Γράφει ο Νίκος Μόττας //
Την στιγμή που γράφονται αυτές οι γραμμές, τα κρούσματα του κορονοϊού (Covid-19) παγκοσμίως ξεπερνούν τις 114.000, οι θάνατοι αγγίζουν τις 4.029. Στη γειτονική Ιταλία 463 άνθρωποι έχουν χάσει τη ζωή τους, ενώ το βόρειο τμήμα της χώρας έχει τεθεί σε καραντίνα. Η χώρα μας μετράει συνολικά 89 κρούσματα, ενώ τα αστικά ΜΜΕ σιγοντάρουν την καλλιέργειας φόβου και ανασφάλειας.
Τα τελευταία 100 χρόνια η ανθρωπότητα πέρασε σειρά πανδημιών γρίπης: Η φονική «Ισπανική γρίπη» (Α Η1N1) του 1918, η «Ασιατική γρίπη» (H2N2) το 1957, η «γρίπη του Χονγκ Κονγκ» (H3N2) το 1968, το σύνδρομο «SARS» το 2003, η «γρίπη των πτηνών» (Η5Ν1) το 1997, η επιδημία «Έμπολα» στη Δ. Αφρική το 2013, η «νόσος των χοίρων» (H1N1) το 2009, κλπ.
Σήμερα, η επιδημία του νέου κορονοϊού αναδεικνύει την ολοκληρωτική «γύμνια» του καπιταλιστικού συστήματος. Αποδεικνύεται περίτρανα ότι σε ένα σύστημα που βασίζεται στο κέρδος – όπου η επιστημονική έρευνα, η Πρόνοια και η Υγεία αποτελούν πεδίο κερδοφορίας για το κεφάλαιο – η υγεία των εργαζόμενων και των λαϊκών στρωμάτων βρίσκεται σε μόνιμο κίνδυνο.
Η θεωρία του «κόστους-οφέλους» εμποδίζει την αξιοποίηση των τεράστιων δυνατοτήτων που υπάρχουν σε επιστημονική γνώση, σε τεχνολογικά-φαρμακευτικά μέσα και εξειδικευμένο προσωπικό, για την αποτελεσματική πρόληψη και αντιμετώπιση νέων ασθενειών. Είναι χαρακτηριστικό ότι ο νέος κορονοϊός παρουσιάζει γενετικές ομοιότητες με τον ιό «SARS» του 2003 και ως εκ τούτου, εάν είχε δοθεί το κατάλληλο βάρος (και τα ανάλογα κονδύλια) στην έρευνα για την αντιμετώπιση πιθανών μετεξελίξεων του SARS, σήμερα θα βρισκόμασταν πολύ πιο κοντά στην εύρεση θεραπείας για τον Covid-19.
Ο καθηγητής Τζέϊσον Σβαρτς της Σχολής Δημόσιας Υγείας του Πανεπιστημίου Yale επισημαίνει πως είναι ουσιώδους σημασίας η μακροπρόθεσμη κρατική χρηματοδότηση της ιατρικής έρευνας, ακόμη κι’ όταν δεν υπάρχει έξαρση επιδημίας ή όταν η ζήτηση για εμβόλια είναι χαμηλή. Στο βαθμό, ωστόσο, που η χρηματοδότηση της έρευνας έχει αφεθεί στο ιδιωτικό κεφάλαιο (φαρμακευτικούς κολοσσούς, κλπ.), όλα βαδίζουν στο ρυθμό του κέρδους. Ακόμα και αν έχει σχεδιαστεί ένα φάρμακο δεν παράγεται – ή και αποσύρεται από την αγορά – εάν δεν ικανοποιείται ο απαράβατος όρος της υψηλής κερδοφορίας.
Σε μια περίοδο που οξύνονται οι αντιθέσεις του καπιταλισμού, εντείνοντας τον ανταγωνισμό ισχυρών ιμπεριαλιστικών και μονοπωλιακών συμφερόντων για πηγές και δρόμους ενέργειας, το χάσμα μεταξύ των στρατιωτικών δαπανών και της κρατικής χρηματοδότησης για την επιστημονική ιατρική έρευνα μεγαλώνει ολοένα και περισσότερο. Ενδεικτικό είναι το παράδειγμα της ισχυρότερης καπιταλιστικής οικονομίας στον κόσμο, των ΗΠΑ, όπου το 2017 δεσμεύτηκαν από τον ομοσπονδιακό κρατικό προϋπολογισμό 590 δις δολάρια για στρατιωτικές δαπάνες, την στιγμή που στην ιατρική έρευνα δόθηκαν μόλις 32,4 δις!
Το ξέσπασμα του νέου κορονοϊού έρχεται να μας υπενθυμίσει τις σοβαρότατες επιπτώσεις που έχει για το λαό ο καπιταλιστικός τρόπος ανάπτυξης, όπου οι τομείς της έρευνας, της παραγωγής, της Υγείας και της Πρόνοιας δεν λειτουργούν στη βάση των κοινωνικών-λαϊκών αναγκών, αλλά στο βαθμό που ικανοποιείται η προσδοκία του κεφαλαίου για υψηλή κερδοφορία, στο πλαίσιο πάντα του ανταγωνισμού όπου η ανθρώπινη ζωή έχει κυριολεκτικά μετατραπεί σε εμπόρευμα.
Η επιδημία του κορονοϊού, πέραν της αμιγώς επιστημονικής της διάστασης, έχει και την ταξική της πλευρά. Και αυτό διότι, σε όλο τον κόσμο, είναι οι εργαζόμενοι και τα φτωχά λαϊκά στρώματα που πλήττονται από την εξάπλωση του ιού: Είναι οι εργαζόμενοι, οι άνθρωποι του μεροκάματου, που είναι αναγκασμένοι να βρίσκονται στις δουλειές τους καθημερινά, που ζουν υπό το φόβο και τους εκβιασμούς της εργοδοσίας. Που δε μπορούν να πάρουν έκτακτες άδειες χωρίς να χάσουν τις αποδοχές τους ή και την ίδια τους την εργασία. Είναι τα πλατιά λαϊκά στρώματα, άνεργοι, χαμηλόμισθοι και χαμηλοσυνταξιούχοι, που δεν έχουν τη δυνατότητα προληπτικών εξετάσεων η νοσηλείας σε πολυτελείς και «αποστειρωμένες» ιδιωτικές κλινικές.

Συμπερασματικά

Η αντιμετώπιση της επιδημίας του κορονοϊού διεθνώς αποδεικνύει τα τραγικά αδιέξοδα του εκμεταλλευτικού συστήματος. Παρά τα έκτακτα μέτρα που πάρθηκαν, Ευρώπη και ΗΠΑ πιάστηκαν απροετοίμαστες στην ουσιαστική πρόληψη και αντιμετώπιση της γρίπης. Αναδεικνύεται με τραγικό τρόπο που οδηγεί η παράδοση των τομέων της Υγείας, της Πρόνοιας, του Φαρμάκου στο ιδιωτικό κεφάλαιο.
Στην Κίνα, ο «σοσιαλισμός της αγοράς» και η ενίσχυση των καπιταλιστικών σχέσεων παραγωγής αποτέλεσαν «πρόσφορο έδαφος» για την αλματώδη εξάπλωση του ιού, αναδεικνύοντας σημαντικές ανεπάρκειες στην αντιμετώπιση των επιπτώσεων, παρά την γιγαντιαία κινητοποίηση των αρχών.
Τριάντα χρόνια μετά τις αντεπαναστατικές ανατροπές, το σάπιο καπιταλιστικό σύστημα αποτελεί τη μεγαλύτερη και πιο επικίνδυνη «πανδημία» για την ανθρωπότητα. Η προστασία της δημόσιας Υγείας δε μπορεί παρά να αποτελεί προτεραιότητα στην πάλη του εργατικού-λαϊκού κινήματος, χωρίς «εκπτώσεις» και συμβιβασμούς. Έτσι ώστε να ανοίξει ο δρόμος για μια ανάπτυξη υπέρ του λαού, με κοινωνική ιδιοκτησία του παραγόμενου πλούτου και αξιοποίηση του συνόλου των τεράστιων δυνατοτήτων που παρέχει η επιστήμη, η τεχνολογία, το πολυάριθμο εξειδικευμένο υγειονομικό προσωπικό.
Αυτό είναι το πιο ασφαλές και αποτελεσματικό «εμβόλιο» για την σωτηρία της ανθρωπότητας.