Γιατί τα χταπόδια είναι τα πιο έξυπνα μαλάκια

Γιατί τα χταπόδια είναι τα πιο έξυπνα μαλάκια

Τα χταπόδια ανήκουν σε μια ταπεινή γειτονιά του ταξινομικού δέντρου των βιολογικών ειδών: Τα μαλάκια, που περιλαμβάνουν τα σαλιγκάρια, τα όστρακα και άλλα όχι ιδιαίτερα νοήμονα ζώα. Ωστόσο, τα χταπόδια είναι έξυπνα ζώα, γνωστά για τη χρήση αντικειμένων που βρίσκουν στο βυθό ως εργαλεία, για το παιχνίδι τους όταν είναι σε αιχμαλωσία και για την παρακολούθηση του τι συμβαίνει έξω από το ενυδρείο τους.
Οι επιστήμονες αναρωτιόνταν πάντοτε πώς προέκυψαν αυτά τα σχετικά έξυπνα μαλάκια, εξελισσόμενα ανεξάρτητα από τα θηλαστικά και τα πουλιά, τις μόνες κατηγορίες ζώων στις οποίες εκδηλώνονται ανάλογες ανώτερες συμπεριφορές. Η αποκωδικοποίηση του γονιδιώματος των χταποδιών που ολοκληρώθηκε πέρσι, έδωσε μια απρόσμενη απάντηση.
Τα χταπόδια αποδείχτηκε ότι έχουν το ίδιο περιορισμένο ρεπερτόριο νευροδιαβιβαστών όπως και τα κατώτερα μαλάκια. Αυτό το περιορισμένο σύνολο δομικών υλικών του νευρικού συστήματος θα έπρεπε να περιορίζει τη δυνατότητά τους να αναπτύξουν υψηλότερη νοημοσύνη. Ομως, οι ερευνητές βρήκαν δύο πολύ εκτεταμένες οικογένειες γονιδίων στα χταπόδια, που μπορούν να καθοδηγήσουν τους νευρώνες, ώστε να συνδεθούν σε πολύπλοκα δίκτυα κατά την ανάπτυξη, ενώ εντόπισαν και παράγοντες που επιτρέπουν την ενεργοποίηση και απενεργοποίηση άλλων γονιδίων με μεγάλη ακρίβεια. Αυτά τα χαρακτηριστικά θεωρούν ότι επέτρεψαν στο ίδιο βασικό γονιδίωμα να εκφραστεί με πολύ πιο σύνθετο τρόπο απ' ό,τι σε ένα όστρακο ή ένα σαλιγκάρι. Ενδέχεται αυτές οι δύο οικογένειες γονιδίων να επέτρεψαν στα χταπόδια να αναπτύξουν νευρικά δίκτυα που εξυπηρετούν λειτουργίες όπως η μνήμη, η πλοήγηση, ίσως ακόμα και ο προγραμματισμός ενεργειών.