ΜΟΥΝΤΙΑΛ 2018 Το ποδόσφαιρο, οι «σκιές» και οι ανταγωνισμοί

2017 FIFA

Σε άλλο ένα πεδίο εκδήλωσης των ενδοϊμπεριαλιστικών ανταγωνισμών έχει εξελιχθεί το Μουντιάλ 2018

Λιγότερο από μια βδομάδα απομένει για την έναρξη του Παγκοσμίου Κυπέλλου Ποδοσφαίρου στη Ρωσία. Την Πέμπτη 14 Ιούνη διεξάγεται ο πρώτος αγώνας της τελικής φάσης, ανάμεσα στη διοργανώτρια και τη Σαουδική Αραβία για τον 1ο όμιλο. Ηδη όμως η διοργάνωση έχει βρεθεί πολλές φορές στο επίκεντρο του διεθνούς ενδιαφέροντος για λόγους μη αγωνιστικούς.

Ο αθλητισμός πεδίο μάχης συμφερόντων

Οι εξελίξεις γύρω από το Μουντιάλ αποτυπώνουν το ρόλο του εμπορευματοποιημένου ποδοσφαίρου όχι μόνο ως πρόσφορου εδάφους για τα κέρδη των πολυεθνικών, αλλά και ως πεδίου έκφρασης ευρύτερων γεωπολιτικών αντιθέσεων. Αλλωστε η Ρωσία συμμετέχει με πρωταγωνιστικό ρόλο στους εντεινόμενους σε παγκόσμιο επίπεδο ενδοϊμπεριαλιστικούς ανταγωνισμούς, και η ανάληψη της διοργάνωσης του Μουντιάλ από μέρους της έχει σταθεί ουκ ολίγες φορές αφορμή για την εκδήλωση της αντιπαράθεσής της με ανταγωνιστικές της δυνάμεις και κυρίως με τις ΗΠΑ, τη Βρετανία και την ΕΕ.
Η αντιπαράθεση αυτή, εξάλλου, εκτιμάται ότι έχει ρίξει «λάδι στη φωτιά» του φανατισμού στις τάξεις των χούλιγκαν με καταγωγή από τις αντιπαρατιθέμενες χώρες. Αποτέλεσμα είναι να εκφράζονται εδώ και καιρό φόβοι για επεισόδια με αφορμή τους αγώνες, καθώς υπάρχει και το προηγούμενο με τις προ διετίας αιματηρές συγκρούσεις Ρώσων και Αγγλων χούλιγκαν στη γαλλική Μασσαλία, κατά τη διάρκεια του Ευρωπαϊκού Πρωταθλήματος, μια ιστορία με διάφορες «σκοτεινές» πτυχές (π.χ. παρουσία χούλιγκαν σε - ουσιαστικά - διατεταγμένη υπηρεσία).

Εξαρχής στο στόχαστρο

Από το 2010, όταν η FIFA ανακοίνωσε τις διοργανώτριες χώρες για τα Μουντιάλ 2018 και 2022 (Ρωσία και Κατάρ), θα 'λεγε κανείς ότι άνοιξε και ο «ασκός του Αιόλου» σε ό,τι είχε να κάνει με την Παγκόσμια Συνομοσπονδία Ποδοσφαίρου. Σχεδόν ένα χρόνο μετά την ανάθεση, βρετανικά ΜΜΕ «τάραξαν τα νερά», αποκαλύπτοντας μεγάλης κλίμακας σκάνδαλο χρηματισμού παραγόντων της FIFA προκειμένου να μεροληπτήσουν υπέρ των υποψηφιοτήτων Ρωσίας και Κατάρ. Τα χρόνια που ακολούθησαν οι εξελίξεις πήραν τη μορφή χιονοστιβάδας, με ανακρίσεις, συλλήψεις παραγόντων κ.λπ., φτάνοντας μέχρι τα ανώτατα διοικητικά κλιμάκια της FIFA, που επέφεραν και την καθαίρεση του τότε προέδρου Ζεπ Μπλάτερ.
Αξίζει να σημειωθεί ότι, εκτός των Βρετανών, στις εξελίξεις έπαιξαν πρωταγωνιστικό ρόλο και οι δικαστικές αρχές των ΗΠΑ, ξετυλίγοντας το «κουβάρι» των σκανδάλων. Στο περιθώριο των δικαστικών εξελίξεων υπήρξε και η περίφημη έρευνα Γκαρσία, ενός Αμερικανού δικηγόρου που με εντολή της FIFA ερεύνησε ανεξάρτητα την υπόθεση ανάθεσης των Μουντιάλ του 2018 και του 2022. Σύμφωνα με τις πληροφορίες που είδαν το φως της δημοσιότητας, στις περίπου 430 σελίδες της έρευνας γινόταν λόγος για «σοβαρές ενδείξεις» παρατυπιών και ατασθαλιών στη διαδικασία της ψηφοφορίας.
Από την πλευρά της, η Ρωσία αρνήθηκε τις κατηγορίες και έκανε λόγο για διεθνή σκευωρία, συνδέοντας την υπόθεση και με εκείνη της τιμωρίας με αποκλεισμό των Ρώσων αθλητών από τις διεθνείς διοργανώσεις στίβου, λόγω του σκανδάλου ντόπινγκ.

Εξωτερική πολιτική μέσω Μουντιάλ

«Καλωσορίσατε στη Ρωσία - στο πιο πολιτικοποιημένο Παγκόσμιο Κύπελλο στην Ιστορία». Με αυτόν τον τίτλο, η βρετανική εφημερίδα «Independent», πριν από ένα μήνα περίπου, έστελνε το μήνυμα για το πώς αντιμετωπίζεται η προσεχής διοργάνωση στη Βρετανία. Αφορμή για το δημοσίευμα στάθηκε το γεγονός ότι η ρωσική κυβέρνηση επέλεξε ως τόπο διεξαγωγής της κλήρωσης για τη φάση των ομίλων το Κρεμλίνο, σε ένα ακόμα επεισόδιο της αντιπαράθεσης Μόσχας - Λονδίνου, με το δεύτερο να έχει αναλάβει πρωταγωνιστικό ρόλο στην κόντρα της Δύσης με τη Ρωσία.
Μόνο τυχαίο δεν ήταν επίσης ότι μετά τις βρετανικές κατηγορίες για ρωσικό «δάκτυλο» στην απόπειρα δολοφονίας του διπλού πράκτορα Σεργκέι Σκριπάλ και της κόρης του, η «μπάλα» πήρε και το Μουντιάλ. Ενα από τα πρώτα ζητήματα που τέθηκαν αφορούσε τη στάση του Ηνωμένου Βασιλείου απέναντι στη διοργάνωση, με σενάρια ακόμα και για απόσυρση της Εθνικής Αγγλίας από την τελική φάση. Τελικά αποφασίστηκε μποϊκοτάζ όσον αφορά την παρουσία επίσημων κυβερνητικών παραγόντων, θέση που έδειξε να ακολουθεί και η Ισλανδία, κι ενώ μάλιστα η Εθνική της ομάδα θα πραγματοποιήσει το ντεμπούτο της σε τελική φάση Μουντιάλ στα γήπεδα της Ρωσίας.
Αλλοι ανταγωνιστές της Ρωσίας απέφυγαν να πάρουν θέση επίσημα, εκτιμάται όμως ότι θα ακολουθήσουν σιωπηρά τον ίδιο δρόμο - π.χ. θεωρείται αμφίβολη η παρουσία της Γερμανίδας καγκελάριου Αγκελα Μέρκελ στους αγώνες του γερμανικού αντιπροσωπευτικού συγκροτήματος.
Και από τη ρωσική πλευρά, όμως, δόθηκε πολιτική χροιά στην αντιπαράθεση. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελούν οι δηλώσεις του υπουργού Εξωτερικών Σεργκέι Λαβρόφ, ο οποίος σχολιάζοντας τη στάση της Βρετανίας απέναντι στο Μουντιάλ έκανε λόγο για «ένα ακόμα άλλοθι» του Λονδίνου για να κρύψει την αδυναμία του να εκπληρώσει τις υποχρεώσεις του Brexit. Ενέταξε μάλιστα την υπόθεση Σκριπάλ στο πλαίσιο ενός «σχεδίου της Δύσης» με στόχο την παρακώλυση της ομαλής διεξαγωγής των αγώνων του Μουντιάλ, προκειμένου να εκτεθεί η Ρωσία.