Συζητούν μέτρα στήριξης των αστικών ΜΜΕ

Συζητούν μέτρα στήριξης των αστικών ΜΜΕ

Παπαγεωργίου Βασίλης

Με τίτλο «"Στοίβα" τα αιτήματα από τα ΜΜΕ στο Μαξίμου», προχτές Παρασκευή το ΕΘΝΟΣ, του συγκροτήματος Μπόμπολα, που στηρίζει με όλες του τις δυνάμεις τη συγκυβέρνηση ΝΔ - ΠΑΣΟΚ - ΔΗΜΑΡ, δημοσιεύει άρθρο στο οποίο συμπυκνώνονται όλα όσα ζητούν οι μεγαλοεπιχειρηματίες του Τύπου και των ΜΜΕ, προκειμένου να ξεπεράσουν τα μεγάλα οικονομικά προβλήματα που αντιμετωπίζουν τα «ευαγή ιδρύματα». Μπορεί τα αστικά ΜΜΕ να είναι «επιχειρήσεις» ως προς τη συγκρότησή τους, για να μπορούν να λειτουργούν, αλλά στην πραγματικότητα ο βασικός τους ρόλος είναι ως ένας (από τους πολλούς) μηχανισμός χειραγώγησης του λαού στην αστική πολιτική και ιδεολογία, στήριξης του αστικού πολιτικού συστήματος, παρεμπόδισης αφύπνισης των λαϊκών δυνάμεων. Βρίσκονται στην εμπροσθοφυλακή των αστικών δυνάμεων, στηρίζοντας το αστικό πολιτικό σύστημα και την εξουσία του κεφαλαίου, αναπαράγοντας την ιδεολογία και την πολιτική του.

Οι κεφαλαιοκράτες γίνονται και ιδιοκτήτες επιχειρήσεων Τύπου, όχι επενδύοντας με σκοπό το άμεσο οικονομικό κέρδος από τη λειτουργία τους, δηλαδή από την «πώληση» των «προϊόντων» που παράγουν, αλλά κυρίως για να εξυπηρετήσουν τα συνολικά συμφέροντα της τάξης τους και βέβαια τις άλλες δικές τους οικονομικές δραστηριότητες. Οσο η οικονομική ανάπτυξη επέτρεπε την πολυδαίδαλη οικονομική χρηματοδότηση των ΜΜΕ από το κεφάλαιο - το κράτος, τις τράπεζες -, όσο η διαφημιστική δαπάνη εξασφάλιζε έσοδα, οι επιχειρήσεις αυτές αναπτύσσονταν και συνέχιζαν να λειτουργούν απρόσκοπτα. Ομως, η καπιταλιστική κρίση δεν ήταν δυνατόν να αφήσει ανέγγιχτες και αυτές τις επιχειρήσεις.

Η διαφημιστική δαπάνη, που αποτελεί τη βασική πηγή χρηματοδότησης των ΜΜΕ πέφτει με ραγδαίους ρυθμούς τα τελευταία πέντε χρόνια. Από τα 3.098.868.000 ευρώ που ήταν το 2008, έπεσε στα 2.210.795.000 ευρώ το 2009, στο 1.885.968.000 το 2010 και στο 1.592.693.000 ευρώ το 2011. Σύμφωνα με τα στοιχεία της «Media Services», το πρώτο 5μηνο του 2012 καταγράφεται νέα δραματική πτώση σχεδόν 29% σε σχέση με πέρυσι, με το συνολικό ποσό να φτάνει μόλις στα 479 εκατ., έναντι 675 εκατ. πέρυσι.

Ετσι, τα αστικά ΜΜΕ δείχνουν εικόνα κατάρρευσης. Οι συνολικές υποχρεώσεις μόνο των εισηγμένων στο Χρηματιστήριο ομίλων ΜΜΕ ξεπερνούν ήδη τα 750 εκατ. ευρώ, χωρίς να συνυπολογίζονται οι υποχρεώσεις του ALTER και της ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑΣ που έχουν διακόψει τη λειτουργία τους και βρίσκονται ουσιαστικά ένα βήμα πριν την πτώχευση. Τις υψηλότερες υποχρεώσεις έχει ο ΔΟΛ (209 εκατ.) και ακολουθούν ο ΠΗΓΑΣΟΣ (202 εκατ.), το MEGA (192 εκατ.) και με μικρότερα ποσά οι ΑΤΤΙΚΕΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ, η ΝΑΥΤΕΜΠΟΡΙΚΗ και οι ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ. Οσο για τις υπόλοιπες επιχειρήσεις, τα πράγματα είναι ακόμη ακόμη χειρότερα.

Το αστικό σύστημα φροντίζει τα Μέσα του

Καταρρέει λοιπόν ο Τύπος; Είναι προφανές ότι το σύστημα δεν πρόκειται να μείνει χωρίς τα Μέσα του. Στις συνθήκες της κρίσης πραγματοποιείται βέβαια η αναγκαστική απαξίωση κεφαλαίου (ήδη αρκετά ΜΜΕ έκλεισαν και άλλα πρόκειται να ακολουθήσουν) αλλά αυτό που κυρίως γίνεται είναι μια νέα συγκεντροποίηση του κεφαλαίου, με εξαγορές και συγχωνεύσεις (οι ίδιοι οι μεγαλοεπιχειρηματίες του Τύπου αυτό το προβάλουν ως «αναγκαστική διόρθωση» γιατί «η αγορά της Ελλάδας δε μπορεί να αντέξει την υπερπληθώρα των ΜΜΕ» κλπ, κλπ). Εχοντας λύσει σχεδόν το «πρόβλημα - εργαζόμενοι» με μαζικές απολύσεις, επιβολή ατομικών συμβάσεων εργασίας με μεγάλες μειώσεις μισθών και κατάργηση ουσιωδών εργασιακών δικαιωμάτων, αυτό που απασχολεί μεγαλοεπιχειρηματίες και κυβέρνηση, είναι πώς θα διαμορφωθούν οι νέοι όροι για την απρόσκοπτη λειτουργία των αστικών ΜΜΕ στο νέο σκηνικό, πώς θα βρεθούν τρόποι για τη χρηματοδότησή τους.

Προς αυτήν την κατεύθυνση πυκνώνουν οι συναντήσεις. Ο πρωθυπουργός Αντ. Σαμαράς συζήτησε ήδη με εκπροσώπους της Ενωσης Ιδιοκτητών Εφημερίδων (Ψυχάρης, Ρίζος, Αθανασιάδου), ενώ ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Σ. Κεδίκογλου συναντήθηκε με τους εκπροσώπους των μεγαλοκαναλαρχών, και πρόκειται να συναντηθεί με την Ενωση Εταιρειών Διαφήμισης και Επικοινωνίας (ΕΔΕΕ), το Σύνδεσμο Διαφημιζομένων Ελλάδος (ΣΔΕ), το Σύνδεσμο Ανεξάρτητων Εταιρειών Παραγωγής Οπτικοακουστικών Εργων (ΣΑΠΟΕ), την ΕΣΗΕΑ και άλλους.

Και όπως λέει το ΕΘΝΟΣ του Μπόμπολα (και όχι μόνο), «μια σειρά από επίμονα αιτήματα έχουν αρχίζει να στοιβάζονται στο γραφείο του κυβερνητικού εκπροσώπου Σίμου Κεδίκογλου, ο οποίος χειρίζεται το χαρτοφυλάκιο των Μέσων, με κύρια ευθύνη να προωθήσει μεταρρυθμίσεις και θεσμικές παρεμβάσεις», προαναγγέλλοντας ότι «προτεραιότητα της κυβέρνησης για τα Μέσα είναι η "διαφάνεια στις συναλλαγές" και ο εξορθολογισμός τους στο "τρίγωνο" της ροής διαφημιστικού χρήματος (ΜΜΕ - διαφημιστές - διαφημιζόμενοι)». Και από κοντά η ΑΥΓΗ παρέχει και αυτή τη στήριξή της γράφοντας για «έργο της "τακτοποίησης" των εκκρεμοτήτων στα ΜΜΕ» που προωθεί ο Σ. Κεδίκογλου, στις προθέσεις του οποίου είναι «να προωθήσει ζητήματα που σχετίζονται με τη "διαφάνεια στις συναλλαγές" μεταξύ ΜΜΕ, διαφημιστών και διαφημιζομένων. Γιατί, "το κάθε μέρος πρέπει να αφοσιωθεί στον ρόλο του, να παρέχει υπηρεσίες για τις οποίες πρέπει να αμείβεται, οι συναλλαγές να διέπονται από διαφάνεια, το σύστημα πρέπει να εξορθολογιστεί, προς όφελος των παραγωγικών επιχειρήσεων και των εργαζομένων».

Το τι ακριβώς συζητούν κυβέρνηση και επιχειρηματίες του Τύπου και των ΜΜΕ και οι άλλοι «θεσμικοί φορείς» του συστήματος, παραμένει μυστικό. Οσα είδαν το φως της δημοσιότητας αφορούν δευτερεύοντα θέματα, όπως η τροποποίηση του καταστατικού της ΕΙΗΕΑ με νομοθετική ρύθμιση, «έτσι ώστε να υπάρχει η δυνατότητα ενσωμάτωσης στην Ενωση εκδοτών και ιδιοκτητών εβδομαδιαίων εφημερίδων» ή ότι προβλήθηκαν αιτήματα όπως από την ΕΙΗΕΑ για τη διατήρηση της υποχρεωτικής δημοσίευσης των ισολογισμών, όταν είναι γνωστό ότι οι μεγαλοεκδότες συμφωνούν με την κατάργησή τους, ή για την προώθηση της ψηφιακής τηλεόρασης από τους εκπροσώπους των καναλαρχών. Πίσω όμως από αυτά κρύβονται τα ουσιαστικά. Οπως οι αλλαγές στο θεσμικό πλαίσιο λειτουργίας του Τύπου και των ΜΜΕ, οι οικονομικές σχέσεις με το κράτος και η χρηματοδότησή τους από αυτό (δηλαδή από το μόχθο των εργαζόμενων και του λαού), ο έλεγχος και η εκμετάλλευση του διαδικτύου από τους μεγαλοεκδότες, η μείωση ή ακόμη και η κατάργηση του αγγελιόσημου, η εκμετάλλευση του φάσματος συχνοτήτων που απελευθερώνεται από την ψηφιοποίηση των εκπομπών και πως συνολικά θα στηριχτούν οι επιχειρήσεις Τύπου και ΜΜΕ για να μπορέσουν να ξεπεράσουν τα προβλήματα που τους προκαλεί η καπιταλιστική κρίση, για να συνεχίσουν - όσες επιβιώσουν - να εξυπηρετούν τις ανάγκες του καπιταλιστικού συστήματος και της πολιτικής του.

Σε όλα αυτά υπάρχει ευρύτατη πολιτική συναίνεση. Δεν είναι μόνο τα κόμματα της συγκυβέρνησης (ΝΔ, ΠΑΣΟΚ και ΔΗΜΑΡ) αλλά και ο ΣΥΡΙΖΑ. Αλλωστε, πριν αρχίσει τις συναντήσεις με τους υπόλοιπους, ο κυβερνητικός εκπρόσωπος συναντήθηκε στις 19 Ιούλη με τον εκπρόσωπο Τύπου του ΣΥΡΙΖΑ Π. Σκουρλέτη, με δεδομένη τη θέση αυτού του κόμματος ότι τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν τα αστικά ΜΜΕ συνιστούν «προβλήματα της ενημέρωσης και της δημοκρατίας».

Κάθε τάξη και ο Τύπος της

Το βέβαιο είναι ότι από όλα αυτά, όχι μόνο δεν έχουν να περιμένουν τίποτα οι εργαζόμενοι και τα λαϊκά στρώματα, αλλά το αντίθετο. Αν περιμένει κανείς από τα αστικά ΜΜΕ (όπως και από την κρατική ΕΡΤ) να παρέχουν πλήρη ουσιαστική και ολόπλευρη ενημέρωση, έτσι ώστε να βοηθούν τους εργαζόμενους να βγάζουν σωστά συμπεράσματα, με βάση τα πραγματικά τους συμφέροντα και να διαμορφώνουν άποψη και θέση, θα ήταν σαν να περιμένει από τους κεφαλαιοκράτες ιδιοκτήτες αυτών των Μέσων να κάνουν χαρακίρι. Μόνο στη λαϊκή οικονομία και εξουσία, όπου ο παραγόμενος πλούτος θα είναι λαϊκή - κοινωνική περιουσία και όλοι οι μηχανισμοί παραγωγής και διεύθυνσης της κοινωνίας θα βρίσκονται υπό διαρκή εργατικό - λαϊκό έλεγχο, τότε που τα ΜΜΕ δεν θα είναι ιδιοκτησία κανενός, αλλά όλου του λαού, μόνο τότε η ενημέρωση θα εξυπηρετεί τις λαϊκές ανάγκες στη μόρφωση και τον πολιτισμό, διασφαλίζοντας τα σύγχρονα δικαιώματα των εργαζόμενων και των δημοσιογράφων σε αυτήν.

Ομως, το εργατικό - λαϊκό κίνημα και οπωσδήποτε οι εργαζόμενοι στον Τύπο και τα ΜΜΕ δεν πρέπει να συμβιβαστούν με την απαράδεκτη σημερινή κατάσταση. Οι λαϊκές ανάγκες και απαιτήσεις στην ενημέρωση πρέπει να προβάλλονται καθημερινά και πιο επιτακτικά, για να γίνεται σε όλο και περισσότερους συνείδηση ο βρώμικος ρόλος των αστικών ΜΜΕ, έτσι ώστε οι εργαζόμενοι και ο λαός να τους γυρίσουν την πλάτη. Κάθε τάξη και ο Τύπος τους. Ας μείνουν ο Τύπος και τα κανάλια των αστών με μόνους αναγνώστες ακροατές και θεατές την τάξη τους και τους κολαούζους τους. Η εργατική τάξη, τα φτωχά λαϊκά στρώματα, η νεολαία έχουν τον δικό τους Τύπο, το «Ριζοσπάστη», τον «902», τον «Οδηγητή».