Τo 2ο Διεθνές Τουρνουά της Μόσχας πραγματοποιήθηκε από 15 Φλεβάρη έως 15 Μάρτη 1935, με τη συμμετοχή 20 παικτών, 12 Σοβιετικών μετρ και 8 κορυφαίων σκακιστών από καπιταλιστικές χώρες, μεταξύ των οποίων οι πρώην παγκόσμιοι πρωταθλητές Εμμανουήλ Λάσκερ (Γερμανία) και Χοσέ Ραούλ Καπαμπλάνκα (Κούβα).
♟️ Αξίζει να σημειωθεί ότι η ΕΣΣΔ πρόσφερε άσυλο, εστία και εργασία στην Ακαδημία Επιστημών στον Λάσκερ και την σύζυγό του, οι οποίοι ήταν Γερμανοί πολίτες εβραϊκής καταγωγής, και τους φιλοξένησε μέχρι το 1937, οπότε μετέβησαν στις ΗΠΑ.
Άσυλο και υπηκοότητα δόθηκε αργότερα και στον Τσέχο Σάβο Φλορ.
Μεταξύ των διαγωνιζόμενων και η πρώτη παγκόσμια πρωταθλήτρια Βέρα Μέντσικ (Αγγλία).
Πρώτοι στον σκακιστικό μαραθώνιο, που διήρκεσε συνολικά ένα μήνα (20 αγωνιστικές!), αναδείχθηκαν ο Σάβο Φλορ και ο μελλοντικός παγκόσμιος πρωταθλητής Μιχαήλ Μποτβίνικ (ΕΣΣΔ), με τον Λάσκερ να ακολουθεί στην 3η θέση και τον Καπαμπλάνκα στην 4η.

Η παρτίδα μετά από 28…ΘxΗ6
♟️ Είχε προηγηθεί μια δεκαετία ορμητικής ανάπτυξης του σκακιού στην ΕΣΣΔ, μετά το 1ο Διεθνές τουρνουά του 1925. Μια δεκαετία όπου τέθηκαν τα θεμέλια των σοσιαλιστικών σχέσεων παραγωγής. Στο μεταξύ, ωρίμαζαν οι συνθήκες που θα οδηγούσαν σύντομα στο Β’ Παγκόσμιο ιμπεριαλιστικό Πόλεμο.
Σε αυτή την περίοδο ανδρώνεται μια νέα γενιά Σοβιετικών παικτών, με ένα νέο δυναμικό στιλ, ενώ διαφαίνονται ήδη τα στοιχεία της επιστημονικής προσέγγισης που θα χαρακτηρίσουν τη Σοβιετική Σχολή στο σκάκι.
2ο διεθνές τουρνουά σκακιού Μόσχας
Ο Παγκόσμιος πρωταθλητής Grandmaster Mikhail Tal (Μιχαήλ Ταλ) κατά τη διάρκεια αγώνα, το 1962 Φωτο А. Экекян/РИА Новости

Σκακιστές – διαμάντια

Στις παρτίδες του τουρνουά συναντά κανείς πραγματικά διαμάντια, που αποτελούν μέρος της κλασικής κληρονομιάς του σκακιού, όπως η Λάσκερ – Καπαμπλάνκα, που παραθέτουμε.
Στο βιβλίο του τουρνουά σημειώνεται: «Οι Σοβιετικοί παίκτες ήταν μακριά από τον αστικό επαγγελματισμό που σε πολλές περιπτώσεις αφήνει τα σημάδια του στη σκακιστική τέχνη των δυτικών παικτών. Για τους Σοβιετικούς παίκτες, νίκες, ήττες και ισοπαλίες ήταν απλά μια έκφραση των σκακιστικών επιτευγμάτων τους. Για τους αστούς μετρ ήταν ζήτημα ύπαρξης της υλικής τους ασφάλειας. Δεν είναι σύμπτωση ότι στο τουρνουά της Μόσχας συχνά απέφευγαν τις νέες συνέχειες (σ.σ. νέους και λιγότερο έμπειρους παίκτες), ακριβώς γιατί αυτές οι συνέχειες εμπεριέχουν ένα στοιχείο ρίσκου».
♟️ Οι αγώνες έλαβαν χώρα στο Μουσείο Καλών Τεχνών, που είχε τη δυνατότητα να δεχθεί τους χιλιάδες επισκέπτες που προσέρχονταν καθημερινά να παρακολουθήσουν τους αγώνες. Την πρώτη μέρα συρρέουν 4.000 θεατές. Η δημοσιότητα από τον Τύπο και το ράδιο είναι πρωτοφανής. Η «Πράβντα», η «Ισβέστια», όλες οι μεγάλες εφημερίδες της χώρας έχουν καθημερινές ανταποκρίσεις. 180 Σοβιετικοί και 23 ξένοι δημοσιογράφοι καταγράφουν το γεγονός…
♟️ Για πρώτη φορά ένα σκακιστικό γεγονός γίνεται αντικείμενο συζήτησης και ενδιαφέροντος εκατομμυρίων. Καθημερινά το γραφείο Τύπου εξέδιδε δελτίο με τα αποτελέσματα, παρτίδες και ειδήσεις. Η δουλειά αυτή αποτέλεσε την υποδομή για την έκδοση του «64», της πρώτης σκακιστικής εφημερίδας στον κόσμο (με σελίδες και για το παιχνίδι της ντάμας) τον Ιούλη του 1935.

Σπουδαίο γεγονός για τον σοβιετικό λαό

Συνδικάτα και οργανώσεις διοργανώνουν μαζικές δεξιώσεις προς τιμήν των παικτών. Πριν την έναρξη, ο Φλορ και ο Καπαμπλάνκα δίνουν μαζικά σιμουλτανέ, όπου διαπιστώνουν ότι οι Σοβιετικοί ερασιτέχνες είναι σκληρά καρύδια.
Ο Καπαμπλάνκα, που έχανε πολύ δύσκολα, στο Λένινγκραντ υποχρεώνεται σε 11 ήττες, 10 νίκες και 9 ισοπαλίες σε 30 αγώνες. Στη Μόσχα δυσκολεύεται ακόμη περισσότερο: 7 νίκες, 9 ισοπαλίες, 14 ήττες! Ο ίδιος θα περιγράψει γλαφυρά και την εμπειρία του Λάσκερ με τους Σοβιετικούς ερασιτέχνες, όταν τον προσκάλεσαν να δώσει σιμουλτανέ σε μαθητές: «Λίγες μέρες μετά ο βετεράνος σκακιστής ελεεινολογώντας την εμπειρία του μου είπε: “Κάποιοι μαθητές σου λέει! Παίζουνε σαν μετρ και χωρίς να κάνουν λάθη”…».
Στις 6 Μάρτη, παραμονές της Παγκόσμιας Μέρας της Γυναίκας, η Βέρα Μέντσικ υποχρεώνει σε ισοπαλία τον πρωτοπόρο Σάβο Φλορ. Ποταμός συγχαρητήριων τηλεγραφημάτων καταφτάνει στη Μόσχα, ιδιαίτερα από γυναικείες εργατικές κολεκτίβες και οργανώσεις. Ένα που καταγράφεται στο βιβλίο του τουρνουά λέει: «Θερμά συγχαρητήρια. Σας σφίγγουμε το χέρι. Οι μηχανικοί του εργοστάσιου Ρουτσενκόφκσι νο 2».
Ο Ιλία Ραμπίνοβιτς (11ος στην τελική κατάταξη) θα γράψει στο βιβλίο του τουρνουά: «Το 2ο τουρνουά… έδειξε ότι προσεγγίζουμε γρήγορα το στόχο μας στον αγώνα να υλοποιήσουμε το σύνθημα του Στάλιν “να φτάσουμε και να ξεπεράσουμε“. Με όρους διάδοσης του σκακιού στους εργαζόμενους και αριθμού παικτών με ανώτερες ικανότητες έχουμε ξεπεράσει καπιταλιστικές χώρες κατά πολύ. Αυτό σημαίνει ότι δεν είμαστε μακριά από τη μέρα όπου όλες οι κορυφές του παγκόσμιου σκακιού θα κατακτηθούν από τους σκακιστές της μεγάλης σοσιαλιστικής πατρίδας μας, και όπου η Ευρώπη, την οποία στην ουσία ήδη έχουμε φτάσει, θα έχει ξεπεραστεί από εμάς».

Αρχή μιας νέας περιόδου


1985 τουρνουά σκακιού Гарри Каспаровым Анатолием Карповым (Κασπάροφ & Καρπόφ)
♟️ Το τουρνουά της Μόσχας του 1935 σηματοδότησε το πέρασμα σε μια νέα περίοδο, την ανάδυση της Σοβιετικής Σχολής στο σκάκι, και του Μιχαήλ Μποτβίνικ ως του τυπικού εκφραστή της, που άσκησε τεράστια επιρροή στο σκάκι, η οποία γίνεται αισθητή μέχρι τις μέρες μας.
Πρωταθλήματα σκακιού, στο αρχηγείο του Κόκκινου Στρατού που καθιερώθηκε από τον Μ. V. Frunze. Boris Kaufman / Novosti-RIA
Λάσκερ – Καπαμπλάνκα. Μόσχα 27/2/1935
1.ε4 ε6 2.δ4 δ5 3.Ιγ3 Αβ4 4.Ιηε2 δxε4 5.α3 Αε7 6.Ιxε4 Ιζ6 7.Ι2γ3 Ιβδ7 8.Αζ4 Ιxε4 9.Ιxε4 Ιζ6 10.Αδ3 0-0 11.Ιxζ6+ Αxζ6 12.γ3 Βδ5 13.Βε2 γ6 14.0-0 Πε8 15.Παδ1 Αδ7 16.Πζε1 Βα5 17.Βγ2 η6 18.Αε5! Αη7 19.θ4 Βδ8 20.θ5 Βη5 21.Αxη7 Ρxη7 22.Πε5 Βε7 23.Πδε1 Πη8 24.Βγ1 Παδ8 25.Π1ε3 Αγ8 26.Πθ3 Ρζ8 27.Βθ6+ Πη7 28.θxη6 θxη6 29.Αxη6! Βζ6 30.Πη5 Ρε7 31.Πζ3 Βxζ3 32.ηxζ3 Πδη8 33.Ρζ1 Πxη6 34.Πxη6 Πxη6 35.Βθ2 Ρδ7 36.Βζ4 ζ6 37.γ4 α6 38.Βθ4 Πη5 39.Βθ7+ Ρδ8 40.Βθ8+ Ργ7 41.Βxζ6 Πζ5 42.Βη7+ Αδ7 43.Ρε2 Ργ8 44.Βθ8+ Ργ7 45.Βθ2+ Ργ8 46.Βδ6 Πθ5 47.Ρε3 Πζ5 48.Ρε4 Πθ5 49.Βζ8+ Ργ7 50.Βζ4+ Ργ8 51.Βδ6 Πζ5 52.Ρε3 Πθ5 53.Ρδ3 Πζ5 54.Ρε2 Πθ5 55.Ρδ2 Πζ5 56.Ρε3 Πθ5 57.Βζ8+ Ργ7 58.Βζ4+ Ργ8 59.Βδ6 Πζ5 60.Βη3 Πθ5 61.Βη4 Πζ5 62.Βη8+ Ργ7 63.Βη3+ Ργ8 64.Βη6

1-0

ΣΣ |> Φωτο κεφαλίδας: Ο σοβιετικός σκακιστής και παγκόσμιος πρωταθλητής 1929-1935, 1937-1946 Александр Алехин (Αλέξανδρος Αλεχίνη) και ο κουβανός, παγκόσμιος πρωταθλητής 1921-1927 Jose Raul Capablanca (κέντρο αριστερά προς τα δεξιά) σε μια παρτίδα του 1914

Σκάκι μέχρι τελικής πτώσης (1925)
Η ταινία (κωμωδία) λαμβάνει χώρα στη Μόσχα, κατά τη διάρκεια διεθνούς τουρνουά. Ο νεαρός άνδρας είναι τόσο παθιασμένος με το σκάκι που εγκαταλείπει το γάμο του και τη νύφη είναι απελπισμένη – Ολόκληρη η πόλη είναι συγκλονισμένη από έναν «σκακιστικό πυρετό». Στο τέλος, ο παγκόσμιος πρωταθλητής Capablanca σώζει το ζευγάρι και όλα καλά…
Παραγωγή: Στούντιο Κινηματογράφου. Μ. Γκόρκι – Διάρκεια: 00:19:09
Διευθυντής: Vsevolod Pudovkin, Νικολάι Σπικόφσκι
Συμμετοχή:
Η. R. Capablanca, V. Vogel, Α. Zemtsova, Ν. Glan, Z. Darevsky, Μ. Zharov, Α. Ktorov, Y. Protazanov, Yu Raizman, Ι. Samborsky, Κ. Egert
Το 1948, ο Mikhail Botvinnik ήταν ο μεγάλος νικητής του τουρνουά και τότε η Σοβιετική Ένωση έγινε η μεγάλη δύναμη του σκακιού για 35 και πάνω χρόνια με διάλειμμα την περίοδο του αμερικανού Bobby Fischer (παγκόσμιος πρωταθλητής από το 1972 έως το 1975).
Ο σοβιετικός λαός παθιασμένος με το άθλημα αυτό του μυαλού παρακολουθούσαν τα τουρνουά και τις διοργανώσεις με μανία και όπου μπορούσαν, ακόμη και στο ραδιόφωνο όπου για χρόνια καλύπτονταν από τον διάσημο σχολιαστή ποδοσφαίρου Vadim Sinyavsky. Εκατοντάδες χιλιάδες μέλη σκακιστικών κλαμπ και τμημάτων, έπαιζαν σκάκι σε λεωφόρους, σε ερευνητικά ιδρύματα, σε σχολεία και εργοστάσια.
Ένας ερασιτέχνης σκακιστής διηγείται: το 1958 -πιτσιρικάς πήγα να εγγραφώ στο τμήμα σκακιού των πιονιέρων στη Μόσχα.Φαντάστηκα ότι θα υπήρχε ένας μικρός χώρος …Κόλαση! μια τεράστια αίθουσα με δεκάδες να παίζουν καθένας παίζει σκάκι!
Το 1960, ο αγώνας Botvinnik-Tal πραγματοποιήθηκε στο θέατρο Pushkin στην λεωφόρο Tversky.
Ήταν δύσκολο να πλησιάσεις να πάρεις εισιτήρια.
Αλλά στο δρόμο υπήρχε μια γιγαντοοθόνη και όλη η λεωφόρος ήταν γεμάτη κόσμο…