Για να Ξεχρεώσουν την Φτωχολογιά: Κάψανε την Τράπεζα κι 'Όλα τα Χαρτιά

!!

Σαν Σήμερα το 1949

Μια βραδιά στην Νάουσα με αστροφεγγιά Μπήκανε αντάρτες βάλανε φωτιά Εεεεε βάλανε φωτιά Κάψανε την τράπεζα κι'όλα τα χαρτιά Για να ξεχρεώσουν την φτωχολογιά Εεεεε την φτωχολογιά Έβαλαν τα πάντζερ και τ'αυτοματά Κι'όλοι οι μπουραντάδες πέσαν πτώματα Εεεεε πέσαν πτώματα Τα οχυρά της Νάουσας δεν υπάρχουν πια Τα μετέτρεψαν οι αντάρτες σε ερείπεια Εεεεε σε ερείπια Δεν τα έχασε κανένας τα αλυσόδετά σκυλιά Που γυρίζαν και ληστεύαν όλα τα χωριά Εεεεε όλα τα χωριά Τα οχυρά της Νάουσας δεν υπάρχουν πια Μπήκανε οι άνταρτες βάλανε φωτιά Εεεεε βάλανε φωτιά Απ το cd της ΚΝΕ με τραγούδια του ΔΣΕ, στην πλειοψηφία τους ανέκδοτα.

“Τα οχυρά της Νάουσας δεν υπάρχουν πια”: Η μάχη της Νάουσας και η συντριβή των μοναρχοφασιστών από τον Δημοκρατικό Στρατό
Ριζοσπάστης 2 Δεκεμβρίου 2017

Tο «Δελτίο Ειδήσεων» του ΔΣΕ που ανήγγειλε την κατάληψη της Νάουσας

Η Μάχη της Νάουσας

Το χρονικό της μάχης

8/1/49-11/1/49: Η 10η Μεραρχία του ΔΣΕ με Διοικητή τον Υποστράτηγο Νίκο Θεοχαρόπουλο (Σκοτίδα) και Πολιτικό Επίτροπο τον Νίκο Μπελογιάννη αποτελούμενη από τις 18η, 14η και η 103η Ταξιαρχίες, συνολικής δύναμης 2.438 μαχητών και μαχητριών, κυκλώνουν τη Νάουσα «με μυστικότητα, αθόρυβα, με ταχύτητα, με όλα τα μέσα της πλαγιοφύλαξης, εμπροσθοφυλακής και οπισθοφυλακής».

Η 18η με Διοικητή τον Συνταγματάρχη Παντελή Βαϊνά τοποθετείται πίσω από το ύψωμα του Αϊ-Λια, δυτικά της Νάουσας, κοντά στα νεκροταφεία.

Το εργοστάσιο του Λαναρά που ήταν σταθμός διοίκησης της 33ης μοναρχοφασιστικής ταξιαρχίας του αστικού στρατού

Η 103η προσεγγίζει το ύψωμα του Θεολόγου, νότια της πόλης. Το ύψωμα Κουκούλι βόρεια της πόλης προσεγγίζεται από μία διμοιρία.

Μονάδες μαχητών του ΔΣΕ καλύπτουν τα περάσματα από Βέροια και από Σκύδρα προς Νάουσα με σκοπό να σταματήσουν τις ενισχύσεις του εχθρικού στρατού που θα φτάνουν τις επόμενες ημέρες και θα ανεβάσουν τη συνολική δύναμη του κυβερνητικού στρατού σε 4.310 άνδρες.

10-11/1/49:

Η πόλη της Εδεσσας βάλλεται παραπλανητικά από τμήματα του ΔΣΕ του Καϊμακτσαλάν, το ίδιο επαναλαμβάνεται και την επόμενη νύχτα (11-12/1/49) τις ώρες όπου ξεκινά η επίθεση στη Νάουσα. Εβαλλαν 3 πυροβόλα με 400 βολές.

11/1/49:

23.15: Εκδηλώνεται η επίθεση ενάντια στα υψώματα γύρω από τη Νάουσα. Ενα τάγμα της 18ης καταφέρνει να ανοίξει πέρασμα εξουδετερώνοντας παγιδευμένα συρματοπλέγματα κοντά στο ύψωμα του Αϊ-Λια. Ανοίγει ο δρόμος για τη Νάουσα.

23.30: Σε 15 λεπτά, μετά από μεγάλη έφοδο της 103ης, πέφτει το ύψωμα του Θεολόγου, βασικού στηρίγματος του κυβερνητικού στρατού, η πιο στρατηγική θέση του. Το Κουκούλι βόρεια της Νάουσας έχει καταληφθεί καθώς είναι αφύλακτο.

12/1/49:

00.30-01.00: Ο εχθρός προσπαθεί να αντιδράσει. Κάθε προσπάθεια για αποστολή στα φυλάκια ενισχύσεων, πυρομαχικών και τεθωρακισμένων τσακίζεται στους δρόμους της Νάουσας από τις δυνάμεις που έχουν διεισδύσει στην πόλη.

04.30: Πέφτει και το ύψωμα του Αϊ-Λια μετά από σκληρές μάχες και συνεχείς εφόδους.

Δυνάμεις του ΔΣΕ μάχονται μέσα στην πόλη κινούμενες ενάντια στα εχθρικά φυλάκια (Αϊ-Γιώργης, Αγία Φωτεινή κ.ά.) τα οποία πέφτουν το ένα μετά το άλλο.

Το ξημέρωμα βρίσκει κυβερνητικό στρατό, χωροφύλακες, ΜΑΔ και ΜΑΥδες ταμπουρωμένους στα κτίρια του Σιδηροδρομικού Σταθμού, του Υδραγωγείου, του Γυμναστηρίου, του Νοσοκομείου, του εργοστασίου Λαναρά, στην Ασφάλεια της Νάουσας και στις βίλες των πλουσίων και των προυχόντων της πόλης.

Αρχίζουν επιθέσεις από ενισχύσεις που καταφθάνουν από Βέροια και από Σκύδρα. Τοποθεσίες γύρω από τη Νάουσα (Δαλαμάρι, Μεσοβούνι, Γάστρα) γίνονται πεδία ηρωικών μαχών. Οι ενισχύσεις και οι δυνάμεις του κυβερνητικού στρατού δεν πετυχαίνουν το στόχο τους. Τα περάσματα παραμένουν κλειστά μέχρι τον υποχωρητικό ελιγμό του ΔΣΕ στις 14/1/49.

12.00: «Κατόπιν ισχυράς πιέσεως» το Νοσοκομείο, ισχυρό φρούριο του εχθρού με τρία πατώματα, καταλαμβάνεται από τον ΔΣΕ.

Το απόγευμα οι δυνάμεις του στρατού είναι κυκλωμένες πλέον μόνο μέσα στο εργοστάσιο Λαναρά, όπου και ο σταθμός Διοίκησης της 33ης Ταξιαρχίας του κυβερνητικού στρατού, που είχε την ευθύνη άμυνας της Νάουσας και στην Ασφάλεια.

12-13/1/49: Παραπλανητικές κρούσεις σε Αγρα και Μουχαρέμ Χάνι, με τη χρήση ενός πυροβόλου, από τμήματα του ΔΣΕ του Καϊμακτσαλάν που θα συνεχιστούν και τη νύχτα 13-14/1/49.

13/1/49

12.30: Εξουδετερώνονται οι μοναρχοφασίστες στην Ασφάλεια.

Ο υφυπουργός Στρατιωτικών Ροδόπουλος σπεύδει στη Νάουσα για να επιστρέψει, αυθημερόν, άπραγος στη Θεσσαλονίκη.

17.00: Οι εναπομείναντες ανώτεροι και ανώτατοι αξιωματικοί του κυβερνητικού στρατού, ανάμεσά τους και ο Κατσουρίδης, Δ/της της 33ης Ταξιαρχίας, διαφεύγουν και «εκείθεν έκαστος προσεπάθησαν να διασωθή κατ’ ιδίον τρόπον».

19.30: Το εργοστάσιο Λαναρά – σταθμός Διοίκησης της 33ης Ταξιαρχίας του κυβερνητικού στρατού – παραδίδεται στις φλόγες και η Νάουσα βρίσκεται ολοκληρωτικά πλέον στη δικαιοδοσία του ΔΣΕ.

14/1/49

18.00: Αρχισε με τάξη ο υποχωρητικός ελιγμός των δυνάμεων του ΔΣΕ μέχρι την 18/1/49 όπου τα τμήματα του ΔΣΕ επέστρεψαν στις βάσεις τους.

Η Νάουσα, πόλη του Νομού Ημαθίας, που βρίσκεται μεταξύ της Βέροιας και της Εδεσσας, αποτελεί πόλη με αξιοσημείωτη ανάπτυξη του βιομηχανικού προλεταριάτου από τις αρχές του 20ούαιώνα, αποτελώντας, σε σχέση με το μέγεθός της και την περιοχή στην οποία είναι χτισμένη (κατεξοχήν αγροτική), κέντρο ανάπτυξης εργατικών – λαϊκών αγώνων και παραδόσεων. 

Στο «Μικρό Μάντζεστερ», όπως αποκαλούνταν λόγω των πολλών βιομηχανιών, συνδεδεμένων κυρίως με την οικογένεια Λαναρά (εργοστάσιο εταιρείας Λαναρά – Γκούτα, το 1921, το Εριουργείο Λαναρά – Κύρτση και Σία το 1922, τα εριοκλωστήρια πεννιέ, των Αφών Χριστ. Λαναρά το 1928, η Εταιρεία Κανναβουργίας Κοκκίνου – Τουρπάλη – Πλατσιούκα το 1929), από τις αρχές του 1900 μέχρι και σήμερα, δεν υπάρχει δικαίωμα του λαού που να μη βρήκε στο πρόσωπο και τη δράση του ΚΚΕ τον πιο αποφασιστικό υπερασπιστή, τον ακούραστο οργανωτή της εργατικής – λαϊκής πάλης.

Οι γερές βάσεις που έχτισε το Κόμμα μας στα εργοστάσια και στις γειτονιές της Νάουσας απέδωσαν πάνω από 1.000 μαχητές στον ΕΛΑΣ στην περίοδο του εθνικοαπελευθερωτικού αγώνα του ΕΑΜ – ΕΛΑΣ ενάντια στην τριπλή κατοχή (Γερμανών, Ιταλών, Βουλγάρων).

Αυτή η παρακαταθήκη αποτέλεσε βασικό στήριγμα για τις επιτυχίες που είχε ο ΔΣΕ στη συνέχεια στην πόλη και στην ευρύτερη περιοχή της Νάουσας.

Η Μάχη της Νάουσας συμπίπτει με την εποχή της μεγαλύτερης ανάπτυξης του ΔΣΕ. 

Είναι η εποχή των μεγάλων «εκ παρατά­ξεως» αναμετρήσεων του ΔΣΕ με τον Κυβερνητι­κό Στρατό, που άρχιζαν το καλοκαίρι του 1948 στο Γράμμο και συνεχίζονταν με τον επιτυχημένο ελιγμό και την αντεπίθεση στο Βίτσι, η οποία συγκλόνισε τότε προστάτες και προστατευόμενους στην Αθήνα.

Είχαν προηγηθεί:
22-23/12/1948 η πετυχημένη διείσδυση και αποχώρηση στη Νάουσα της 18ης Ταξιαρχίας με διοικητή τον Παντελή Βαϊνά. 

Οι 22 νεκροί (20 μαχητές και 2 μαχήτριες) του ΔΣΕ στη μάχη μεταφέρθηκαν και εκτέθηκαν σε κοινή θέα στην κεντρική πλατεία Τρούμαν (σήμερα Καρατάσου) της πόλης και στη συνέχεια με το απορριμματοφόρο του δήμου μεταφέρθηκαν στο νεκροταφείο και θάφτηκαν σε ομαδικό τάφο, όπου και στήθηκε το μνημείο του οποίου τα αποκαλυπτήρια έγιναν στις 30/5/2010.

8/1/1949, ο Αμερικανός Στρατηγός Βαν Φλιτ επισκέφτηκε τη Νάουσα συνοδευόμενος και από τον Διοικητή του Γ’ Σώματος Στρατού, Αντιστράτηγο Θεόδωρο Γρηγορόπουλο, με βασικό σκοπό την τόνωση του ηθικού των κυβερνητικών δυνάμεων.

Οι αποτυχημένες προσπάθειες της 18ης και 103ηςΤαξιαρχίας του ΔΣΕ για κατάληψη στις 22-23/12/1948 της Εδεσσας και στις 28-29/12/1948 της Αριδαίας, που όμως δεν ήταν αρκετές για να κάμψουν τη μαχητικότητα και το ηθικό των αγωνιστών.


Η σημασία της μάχης για τον ΔΣΕ

«Εκ της ενεργηθείσης εξετάσεως διά το ατύχημα ΝΑΟΥΣΣΗΣ δεν πρέπει να παραμείνουν απαρατήρητοι παραλείψεις εις τας οποίας οφείλεται η μη πρόληψίς του ή και ο περιορισμός του…». 

Με αυτά τα λόγια ξεκινάει τις «Παρατηρήσεις επί γεγονότων ΝΑΟΥΣΣΑΣ» ο αρχιστράτηγος του κυβερνητικού στρατού, Παπάγος, μετά τη μεγάλη νίκη του ΔΣΕ στη Νάουσα και συνέχιζε: «Από τας παραλείψεις ταύτας, εκτός εκείνων, δια τα οποίας θα ασχοληθεί η Στρατιωτική Δικαιοσύνη και θα επιβάλη κυρώσεις…» και κατέληγε λέγοντας πως «εκ των ανωτέρω παραλείψεων καταφαίνεται ότι το ατύχημα ΝΑΟΥΣΣΗΣ δεν οφείλεται εις την έλλειψην δυνάμεων – διότι τοιαύται εξευρέθησαν έστω και καθ’ ον τρόπον εγένετο. Οφείλεται εις την μη πρόβλεψιν και την μη τήρησιν στοιχειωδών αρχών του πολέμου».

«Αυτές οι επιχειρήσεις υπαγορεύτηκαν απ’ την ανάγκη μιας αδιάκοπης φθοράς του εχθρού και συγκέντρωσης των απαραίτητων σε μας εφεδρειών» σημειώνει η απόφαση του ΠΓ της ΚΕ του ΚΚΕ για τις επιχειρήσεις σε Εδεσσα – Αριδαία – Νάουσα στις 10/2/49, τονίζοντας επίσης πως «οι επιτυχίες στη Νάουσα και στον ελιγμό κερδήθηκαν ακριβώς γιατί αποφύγαμε τα λάθη που παρουσιάσαμε στις δύο πρώτες επιχειρήσεις».

Ο Νίκος Κυτόπουλος στο χρονικό «Η Μάχη της Νάουσας» αναφέρει χαρακτηριστικά τον τρόπο με τον οποίο λειτουργούσε ο ΔΣΕ.

«Είχαν μαζευτεί στο Καϊμακτσαλάν, ύστερα απ’ τις μάχες της Εδεσσας και της Αρδέας και κάναν συνελεύσεις. Εδώ θα μιλούσαν όλοι πάνω στις αποτυχίες. Σ’ ένα τάγμα της 14ης Ταξιαρχίας έκατσαν οι μαχητές και οι μαχήτριες μαζί με τους διμοιρίτες και τους λοχαγούς τους γύρω σε μια μεγάλη φωτιά. Μαζί τους έκατσαν κι ο ταγματάρχης κι ο επίτροπος κι ο ταξίαρχος. Εδώ τώρα όλοι ήταν ίσοι. Θα λέγαν τη γνώμη τους λεύτερα. Θα βρίσκαν τα λάθη, τις αδυναμίες. Θα κρίναν τα καλά και τα σφάλματα που είδαν».

Μέσα από την προετοιμασία για τη Μάχη της Νάουσας αναδεικνύεται η ιδιαίτερη βαρύτητα της μελέτης των λαθών και της αξιολόγησης της πείρας που συσσωρεύεται από τις προηγούμενες μάχες.

Η χάραξη λεπτομερούς σχεδίου, η σωστή αξιοποίηση όλων των μέσων και τεχνικών που διέθετε ο ΔΣΕ, η συλλογή όσο περισσότερων πληροφοριών για τις κινήσεις του εχθρού.

Στη Νάουσα έπαιξε επίσης αποφασιστικό ρόλο, για τη νίκη του ΔΣΕ, η παραπλάνηση (σ.σ. του αντιπάλου), όπου για πρώτη φορά μπαίνει σαν βασικό στοιχείο στο σχέδιο επιχείρησης.

Η απόφαση του ΠΓ (10/2/49) αναφέρει σχετικά με τη νίκη στη Μάχη της Νάουσας:«Για πρώτη φορά ο ΔΣΕ κατέλαβε ολοκληρωτικά μια πόλη και την κράτησε όσο θεώρησε πως ήταν απαραίτητο (…) απόδειξε ότι τα μέσα μας είναι παραπάνω από αρκετά, αν τα χρησιμοποιούμε σωστά και τα συνδυάζουμε με τη δράση του πεζικού, αν ενεργούμε με ταχύτητα, δεξιοτεχνία, περίσκεψη και επαναστατική πονηριά (…) 

Το Π.Γ. θεωρεί ότι η πείρα από την παραπάνω εκστρατεία πρέπει ν’ αποτελεί βασικό συστατικό στοιχείο της πραχτικής αλλά και θεωρητικής εκπαίδευσης στις σχολές μας και στις ασκήσεις στα τμήματα».

Η σημασία της νίκης του ΔΣΕ στη Μάχη της Νάουσας αναδεικνύεται επίσης και μέσα από: Το χαιρετιστήριο τηλεγράφημα, στις 13/1/1949, του Β. Μπαρτζιώτα, Πολιτικού Επιτρόπου του ΓΑ του ΔΣΕ, προς Διοικητή Χ Μεραρχίας Υποστράτηγο Σκοτίδα και τους Διοικητές 18ης, 14ης και 103ης Ταξιαρχιών, όπου τονίζεται «…η μεγάλη σας επιτυχία με την κατάληψη για πρώτη φορά ολοκληρωτικά μιας μεγάλης πόλης σαν τη Νάουσα είναι η συνέχεια των μεγάλων σας Νικών στο Γράμμο και το Βίτσι…». 

Τα χαιρετιστήρια μηνύματα των Μεραρχιών Ι, ΙΧ, Χ, της 16ης Ταξιαρχίας, της Σχολής Αξιωματικών του ΓΑ, της Πανελλαδικής Δημοκρατικής Ενωσης Γυναικών (ΠΔΕΓ) προς τους ηρωικούς νικητές.

Πέρα από την στρατιωτική πείρα που αποκτήθηκε και απέδειξε την αντοχή και την ικανότητα των μαχητών του ΔΣΕ – γι’ αυτό πολυάριθμες είναι οι διακρίσεις και οι προαγωγές μαχητών και αξιωματικών – έφερε στην επιφάνεια τη σαθρότητα του αντιπάλου, που παρά την υπεροπλία του δέχτηκε μία σοβαρή ήττα. Ανησύχησε ντόπιους και ξένους πλουτοκράτες που είδαν το καθεστώς τους να συνεχίζει να κλονίζεται ακόμη και στις αρχές του 1949, χρονιά λήξης του εμφυλίου.

Αποτελέσματα της μάχης

Από τον αριθμό των νεκρών (500), τραυματιών (700) και αιχμαλώτων (300) όπως και από τα λάφυρα που κατέλαβε ο ΔΣΕ, φαίνεται ότι η Νάουσα δεν ήταν καθόλου ανοχύρωτη όπως ήθελαν να την παρουσιάσουν εκ των υστέρων οι αστικές φυλλάδες της εποχής.

Χαρακτηριστικά στην «Εκθεση για τη μάχη της Νάουσας και για τον ελιγμό 818/1/1949» αναφέρονται σαν λάφυρα:

«4 πεδινά πυροβόλα με 3.000 βλήματα, 7 αλυσοφόρα τανκς, 21 κάργιερς, 210 αυτοκίνητα φορτηγά και 5 τζιπ, 27 μοτοσυκλέτες, 1 ολμοβόλο με 250 βλήματα, 5 ομαδικοί όλμοι με 2.000 βλήματα, 9 καναδέζικοι όλμοι με 3.000 βλήματα, 15 πολυβόλα ΒΙΚΕΡΣ, 110 οπλοπολυβόλα μπρεν, 550 ατομικά όπλα, 70 ημιαυτόματα, περίπου 2.000.000 σφαίρες…» και ο κατάλογος συνεχίζεται.

Από τα παραπάνω, αλλά και από το «ΔΕΛΤΙΟ ΕΙΔΗΣΕΩΝ» αναφέρονται οδομαχίες και καταστροφή τανκς που εμποδίστηκαν να φτάσουν στον προορισμό τους και 3 που πέρασαν στα χέρια του ΔΣΕ (σ.σ. μία από τις ελάχιστες περιπτώσεις στη διάρκεια του Εμφυλίου που ο ΔΣΕ χρησιμοποίησε τεθωρακισμένα οχήματα ενάντια στους αντιπάλους του) ενώ αναφέρονται και ρίψεις 2 αεροπλάνων.

Εδώ πρέπει να σημειωθεί ότι κατά τη διάρκεια των μαχών υπήρξαν συνεχείς αεροπορικοί βομβαρδισμοί, που επέφεραν σοβαρές υλικές καταστροφές και ανθρώπινες απώλειες στον άμαχο πληθυσμό της πόλης. 

Στο «ΔΕΛΤΙΟ ΕΙΔΗΣΕΩΝ» αναφέρεται πως ο Ραδιοφωνικός Σταθμός Αθηνών ανακοίνωσε ότι η αεροπορία πραγματοποίησε 50 επιθέσεις στην πόλη της Νάουσας.

https://www.rizospastis.gr/story.do?id=5678865

 Από praxisreview.gr

Παρουσίαση Τίτλου - Κειμένου: Viva La Revolucion