ΒΑΛΚΑΝΙΑ Στο επίκεντρο και πάλι ανταγωνισμών

Η «ειρήνη» του ΝΑΤΟ και της ΕΕ στο Κοσσυφοπέδιο επιβάλλεται καθημερινά με πάνω από 5.000 στρατιώτες και εκατοντάδες άρματα μάχης, σήμερα, 18 χρόνια μετά τη βρώμικη επέμβαση του 1999...

«Θερμή» φαίνεται πως θα είναι αυτή η άνοιξη στα Δυτικά Βαλκάνια, καθώς όσο περνά ο καιρός οξύνεται επικίνδυνα η ενδοϊμπεριαλιστική αντιπαράθεση ΗΠΑ - ΝΑΤΟ - ΕΕ και Ρωσίας με επίκεντρο τη διαμάχη για τον έλεγχο νευραλγικών ενεργειακών πηγών και οδών, την προώθηση των γεωστρατηγικών συμφερόντων, προς όφελος των μονοπωλιακών ομίλων της κάθε πλευράς. Χαρακτηριστικά είναι τα σχέδια της Ρωσίας μετά την επαναπροσέγγιση με την Τουρκία, για τη διέλευση του ρωσικού αγωγού «Τουρκικό Ρεύμα» από ΠΓΔΜ και Ελλάδα ή τα σχέδια της Κίνας για πιο γρήγορη προώθηση των εμπορευμάτων της στις ευρωπαϊκές αγορές, μεταξύ άλλων και μέσω της σιδηροδρομικής υπερταχείας Θεσσαλονίκης - Βουδαπέστης, οι πρόσφατες κινήσεις του ΝΑΤΟ για «περικύκλωση» της Ρωσίας και από τη μεριά της Μαύρης Θάλασσας κ.λπ.
Σε κάθε περίπτωση, το θερμόμετρο της περιοχής δείχνει να ανεβαίνει σταθερά, κάτι που εξηγεί την τετραήμερη περιοδεία που ολοκλήρωσε χτες στα Δυτικά Βαλκάνια η επικεφαλής της ΕΕ για την Κοινή Εξωτερική Πολιτική και Ασφάλεια, Φεντερίκα Μογκερίνι.
Παράλληλα, Αμερικανοί πολιτικοί, με πιο νωπή περίπτωση αυτή του Καλιφορνέζου γερουσιαστή Ντάνα Ροχραμπάχερ, θέτουν γενικότερο ζήτημα επαναχάραξης των συνόρων στα Βαλκάνια. Ο Ροχραμπάχερ έχει προτείνει κατά καιρούς ανταλλαγή εδαφών ανάμεσα σε Σερβία και Κοσσυφοπέδιο, ενώ στις αρχές Φλεβάρη είπε ότι «η Μακεδονία δεν είναι κράτος» και ότι θα πρέπει να διαλυθεί ώστε οι περιοχές που έχουν αλβανόφωνο πληθυσμό να ενωθούν με το Κοσσυφοπέδιο και ό,τι περισσέψει να γίνει μέρος της Βουλγαρίας ή άλλων χωρών της περιοχής, όπως π.χ. η Ελλάδα...

Δυναμώνει η ενδοαστική αντιπαράθεση στην ΠΓΔΜ

Στη γειτονική Πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας κλιμακώνεται εδώ και καιρό η ενδοαστική αντιπαράθεση. Ιδιαίτερα μετά την απόφαση του Προέδρου της χώρας, Γκιόργκε Ιβάνοφ, να μη δώσει, την περασμένη Τετάρτη, εντολή σχηματισμού κυβέρνησης στον αρχηγό της αντιπολιτευόμενης Σοσιαλδημοκρατικής Ενωσης (SDSM), Ζόραν Ζάεφ, μολονότι κατάφερε να έρθει σε συμφωνία συνεργασίας με όλα τα αλβανικά κοινοβουλευτικά κόμματα συγκεντρώνοντας τις ψήφους 67 βουλευτών σε σύνολο 120. Ο Ιβάνοφ καθώς και ο πρώην πρωθυπουργός Ν. Γκρούεφσκι, του κεντροδεξιού Δημοκρατικού Κόμματος (VMRO-DPMNE), αντέδρασαν στην είσοδο αλβανικών κομμάτων στην κυβέρνηση.
Ο Ιβάνοφ, που χωρίς να είναι μέλος του είχε προταθεί από το Δημοκρατικό Κόμμα, επικαλέστηκε το Σύνταγμα που του απαγορεύει τη διακύβευση των κυριαρχικών δικαιωμάτων της χώρας, θεωρώντας ότι εάν έδινε εντολή στον Ζάεφ για συγκυβέρνηση με τα κόμματα των αλβανόφωνων θα παρέδιδε την εξουσία σε δυνάμεις που τελούν «υπό τον έλεγχο ξένων», υπονοώντας την Αλβανία. Αφορμή έδωσαν οι όροι της λεγόμενης «αλβανικής πλατφόρμας», που έθεσαν τα κοινοβουλευτικά κόμματα των αλβανόφωνων της ΠΓΔΜ προκειμένου να στηρίξουν μία νέα κυβέρνηση, όπως: Καθιέρωση συνταγματικά της Αλβανικής ως δεύτερης επίσημης γλώσσας σε όλη την επικράτεια, αλλαγή σημαίας, εθνικών συμβόλων ώστε να εκπροσωπούν και την αλβανική μειονότητα, προώθηση της ενταξιακής διαδικασίας σε ΕΕ και ΝΑΤΟ αφού προηγουμένως λυθεί η διαφορά με την Ελλάδα για το συνταγματικό όνομα της χώρας με ενεργό συμμετοχή των αλβανόφωνων στα παζάρια.
Οι εξελίξεις στην ΠΓΔΜ δείχνουν, προς το παρόν, πως είναι οι πιο επικίνδυνες στα τμήματα που προέκυψαν μετά τη διάλυση της ενιαίας Γιουγκοσλαβίας, αν και θα ήταν λάθος να υποτιμήσει κανείς τους κινδύνους και στις άλλες περιοχές. Είναι εντούτοις χαρακτηριστική η αντίδραση του ρωσικού υπουργείου Εξωτερικών στα μέσα της βδομάδας, το οποίο κατηγόρησε μέλη της ΕΕ και του ΝΑΤΟ πως προσπαθούν να επιβάλουν «στη Μακεδονία την αλβανική πλατφόρμα που σχεδιάστηκε στο γραφείο του Αλβανού πρωθυπουργού στα Τίρανα», με βάση το χάρτη της «Μεγάλης Αλβανίας», «που εκφράζει εδαφικές επιδιώξεις σε βάρος του γειτονικού Μαυροβουνίου, της Σερβίας, της Μακεδονίας και της Ελλάδας»... Το ελληνικό υπουργείο Εξωτερικών δεν κρύβει την ανησυχία του για τις εξελίξεις, ενώ η ρευστή κατάσταση γενικότερα στην περιοχή συζητήθηκε κατά την προχτεσινή επίσκεψη του Αλβανού υπουργού Εξωτερικών στην Αθήνα.

Η κόντρα στο Μαυροβούνιο

Στο Μαυροβούνιο η κατάσταση παραμένει τεταμένη αφότου η φιλοδυτική κυβέρνηση του Μίλο Τζουκάνοβιτς «αποκάλυψε» απόπειρα πραξικοπήματος την παραμονή των εκλογών της 16ης Οκτώβρη, κατηγορώντας «εθνικιστικά σερβικά και ρωσικά στοιχεία» πως επιχειρούσαν να καταλάβουν το Κοινοβούλιο, να δολοφονήσουν τον πρωθυπουργό και να εγκαταστήσουν στην εξουσία κυβέρνηση εχθρική προς το ΝΑΤΟ. Οι κατηγορίες του Τζουκάνοβιτς έως τώρα δεν στηρίζονται σε συγκεκριμένα τεκμήρια (όπως αναγνώρισαν προ ημερών ακόμη και οι «Τάιμς Ν. Υόρκης»). Εντούτοις, η υπόθεση εξελίσσεται ενόψει της εαρινής Συνόδου Κορυφής του ΝΑΤΟ, το Μάη, στις Βρυξέλλες, οπότε αναμένεται η ένταξη του κρατιδίου στη λυκοσυμμαχία. Παρά τις έντονες αντιρρήσεις της Ρωσίας, που εδώ και καιρό προειδοποιεί με «σοβαρές αρνητικές συνέπειες». Παρά τις πρόσφατες δημοσκοπήσεις, που δείχνουν ότι η πλειονότητα του λαού δεν συμφωνεί με τα σχέδια των αστών για ένταξη στο ΝΑΤΟ.

Διχασμός και στη Βοσνία - Ερζεγοβίνη

Ατέλειωτα παραμένουν τα προβλήματα και στη Βοσνία - Ερζεγοβίνη, που ουσιαστικά συνεχίζει να τελεί υπό την κατοχή της ΕΕ και του ΝΑΤΟ, γεγονός που διαιωνίζει τα βάσανα για τους λαούς της περιοχής, τροφοδοτώντας εντάσεις και κινήσεις απόσχισης κυρίως στη Σερβική Δημοκρατική Οντότητα. Ο Πρόεδρος των Σέρβων της Βοσνίας, Μίλοραντ Ντόντικ, διατηρεί στενές σχέσεις με τη Ρωσία και πιέζει για ανεξαρτητοποίηση της περιοχής. Μεσοβδόμαδα, γύρισε την πλάτη στην επικεφαλής της ΕΕ για την Κοινή Εξωτερική Πολιτική και Ασφάλεια, Φεντερίκα Μογκερίνι, που ξεκίνησε την Τετάρτη περιοδεία στα Δυτικά Βαλκάνια, επιλέγοντας να μεταβεί στη Μόσχα για να συναντήσει, μεταξύ άλλων, τον Ρώσο υπουργό Εξωτερικών, Σεργκέι Λαβρόφ. Η Μόσχα εννοείται ότι αξιοποίησε την ευκαιρία επιδιώκοντας να προωθήσει τα δικά της κρίσιμα γεωπολιτικά σχέδια.

Σερβία

Η Σερβία εισέρχεται σε προεκλογική φάση ενόψει των προεδρικών εκλογών, τον Απρίλη, σε μία περίοδο κατά την οποία κλιμακώνεται η κόντρα με την ηγεσία των Κοσσοβάρων Αλβανών. Χαρακτηριστικός ο δύσκολος διάλογος Βελιγραδίου - Πρίστινας στις Βρυξέλλες με μεσολάβηση της ΕΕ για την «ομαλοποίηση» των σχέσεών τους μετά την επέμβαση ΗΠΑ - ΝΑΤΟ - ΕΕ, το 1999, που έγινε για τον ίδιο λόγο που οξύνεται και σήμερα η αντιπαράθεση, δηλαδή τον έλεγχο της περιοχής στον ανταγωνισμό με τη Ρωσία. Οι τελευταίες «φωτιές» στις σχέσεις Βελιγραδίου - Πρίστινας άναψαν τον περασμένο Δεκέμβρη όταν ειδικές δυνάμεις των Κοσσοβάρων Αλβανών αστυνομικών εμπόδισαν τη διέλευση σερβικής αμαξοστοιχίας που είχε στα βαγόνια το σύνθημα «Το Κοσσυφοπέδιο - Μετόχια είναι Σερβία». Ο Σέρβος εθνικιστής Πρόεδρος, Τόμισλαβ Νίκολιτς, που διεκδικεί νέα πενταετή θητεία στις εκλογές, απείλησε να στείλει στρατεύματα στο βόρειο Κοσσυφοπέδιο για την προστασία της σερβικής κοινότητας, λέγοντας πως «αν χρειαστεί» θα πάρουν τα όπλα ο ίδιος και οι γιοι του. Ο Σέρβος πρωθυπουργός, Αλεξάνταρ Βούτσιτς, που κάνει προσεκτικές κινήσεις προσέγγισης με τη Δύση, προσπάθησε να κατευνάσει τον Νίκολιτς αποφεύγοντας μία μεγαλύτερη αντιπαράθεση. Από την άλλη, μέρος της σερβικής αστικής τάξης πιέζει για επίσπευση της διαδικασίας ένταξης στην ΕΕ, η οποία χρησιμοποιείται από ισχυρές ευρωπαϊκές δυνάμεις, όπως η Γερμανία, ως μοχλός πίεσης για την προώθηση των δικών τους συμφερόντων.

Κοσσυφοπέδιο: Επιδιώκει μεγαλύτερη αναγνώριση

Το ευρωΝΑΤΟικό προτεκτοράτο του Κοσσυφοπεδίου επιδιώκει την περαιτέρω αναγνώριση από περισσότερες χώρες. Οι Αμερικανοί αξιωματούχοι φαίνεται πως επιδιώκουν την αναγνώριση αυτή και είναι χαρακτηριστική η πρόταση της νέας πρέσβειρας των ΗΠΑ στον ΟΗΕ, Νίκι Χέιλι, για ένταξη του προτεκτοράτου στον Οργανισμό, παρότι η περίπτωσή του συνιστά κραυγαλέα παραβίαση του Διεθνούς Δικαίου, από κάθε άποψη.

Σε σύγκρουση και στην Αλβανία

Τεταμένη είναι η κατάσταση και στην Αλβανία. Το κεντροδεξιό Δημοκρατικό Κόμμα του Λουλζίμ Μπασά πραγματοποιεί από τα μέσα Φλεβάρη καθημερινά συγκεντρώσεις διαμαρτυρίας απαιτώντας την άμεση παραίτηση του σοσιαλδημοκράτη πρωθυπουργού, Εντι Ράμα, πριν από τις εκλογές στις 18 Ιούνη, ώστε να διασφαλιστεί η ελευθερία διεξαγωγής τους και να αποτραπούν (νέα...) φαινόμενα εξαγοράς ψήφων και συνειδήσεων, όπως λέει. Ο Μπασά κατηγορεί τον Ράμα πως έχει μετατρέψει την Αλβανία σε «Κανναβιστάν» και πως με την παραγωγή και το λαθρεμπόριο ναρκωτικών στην Ευρώπη προσπαθεί να εξασφαλίσει την παραμονή του στην εξουσία.
Επιπλέον, ο Ράμα κατηγορείται από γειτονικές χώρες (με πρώτη την ΠΓΔΜ) πως προωθεί μεθοδικά τα σχέδια της λεγόμενης «Μεγάλης Αλβανίας» παίζοντας επικίνδυνα παιχνίδια με τη φωτιά.
Οι γενικότερες εξελίξεις στα Βαλκάνια προκαλούν εύλογα ανησυχία. «Φρένο» στα σχέδια των αστικών τάξεων, που δεν διστάζουν να οδηγήσουν σε νέο αιματοκύλισμα τους λαούς για να ξαναμοιράσουν την περιοχή, μπορεί να βάλει η οργάνωση της πάλης σε αντικαπιταλιστική - αντιμονοπωλιακή κατεύθυνση, για την οριστική ανατροπή της εξουσίας του κεφαλαίου.

Δέσποινα ΟΡΦΑΝΑΚΗ