«Και πήγαιναν όλα τόσο καλά…»: Η …κανονικότητα των δανείων

Γιώργος Λαμπρινίδης

Αν κάτι έχει καταστραφεί ανεπανόρθωτα, αυτό είναι σίγουρα το παραμύθι της κανονικότητας. Η κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας είχε επενδύσει πολύ σε αυτό για να «ψήσει» το πόπολο να δεχτεί ένα νέο κύμα επέλασης στο επίπεδο διαβίωσης, τα δικαιώματα και την αξιοπρέπεια. Η «δεξιά παρένθεση» φαίνεται να κλείνει πολύ άδοξα με ένα επικείμενο θερμό επεισόδιο που θα διεξαχθεί κεκλεισμένων των θυρών και με τα τηλεοπτικά δικαιώματα να είναι τα μόνα που διασώζονται στο χρηματιστήριο (όλων των) αξιών. Τέλος πάντων, αυτά τα ξέρετε.

Μπορεί κάθε καινούρια είδηση να είναι και μια ακόμη χαριστική βολή στο άψυχο κουφάρι της «κανονικότητας» του καπιταλισμού·

μπορεί κάθε σκάλισμα της πραγματικότητας να ξερνάει και νέα μπόχα από τη σήψη αυτού του βάρβαρου συστήματος·

μπορεί ο επίλογος της πολιτικής πρότασης της πρώτης μεταπολιτευτικής κυβέρνησης που θύμιζε τόσο πολύ την χούντα να γράφεται με πραγματικά ειρωνικό και – τολμώ να πω – χαριτωμένο τρόπο, όπως με το κλείσιμο των συνόρων από την Αλβανία·

μπορεί τελικά να μην μας κόλλησαν αρρώστιες οι «βρωμιάρηδες» αλλόθρησκοι που ήρθαν να «αλλοιώσουν τον πολιτισμό μας», αντίθετα αυτοί να κινδυνεύουν να κολλήσουν τον ιό από την πολιτισμένη δύση και τους άγιους τόπους,

όμως πάντα υπάρχει ένα σερνάμενο φίδι να μας γλείφει στο αυτί ένα νέο άλλοθι για να μας κρατάει, όχι απλώς κλεισμένους στο σπίτι, όπως πρέπει να μείνουμε αυτήν την περίοδο, αλλά φυλακισμένους στο μονόδρομο του συστήματος της εκμετάλλευσης.

«Όλα πήγαιναν τόσο καλά…» «Πάνω που κάναμε μια (σοβαρή) προσπάθεια να ορθοποδήσουμε…»

Θα παρακάμψω την ύπουλη αταξική προσέγγιση του θέματος, λες και αν ανέβαινε το ΑΕΠ θα ανέβαινε κι ο μισθός του εργάτη, ή αν έπεφτε η ανεργία δεν θα γινόταν επειδή μοιράστηκε η δουλειά (και η φτώχεια) σε δύο. Το θέμα μας εδώ είναι ότι ούτε αυτό δεν συνέβαινε. Δηλαδή, δεν ανέβαινε το ΑΕΠ και δεν έπεφτε η ανεργία μέχρι τώρα. Σε προηγούμενο σημείωμα είχαμε αναφερθεί στα δάνεια των τραπεζών και πώς αυτά μπορεί να είναι δείκτης ανάκαμψης της οικονομίας. Γράφαμε τότε ότι «ο δείκτης των Δανείων είναι ένας χονδροειδής μεν, αλλά αρκετά ξεκάθαρος, λόγω της απλότητάς του, δείκτης της φάσης του οικονομικού κύκλου. Με απλά λόγια, αν έρθει «ανάπτυξη», αν πάρει μπροστά η καπιταλιστική μηχανή και ξεκινήσει πάλι η διευρυμένη αναπαραγωγή του κεφαλαίου, θα ξεκινήσει και η ανταλλαγή Δανειακού Κεφαλαίου με Χρηματικό Κεφάλαιο – θα το πάρουμε και έτσι χαμπάρι, έστω και με μια καθυστέρηση.»

Για να δούμε, λοιπόν: τι έχει γίνει δύο χρόνια μετά;

Για να βρούμε επικαιροποιημένα στοιχεία, που φτάνουν μέχρι και το Γενάρη του 2020, χρειάστηκε να ψάξουμε στην Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα. Περίεργο, θα πει κανείς, τα αντίστοιχα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδας να φτάνουν μέχρι το 3ο τρίμηνο του 2019 (πριν τις εκλογές δηλαδή). Και γίνεται ακόμα πιο περίεργο, αν αναλογιστεί κανείς ότι η ΕΚΤ παίρνει τα στοιχεία της από της Τράπεζα της Ελλάδος. Ας είναι, μάλλον οι ξένοι πρέπει να τα μαθαίνουν πρώτοι, ενώ ο λαός της Ελλάδας αποδεδειγμένα μπορεί να περιμένει. Είτε από αδιαφορία, είτε από κουτοπονηριά, είτε κι από τα δυο μαζί, γεγονός παραμένει ότι μέχρι την ώρα που γράφονταν αυτές οι γραμμές, η Τράπεζα της Ελλάδος δεν είχε επικαιροποιήσει για μήνες ολόκληρους τις λογιστικές καταστάσεις των τραπεζών, περιλαμβάνοντας την περίοδο διακυβέρνησης της Νέας Δημοκρατίας, ενώ αποδεδειγμένα διαθέτει αυτά τα στοιχεία, τα οποία μάλιστα έχει αποστείλει στην Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα. Τουλάχιστον οι ξένοι έχουν την καλοσύνη να δημοσιεύουν αυτά τα στοιχεία.

Το διάγραμμα που ακολουθεί είναι το ίδιο με εκείνο που είχαμε δημοσιεύσει πριν δύο χρόνια, μόνο που είναι επικαιροποιημένο.

Όπως βλέπετε, η μηχανή δεν πήρε ποτέ μπροστά. Εδώ και δέκα χρόνια χάνει λάδια. Μια πολύ μικρή σταθεροποίηση επήλθε μόνο τη στιγμή της «ακυβερνησίας» και της «πολιτικής αστάθειας», δηλαδή λίγο πριν τις εκλογές. Με την ανάδειξη της νέας αυτοδύναμης Νέας Δημοκρατίας συνέχισε ακάθεκτη την πτωτική πορεία της. Για να το δείτε λίγο καλύτερα αυτό, κάνουμε μεγέθυνση στο διάγραμμα, παίρνοντας μόνο τον τελευταίο χρόνο.

Η συνεχιζόμενη πτώση των δανείων προς επιχειρήσεις (πλην τραπεζών) και νοικοκυριά (όχι προς το κράτος, ή μεταξύ των τραπεζών) είναι αδιάψευστος μάρτυρας της παγωμάρας στην αγορά. Ακριβέστερα, για την αγορά δεν υπάρχει άλλη «κανονικότητα» από την παγωμάρα. Μόνο που δεν έγινε καμιά επιστροφή σε αυτήν, αλλά απλή συνέχεια. Φυσικά και η κατάσταση θα επιδεινωθεί το επόμενο διάστημα, ακριβώς επειδή υπήρχαν οι προϋποθέσεις. Η οικονομία καταρρέει επειδή συντηρούταν στην ύφεση με ενέσεις κερδοφορίας στους καπιταλιστές και με ένταση της εκμετάλλευσης. Η πώληση των κόκκινων δανείων δεν έφερε καμιά ανάκαμψη στα δάνεια προς την «υγιή επιχειρηματικότητα» γιατί τέτοια δεν υπήρχε. Άλλωστε, αν υπήρχε «υγιής επιχειρηματικότητα», γιατί να μην μπορούσε να χρηματοδοτηθεί ούτως ή άλλως; Όπως γράφαμε, επί ΣΥΡΙΖΑ θυμίζω, και στο προηγούμενο σχετικό σημείωμα:

«πρέπει «να τσουλήσει το πράγμα» πρώτα, και να τσουλήσει με επιτυχία, όλο το δρόμο, για ν’ αποφασίσει η τράπεζα να το χρηματοδοτήσει. Αυτή είναι η ορθολογική αντιμετώπιση των πραγμάτων, με βάση τη λογική αυτού του συστήματος, και δεν έχει να κάνει με επιτροπείες, ιδιώτες μάνατζερ στις τράπεζες κλπ. Είναι η αυθόρμητη επιχειρηματική συμπεριφορά, με βάση την ελεύθερη αγορά, και είναι απολύτως υγιής. Μάλιστα, για να γίνω όσο πιο προκλητικός γίνεται, είναι παράδειγμα υγιούς επιχειρηματικότητας!»

Οι μέρες που θα περάσουμε αποκλεισμένοι (αναφέρομαι στους σώφρονες) μπορούν να λειτουργήσουν θετικά αν αναλογιστούμε πώς θα βγάλουμε στο προσκήνιο της σύγχρονες λαϊκές ανάγκες και πώς θα παλέψουμε για μια κανονικότητα που να αξίζει σε κάθε άνθρωπο του 21^ου αιώνα, όχι σε αγρίμια κυνηγημένα από τη φτώχεια, τους πολέμους, τις αρρώστιες και το φασισμό. Οι αστοί και οι κονδυλοφόροι τους ετοιμάζουν φούμαρα περί «αβεβαιότητας, της νέας κανονικότητας», λόγω κορωνοϊού, προσφύγων, κακοκαιρίας, θελήματος θεού και …Αλβανίας. Εμείς να ετοιμαζόμαστε να φέρουμε την κανονικότητα του σοσιαλισμού, ξεπληρώνοντας επιτέλους όλα αυτά τα δάνεια εμπειρίας που έχουμε πάρει από τους αγώνες της εργατικής τάξης όλων των χωρών.