Κινεζικές επιτυχίες στην αθέατη από τη Γη πλευρά της Σελήνης

China National Space Administr

Το ρόβερ «YuTu» κάνει τα πρώτα του «βήματα» στη Σελήνη, μόλις κατέβηκε από τη ράμπα που ανέπτυξε το μητρικό σκάφος «Τσανγκ-ι 4»

«Βλάστησε ο πρώτος σπόρος φυτού στη Σελήνη», «Απίστευτο κι όμως αληθινό» ήταν πριν από λίγες μέρες οι ειδησεογραφικοί τίτλοι σε έντυπα και ηλεκτρονικά ΜΜΕ, όταν η κινεζική διαστημική υπηρεσία ανακοίνωσε την επιτυχή ανάπτυξη σπόρων βαμβακιού, ελαιοκράμβης, arabidopsis, αλλά και φυτών πατάτας, σε πείραμα μίνι βιόσφαιρας που πραγματοποίησε η διαστημοσυσκευή «Τσανγκ-ι 4» («Chang'e 4») στη μη ορατή πλευρά της Σελήνης. Η πρώτη εντύπωση που άφηναν αυτοί οι τίτλοι - δόλωμα ήταν ότι καλλιεργήθηκε βαμβάκι στο φυσικό περιβάλλον της Σελήνης, πράγμα φυσικά αδύνατο, όχι γιατί ο επιφανειακός ρεγκόλιθος δεν είναι βέβαια το καταλληλότερο χώμα για μια τέτοια καλλιέργεια, ούτε λόγω των πολύ υψηλών ή πολύ χαμηλών θερμοκρασιών, ούτε λόγω των προβλημάτων που σχετίζονται με την ...άρδευση. Αρκεί και μόνο ότι το φεγγάρι δεν έχει ατμόσφαιρα και οποιοδήποτε κύτταρο, ζώου ή φυτού θα έσκαγε από την εσωτερική του πίεση και θα αφυδατωνόταν πολύ γρήγορα σε συνθήκες διαστημικού κενού.
Το πείραμα που πραγματοποίησε με επιτυχία το σκάφος της κινεζικής αποστολής ήταν πράγματι μια πρωτιά, όσον αφορά το πού έγινε, δηλαδή μια διαστημοσυσκευή προσεδαφισμένη σε ένα άλλο ουράνιο σώμα, τη Σελήνη. Ωστόσο, το ίδιο κατά βάση πείραμα, η καλλιέργεια φυτών έξω από τη Γη σε μίνι βιόσφαιρες (κουτιά με χώμα από τη Γη και κατάλληλες συνθήκες ατμοσφαιρικής πίεσης, υγρασίας, θερμοκρασίας και φωτισμού) έχει γίνει πάμπολλες φορές σε προηγούμενες διαστημικές αποστολές και συνεχίζει να πραγματοποιείται συχνά και στον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό (ΔΔΣ). Μάλιστα στον ΔΔΣ και σε προηγούμενους σταθμούς (όπως ο σοβιετικός Μιρ), πραγματοποιείται σε συνθήκες μηδενικής βαρύτητας, όχι απλώς σε συνθήκες χαμηλότερης βαρύτητας όπως στη Σελήνη, που έχει το ένα έκτο της γήινης. Κάτι πραγματικά διαφορετικό θα ήταν να είχε αναπτυχθεί το φυτό σε μίνι βιόσφαιρα (σαν θερμοκήπιο) που θα χρησιμοποιούσε ως βάση το έδαφος της Σελήνης και θα φωτιζόταν απευθείας από τις ηλιακές ακτίνες, έστω κι αν το νερό που θα χρησιμοποιούνταν θα προερχόταν από τη Γη. Αυτό ίσως επιτευχθεί σε μελλοντικές αποστολές που θα δημιουργήσουν μόνιμη εγκατάσταση στη Σελήνη.

China National Space Administr

Το «Τσανγκ-ι 4» όπως φωτογραφήθηκε από το «YuTu»

Τα φυτά που αναπτύχθηκαν μέσα στο «Τσανγκ-ι 4», παρά την ασπίδα που προστάτευε το πείραμα από την επικίνδυνη κοσμική ακτινοβολία και την αφιλτράριστη από ατμόσφαιρα ηλιακή ακτινοβολία, δέχτηκαν παρ' όλ' αυτά πολύ μεγαλύτερες δόσεις απ' ό,τι δέχονται στη Γη. Η κινεζική αποστολή μεταφέρει και αυγά φρουτόμυγας (δροσόφιλα), αλλά και μαγιά (μύκητες), που ακόμη δεν είναι γνωστό πώς θα επηρεαστεί η ανάπτυξή τους από τις συνθήκες χαμηλής βαρύτητας και υψηλής ακτινοβολίας. Αν καταφέρουν να αναπτυχθούν θα δημιουργηθεί ένα βραχύβιο οικοσύστημα, όπου οι μύγες θα αναπνέουν το οξυγόνο που θα παράγεται από τα φυτά και θα τρώνε αποσυντιθέμενη φυτική βιομάζα, ενώ οι μύκητες θα καταναλώνουν τα εκκρίματα των μυγών.
Ολα τα συστήματα της κινεζικής διαστημοσυσκευής φαίνεται να λειτουργούν κανονικά και μέσω του επίσης κινεζικού δορυφόρου αναμετάδοσης «Τιτιάο», που βρίσκεται σε τροχιά γύρω από τη Σελήνη, στέλνουν στη Γη πληροφορίες από την αθέατη πλευρά του δορυφόρου. Το ρόβερ «YuTu», που μετέφερε και ανέπτυξε στη Σελήνη το «Τσανγκ-ι 4» εξερευνά ήδη την περιοχή όπου προσεδαφίστηκε το σκάφος, μέσα στον κρατήρα φον Κάρμαν της λεκάνης Εϊτκεν του νότιου πόλου του φεγγαριού. Αυτές τις μέρες η κινεζική αποστολή διέρχεται την πρώτη σεληνιακή νύχτα διάρκειας δύο γήινων βδομάδων και γι' αυτό τα συστήματα της διαστημοσυσκευής έχουν μπει σε «χειμερία νάρκη», με μια πηγή ραδιοϊσοτόπων, προϊόν ρωσοκινεζικής συνεργασίας, να προσφέρει την απαραίτητη θερμότητα, ώστε τα ηλεκτρονικά να συνεχίσουν να λειτουργούν. Το «Τσανγκ-ι 4» θα πραγματοποιεί επαναλαμβανόμενες μετρήσεις της θερμοκρασίας και θα στείλει τα δεδομένα με το πρώτο φως της νέας σεληνιακής μέρας.

Με επιτυχία αναπτύχθηκαν φυτά βαμβακιού και άλλα φυτά στο βαρυτικό περιβάλλον της Σελήνης, μέσα στην πειραματική συσκευή μίνι βιόσφαιρας, εντός του «Τσανγκ-ι»

Το «Τσανγκ-ι 4» είναι το πρώτο σκάφος που προσεδαφίστηκε ομαλά στην αθέατη πλευρά της Σελήνης. Τις πρώτες φωτογραφίες αυτής της πλευράς της Σελήνης είχε πάρει το σοβιετικό «Λούνα 3» το 1959. Η πρώτη ομαλή προσεδάφιση στη Σελήνη, στην πλευρά που βλέπει προς τη Γη, είχε γίνει το 1966 από τη σοβιετική διαστημοσυσκευή «Λούνα 9». Το πρώτο ρόβερ που κύλησε τις ρόδες του στην επιφάνεια της Σελήνης (και οποιουδήποτε άλλου ουράνιου σώματος) ήταν το σοβιετικό «Λούνοκχοντ 1», το 1970.

Επιμέλεια:
Σταύρος ΞΕΝΙΚΟΥΔΑΚΗΣ
Πηγές: www.xinhuanet.com, www.nasa.gov