Για το σχέδιο του νέου Αθλητικού Νόμου

Από τις πρόσφατες κινητοποιήσεις των καθηγητών και φοιτητών των ΣΕΦΑΑ κατά του νέου αθλητικού νομοσχεδίου

Η νέα νομοθετική προσπάθεια της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ - ΑΝΕΛ στο χώρο του αθλητισμού έρχεται να προσαρμόσει ακόμη περισσότερο το νομοθετικό περιβάλλον στη στρατηγική ΕΕ - κεφαλαίου, να οριοθετήσει το πεδίο της επιχειρηματικής δράσης και να διευκολύνει και σ' αυτόν τον τομέα την καπιταλιστική κερδοφορία.
Από το 2007 μπήκαν οι βάσεις με τη «Λευκή Βίβλο» της ΕΕ για τον αθλητισμό, που αποτελεί οδηγό της ΕΕ για τον καθορισμό του άμεσου και απώτερου μέλλοντος της δράσης των επιχειρηματικών ομίλων στον αθλητισμό. Στόχος της ήταν να συγκεκριμενοποιήσει σε ευρωενωσιακό επίπεδο τις κατευθύνσεις και τους κανόνες της εκμετάλλευσης του αθλητισμού, για τη μέγιστη κερδοφορία του κεφαλαίου σ' αυτόν τον τομέα. Επιπλέον, η «Λευκή Βίβλος» αναγνώριζε τον σημαντικό κοινωνικό και οικονομικό ρόλο του αθλητισμού - εκτιμάται ότι ως «εμπορικό προϊόν» καλύπτει το 4% του ΑΕΠ της ΕΕ - και έθετε ως στόχο να ασχοληθεί με τις κοινωνικές και οικονομικές πτυχές του, όπως η δημόσια Υγεία, η Εκπαίδευση, η κοινωνική ενσωμάτωση, ο εθελοντισμός, οι εξωτερικές σχέσεις κ.λπ. Οι διακηρύξεις αυτές έρχονται να συνδεθούν με μια νοητή «κλωστή».

Επιδίωξη η ρύθμιση της επιχειρηματικής δράσης

Ας δούμε πιο συγκεκριμένα ορισμένα σημεία του νομοσχεδίου:
Το πρώτο μέρος αφορά τη δημιουργία της «Επιτροπής Επαγγελματικού Αθλητισμού» (ΕΕΑ), η οποία θα χρηματοδοτείται και με χρήματα του ελληνικού λαού και επιχειρεί να θέσει τους κανόνες μέσα στους οποίους θα αναπτυχθεί η επιχειρηματική δράση στο χώρο του εμπορευματοποιημένου ή λεγόμενου επαγγελματικού αθλητισμού. Επιδιώκει να βάλει «χαλινάρι» στα «θηρία» που συγκρούονται στο χώρο και κανόνες στη μοιρασιά της «λείας». Η αντίφαση είναι προφανής, όταν από τη φύση του το καπιταλιστικό σύστημα όχι μόνο δεν μπορεί να χαλιναγωγηθεί, αντίθετα είναι πάρα πολλά τα παραδείγματα αυτού του ανταγωνισμού, όταν βγαίνουν τα «μαχαίρια» από τα θηκάρια. Τα έχουν ζήσει οι φίλαθλοι και ο κόσμος που ασχολείται, ιδιαίτερα σε ποδόσφαιρο και μπάσκετ, ότι επικρατεί ο νόμος του ισχυρού και πάντα ο σκοπός «αγιάζει τα μέσα». Είναι στη φύση του συστήματος «το μεγάλο ψάρι να τρώει το μικρό» και με τις νομοθετικές παρεμβάσεις που σχεδιάζει το υπουργείο δίνει ακόμη περισσότερο «αέρα στα πανιά» των μεγάλων επιχειρηματικών συμφερόντων, ενώ το πιο σύντομο ανέκδοτο είναι η δήθεν επιδίωξη της κυβέρνησης να θεσπίσει «κανόνες» στο στοίχημα και την εμπλοκή των εταιρειών αυτών με τις ΠΑΕ - ΚΑΕ. Η αλήθεια όμως είναι ότι ανοίγει διάπλατα την πόρτα στις στοιχηματικές εταιρείες να παρέμβουν πιο άμεσα, καθώς επιτρέπει τη συμμετοχή εκπροσώπων ή και μετόχων τους στη μετοχική σύνθεση ΠΑΕ - ΚΑΕ, όπως και στο ΔΣ της ΕΕΑ. Ο δε περιορισμός του 15% στους μετόχους αποτελεί το απαραίτητο «φύλλο συκής» για να προχωρήσει η όλη διαδικασία. Ταυτόχρονα, δίνεται το δικαίωμα στον ΟΠΑΠ να είναι ...και ελεγκτής και ελεγχόμενος στα στοιχήματα των ιπποδρομιών, καθώς θα κατέχει θέσεις στο νέο ΔΣ.
Οι διατάξεις που αφορούν τις εγγυητικές επιστολές των ΠΑΕ - ΚΑΕ - ΤΑΑ για τη συμμετοχή τους στα πρωταθλήματα, δεν εξασφαλίζουν σε καμία περίπτωση τους εργαζόμενους σ' αυτές, ούτε και τους αθλητές, καθώς σκόπιμα παραμένει «στο σκοτάδι» το ποιος έχει προτεραιότητα σε περίπτωση χρεών μιας ΠΑΕ. Αν ισχύσει το πτωχευτικό δίκαιο που διέπει και τις υπόλοιπες ΑΕ, τότε γίνεται ακόμη πιο καθαρό ότι οι εργαζόμενοι αποτελούν την τελευταία «τρύπα της φλογέρας» σε σχέση με τα χρέη που δημιουργήθηκαν και τις υποχρεώσεις των μεγαλομετόχων - ιδιοκτητών των ομάδων. Στόχος όλων αυτών των ρυθμίσεων του νομοσχεδίου είναι να ξεκαθαρίσει το επιχειρηματικό τοπίο από τη «μαρίδα» και να μείνει μεγαλύτερο μερίδιο για τους «μεγάλους παίκτες» από την «πίτα» των επιχειρηματικών κερδών. Εχει ξεκινήσει εξάλλου από πέρυσι η κουβέντα για «αναδιάρθρωση» στο χώρο της Super League, με τη μείωση των ομάδων και τη διαχείριση των τηλεοπτικών συμβολαίων, των χορηγιών κ.λπ.

Υποβάθμιση των ΣΕΦΑΑ με ταξικό πρόσημο

Στο δεύτερο μέρος, το νομοσχέδιο ασχολείται με τις πιστοποιήσεις και τα επαγγελματικά δικαιώματα των προπονητών και δικαίως έχει προκαλέσει τεράστιες αντιδράσεις στην εκπαιδευτική κοινότητα. Οι τροπολογίες που έρχονται είναι σε εναρμόνιση με τη Συνθήκη της Μπολόνια, η Διακήρυξη της οποίας υπεγράφη το 1999 και αποτέλεσε τον «μπούσουλα» για τις αναδιαρθρώσεις στην Ανώτατη Εκπαίδευση, που σε επίπεδο νομοθεσίας έχουν ήδη περάσει και στη χώρα μας. Σε επίπεδο πλήρους εφαρμογής, όμως, αποτελούν ακόμα ζητούμενο, συνολικά σε επίπεδο ΕΕ, και στη χώρα μας. Ο νέος Αθλητικός Νόμος, λοιπόν, που βρίσκεται στη διαβούλευση, έρχεται να συγκεκριμενοποιήσει πλευρές αυτής της Διακήρυξης, που σήμερα προκαλούν τεράστιες αντιδράσεις στην πανεπιστημιακή κοινότητα και πιο ειδικά στους φοιτητές και στο επιστημονικό προσωπικό των ΣΕΦΑΑ. Απ' αυτήν τη σκοπιά, επομένως, χρειάζεται το φοιτητικό κίνημα, οι εργαζόμενοι και τα μέλη ΔΕΠ να τις αντιπαλέψουν, ως κομμάτι δηλαδή ενός συνολικότερου σχεδίου που έρχεται το συγκεκριμένο νομοσχέδιο της κυβέρνησης να επιταχύνει. Οι τροπολογίες που εξισώνουν τα επαγγελματικά δικαιώματα των προπονητών - απόφοιτων των ΣΕΦΑΑ με αυτά των εκπαιδευτών και εμπειρικών προπονητών από σχολές της ΓΓΑ ή της ΕΠΟ δεν κάνουν τίποτε άλλο από το να προσαρμόζουν το νομοθετικό πλαίσιο στις ευρωενωσιακές κατευθύνσεις στην Εκπαίδευση και την εργασιακή προοπτική, όπου ο αθλητισμός αποτελεί «δεξιότητα», που θα αξιολογείται στο πλαίσιο της «κινητικότητας» των εργαζομένων, προσόν δηλαδή που θα αποκτιέται μέσα από προγράμματα Διά Βίου Μάθησης, σεμινάρια και άλλες μορφές «άτυπης» μάθησης και θα πιστοποιείται από τους αντίστοιχους επαγγελματικούς φορείς, δημόσιους και - κυρίως - ιδιωτικούς, έναντι αδρής αμοιβής. Στόχος είναι ο εργαζόμενος να είναι πιο «ευέλικτος» και προσαρμόσιμος στις απαιτήσεις των επιχειρήσεων και να αξιολογείται βάσει του μελλοντικού Ευρωπαϊκού Πλαισίου Προσόντων, με κριτήριο και τις αθλητικές του δραστηριότητες.
Το ταξικό πρόσημο του νομοσχεδίου γίνεται πιο ορατό στις διατάξεις που αφορούν τη λειτουργία των ιδιωτικών γυμναστηρίων, αλλά και των χώρων αναψυχής σε μεγάλους τουριστικούς ομίλους. Διευκολύνει ακόμη περισσότερο τα μονοπώλια του τουριστικού κλάδου, απαλλάσσοντάς τα από την υποχρέωση να προσλαμβάνουν εξειδικευμένο προσωπικό, με συγκροτημένα επαγγελματικά δικαιώματα. Χαλαρώνει τις απαιτήσεις σε σχέση με τις προδιαγραφές των οριοθετημένων χώρων αναψυχής και εκγύμνασης και τη λειτουργία τους, καθώς τους εξαιρεί από την υποχρέωση να προσλαμβάνουν έστω και τυπικά έναν εξειδικευμένο επιστήμονα ως υπεύθυνο (άρθρο 52). Σε ό,τι αφορά δε τα ιδιωτικά γυμναστήρια, επιτρέπει τη λειτουργία τους με προσωπικό που δεν έχει πανεπιστημιακή εκπαίδευση. Παράλληλα, φορτώνει στις πλάτες των αθλούμενων την υποχρέωση για προληπτικές ιατρικές εξετάσεις, μέσω της ετήσιας Κάρτας Υγείας του αθλητή, που θα αποτελεί ένα επιπλέον βάρος (άρθρο 73). Θεσμοθετεί την πλήρη «απελευθέρωση» του ωραρίου των γυμναστηρίων (και των ξενοδοχειακών μονάδων), προσαρμόζοντάς το πλήρως στις επιχειρηματικές ανάγκες του κεφαλαίου, με προτεινόμενο ωράριο τις μέρες Δευτέρα - Σάββατο από τις 6 π.μ. έως τις 12 τα μεσάνυχτα και τις Κυριακές από τις 10 π.μ. έως 12 τα μεσάνυχτα (άρθρο 71). Με την καθιέρωση του ασυμβίβαστου συστέγασης ερασιτεχνικών σωματείων σε χώρους σχολών ή γυμναστηρίων, επιδιώκει να ξεκαθαρίσει το πεδίο για λογαριασμό των μεγάλων αλυσίδων γυμναστηρίων και των επιχειρηματιών του κλάδου, οδηγώντας αυτοαπασχολούμενους γυμναστές είτε σε σταμάτημα της επαγγελματικής τους δραστηριότητας, είτε στο να τους απορροφούν οι μεγάλοι του χώρου, σφίγγοντας έτσι η κυβέρνηση ακόμη περισσότερο τις φορολογικές δαγκάνες. Με ένα σμπάρο λοιπόν πολλά τρυγόνια για την κυβέρνηση.

Ενίσχυση των βασικών αιτίων της εμπορευματοποίησης

Στο τέταρτο μέρος του νομοσχεδίου η κυβέρνηση επιχειρεί να ασκήσει πιο ασφυκτικό έλεγχο στη λειτουργία των αθλητικών ομοσπονδιών, με την καθιέρωση ελέγχων στην οικονομική διαχείριση μέσω επιτροπής ελέγχου, ενώ αυστηροποιεί ακόμη περισσότερο το πλαίσιο για την ίδρυση και λειτουργία του αθλητικού σωματείου, μέσω των διαρκών πιστοποιήσεων. Το απαραίτητο «τυράκι» φυσικά αποτελούν οι υπερώριμοι εκσυγχρονισμοί σε σχέση με τις αρχαιρεσίες και τις ΓΣ των αθλητικών ομοσπονδιών, που ναι μεν έχουν καθυστερήσει δεκαετίες, όπως π.χ. η απλή αναλογική (άρθρο 81) και η κατάργηση της εκπροσώπησης δι' αντιπροσώπου ή πληρεξουσίων, τους χρησιμοποιεί όμως ως όχημα για να βάλει «χέρι» στο αυτοδιοίκητο της λειτουργίας τους. Οι όποιες «αγνές» προθέσεις ισχυρίζονται ότι έχουν στα συγκεκριμένα άρθρα του νομοσχεδίου η κυβέρνηση και ο αρμόδιος υπουργός, όμως, καταρρέουν μπροστά στο γεγονός ότι από τη συγκεκριμένη διάταξη εξαιρεί την ΕΠΟ.
Τέλος, στο πέμπτο μέρος του νομοσχεδίου, στο κεφάλαιο «λοιπές διατάξεις», η προσθήκη που πραγματοποιεί στο άρθρο 85 (προσθήκη στο άρθρο 41Η για τη βία) αποτελεί προσαρμογές στο ποινικό κομμάτι, που ενισχύουν την καταστολή και την περιστολή ατομικών δικαιωμάτων, καθώς προβλέπει την απαγόρευση εισόδου σε αγωνιστικούς χώρους και την παρουσία στο αστυνομικό τμήμα της γειτονιάς για όποιον κατηγορηθεί για βία εντός αγωνιστικών χώρων, ενώ δεν εξαιρεί και τους ανήλικους από 15 ετών. Φυσικά και δεν χτυπάει τη γενεσιουργό αιτία του προβλήματος, αντίθετα όλα τα παραπάνω άρθρα που αφορούν στο κομμάτι του εμπορευματοποιημένου αθλητισμού ενισχύουν τις βασικές αιτίες. Η προσθήκη εξυπηρετεί την πρόθεση «προστασίας του προϊόντος» που ακούει στο όνομα βιομηχανία αθλητικού θεάματος και έχει εφαρμοστεί σε πολλές χώρες της ΕΕ, χωρίς να καταπολεμά το φαινόμενο της βίας στα γήπεδα, η οποία αρκετά συχνά πλέον εμφανίζεται και εντός γηπέδου σε ανεπτυγμένες ποδοσφαιρικά αγορές.
Με τις διατάξεις που έχουν να κάνουν με τη λειτουργία των δημόσιων αθλητικών εγκαταστάσεων, το νομοσχέδιο προσαρμόζει πλήρως τη συντήρηση και λειτουργία τους στα επιχειρηματικά σχέδια και στις ανάγκες του κεφαλαίου. Δίνει τη δυνατότητα να προχωρούν οι ΠΑΕ - ΚΑΕ σε παρεμβάσεις που εξυπηρετούν τη δική τους επιχειρηματική λειτουργία, καθιερώνοντας την ανταποδοτική λειτουργία τους για το λαό, ο οποίος σε μια πορεία μπορεί να χάνει το δικαίωμα στην πρόσβαση, μέσω των πολυετών παραχωρήσεων σε ΠΑΕ - ΚΑΕ. Ενώ με τη συστηματική υποστελέχωση και την υποχρηματοδότηση, οι εγκαταστάσεις είτε θα υποβαθμίζονται είτε θα παραδίδονται στις επιχειρηματικές ορέξεις. Π.χ. έχουν δει το φως της δημοσιότητας ανάλογα επιχειρηματικά σχέδια για το ΟΑΚΑ. Ολα αυτά υπηρετούν τις γενικότερες κατευθύνσεις απεμπλοκής του κεντρικού κράτους από την υποχρέωση να συντηρεί και να κατασκευάζει αθλητικές υποδομές, φορτώνοντάς τις στις πλάτες του λαού μέσω των δήμων και των Περιφερειών ή παραδίδοντάς τις απευθείας στους επιχειρηματίες και στην ιδιωτική πρωτοβουλία, μέσω ΚΟΙΝΣΕΠ. Π.χ. ο δήμος Λάρισας σχεδιάζει να παραδώσει το νεότευκτο δημοτικό ανοιχτό κολυμβητήριο στη Νέα Πολιτεία σε ΚΟΙΝΣΕΠ, καθώς είναι δυσβάσταχτο το κόστος συντήρησης και λειτουργίας του.

Του
Πέτρου ΚΡΙΚΗ*
Ο Πέτρος Κρίκης είναι μέλος του Τμήματος Φυσικής Αγωγής και Αθλητισμού της ΚΕ του ΚΚΕ και υποψήφιος δήμαρχος Λάρισας με τη «Λαϊκή Συσπείρωση»