Πού το πάνε;

«Η "υποκατάσταση" μπορεί να οδηγήσει σε επανένταξη», «δεν πρέπει να δαιμονοποιούμε τη μείωση της βλάβης», «αφού είναι πολυπαραγοντικό φαινόμενο η χρήση ουσιών, τότε ο χρήστης ανάλογα και με τη φάση της ζωής του, πρέπει να μπορεί να έχει επιλογές για τη θεραπεία όπως και τα προγράμματα με υποκατάστατα»...
Αν αναρωτιέστε ποιος είπε τα παραπάνω λόγια σε ημερίδα που διοργάνωσε το ΕΣΥΝ με τον Πανελλήνιο ΓΣ, ενημερώνουμε ότι δεν ήταν ούτε από κάποιον εκπρόσωπο φαρμακοβιομηχανίας, που έχει όφελος από την πώληση μεθαδόνης, βουπρενορφίνης ή προοπτικά και ναλοξόνης. Δεν είναι από κάποιο μέλος του διορισμένου ΔΣ του ΟΚΑΝΑ, του κατεξοχήν φορέα που υλοποιεί στη χώρα μας τα προγράμματα με υποκατάστατα ηρωίνης.
Τα παραπάνω λόγια ειπώθηκαν από την Φωτεινή Λεομπίλλα, διορισμένη από την κυβέρνηση αντιπρόεδρο του ΚΕΘΕΑ, αλλά και διορισμένη πρόεδρο από τον δήμαρχο Αθηναίων, Κ. Μπακογιάννη, στα Κέντρα Πρόληψης της Αθήνας. Η Φ. Λεομπίλλα, ως εκπρόσωπος του μεγαλύτερου φορέα θεραπείας στη χώρα μας, αλλά και ως πρόεδρος Κέντρων Πρόληψης, δεν είπε ούτε λέξη για την ανάγκη ενίσχυσης των «στεγνών» θεραπευτικών προγραμμάτων, για την ανάγκη ενίσχυσης της πρωτογενούς πρόληψης. Αντίθετα, επιδόθηκε σε ένα «κρεσέντο» υπεράσπισης της μείωσης της βλάβης, της συντήρησης του φαινομένου της τοξικοεξάρτησης και των προγραμμάτων με υποκατάστατα ηρωίνης.

***

Τελικά, σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα μετά την Πράξη Νομοθετικού Περιεχομένου, αρχίζει να επιβεβαιώνεται η εκτίμηση του ΚΚΕ ότι στο «στόχαστρο» της κυβέρνησης δεν ήταν απλά το αυτοδιοίκητο του ΚΕΘΕΑ, αλλά η θεραπευτική του φιλοσοφία και συνολικά τα «στεγνά» θεραπευτικά προγράμματα.
Αν η «μείωση της βλάβης», που δεν είναι θεραπεία, δεν συνοδεύεται με ψυχοκοινωνική στήριξη του χρήστη, με διαμόρφωση κινήτρου για θεραπεία, με διασύνδεση και προετοιμασία για θεραπευτικό πρόγραμμα, είναι απλά συντήρηση του φαινομένου. Ειδικά σήμερα, που κύριο χαρακτηριστικό στο προφίλ του χρήστη είναι η πολυτοξικότητα (δηλαδή η παράλληλη χρήση πολλών ουσιών), φαίνεται πόσο αναγκαία είναι η φιλοσοφία των «στεγνών» θεραπευτικών προγραμμάτων.
Ακόμα και τα προγράμματα στο δρόμο (street work) ανταλλαγής συριγγών που είναι αναγκαία, στοχεύουν στη διαμόρφωση κινήτρου για θεραπεία και τη διασύνδεση του χρήστη με θεραπευτικό πρόγραμμα. Προγράμματα που πρέπει να ενισχυθούν μέσα από τη στήριξη των «στεγνών» θεραπευτικών προγραμμάτων και όχι να είναι ευθύνη των ΜΚΟ ή να εξαρτώνται από το πότε ανοίγει για περιορισμένο χρονικό διάστημα η «κάνουλα» απορρόφησης ΕΣΠΑ και να έχουν ημερομηνία λήξης.

* * *

Η «πολυπαραγοντικότητα» του κοινωνικού φαινομένου της εξάρτησης σχετίζεται με τα αίτιά του και άρα και με την ολοκληρωμένη θεραπευτική αντιμετώπισή του με στόχο την αλλαγή του χρήστη. Για να είναι ολοκληρωμένη η θεραπευτική αντιμετώπιση, σαφέστατα πρέπει να λαμβάνει υπόψη τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του χρήστη για τη διαμόρφωση του αποτελεσματικότερου πιθανού τρόπου που θα τον βοηθήσει στη δύσκολη θεραπευτική διαδικασία. Αλλες ανάγκες έχει ένας έφηβος χρήστης κάνναβης, άλλες ένας ενήλικας πολυτοξικομανής, άλλες μια μητέρα χρήστρια και από διαφορετικές αφετηρίες οδηγήθηκαν όλοι στη χρήση ή την εξάρτηση.
Για όλους όμως θεραπευτικός στόχος πρέπει να είναι η αλλαγή και η συνέχεια της ζωής τους, χωρίς την ανάγκη κάποιας ουσίας, και όχι η συντήρηση της εξάρτησης με υποκατάστατα της ουσίας απ' την οποία ήταν εξαρτημένοι.
Απέναντι στη διάδοση της κοινωνικής ανοχής με το φαινόμενο των ναρκωτικών, απαντάμε με πλατύ μέτωπο πάλης για το σύνολο της ζωής μας. Απαντάμε με τη διεκδίκηση στόχων πάλης που πατά στο τρίπτυχο πρωτογενής πρόληψη - στεγνή θεραπεία - κοινωνική επανένταξη. Δεν ανεχόμαστε τα ναρκωτικά και τα υποκατάστατά τους ως τρόπο ζωής. Παλεύουμε για «ζωή ολόκληρη - όχι με δόσεις».

Κ. Π.