24 Απρ 2016

Αξεδιάλυτο κουβάρι βαθιών διεργασιών με επίκεντρο την αδύναμη ανάκαμψη

Αξεδιάλυτο κουβάρι βαθιών διεργασιών με επίκεντρο την αδύναμη ανάκαμψη



Η διευθύντρια του ΔΝΤ, Κρ. Λαγκάρντ, με τον πρόεδρο της Κομισιόν Ζ. Κ. Γιούνκερ
Η διευθύντρια του ΔΝΤ, Κρ. Λαγκάρντ, με τον πρόεδρο της Κομισιόν Ζ. Κ. Γιούνκερ
Eurokinissi
Μια είδηση στον αστικό Τύπο τις μέρες της Εαρινής Συνόδου του ΔΝΤ πέρασε μάλλον απαρατήρητη:Ποια; Διεκπεραιώθηκαν οι τελευταίες εκκρεμότητες για τη Νέα Αναπτυξιακή Τράπεζα των χωρών BRICS (Βραζιλία, Ρωσία, Ινδία, Κίνα, Νότια Αφρική) που θα αρχίσει να χορηγεί δάνεια. Η Τράπεζα ξεκινά τη δράση της σε συνθήκες που το ΔΝΤ εκτιμά επιβράδυνση της παγκόσμιας οικονομίας.
Το ΔΝΤ δίνει τα εξής στοιχεία για 2016 και 2017. Παγκόσμια οικονομία: 3,2% (από 3,4% στην προηγούμενη εκτίμηση) και 3,5% (από 3,6%). ΗΠΑ: 2,4% (από 2,6%) και 2,5% (από 2,6%). Ευρωζώνη: 1,5% (από 1,7%) και 1,6% (από 1,7%). Ιαπωνία: 0,5% (από 1%) και -0,1% (από 0,3%). Κίνα: 6,5% (από 6,3%) και 6,2% (από 6%). Ρωσία: - 1,8% (από -1%) και ανάκαμψη 0,8% (από 1%). Βραζιλία: -3,8% (από -3,5%) και στασιμότητα για το 2017. Μόνο στην Ινδία εκτιμά ανάπτυξη με ποσοστό 7,5% τόσο για το 2016 όσο και για το 2017. Η Νότια Αφρική έχει συνεχώς πτωτική τάση κάθε χρόνο, 3,2% το 2011, 2,2% το 2012, 2,2% το 2013 και 1,5% το 2014. Οι εκτιμήσεις ανάπτυξης είναι 0,5% για το 2016 και 1,3% το 2017.
Οταν το 2014 οι BRICS αποφάσισαν τη δημιουργία της τράπεζας, δημοσιεύματα του αστικού Τύπου έγραφαν ότι τη δημιούργησαν λόγω «έλλειψης συμμετοχής τους στην παγκόσμια διακυβέρνηση, ιδιαίτερα στην Παγκόσμια Τράπεζα και στο ΔΝΤ», όπου ΗΠΑ και ΕΕ έχουν πρωτοκαθεδρία. Το «Bloomberg» έγραφε: Για ποιο λόγο να συμφωνήσουν να δώσουν 23,5 δισ. δολάρια στην Ελλάδα, 22,9 δισ. δολάρια στην Πορτογαλία και 19,4 δισ. δολάρια στην Ιρλανδία (με βάση τα μνημόνια), εάν είναι αμελητέο το μερίδιο των χωρών αυτών στο δικό τους εμπορικό ισοζύγιο; Οι BRICS προσέφεραν κατά την κρίση χρέους της Ευρωζώνης. Τότε στο ΔΝΤ είχαν αντιδράσει έντονα η Βραζιλία και άλλα κράτη. Πρόκειται για όξυνση των ανταγωνισμών ανάμεσα στα καπιταλιστικά κράτη απόρροια των μεταβολών που συντελούνται στο συσχετισμό δυνάμεων.
Να δούμε κάτω απ' αυτήν την επιφάνεια
Με αφορμή το πρόγραμμα της Ελλάδας, επανεμφανίστηκε οξύτατη αντιπαράθεση ΔΝΤ - Κομισιόν. Βεβαίως, οι αντιθέσεις είναι υπαρκτές, αλλά μάλλον θα είναι αφελής κάποιος αν θεωρεί ότι το «ελληνικό πρόγραμμα» είναι η αιτία των οξύτατων αντιθέσεων, δηλαδή ότι τσακώνονται για το κόψιμο των επικουρικών συντάξεων, τη μείωση του αφορολόγητου κ.λπ. Να δούμε λοιπόν κάτω απ' αυτήν την επιφάνεια.
Τα αστικά ΜΜΕ, η κυβέρνηση, προπαγάνδισαν θετικά την παρέμβαση των ΗΠΑ στη γερμανική κυβέρνηση υπέρ της Ελλάδας, προβάλλοντας τις συζητήσεις του υπουργού Οικονομικών Τζ. Λιου, αλλά και τις επικείμενες συζητήσεις Μπ. Ομπάμα - Αν. Μέρκελ στη Γερμανία, όπου ο Ομπάμα θα κάνει παρέμβαση για το «ελληνικό ζήτημα» έλεγαν. Ολ' αυτά τα στηρίζουν στη γεωστρατηγική σημασία της θέσης της Ελλάδας στην ευρύτερη περιοχή, ιδιαίτερα στη Μέση Ανατολή, και στους κινδύνους αποσταθεροποίησης αν δεν κλείσει η «αξιολόγηση» ως αφετηρία καπιταλιστικής ανάκαμψης. Αλλά, επίσης, είναι αφελής όποιος σκέφτεται ότι ο Ομπάμα με την Μέρκελ συναντώνται για το Ασφαλιστικό και το Φορολογικό της Ελλάδας!
Επομένως, πού εδράζονται οι οξύτατοι ανταγωνισμοί; Κατ' αρχάς, είναι γνωστοί οι ανταγωνισμοί ΗΠΑ - Ευρωζώνης και ιδιαίτερα ΗΠΑ - Γερμανίας. Ενα πρόσφατο παράδειγμα: Σύμφωνα με το REUTERS, η επίτροπος Ανταγωνισμού της ΕΕ, Μαργκρέτε Βεστάγκερ, ετοιμάζεται να απαγγείλει κατηγορίες στην «Google» για μεροληπτική συμπεριφορά υπέρ των δικών της εφαρμογών στις συμφωνίες που συνάπτει με κατασκευαστές κινητών τηλεφώνων που χρησιμοποιούν το σύστημα Android. Απαιτεί από τους κατασκευαστές κινητών να προεγκαθιστούν εφαρμογές της «Google», αντί να αποφασίζουν οι ίδιοι ποιες θα προτιμήσουν. Εάν η Κομισιόν κρίνει ότι υπάρχει κατάχρηση δεσπόζουσας θέσης, θα μπορεί να της επιβάλει πρόστιμο έως και 7,4 δισ. δολ., δηλαδή το 10% του τζίρου της για το 2015.
Να θυμίσουμε, ακόμη, ότι η Κομισιόν κάνει εξονυχιστικό έλεγχο για μεγάλη φοροδιαφυγή σε «Apple» - «Google», που δρουν στην ΕΕ. Ενώ η γερμανική αρχή ανταγωνισμού χτυπά για αθέμιτο ανταγωνισμό την ισχυρή θέση των «Amazon» - «Apple» στην αγορά ψηφιακών ηχητικών βιβλίων (audiobook).
Επίσης, οι ΗΠΑ έβαλαν πρόστιμα 2,5 δισ. δολαρίων στη γερμανική τράπεζα Deutsche Bank που δρα στις ΗΠΑ, ενώ έγιναν αγωγές στη «Volkswagen» από το αμερικανικό Δημόσιο για παράβαση περιβαλλοντικών νόμων (επήλθε συμβιβασμός με πληρωμή αποζημιώσεων). Η «Volkswagen» έχει χτυπηθεί διεθνώς. Ενδεικτικά παραδείγματα των μεταξύ τους ανταγωνισμών.
Στην Εαρινή Σύνοδο του ΔΝΤ εκτίμησαν ότι υπάρχει ένας συνδυασμός κινδύνων που απειλεί να επηρεάσει αρνητικά την παγκόσμια οικονομία, όπως: Η πιθανή έξοδος της Βρετανίας από την ΕΕ, η «πολιτική κρίση» (απόρροια της οικονομικής κρίσης) στη Βραζιλία, η οικονομική επιβράδυνση της Κίνας. Κίνδυνοι είναι και η δραστική μείωση τιμών των εμπορευμάτων, η μείωση εξαγωγών, ο πόλεμος στη Συρία, η ανησυχία για τη βιωσιμότητα του ελληνικού χρέους, η προσφυγική κρίση της Ευρώπης κ.ά.
Φαίνεται, επομένως, ότι οι κόντρες ΔΝΤ - Κομισιόν δεν εστιάζουν μόνο στις κόντρες ΗΠΑ - Ευρωζώνης ή ΗΠΑ - Γερμανίας, αλλά μάλλον αντανακλούν και τις εσωτερικές αντιθέσεις στο ΔΝΤ, που οξύνονται λόγω της κρίσης σε οικονομίες των BRICS (π.χ. Βραζιλία) επιβράδυνσης των λεγόμενων αναδυόμενων οικονομιών, πιθανά και λόγω λειτουργίας της Αναπτυξιακής Τράπεζας των BRICS κόντρα σε ΔΝΤ - Παγκόσμια Τράπεζα. Η Αναπτυξιακή Τράπεζα των BRICS είχε προσελκύσει το ενδιαφέρον 57 κρατών, ανάμεσά τους και οι τρεις μεγαλύτερες οικονομίες των ΕΕ, Βρετανία, Γερμανία, Γαλλία.
Δίνουμε ακόμη ένα στοιχείο. Από τις επενδύσεις της Κίνας στο εξωτερικό το 2015, τη μεγαλύτερη αύξηση είχαν αυτές στην ΕΕ, με πρώτες Ιταλία - Γαλλία. Οι επενδύσεις της Κίνας στην ΕΕ έφτασαν στα 23 δισ. δολάρια το 2015, άνοδος 28% συγκριτικά με το 2014, σύμφωνα με στοιχεία της νομικής εταιρείας «Baker & McKenzie» (δημοσιεύτηκαν στους «Financial Times»). Στις ΗΠΑ, οι επενδύσεις το 2015 ανήλθαν στα 18 δισ. δολάρια, ετήσια άνοδος 17%. Η Κίνα προτιμά την ΕΕ; Είναι στοιχείο ανταγωνισμού.
Το ΔΝΤ εκτιμά ως μεγάλους κινδύνους τυχόν αρνητικές εξελίξεις σε Ευρωζώνη - ΕΕ. Για την Ευρωζώνη προβλέπονται οι χαμηλότεροι ρυθμοί ανάπτυξης από τις δυτικές οικονομίες, 1,5% το 2016, από 1,7% σε προηγούμενη πρόβλεψη. Ενδεικτικά: Γερμανία 1,7%. Γαλλία 1,3%. Ιταλία 1,4%.
Κόντρες στην Ευρωζώνη
Την ίδια ώρα, οι εσωτερικές αντιθέσεις σε Ευρωζώνη και ΕΕ οξύνονται. Κατ' αρχάς, επανέρχεται η ιδέα για Ευρωπαϊκό Νομισματικό Ταμείο κόντρα στο ΔΝΤ, ζήτημα που σχετίζεται με τη λεγόμενη διακυβέρνηση της ΕΕ. Διαφωνίες εκδηλώθηκαν και στο ελληνικό ζήτημα. Η Κομισιόν, για παράδειγμα, θεωρεί ότι δε χρειάζονται στην αξιολόγηση τα πρόσθετα μέτρα 3,6 δισ. ευρώ, όπως είπε ο πρόεδρος Ζ. Κ. Γιούνκερ. Αλλά ανώτερος αξιωματούχος της Ευρωζώνης, που γνωρίζει από μέσα το Γιούρογκρουπ, δήλωσε ότι πρέπει να συμφωνηθούν και να ψηφιστούν, αυτό αποφάσισε τελικά το Γιούρογκρουπ. Αυτό εμφανίστηκε στα αστικά ΜΜΕ ως κόντρα Κομισιόν - Ευρωζώνης.
Η Γερμανία θέλει ανεξάρτητο όργανο ελέγχου των κρατικών προϋπολογισμών αντί της Κομισιόν, η Γαλλία και άλλα κράτη προτείνουν την Κομισιόν ως κυβερνητικό όργανο της Ευρωζώνης στο πλαίσιο των συζητήσεων για την οικονομική διακυβέρνηση. Οι κόντρες, βασικά, Γαλλίας - Γερμανίας γύρω από τη διακυβέρνηση, σχετίζονται και με την αυστηρή ή χαλαρή τήρηση του Συμφώνου Σταθερότητας, τα μέτρα για την αντιμετώπιση της αδύναμης ανάπτυξης στην Ευρωζώνη. Κόντρες που εστιάζουν στη δυνατότητα διαχείρισης του χρέους με χαλαρή πολιτική, στην ύπαρξη υπουργού Οικονομικών με μεγάλο ταμείο της Ευρωζώνης, ώστε να παρεμβαίνει σε ζητήματα διάσωσης και ανάπτυξης όταν εκδηλώνεται κρίση σε κάποιο κράτος - μέλος (Γαλλία).
Δεν είναι τυχαία επίσης η οξύτατη επίθεση του Β. Σόιμπλε, υπουργού Οικονομικών της Γερμανίας, στον Μ. Ντράγκι, πρόεδρο της ΕΚΤ, για το πρόγραμμα χαλάρωσης, με φθηνό χρήμα για επενδύσεις, σε συνδυασμό με τα αρνητικά επιτόκια που συμβάλλουν στην ίδια κατεύθυνση. Στις επιθέσεις απάντησε ο Γάλλος υπουργός Οικονομικών, Μισέλ Σαπέν, λέγοντας ότι η Γερμανία οφείλει να σεβαστεί την ανεξαρτησία της ΕΚΤ. Απάντησε όμως και ο Γερμανός κεντρικός τραπεζίτης, Γ. Βάιντμαν, υπέρ του Ντράγκι. Ο δε σοσιαλδημοκράτης Γερμανός υπουργός Οικονομίας, Ζ. Γκάμπριελ, είπε ότι «πρέπει να δοθεί ένα τέλος στο παιχνίδι κατηγοριών εις βάρος της ΕΚΤ (...) το πρόβλημα δεν είναι η ΕΚΤ και ο κ. Ντράγκι αλλά η άρνηση να παραιτηθεί κανείς από την μονόπλευρη πολιτική της λιτότητας». Δείγματα έντονων ανταγωνισμών και ανάμεσα σε τμήματα του γερμανικού κεφαλαίου.
Κόντρα ΔΝΤ - Κομισιόν εμφανίζεται και στην υπόθεση της ελάφρυνσης του χρέους της Ελλάδας. Η Γερμανία δε θέλει τώρα συζήτηση. Ο ESM διαφωνεί με μείωση επιτοκίων. Την ελάφρυνση του χρέους την πληρώνουν τα κράτη της Ευρωζώνης που δάνεισαν. Είναι σαν να ανοίγει ο δρόμος, το χρέος ενός κράτους - μέλους να γίνεται ευρωενωσιακή υπόθεση, να το πληρώνουν όλοι.
Να θυμίσουμε, επίσης, ότι σε μελέτη της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ), στα μέσα του Μάρτη 2016, αναφερόταν ότι η οικονομία της Ευρωζώνης είναι πολύ πιο εκτεθειμένη σε μια επιβράδυνση της αμερικανικής οικονομίας σε σχέση με την Κίνα. Η αμερικανική οικονομία έχει πτωτικούς ρυθμούς ανάπτυξης, σύμφωνα με τη Fed. Αλλά και οι ΗΠΑ φοβούνται από την ασθενική ανάπτυξη της Ευρωζώνης, ιδιαίτερα τις πτωτικές τάσεις των ρυθμών ανάπτυξης της γερμανικής οικονομίας.
Φαίνεται, λοιπόν, και με βάση όλ' αυτά, ότι δεν είναι τυχαία η σύνθεση της συνάντησης των Μπ. Ομπάμα - Α. Μέρκελ στο Ανόβερο, αφού θα συμμετάσχουν ο Ντ. Κάμερον (Βρετανία), ο Φρ. Ολάντ (Γαλλία), και ο Μ. Ρέντσι (Ιταλία). Στην ατζέντα μπορεί να βρίσκονται θέματα όπως το Brexit, η αντιμετώπιση αρνητικών παραγόντων στην καπιταλιστική οικονομία της ΕΕ, και στη σχέση της με αυτήν των ΗΠΑ, η επιβράδυνση, το ενδεχόμενο νέας κρίσης, η Διατλαντική Συμφωνία Εμπορίου και Επενδύσεων, ζητήματα που προκύπτουν από τις οικονομίες των BRICS, η επίδρασή τους στις οικονομίες της Δύσης, οι μεταξύ τους ανταγωνισμοί. Μην υποτιμήσουμε και τους ανταγωνισμούς σε γεωπολιτικό επίπεδο, όπως π.χ. σε Μέση Ανατολή - Βόρεια Αφρική (επέμβαση στη Λιβύη), σε άλλα σημεία του πλανήτη (Ουκρανία, Κινεζική Θάλασσα), οι σχέσεις με Ρωσία κ.λπ. Ο γγ του ΝΑΤΟ π.χ. χαρακτήρισε «πιο επιθετική τη Ρωσία».
Μπλεγμένη κατάσταση
Είναι, επομένως, πολύ πιο σύνθετη η εξελισσόμενη πραγματικότητα με τους οξύτατους ανταγωνισμούς διεθνώς και στην ΕΕ. Και μέσα σ' αυτούς πρέπει να βλέπουμε ενταγμένες τις εξελίξεις στην ελληνική οικονομία. Εξελίξεις που κάνουν αβέβαιη την ανάκαμψη με μόνιμα, συνεχώς αυξανόμενα, τα αντεργατικά αντιλαϊκά μέτρα. Είναι για άλλη μια φορά καθαρό ότι οι εργαζόμενοι, ο λαός δεν μπορεί να προσδοκούν καμιά θετική εξέλιξη μέσα από αυτές τις αντιπαραθέσεις και κόντρες, δεν υπάρχει φιλολαϊκή πλευρά σε ένα τραπέζι που ανταγωνίζονται ληστές και σφαγείς των λαών. Το ζήτημα είναι το εργατικό - λαϊκό κίνημα να μπορέσει να αξιοποιήσει τις μεταξύ τους αντιθέσεις, τις δυσκολίες στην καπιταλιστική ανάπτυξη, τα προβλήματα στο αστικό πολιτικό σύστημα, για να χειραφετηθούν εργατικά - λαϊκά στρώματα από το φόβο της αβεβαιότητας και της αστάθειας, για να δυναμώσει η γραμμή πάλης σύγκρουσης με το κεφάλαιο, τα μονοπώλια, την εξουσία τους, τις ιμπεριαλιστικές ενώσεις τους.

Λ.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

TOP READ