπο του Homo erectus.

Επιμέλεια:
Σταύρος ΞΕΝΙΚΟΥΔΑΚΗΣ
Πηγές: «Discover», nature.com, theconversation.com