ΤΟΥΡΚΙΑ Εξελίξεις και διεργασίες στο φόντο των ανταγωνισμών

ΤΟΥΡΚΙΑ

Εξελίξεις και διεργασίες στο φόντο των ανταγωνισμών

Το τελευταίο μακελειό στην Τουρκία ανέδειξε ότι στην περιοχή μας διευρύνεται ο «κύκλος αίματος» που ενισχύουν οι αντιλαϊκές κόντρες και ανακατατάξεις

Copyright 2016 The Associated

Από κηδεία Τούρκου στρατιώτη που σκοτώθηκε στις επιχειρήσεις στη Β. Συρία. Η Τουρκία διεκδικεί εδώ και καιρό «πρωτοβουλίες» και στο στρατιωτικό πεδίο

Η πολύνεκρη επίθεση που σημειώθηκε τη νύχτα της Πρωτοχρονιάς στο κέντρο διασκέδασης «Ρέινα» («Reina») της Κωνσταντινούπολης, ανέδειξε ξανά τον «κύκλο αίματος» που ενισχύεται ως αποτέλεσμα των σφοδρών ενδοϊμπεριαλιστικών ανταγωνισμών για το μοίρασμα αγορών, πρώτων υλών και σφαιρών επιρροής.
Η δράση «τρομοκρατικών οργανώσεων» όπως το «Ισλαμικό Κράτος» («ΙΚ») - που εμφανίστηκε ως υπεύθυνο και για το τελευταίο μακελειό στην Τουρκία - «αποτελεί συστατικό στοιχείο του ιμπεριαλιστικού πολέμου στον 21ο αιώνα», όπως τονίζουν και οι Θέσεις της ΚΕ για το 20ό Συνέδριο του ΚΚΕ. «Και αυτό ισχύει ανεξάρτητα από το σε ποιο βαθμό η δραστηριότητα τέτοιων οργανώσεων διαμορφώνεται κάτω από τη στήριξη ή ανοχή ιμπεριαλιστικών κέντρων ή εκδηλώνεται ως στοιχείο αυτονόμησης αυτών των δυνάμεων από τα όποια ισχυρά κέντρα τούς ενίσχυσαν στο παρελθόν. Η δράση αυτών των οργανώσεων αξιοποιείται αντικειμενικά είτε ως στοιχείο του "ανορθόδοξου πολέμου" ενός κράτους ή κάποιων τμημάτων του κατά των συμφερόντων κάποιου άλλου καπιταλιστικού κράτους, είτε ως πρόσχημα ιμπεριαλιστικής επέμβασης», προσθέτουν οι Θέσεις.
Αμέσως μετά το τελευταίο μακελειό, δυνάμωσε με πολύ χαρακτηριστικό περιεχόμενο η συζήτηση για τις ισορροπίες στην ευρύτερη «γειτονιά», που - μην ξεχνάμε - εμπεριέχει πεδία αναμέτρησης ισχυρών ιμπεριαλιστικών κέντρων, όπως το ΝΑΤΟ, οι ΗΠΑ, η Ρωσία κ.τ.λ.
Με αξιοποίηση αυτής ακριβώς της εξάπλωσης της «τρομοκρατίας», της δράσης οργανώσεων τύπου «ΙΚ», και στη βάση διαφωνιών για το ποιος τελικά είναι «τρομοκράτης», ανάλογα με το τι και ποιον κάθε πλευρά θεωρεί απειλή για τα στρατηγικά της συμφέροντα, εξετάζονται ή προχωρούν ήδη αλλαγές σε συμμαχίες που ανεξάρτητα από τη σταθερότητά τους, σηματοδοτούν τη σφοδρή όξυνση της «κόντρας» ειδικά για τον έλεγχο του μεγάλου ενεργειακού πλούτου της περιοχής, αφετέρου για τα πλεονεκτήματα στη γεωπολιτική σκακιέρα. Η «εξάρθρωση των τρομοκρατών» μετατρέπεται σε πεδίο όπου αντίπαλες, ή και μέχρι πρότινος σύμμαχες δυνάμεις, ετοιμάζονται να λύσουν διαφορές, με όλα τα μέσα και με ό,τι αυτό συνεπάγεται για τις επόμενες φάσεις των αντιλαϊκών επιθέσεων.
Η αποφασιστικότητα με την οποία η πλουτοκρατία της Τουρκίας συμμετέχει σε όλο αυτό το «παιχνίδι», είναι ενδεικτική των αυξημένων κινδύνων που ξημερώνουν για τους λαούς.

Δεν είναι τυχαία η συζήτηση για το Ιντσιρλίκ

Μετά τη νέα επίθεση, η Αγκυρα ύψωσε κι άλλο τους τόνους για την «ανεπάρκεια» με την οποία οι σύμμαχοί της στηρίζουν τις στρατιωτικές επιχειρήσεις που συνεχίζει για την «εξάρθρωση της τρομοκρατίας». Μεγάλωσε η «γκρίνια» ειδικά απέναντι στις ΗΠΑ, με τον υπουργό Αμυνας, Φικρί Ισίκ, να χαρακτηρίζει μάλιστα «αμφισβητήσιμη» την αποστολή της βάσης στο Ιντσιρλίκ (όπου διατηρούν στρατιωτικές εγκαταστάσεις και οι ΗΠΑ) και τον υπουργό Εξωτερικών, Μεβλούτ Τσαβούσογλου, να υποστηρίζει ότι «το τουρκικό έθνος ερωτά τις ΗΠΑ το εξής: "Αν δεν μας στηρίζετε στην πιο σημαντική (στρατιωτική) επιχείρηση, τότε γιατί σταθμεύετε στην αεροπορική βάση Ιντσιρλίκ;"». Και ενώ ο Τσαβούσογλου είπε καθαρά ότι «περνάμε "κρίση εμπιστοσύνης" με τις ΗΠΑ», ο εκπρόσωπος του Προέδρου της χώρας Ιμπραχίμ Καλίν εξήγησε επίσης: «Η Τουρκία έχει το δικαίωμα να κλείσει τη βάση στο Ιντσιρλίκ. Πάντα διατηρούμε αυτό το δικαίωμα. Αλλά, πρώτα πρέπει να αξιολογηθούν οι συνθήκες. Εχουμε το δικαίωμα της διάθεσης (και μη διάθεσης) ως μέρος των κυριαρχικών δικαιωμάτων της Τουρκίας».
Την ίδια στιγμή, αποκαλυπτική των διεργασιών είναι και η αρθρογραφία στον τουρκικό αστικό Τύπο.
Την περασμένη Τρίτη, αρθρογράφος στη φιλοκυβερνητική «Σαμπάχ» μιλούσε για την «υποδειγματική» και «στρατηγική» «εταιρική σχέση» που είχαν οι ΗΠΑ - Τουρκία, «μέχρι που οι ΗΠΑ επέλεξαν να αφήσουν την Τουρκία μόνη της στον αγώνα κατά του Ντάες (σ.σ. αραβικό ακρωνύμιο για το «ΙΚ»)». Ο ίδιος εμφάνιζε την προσέγγιση Ουάσιγκτον - Αγκυρας και την ένταξη της Τουρκίας στο ΝΑΤΟ ως απάντηση στην εμφάνιση της ΕΣΣΔ και καταλήγοντας ότι οι Ρώσοι δεν είναι σήμερα αυτό που ήταν τότε, υπογράμμισε πως τελικά, «δεν υπήρχε ανάγκη για μια δύναμη αποτροπής. Αν η Τουρκία δε βρίσκεται σε τέτοια κατάσταση, τότε τι είναι το ΝΑΤΟ; Ενα δείπνο με γαλοπούλα χωρίς σάλτσα; (σ.σ. λογοπαίγνιο με το «turkey dinner», στα αγγλικά turkey σημαίνει και γαλοπούλα και Τουρκία) άγευστο αλλά πιθανό. Αν όχι και δυνατό».
Αλλά και η «Χουριέτ», την Πέμπτη, συνδέοντας το «χτύπημα» στο «Ρέινα» με τα σενάρια να μπλέκονται σε αυτό ξένες Μυστικές Υπηρεσίες, τόνιζε σε άλλη ανάλυση: «Οι σύμμαχοι της Τουρκίας στο ΝΑΤΟ βοηθούν τους τρομοκράτες να κάνουν επιθέσεις στην Τουρκία, ΗΠΑ, Βρετανία και Γερμανία στηρίζουν και ενθαρρύνουν τρομοκράτες με όλους τους πιθανούς τρόπους».
Μάλιστα, ο αρθρογράφος μίλησε για «σύνδρομο Σεβρών» και «φόβους για μια δεύτερη συμφωνία Σάικς - Πικότ» (εστιάζοντας σε διακρατικές συμφωνίες που μετά τον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο ρύθμισαν τα νέα σύνορα στη Μέση Ανατολή, μεταξύ άλλων διαμελίζοντας και την πρώην Οθωμανική Αυτοκρατορία) και υποστήριξε ότι «οι Τούρκοι ανησυχούν πολλοί ότι οι "όχι και τόσοι φιλικοί σύμμαχοί" τους μπορεί ακόμα μια φορά να εμπλέκονται στην αποσταθεροποίηση της Τουρκίας και την επαναχάραξη των συνόρων στην περιοχή, συμπεριλαμβανομένων και των συνόρων της Τουρκίας». «Αν έτσι είναι τα πράγματα - συνέχιζε ο αναλυτής - η κατάσταση είναι πολύ σοβαρή, καθώς η σημερινή Τουρκία, ενώ προσπαθεί να λάβει νόμιμα μέτρα για την άμυνά της, μπορεί να προκαλέσει έναν περιφερειακό, αν όχι ένα νέο παγκόσμιο πόλεμο. Αν αυτά δεν είναι παραισθήσεις ή παρανοϊκές αντιλήψεις αλλά μια αληθινή απειλή για την ίδια την ύπαρξη της Τουρκίας, τα χειρότερα είναι μπροστά».

Η γενικότερη εικόνα

Αλλωστε, για να εκτιμήσει κανείς τη σφοδρότητα των ανταγωνισμών, πρέπει να σκύψει στη γενικότερη εικόνα, έτσι όπως διαμορφώνεται στην ευρύτερη περιφέρεια. Πλευρές που έχουν ειδικό βάρος είναι μεταξύ άλλων οι εξής:

• Η Τουρκία είναι μια από τις χώρες που όχι απλά συμμετέχουν ήδη σε πόλεμο, αλλά εδώ και καιρό αναλαμβάνει αυτοτελώς στρατιωτικές «πρωτοβουλίες», με πιο χαρακτηριστικές τις επιχειρήσεις στη Βόρεια Συρία, στο όνομα της υπεράσπισης της «ασφάλειας» της χώρας.
• Οι εξελίξεις στη Συρία, σε στρατιωτικό αλλά και διπλωματικό πεδίο, ίσως αποδειχθούν καταιγιστικές το επόμενο διάστημα. Οι στρατιωτικές επιτυχίες ρωσικών και συριακών δυνάμεων έναντι των τζιχαντιστών δεν περνούν απαρατήρητες. Επίσης, τα νέα σχήματα συντονισμού (βλ. πρόσφατη συνάντηση ΥΠΕΞ Τουρκίας, Ρωσίας, Ιράν) μαρτυρούν τη ρευστότητα πολλών συνεργασιών, για τις οποίες κάποιοι μέχρι πρότινος θα έβαζαν ίσως το «χέρι τους στη φωτιά» ότι είναι αδύνατο να συμβούν. Ειδικά η προσέγγιση Τουρκίας - Ρωσίας γεννά ανησυχία σε πολλά ιμπεριαλιστικά επιτελεία, πρώτα απ' όλα της Δύσης.
• Η «επόμενη μέρα» που θα ξημερώσει σε Συρία και Ιράκ μετά την «εξάρθρωση» (ή μετακόμιση του «ΙΚ» π.χ. στη Βόρεια Αφρική) θα θέσει επί τάπητος κρίσιμα θέματα, π.χ. για το ρόλο των Κούρδων στην περιοχή, τον οποίο πολλοί θέλουν αναβαθμισμένο, άλλοι πάλι καθόλου, με πρώτη την Τουρκία.
• Οι όποιες αλλαγές προκύψουν στα σύνορα θα αλληλεπιδράσουν με τις γεωπολιτικές ανακατατάξεις, θα προστεθούν σε εξελίξεις που έχουν προηγηθεί, όπως η «επιστροφή» του Ιράν που ήδη δουλεύει για να ανακτήσει χαμένο έδαφος.

Με το βλέμμα στραμμένο σε Ενέργεια και Ασφάλεια

Ολα τα παραπάνω αποτελούν δεδομένα σε ένα χάρτη που ήδη βάφεται με το αίμα πολλών λαών της περιοχής, για να χαραχτούν οι νέοι δρόμοι μεταφοράς ενεργειακών πόρων, στις μεγάλες αγορές της Ευρώπης αλλά και τις αναπτυσσόμενες, σε Ασία κ.τ.λ. Σε μια «γειτονιά» στην οποία, με δεδομένη τη γεωστρατηγική της σημασία, πολλά ιμπεριαλιστικά κέντρα ιεραρχούν την παρουσία τους, επιχειρηματική, στρατιωτική, γεωπολιτική. Είναι ενδεικτική π.χ. η προσπάθεια της Ρωσίας να διασφαλίσει «πατήματα» (π.χ. μπάσιμο «Ροσνέφτ» στο αιγυπτιακό κοίτασμα αερίου «Ζορ», ή «σενάρια» για άνοιγμα νέων ρωσικών βάσεων σε χώρες που βρέχονται από τη Μεσόγειο).
Η τουρκική επιθετικότητα που δυναμώνει σε όλα τα μέτωπα - από το Αιγαίο και το Κυπριακό μέχρι το Κουρδικό και τα ανατολικά της σύνορα - έχει πολλαπλή σημασία για το δικό μας λαό. Αφενός γιατί η αστική τάξη της Ελλάδας συνδέεται με σχέσεις ανταγωνισμού και συνεργασίας με αυτή της Τουρκίας. Αφετέρου γιατί οι επιλογές μιας ιμπεριαλιστικής δύναμης του διαμετρήματος της Τουρκίας (δεύτερος μεγαλύτερος στρατός στο ΝΑΤΟ, οικονομία μεγάλη, αναπτυσσόμενη αγορά και μέλος του G-20) θα έχουν καθοριστικές αλυσιδωτές επιπτώσεις.
Οι «τριβές» Τουρκίας - Δύσης είναι ενδεικτικές των διαστάσεων που μπορούν να πάρουν οι γεωπολιτικοί ανταγωνισμοί και προσφέρουν χρήσιμα συμπεράσματα για τη ρευστότητα των ενδοϊμπεριαλιστικών συμμαχιών, τα ανεξάντλητα περιθώρια των ιμπεριαλιστών να αξιολογούν φίλους και εχθρούς ανάλογα με το πώς διασφαλίζονται τα συμφέροντά τους. Από την άλλη μεριά, οι προεκτάσεις που μπορούν να πάρουν τέτοιες ανακατατάξεις επιβάλλουν τη λαϊκή επαγρύπνηση, να μην εμπλακούν οι εργαζόμενοι λαοί σε κανένα φονικό για αυτούς σχεδιασμό. Αντίθετα, να οργανώσουν τη δική τους πάλη για τις δικές τους σύγχρονες ανάγκες, που μπορεί να ικανοποιήσει ο μεγάλος πλούτος που οι ίδιοι παράγουν.