Δεν αποτελεί συνταρακτική είδηση πως η
πλειονότητα των Ρώσων νοσταλγούν τη Σοβιετική Ένωση, αφού μια ματιά στις
δημοσκοπήσεις που διεξάγονται τακτικά σχεδόν από τον πρώτο χρόνο μετά
τη διάλυσή της, δείχνουν ότι χρόνο με το χρόνο τα ποσοστά αποδοχής της
από απλώς μεγάλα, γίνονται ολοένα και πιο “σταλινικά”.
Πίσω από τους αριθμούς ωστόσο ως γνωστόν υπάρχουν οι άνθρωποι και δεν υπάρχει τίποτε πιο ζωντανό από τις ίδιες τις μαρτυρίες των ανθρώπων που έζησαν στην ΕΣΣΔ, έστω και ως παιδιά, έστω και στις εποχές της παρακμής της. Τέτοιοι άνθρωποι, απλοί περαστικοί, μέσης και λίγο μεγαλύτερης ηλικίας, αν κι όχι πολλοί υπερήλικες, – οι οποίοι προφανώς κυκλοφορούν λιγότερο και ιδιαίτερα αυτή την εποχή της πανδημίας – μίλησαν στην κάμερα ενός νεαρού youtuber. Aν εξαιρέσει κανείς το ενοχλητικό πρόμο του καναλιού του κάπου στη μέση του βίντεο, πρόκειται για ένα πραγματικά ενδιαφέρον συμπίλημα απαντήσεων σε ερωτήσεις όπως: “Πώς ήταν η ζωή στην ΕΣΣΔ”, “Τι χειροτέρεψε και τι καλυτέρεψε από τότε”, “Θα γυρίζατε πίσω;”.
Είναι εντυπωσιακό ότι από τους 10-11 ερωτηθέντες, μόνο ένας από όσους έζησαν την εποχή φαίνεται ξεκάθαρα να απορρίπτει το σοβιετικό παρελθόν προτάσσοντας την “ελευθερία”, τα ταξίδια και τα σμάρτφοουν(!) στον καπιταλισμό, ενώ άλλη μια συνταξιούχος δηλώνει ότι “δεν ξέρει” αν θα ήθελε να γυρίσει στην ΕΣΣΔ, γιατί “υπάρχουν τα πάντα”, αλλά “η σύνταξή της είναι πολύ μικρή και εκεί [στη Σοβιετική Ένωση] θα είχε περισσότερη. Ακόμα και αυτές οι περιγραφές ωστόσο πόρρω απέχουν από την απάντηση της – μάλλον έφηβης κοπελίτσας – που εμφανίζεται εμβόλιμα στο βίντεο, πιθανότατα για την κατάδειξη του “χάσματος γενεών”, η οποία, ως γνήσιο προϊόν μιας καθαρά αστικής παιδείας και τόνων αντικομμουνιστικής προπαγάνδας – θεωρεί ότι επί ΕΣΣΔ οι άνθρωποι ζούσαν σε πόλεμο και είχαν “έλλειψη διατροφής”.
Πέρα από αυτές τις παραφωνίες, έχει ένα ενδιαφέρον να δει κανείς και την κοινή συνισταμένη κάποιων ή και των περισσότερων απαντήσεων, τόσο στις αρνητικές πτυχές (έλλειψη ταξιδιών στο εξωτερικό, χαμηλή ποιότητα και προσφορά καταναλωτικών αγαθών), όσο φυσικά και στις θετικές, που είναι και οι σημαντικότερες για τους ομιλητές. Ιδιαίτερη έμφαση δίδεται στην πλήρη απασχόληση, τη δωρεάν παιδεία και υγεία, την αίσθηση ασφάλειας, την κοινωνική ισότητα, αλλά και το δωρεάν αθλητισμό. Τουλάχιστον δύο από τους ερωτηθέντες αναφέρουν ότι στην ΕΣΣΔ ήταν “διασκεδαστικά”, ένα ίσως “απρόσμενο” επίθετο για όσους έχουν συνηθίσει να ακούν για μια “ασφαλή, αλλά μουντή και γκρίζα ζωή στο σοσιαλισμό”. Οι περισσότεροι συμφωνούν επίσης ότι θα ήθελαν να επιστρέψουν στη Σοβιετική Ένωση.
Αξίζει να δείτε το βίντεο – με αγγλικούς υπότιτλους -, ακολουθούν ωστόσο κάποιες κατά τη γνώμη μας ιδιαίτερα χαρακτηριστικές φράσεις και στιχομυθίες, από διαφορετικούς ομιλητές:
“Ήμασταν σίγουροι για το μέλλον, ήμασταν περήφανοι που ζούσαμε σε αυτή την όμορφη χώρα”.
“Σας ανάγκαζαν να δουλεύετε στα χωράφια;
Όχι, ήταν χαρά μας, σπούδαζα στο νότο και μαζεύαμε ντομάτες και σταφύλια, πλέναμε τα λερωμένα χέρια μας με σταφύλι”.
“Μου έλειπαν τα τζιν και κάποια κασετόφωνα και βιντεοκασέτες, αλλά είχαμε κοινωνική ασφάλεια.
Τώρα έχετε τζιν
Ναι, αλλά δεν τα χρειάζομαι πια. Προτιμώ να γυρίσω στην ΕΣΣΔ.”
“Τι άλλαξε προς το καλύτερο μετά τη διάλυση της ΕΣΣΔ;
Αν εξαιρέσουμε ην τεχνολογία, που συνεχώς εξελίσσεται, τίποτε δεν έχει αλλάξει προς το καλύτερο.
Μήπως η ιατρική;
Ακούστε, έχω ένα γιο που είναι 15 ετών και όταν αρρώστησε πληρώσαμε 145000 δολάρια.
Ίσως όμως να πληρώνατε ένα εκατομμύριο τότε.
Θα τον είχαν θεραπεύσει εκεί.
Υποσχέθηκα στο γιο μου ότι θα ξαναγυρίσουμε σε εκείνες τις εποχές, που η γενιά μου τα σκάτωσε.
Πιστεύετε ότι θα τα καταφέρετε;
Θα προσπαθήσω.”
Μια σχεδόν τραγική νότα έχει το κλείσιμο του βίντεο, όπου ένας ομιλητής που δηλώνει “παιδί” των δεκαετιών του 70 και του 80, δεν είμαι χαρούμενος με την τωρινή κατάσταση” και ομολογεί πως “ναι είμαι λίγο μεθυσμένος σήμερα, γιατί δεν θέλω να βλέπω να βλέπω τι συμβαίνει σήμερα.
Τι συμβαίνει;
Σκουπίδια”
Πίσω από τους αριθμούς ωστόσο ως γνωστόν υπάρχουν οι άνθρωποι και δεν υπάρχει τίποτε πιο ζωντανό από τις ίδιες τις μαρτυρίες των ανθρώπων που έζησαν στην ΕΣΣΔ, έστω και ως παιδιά, έστω και στις εποχές της παρακμής της. Τέτοιοι άνθρωποι, απλοί περαστικοί, μέσης και λίγο μεγαλύτερης ηλικίας, αν κι όχι πολλοί υπερήλικες, – οι οποίοι προφανώς κυκλοφορούν λιγότερο και ιδιαίτερα αυτή την εποχή της πανδημίας – μίλησαν στην κάμερα ενός νεαρού youtuber. Aν εξαιρέσει κανείς το ενοχλητικό πρόμο του καναλιού του κάπου στη μέση του βίντεο, πρόκειται για ένα πραγματικά ενδιαφέρον συμπίλημα απαντήσεων σε ερωτήσεις όπως: “Πώς ήταν η ζωή στην ΕΣΣΔ”, “Τι χειροτέρεψε και τι καλυτέρεψε από τότε”, “Θα γυρίζατε πίσω;”.
Είναι εντυπωσιακό ότι από τους 10-11 ερωτηθέντες, μόνο ένας από όσους έζησαν την εποχή φαίνεται ξεκάθαρα να απορρίπτει το σοβιετικό παρελθόν προτάσσοντας την “ελευθερία”, τα ταξίδια και τα σμάρτφοουν(!) στον καπιταλισμό, ενώ άλλη μια συνταξιούχος δηλώνει ότι “δεν ξέρει” αν θα ήθελε να γυρίσει στην ΕΣΣΔ, γιατί “υπάρχουν τα πάντα”, αλλά “η σύνταξή της είναι πολύ μικρή και εκεί [στη Σοβιετική Ένωση] θα είχε περισσότερη. Ακόμα και αυτές οι περιγραφές ωστόσο πόρρω απέχουν από την απάντηση της – μάλλον έφηβης κοπελίτσας – που εμφανίζεται εμβόλιμα στο βίντεο, πιθανότατα για την κατάδειξη του “χάσματος γενεών”, η οποία, ως γνήσιο προϊόν μιας καθαρά αστικής παιδείας και τόνων αντικομμουνιστικής προπαγάνδας – θεωρεί ότι επί ΕΣΣΔ οι άνθρωποι ζούσαν σε πόλεμο και είχαν “έλλειψη διατροφής”.
Πέρα από αυτές τις παραφωνίες, έχει ένα ενδιαφέρον να δει κανείς και την κοινή συνισταμένη κάποιων ή και των περισσότερων απαντήσεων, τόσο στις αρνητικές πτυχές (έλλειψη ταξιδιών στο εξωτερικό, χαμηλή ποιότητα και προσφορά καταναλωτικών αγαθών), όσο φυσικά και στις θετικές, που είναι και οι σημαντικότερες για τους ομιλητές. Ιδιαίτερη έμφαση δίδεται στην πλήρη απασχόληση, τη δωρεάν παιδεία και υγεία, την αίσθηση ασφάλειας, την κοινωνική ισότητα, αλλά και το δωρεάν αθλητισμό. Τουλάχιστον δύο από τους ερωτηθέντες αναφέρουν ότι στην ΕΣΣΔ ήταν “διασκεδαστικά”, ένα ίσως “απρόσμενο” επίθετο για όσους έχουν συνηθίσει να ακούν για μια “ασφαλή, αλλά μουντή και γκρίζα ζωή στο σοσιαλισμό”. Οι περισσότεροι συμφωνούν επίσης ότι θα ήθελαν να επιστρέψουν στη Σοβιετική Ένωση.
Αξίζει να δείτε το βίντεο – με αγγλικούς υπότιτλους -, ακολουθούν ωστόσο κάποιες κατά τη γνώμη μας ιδιαίτερα χαρακτηριστικές φράσεις και στιχομυθίες, από διαφορετικούς ομιλητές:
“Ήμασταν σίγουροι για το μέλλον, ήμασταν περήφανοι που ζούσαμε σε αυτή την όμορφη χώρα”.
“Σας ανάγκαζαν να δουλεύετε στα χωράφια;
Όχι, ήταν χαρά μας, σπούδαζα στο νότο και μαζεύαμε ντομάτες και σταφύλια, πλέναμε τα λερωμένα χέρια μας με σταφύλι”.
“Μου έλειπαν τα τζιν και κάποια κασετόφωνα και βιντεοκασέτες, αλλά είχαμε κοινωνική ασφάλεια.
Τώρα έχετε τζιν
Ναι, αλλά δεν τα χρειάζομαι πια. Προτιμώ να γυρίσω στην ΕΣΣΔ.”
“Τι άλλαξε προς το καλύτερο μετά τη διάλυση της ΕΣΣΔ;
Αν εξαιρέσουμε ην τεχνολογία, που συνεχώς εξελίσσεται, τίποτε δεν έχει αλλάξει προς το καλύτερο.
Μήπως η ιατρική;
Ακούστε, έχω ένα γιο που είναι 15 ετών και όταν αρρώστησε πληρώσαμε 145000 δολάρια.
Ίσως όμως να πληρώνατε ένα εκατομμύριο τότε.
Θα τον είχαν θεραπεύσει εκεί.
Υποσχέθηκα στο γιο μου ότι θα ξαναγυρίσουμε σε εκείνες τις εποχές, που η γενιά μου τα σκάτωσε.
Πιστεύετε ότι θα τα καταφέρετε;
Θα προσπαθήσω.”
Μια σχεδόν τραγική νότα έχει το κλείσιμο του βίντεο, όπου ένας ομιλητής που δηλώνει “παιδί” των δεκαετιών του 70 και του 80, δεν είμαι χαρούμενος με την τωρινή κατάσταση” και ομολογεί πως “ναι είμαι λίγο μεθυσμένος σήμερα, γιατί δεν θέλω να βλέπω να βλέπω τι συμβαίνει σήμερα.
Τι συμβαίνει;
Σκουπίδια”
Κάποιοι καλοθελητές θα σπεύσουν να μιλήσουν για τον αλκοολισμό που
ήταν εκτεταμένος και στην ΕΣΣΔ. Αυτό ωστόσο δεν αναιρεί όλα τα υπόλοιπα
που ισχυρίζεται ο άντρας για τη ζωή του τότε, που εξάλλου εμφανίζουν
εκπληκτικές ομοιότητες τα λεγόμενα των περισσότερων, απόλυτα νηφάλιων
συμπολιτών του στο βίντεο.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου