ΚΑΤΑ ΤΑ ΠΡΟΤΥΠΑ ΤΟΥ ΠΑΡΕΛΘΟΝΤΟΣ

Η κρατική τηλεόραση στα πλαίσια της εργατικής πρωτομαγιάς παρουσίασε αφιερώματα για την ημέρα· ντοκιμαντέρ για τη Σφαγή του Λάντλοου στο Κολοράντο των ΗΠΑ, όπου η εργοδοσία των Ροκφέλερ και το κράτος των ΗΠΑ έπνιξαν στο αίμα την απεργία των εργαζομένων σε άθλιες συνθήκες στα ορυχεία, εκπομπή για τις πρώτες αιματηρές απεργίες μεταλλωρύχων στο Λαύριο και Σέριφο και για τα γεγονότα του Κιλελέρ. Ανεξαρτήτως  της οπτικής που σε τέτοια αφιερώματα μπορεί να υπάρχει, και μόνο το γεγονός της αναφοράς τους που συνδέεται με τη συγκεκριμένη μέρα,  μετά από περισσότερο από έναν αιώνα, είναι ένδειξη της συνέχειας της δράσης  των εργαζόμενων από το παρελθόν στο παρόν και το μέλλον. Κι αν η ιστορική γνώση προκύπτει από τη μελέτη των υλικών συνθηκών ζωής  και την αναζήτηση των γενικών  νόμων κοινωνικής εξέλιξης και το ρόλο των κοινωνικών τάξεων και μαζών,  στα επιμέρους περιστατικά και στις  λεπτομέρειές τους είναι που γίνονται  εμφανείς κανόνες και νόμοι που αναγνωρίζονται στη δράση των ανθρώπων. Περιγραφές λοιπόν από το Μάη του ’36 στη Θεσσαλονίκη, με την αντίδραση της αστυνομίας και του μεταξικού κράτους, πριν ακόμα μετατραπεί ολοφάνερα σε δικτατορία,  στους καπνεργάτες απεργούς αποδεικνύει πως η κυρίαρχη τάξη υπερασπίζεται τα συμφέροντά της με κάθε τρόπο, ακόμα και δια πυρός και σιδήρου.

   Από το Ριζοσπάστη, Σάββατο 9 του Μάη 1936

«Θεσ/νικη, 8 του Μάη. (Του ανταποκριτή μας) Η αστυνομία έδειξε σήμερα καθαρά πως παίζει το ρόλο του υπηρέτη του καπνεμπορικού  και του άλλου κεφαλαίου. Με αγριότητα και βανδαλισμούς επετέθηκε κατά  των αόπλων καπνεργατών και καπνεργατριών, των υφαντουργών, των μικρών κοριτσιών (12 ως 15 χρόνων) και του ματοκύλισε. Επί 3½ ώρες η Θεσσαλονίκη βρισκότανε χτες σε κατάσταση μάχης, μεταξύ  των δυνάμεων της αστυνομίας κα ενός μεγάλου μέρους της εργατικής τάξης. Η στάση της αστυνομίας έχει εξεγείρει όλο το λαό.

Στις 10½ γίνηκε συγκέντρωση 7 χιλιάδων απεργών καπνεργατών έξω από τα γραφεία του σωματείου τους και άκουσαν τους ομιλητές της απεργιακής επιτροπής που κατηγορήσανε την κυβέρνηση ότι παρελκύει την επίλυση των αιτημάτων τους και προσπαθεί να χρησιμοποιήσει τους  Κουτουρίδη, Μαλαμίδη κλπ. Οι συγκεντρωμένοι  απεργοί ξασπάσανε σε αποδοκιμασίες και φώναζαν πως πρέπει εντονώτερα  να διεκδικήσουν τα αιτήματά τους (…) Στο τέλος εγκρίθηκε ψήφισμα διαμαρτυρίας για τη στάση της κυβέρνησης και ζητείται η άμεση επίλυση των αιτημάτων τους.

Για την επίδοση του ψηφίσματος  στη Γενική Διοίκηση προτάθηκε 15μελής επιτροπή καπνεργατών. Τότε όλη η μάζα των συγκεντρωμένων με μια φωνή  φώναξε: «όλοι μαζί θα πάμε, όλοι μαζί» και ξεχύθηκαν οι απεργοί από την οδό Ελένης Σβορώνου όπου βρίσκεται το σωματείο τους, στη οδό Εγνατίας, για να πάνε στη Γενική Διοίκηση. Στην οδό Εγνατίας είχαν παραταχτεί μεγάλες δυνάμεις πεζής και έφιππης  χωροφυλακής, στρατός και αντλίες. Μόλις οι καπνεργάτες προχώρησαν, οι χωροφύλακες όρμησαν  και σταματώντας τους για λίγο, αφήσανε να περάσουν μόνο όσοι αποτελούσαν την επιτροπή για την επίδοση του ψηφίσματος. Οι καπνεργάτες δεν δείλιασαν. Μια στιγμή σπάσανε τη ζώνη και συνεχίσανε το δρόμο τους. Τότε επιτεθήκανε όλες οι δυνάμεις της αστυνομίας. Οι έφιπποι με τα σπαθιά  και οι πεζοί με υποκόπανους χτυπούσαν με λύσσα άντρες και γυναίκες όποιον βρίσκανε μπροστά τους.

Οι απεργοί αμυνθήκανε χρησιμοποιώντας ό,τι βρίσκανε ξύλα, τούβλα, σκάλες κλπ. Η αστυνομία άρχισε τότε να πυροβολεί.

ΣΚΗΝΕΣ ΗΡΩΙΣΜΟΥ. Ξετυλίχτηκαν τότε σκηνές πραγματικού ηρωισμού των διαδηλωτών. Οι γυναίκες ρίχνοντας χάμω και τσαλαπατώνταν,, τις σκίζανε τα ρούχα και τις χτυπούσαν με τα σπαθιά και τους υποκόπανους, που δεν πάψανε ν’ ανεβοκατεβαίνουνε πάνω στους διαδηλωτές, ενώ οι σφαίρες σφυρίζανε παντού. Οι διαδηλωτές αμύνονταν ηρωικά, απελευθέρωναν συναδέλφους τους και αποκρούανε τις επιθέσεις (…)

ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗΣ. Οι επαγγελματίες τους έπαιρναν μέσα στα μαγαζιά τους για να τους προστατεύσουνε και να περιποιηθούνε τους τραυματίες, γιατί πολλοί είχανε κι όλας τραυματιστεί. Όλη η οδός Εγνατίας, από την οδό Αριστοτέλους ώσαμε  την πλατεία Βαρδάρι αναστατώθηκε. Οι επαγγελματίες κλείνανε τα μαγαζιά του και αγανακτισμένοι καταφέρονταν κατά της αστυνομίας. Οι οικοδόμοι που δούλευαν στις οικοδομές της οδού Εγνατίας, γιουχαΐζανε την αστυνομία και ζητωκραύγαζαν υπέρ των απεργών(…)

ΔΙΑΔΗΛΩΣΕΙΣ ΚΑΙ ΣΥΓΚΡΟΥΣΕΙΣ ΜΕ ΤΟΥΣ ΑΠΕΡΓΟΥΣ ΥΦΑΝΤΟΥΡΓΟΥΣ (…) Διατάχθηκαν οι φαντάροι να επιτεθούν κατά των απεργών. Μ’ αυτοί αρνήθηκαν ν’ ακολουθήσουν τους επί κεφαλής αξιωματικούς στην επίθεση κι έτσι αναγκάσθηκαν να ξαναγυρίσουν κι αυτοί στις θέσεις τους. Την ίδια στιγμή έκαμε επέλαση η έφιππη χωροφυλακή. Ανάμεσα  στους χωροφύλακες και τους φαντάρους προκλήθηκε ψυχρότητα κι άλλαξαν βαρειές φράσεις. Οι χωροφύλακες βρίζανε τους φαντάρους. Αυτοί τους απάντησαν : «θα σας δείξουμε». Οι επί κεφαλής αξιωματικοί εξ άλλου έπιασαν ένα λοχία και βρίζοντας τον τον έλεγαν «και συ εργάτης είσαι παληάνθρωπε»

             Από το  Ριζοσπάστη , Δευτέρα 11 του Μάη 1936

Η ΧΘΕΣΙΝΗ ΚΗΔΕΙΑ ΤΩΝ ΘΥΜΑΤΩΝ ΤΗΣ ΘΕΣ/ΝΙΚΗΣ

Στις 10 η ώρα ενώ χτυπάν οι καμπάνες πένθιμα από τις συνοικίες και τους συνοικισμούς κατεβαίνουν συνεχώς χιλιάδες κόσμου. ¨Ολος ο κόσμος, νέοι, γέροι, παιδιά και γυναίκες κρατούν στεφάνια, ανθοδέσμες ή μαύρες σημαίες. Σ’ όλους τους κεντρικούς δρόμους, όπου υπάρχουν τεράστιες μάζες λαού μιλάν διάφοροι ομιλητές. Την ίδια σχεδόν ώρα ξεκινάει απ’ τα γραφεία  του Ενωτικού Εργατικού Κέντρου μεγάλη διαδήλωση με πάνω από 20 χιλιάδες λαό και με επικεφαλής μαύρε σημαίες, στέφανα και πλακάτ που γράφουν: «Τιμή στα ηρωικά θύματα του τιμίου  αγώνα μας», «να παραιτηθεί η κυβέρνηση», «άμεση σύλληψη των δολοφόνων», «πέθανε για το ψωμί του», «γενική αμνηστεία», «ισόβια σύνταξη στις οικογένειες των θυμάτων», «εκδικηθήτε το αίμα των αδελφών μας» (…)

ΤΟ ΣΥΛΛΑΛΗΤΗΡΙΟ

Ύστερα απ’ το νεκροταφείο οι διαδηλωτές ξεκίνησαν διαδηλώνοντας στην οδό Εθνικής Αμύνης. Εξω από το τμήμα της Γενικής Ασφάλειας οι διαδηλωτές ξέσπασαν σε ασταμάτητες αποδοκιμασίες. Λιθοβολήσαν το μέγαρο  της Γενικής Ασφάλειας και κάνανε θρύψαλα τα τζάμια. Σ΄ όλη τη διάρκεια  της διαδρομής οι διαδηλωτές ψάλλουν το «πέσατε θύματα αδέρφια εσείς σε άνισο μάχη κι αγώνα…»

Με τις γροθιές υψωμένες ο αγανακτισμένος λαός φωνάζει «εκδίκηση, εκδίκηση»(…)

Ολοι οι διαδηλωτές μια πραγματική φουρτουνιασμένη ανθρωποθάλασσα κατευθύνεται προς την πλατεία Ελευθερίας. Εκεί καταφτάνουν απ’ όλου τους δρόμους χιλιάδες άλλος λαός με στεφάνια και με μαύρες σημαίες.    

Όταν φτάνουν στη πλατεία απ’ ολονών τα στόματα αντηχεί διάτορα το τραγούδι της Διεθνούς. Όταν συγκεντρώθηκαν όλοι οι διαδηλωτές έφταναν στις 150 χιλιάδες. Στήσανε ένα πρόχειρο βήμα από βαρέλια και από κει πάνω μίλησαν οι αρχηγοί του λαού. (…)»

             Είναι που η αξία των ιστορικών γεγονότων για το μέλλον εξαρτάται από τις γενικεύσεις στις οποίες οδηγούν, γιατί το παρόν είναι αποτέλεσμα των διαδικασιών του παρελθόντος και αφετηρία των εξελίξεων του μέλλοντος, του οποίου η διαμόρφωση εξαρτάται από τη δική μας συνειδητή δράση.